مضرات استفاده از قلیان
هم اکنون سالانه ۵ میلیون نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات ، جان خود را از دست می دهند که با ادامه ی این روند تا ۲۰ سال آینده تعداد قربانیان به ۱۰ میلیون نفر در سال میرسد ازجمله راههای استعمال دخانیات استفاده از قلیان بوده که درجنوب شرقی آسیا و خاورمیانه رواج دارد و مانند بسیاری از کشورهای خاورمیانه، قلیان یکی از وسایل تفریحی رایج در ایران است .
نامهای محلی قلیان bhan ، ,hookah narghile و shisha, می باشد .
قلیان با طراحی های مختلف ساخته می شود و دودآن قبل از استنشاق ازآب رد می شودو تنباکو در کاسه کوچکی گذاشته می شود که در انتها دارای حفراتی می باشد و ازطریق این حفرات لولههایی به آن متصل است و اجازه میدهد که دود از انتهای محفظه آبی عبور کند, قلیان بطورشایع در میان خانواده ها ، کودکان و زنان درمناطقی که شکل رایج مصرف تنباکو در زنان میزان بسیار پائینی دارد, مصرف می شود علاوه بر این با عرضه تنباکو طعم دارد معطر ، مصرف قلیان بطور چشمگیری در میان جوانان ونوجوانان پسرودختران رو به افزایش است.
● اهداف
هدف ازاین مطالعه بررسی باورهای غلط درموردمصرف قلیان که در جامعه وبخصوص جوانان ونوجوانان رواج داشته وباعث افزایش شیوع مصرف قلیان درجامعه بخصوص در بین دختران وزنان گردیده است
ازقرن ۱۶ به بعد تصور نادرست طریقه سالم و ایمن مصرف تنباکوبه صورت استفاده ازقلیان مطرح گردید زمانی که حکیمی بنام ابوالفتح پیشنهاد کرد که دودباید اول از یک محفظۀ آبی بگذرد تا به شکل بی ضرردرآید این عقیده اولیه به منظور پوشاندن عوارض تنباکو انگیزه ای و هدفی خوب را دنبال می کرد ولی بدون هیچ گونه شواهد مبنی بر کاهش بیماری باعث تصور نادرست ایمن بودن مصرف تنباکو به شکل قلیان شد.
کشیدن یک یا دو بار قلیان در روز، فرد استفاده کننده را دچار اعتیاد می کند، در حالی که تصور غلط جامعه این است که دود حاصل از قلیان از آب رد می شود و مواد سمی آن از بین می رود امروزه ترکیبات مخصوص تنباکو که فروخته می شوند اغلب با میوه ، عسل ، شهد و بعضی گیاهان با غلظت زیادی طعم دار شده اند که جذابیت کاذب درمصرف کننده ایجاد میکند.
هر وعده قلیان برابرمصرف یک پاکت سیگاربوده وقلیان، در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار ایجاد میکند بصورتی که مصرف یک نخ سیگار بین ۵۰۰ سیسی تا یک لیتر دود تولید میکند، اما استفاده ی یک بار از قلیان ۱۰ تا ۲۰ لیتر دود تولید خواهد, دود استنشاق شده از قلیان، نه تنها همه ی مواد سرطان زای دود سیگار را دارا است، بلکه مونوکسیدکربن بیشتری هم دارد و در فرهنگ جامعه ی ما به این حقیقت علمی توجهی نمی شود.
افراد سیگاری که به طور متداول ۸ تا ۱۲ نخ سیگار در روز مصرف می کنند، به طور متوسط با ۴۰ تا ۷۵ پُک که به مدت ۵ تا ۷ دقیقه به طول می انجامد، حدود ۵ تا ۶ لیتر دود استنشاق میکنند و این در حالی است که مصرف کنندهی قلیان در هر وعده مصرف که به طور متداول ۲۰ تا ۸۰ دقیقه طول میکشد، حدود ۵۰ تا ۲۰۰ پُک می زند که هر پک به طور متوسط حاوی ۱۵/۰ تا یک لیتر دود است. میزان و عمق دَم در حرکت دادن آب قلیان بسیار مهم است و قلیان با وجود اینکه کمتر مصرف می شود، اما حجم دودی که از طریق آن وارد بدن می شود، ۱۰ تا ۲۰ برابر دود ناشی از مصرف سیگار است.
تحقیقات ثابت کرده است افراد سیگاری تا زمانی که میزان نیکوتین دریافتی در آنها به آستانه ی مورد نیاز برای رفع حالت وابستگی برسد، به کشیدن سیگار ادامه می دهند. پس با فرض جذب بخشی از نیکوتین موجود در دود قلیان در اثر عبور آن از آب، مصرف کنندگان قلیان برای رسیدن به آستانه ی ارضای وابستگی، با استنشاق مقادیر بسیار زیادتر دود، در معرض مقادیر بیشتری مواد شیمیایی سرطانزا و گازهای خطرناک مثل منواکسیدکربن قرار می گیرند.
این موضوع مصرف کنندگان قلیان و اطرافیان آنها را که در مواجهه با دود تحمیلی آن قرار دارند، همانند مصرف کنندگان سیگار به انواع سرطان ها، بیماری های قلب و عروق، تنفسی و آثار سوء در دوران بارداری مبتلا خواهد ساخت.
کشیدن قلیان حجم تنفسی بدن را کاهش داده و مواد سمی ناشی از نوع توتون و تنباکوی قلیان، سلامت افراد را با خطر روبرو می کند این ترکیب به علت حرارت زیاد، موادی را وارد بدن می کند که عوارض ناگواری برای انسان به دنبال دارد .
شخص مبتلا به بیماریهای مختلف ریه اگر به استعمال دخانیات و کشیدن قلیان ادامه بدهد بدون شک مبتلا به سرطان ریه و دستگاه تنفسی خواهد شد، متأسفانه به اکثر تنباکوهایی که در سال های اخیر به بازار آمده اسانسهایی اضافه می شود که این اسانس ها علاوه بر تحریک دستگاه تنفس موجب حساسیت و آلرژی می گردد، بنابراین علاوه بر بیماریهای ذکر شده، رینیت آلرژیک و سرفههای مزمن همراه با خلط را برای فرد به همراه دارد.
این تصور، تصوری کاملاً غلط است، که اگر دود قلیان وارد ریه نشود و فقط از راه دهان خارج شود، آسیبی به ریهها وارد نمی شود چون دود از طریق مخاط دهان و حنجره جذب بدن گشته و آثار سوء خود را می گذارد. حتی در هوایی که دود قلیان آزاد می شود، افرادی که قلیان نمیکشند و در معرض دود قرار گرفته اند، در طولانی مدت دچار عوارض آن خواهند شد.
بر خلاف تصور عمومی که عدهای معتقدند وجود آب قلیان جلوی مواد مضر و سمی آن را میگیرد، بیشتر این مواد سمی از جمله نیکوتین و خاکستر وارد ریه می شوند و به خاطر دَمهای عمیقی که فرد برای جذب دود می زند، تخریبهای جدی به حبابچههای ریه وارد میشود.همچنین به دلیل مرطوب بودن راههای هوایی و مجرای خروج دود، قلیان می تواند عامل مهمی جهت رشد میکروب ها و قارچ ها باشد و این میکروبها و قارچ ها به راحتی توسط دود، وارد دستگاه تنفس شده و ایجاد عفونت های مزمن می کند.
سرطان ریه، سرطان لب و دهان و حنجره، سرطان مری و معده، لوزالمعده، کبد و سرطان روده بزرگ از عوارض بدخیم و زخمهای گوارشی , ریفلاکس معده(برگشت اسید معده به مری) ازجمله عوارض خوشخیم استفاده از سیگار و قلیان هستند