تحقیق مقاله زندگینامه کسایی

پیش درآمد

 درفرهنگ ایرانی وادب پارسی (( روزگاری دراز، حکیم کسی بود که دانای به فلسفه باشد . فلسفه هم شامل کلیه علوم نظری وعملی ، تجربی وانسانی ،ظاهری وخفیه می گردد. لذا کسی حکیم بود که به تمام علوم وفضائل آشنا باشد . لیکن با گسترش دامنه علوم ودرآمد هر چیزی دردایره آن ، دیگر نمی شد به کسی ، بدان معنا ،حکیم گفت .

چون فلسفه قطعه قطعه شد ، هر قطعه سرخود گرفت ومانند قلمه یک نهال به رشد پرداخت وشاخه ها داد . انبوه ترین وخرم ترین قطعه ، جامعه شناسی بود که به نوبه خود رشدی سریع داشت وشاخه هایی بی شمار برآورد. هر روز شاخه ای نو می روید وسایه خود رابیشتر می گستراند .

 بیشتر آثار پارسی ونوشته های مربوط به ((کسایی )) از او به ((حکیم کسایی )) یاد کرده اند . محمد عوفی در(( لباب الالباب )) وامین رازی در((هفت اقلیم )) وآثار معاصران چونان آثار دکتر ذبیح الله صفا در((تاریخ ادبیات درایران )) دکتر معین درحواشی (( چهارمقاله )) ومدرس در(( ریحانه الادب )) و آثار مستقل درباره کسایی ومقاله های فراوان نوشته شده درباره او با پیشوند (( حکیم )) آراسته و آمده است .

حکیم ابوالحسن علی بن محمد کسایی مروزی شاعری بزرگ واز پیشاهنگان شعر شیعی بود ومتعهدانه ادب پارسی است که پس از سال ها سکوت ،در دوره معاصر نام ومنزلت او شناخته شده است . شعر کسایی ،شعری است گونه گونه وسرشار از ویژگی های ادبی واخلاقی ،به همین روی تنها درعصر حاضر است مه بزرگی او دریافته وشناخته شده است چه ،درطول ودرازای تاریخ پرده غباری برسهم وشان او کشیده شده بود.

زندگی نامه وآثار کسایی

نام وتخلص کسایی

نام کسایی بدرستی روشن نیست . باخزری در(دمیه القصر )از سخنوری بنام ((ابوالحسن علی بن محمد کسایی مروزی )) سخن می گوید که آراینده وپیراینده آن -آقای احمد آتش – این گمان را نزدیک به یقین دانسته که او همان کسایی شاعر معروف باشد. دربررسی های انجام پذیرفته دررویه های پسین دریافته می شود که این دیدگا ه درست است وجای هیچ دودلی وگمانی دیگر نیست وچهارمقاله وتذکره های موجود پارسی این گواه راتایید می کنند. بدین ترتیب نسبت وشجره نامه این شاعر روشن می شود.

اگرچه روانشاد استاد بدیع الزمان فروزانفر براین باور است که :

((نام کسایی معلوم ومعین نیست .))

استاد فروزانفر درنقد وتحلیل نام کسایی می افزاید که : ((کسایی نام یا تخلصیست که درتذکره ها واشعار شعرا ونیز درشعر خود بدان یاد شده وبدون هیچ شک وشبهتی درعصر های بعد وظاهرا درعصر خود نیز بدان معروف بوده وشهرت داشته است ودرعلت وضع این اسم صاحب مجمع الفصحا پنداشته که اورا بدان جهت کسایی گفته اند که درکسوت زهد دربرداشته وکلاه فقر بر سر گذاشته واین سخن بعید است زیرا کسایی شاعری مدح سرا بوده واز اشعار او هیچ بوی زهد به مشام نمی رسد مگر اینکه در آخر عمر که از مدح دست کشید ه ، کسوت زهد به بر کرده واز این رو باید در انجام زندگی بدین نام شهرت یافته باشد ولی باز براین فرض علت تخصیص او به این اسم از میانه زهاد عصر که  ناچار آنان هم کسوت زهد در برداشته وکلاه فقر برسر گذاشته اند معلوم نیست وشاید جز تناسب کسا وکسوت صاحب مجمع الفصحا را علتی معلوم بوده که اکنون برما پوشیده است .

ظاهرا لفظ کسایی بر کسی اطلاق می شده که کسا بفروشد یا ببافد یا بپوشد و عده ای از علما بدین نام معروفند که از آن جمله است ابوالحسن علی بن حمزه بن عبدالله بن بهمن بن فیروز نحوی معروف قرن دوم ودیگر ابواسحاق ابراهیم بن احمد کسایی مروزی که نام وی درانساب سمعانی دیده می شود.

کنیه کسایی

کنیه کسایی رانویسند ه چهار مقاله (( ابوالحسن ))ونویسندگان ((آتشکده )) و((مجمع الفصحاء )) و((ریاض العارفین)) ابواسحاق نوشته اند.

لقب کسایی

لقب کسایی در آثار پارسی ((مجدالدین ابواسحاق)) آمده است.

نویسندگان آثاری چون ((آتشکده)) و((مجمع الفصحا)) وقاموس اعلام وریاض العارفین ((مجدالدین ))یاد کرده اند. این نظریه بعدها در((ریحانه الادب)) وآثارمتاخر تذکره وتاریخ ادبیات ومقالات راه یافته است . به هر حال ((کسایی)) نامی فراگیرتر ومشهورتر از دیگر نام های اوست ودرمتون ادب پارسی شناخته تر ومعروف تر است.

زادگاه کسایی

زادگاه وزیست گاه کسایی ((مرو)) است . مرویا مروشاهجان شهری کهن وتاریخی است که در سی فرسنگی شمال شرقی سرخس وشصت فرسنگی طوس خراسان قرار گرفته وبه سال 1277هجری در پی بی کفایتی وبی لیاقتی زمامداران وقت از ایران جداشده است.

همه تذکره نویسان ،شرح حال نگاران وزندگینامه نویسان از زمان کسایی تا کنون هم عقیده ومتفف القولند که کسایی اهل مرو بوده است و((مروزی )) همواره به عنوان پسوند نام اودر آثار پارسی آمده است.

خود کسایی درتایید انتسابش به ((مرو)) سروده است:

زیبابود ار مرو بنازد به کسایی

                                              چونان که سمرقند به استاد سمرقند

استاد بدیع الزمان فروزانفر نیز در این باره تاکید وتایید دارد که ((دراین که کسایی از اهل مرو بوده ، هیچ تردیدی نیست.))

تولد ومرگ کسایی

سال روز تولد کسایی 27شوال 341هجری برابر با 16ماه مارس 953میلادی (سده دهم ) است هم او در قصیده ای باز ماند ه13بیتی به این تاریخ تولد اشاره دارد :

به سیصدو چهل ویک رسید نوبت سال          

                                                  چهارشنبه وسه روز باقی از شوال

بیامدم به جهان تا چه گویم وچه کنم              

                                              سرود گویم وشادی کنم به نعمت ومال

ستوروار بدین سان گذاشتم همه عمر             

                                             که بر ده گشته فرزندم و اسیر عیال

درآثار دیگر او نشانی از این اندیشه وتکرار نیست وهمه مورد خان ومنتقدان این عقیده وتاریخ را مورد استناد قرار داده اند .

اما از مرگ او تاریخی دردست نیست وچنانکه درآثار وی است ، باید عمر او از پنجاه گذشته وحتی تا هشتاد را هم درنوردیده باشد.