تحقیق مقاله شرکت سهامی

مقدمه

شرکت سهامی، شکل حقوقی اغلب شرکتهای بزرگ تجارتی یا صنعتی، مانند صنایع شیمیایی، ذوب آهن، بانکها، و شرکتهای بیمه، است. این نوع شرکتها به سرمایه‌های عظیمی نیاز دارند و ممکن است سرمایه‌های لازم را با صدور اوراق بهادار (سهام و اوراق قرضه) یا از طریق پس‌اندازهای مردم یا بعضی سازمانها (مانند شرکتهای بیمه، بانکها، و شرکتهای سرمایه‌گذاری) فراهم  کنند.

اوراق بهادار شرکتهای سهامی، به آسانی قابل نقل و انتقال است و پس‌انداز‌کنندگان با تقبل خطر مالی کمتری (در حدو د مبلغ رسمی) اطمینان دارند که می‌توانند اوراق بهادار مذکور را خریداری کنند، و درصورت نیاز به دیگری انتقال دهند یا در بازار بورس به فروش رسانند.

تعریف شرکت سهامی

شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیتت صاحبان سهام، به مبلغ اسمی سهام آنها محدود است (ماده 1ل.ق.ت).

تعداد شرکا در شرکت سهامی نباید از سه نفر کمتر باشد (ماده 2ل.ق.ت). در این نوع شرکت‌ها، حقوق هریک از سهامداران در ورقه‌ای به نام «سهم» ثبت می‌شود که قابل نقل و انتقال بوده و تعهدات مالی آنها نیز به همان ورقه محدود است.

انواع شرکت سهامی

برابر ماده 4 لایحه قانون تجارت، شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می‌شود:

شرکت سهامی عام: شرکتی است که قسمی از سرمایه آن از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌شود؛

شرکت سهامی خاص؛ شرکتی است که همه سرمایه آن را مؤسسان در زمان تأسیس تأمین می‌کنند.

تبصره:

در شرکتهای سهامی عام، عبارت «شرکت سهامی عام» و در شرکتهای سهامی خاص عبارت «شرکت سهامی خاص» باید قبل یا بعد از نام شرکت (بدون فاصله با نام شرکت) در کلیه اوراق، اطلاعیه‌ها و آگهیهای شرکت بطور روشن و خوانا ذکر شود.

موارد افتراق شرکت سهامی عام و خاص

موارد افترق دو نوع مذکور از شرکت سهامی عبارتند از:

الف) سرمایه شرکتهای سهامی عام در موقع تأسیس، نباید از پنج میلیون ریال کمتر باشد؛ در حالیکه این حداقل سرمایه برای شرکتهای سهامی خاص، یک میلیون ریال است (ماده 5ل.ق)

ج) حداقل تعداد شرکا در شرکت سهامی عام، 5 نفر و در شرکت سهامی خاص، 3 نفر است (موارد 3و 107ل.ق).

د) برای تأسیس شرکتهای سهامی عام، مؤسسن باید حداقل 20% سرمایه شرکت را تعهد کنند و لااقل 35% مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام «شرکت در شرف تأسیس» نزد یکی از بانکها تودیع نمایند؛ در حالیکه برای تأسیس و ثبت شرکتهای سهامی خاص، مؤسسان مکلفند همه سرمایه را تعهد و 35% آن را به بانک بسپارند (ماده 6 و20 ل،ق.).

ه) در شرکتهای سهامی عام، هیئت مدیره مکلف است گزارش حسابداران رسمی را نیز به حسابهای سود و زیان و ترازنامه شرکت ضمیمه کند. این تکلیف برای شرکت سهامی خاص پیش‌بینی نشده است.

و) در شرکت سهامی عام می‌توان به صدور اوراق قرضه مبادرت کرد؛ ولی در شرکت سهامی خاص ، چنین مجوزی وجود ندارد (ماده 51ل.ق)

ز) در شرکتهای سهامی عام، مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده‌هزار ریال بیشر باشد، در حالیکه این محدودی برای شرکتهای سهامی خاص در قانون پیش‌بینی نشده است (ماده 29ل.ق.)

ح) برای تأمین سرمایه و افزایش سرمایه در شرکت سهامی عام، می‌توان از طریق پذیره نویسی عمومی اقدام کرد؛ در صورتیکه در شرکت سهامی خاص نمی‌توان به چنین اقدامی مبادرت کرد.

ط) در شرکتهای سهامی عام، به علت عدد شرکاء مدیریت شرکت و صاحبان سرمایه اغلب از یکدیگر تتفکیک می‌شوند؛ اما در شرکتهای سهامی خاص، مدیریت شرکت معمولا به سهامداران وااگذار می‌شود.

ی) تشریفا قانونی تشکیل شرکت، در شرکت سهامی عام، دو مرحله‌ای و در شرکت سهامی خاص در یک مرحله انجام می‌شود (که چگونگی آن، در بخشهای بعد تشریح خواهد شد).

پذیره نویسی سهام شرکت

پذیره نویسی سهام عبارت است از تعهد خرید و پرداخت بهای سهام که پذیره‌نویسان آن را انجام می‌دهند. خریدار سهم باید لااقل 35% قیمت آن را به هنگام پذیره‌نویسی به طور نقد پرداخت و بقیه را تعهد کند.

برای منظور فوق باید طرح اعلامیه پذیره نویسی که شامل مشخصات کامل شرکت، میزان سرمایه پرداخت شده و تعهد شده  است، به امضای کلیه مؤسسان برسد و همراه اظهارنامه و اساسنامه شرکت (برابر مواد 7و8ل.ق) به مرجع ثبت شرکتها تسلیم شود. این مرجع، پس از بررسی مدارک مذکور، اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را پس از آگهی در جراید، در بانکی که تعهد سهام نزد آنها صورت می‌گیرد نیز در معرض دید علاقمندان قرار دهند.

طبق ماده 12 ل.ق.ت در مهلتی که در اعلامیه پذیره نویسی معین شده است، علاقمندان به بانک مراجعه وورقه تعهد سهام را امضا می‌کنند؛ سپس، مبلغی را که بطور نقد باید پرداخت شود، تأدیه و در مقابل آن رسید دریافت می‌کنند.

تأسیس و ثبت شرکتهای سهامی خاص، به طرح اعلامیه‌ پذیره نویسی نیاز ندارد.

سازمان و عملیات شرکت سهامی

سازمان شرکت سهامی از واحدهای زیر تشکیل شده است

الف) واحدهای تصمیم‌گیرنده

ب) واحدهای اداره کننده

ج) واحدهای کنترل کننده

واحدهای تصمیم‌گیرنده شرکت سهامی

در واقع واحدهای  تصمیم گیرنده شرکت سهامی، مجامع سهامداران است که از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می‌شود. این مجامع عبارتند از:

مجمع عمومی مؤسس

مجمع عمومی عادی

 3. مجمع عمومی فوق‌العاده

مقررات مربوط به حضور تعداد لازم برای تشکیل مجمع عمومی و آرای لازم جهت اتخاذ تصمیم، جز در مواردی که به موجب قانون تکلیف خاصی برای آن مقرر شده باشد، در اساسنامه معین خواهد شد( ماده 72ل.ق.ت)