ماهی تیلاپیا یا همون موزامبیک از خانواده ماهییان سیچلاید بوده و نگهدارنده تخم و نوزادان خود می باشد. این ماهی رنگ زیبا و چشم زننده ای نداره اما با این وجود باز هم طرفدارانی داره که این نوع ماهی را پرورش می دهند. ماهی موزامبیک دارای رنگ خاکستری و نوعی دیگر به رنگ نارنجی می باشد اما خاکستری بودن ماهی بر دو نوع است و ماهی ماده دارای رنگی خاکستری و روشن می باشد ولی جنس نر به رنگ سیاه و دارای رنگی قرمز بر نوک باله هایش می باشد. این ماهی دارای سر و دهانی بزرگ نسبت به بدنش می باشد که کمی ماهی را خشن و زشت نشان می دهد.
ماهی موزامبیک میشه گفت که همه چیز خوار است و هر نوع غذایی را می خورد و حتی می توان آن را با خرده نان نیز تغذیه داد و بهتر است که بیشتر از غذاهای مخصوص ماهی استفاده نمایید تا مشکلی از لحاظ تغذیه پیش نیاید و همیشه ماهییانی سر حال و شادابی داشته باشید.
ماهی موزامبیک برای تولید مثل مجبور به کندن گودالی است تا داخلش تخم ریزی نماید واسه همین دارای دهانی بزرگ است و از دلایل بسیار مهمی برای این دهان بزرگ این است که ماهی بعد از تخم ریزی بطور غریزی تخم و نوزادان را برای یک دوره تقریبا" طولانی داخل دهانش پرورش میدهد. یکی از کارهای ماهی موزامبیک که باعث ناراحتی پرورش دهنده اش می شود کندن گودالهایی است که موقع تولید مثل ماهی نر برای جلب توجه ماده ها و محل تخم ریزی می کند می باشد که دکوراسیون آکواریوم را به هم می زند. برای این منظور شما می توانید با قرار دادن کاسه کوچکی داخل آب ماهی را فریب دهید و ماهی فکر کند که گودالی آماده است و فقط داخلش را تمیز کرده و دکوراسیون آکواریوم را به هم نزند.
تشخیص نر و ماده:
ماهی نر:
1: دارای لبهای کلفتری است.
2: دارای رنگی تیره با نواری قرمز رنگ در انتهای باله پشتی و دمی و شکمی است.
3:دارای لوله مخرجی باریک و نوک داریست.
ماهی ماده:
1: دارای لبهای باریکتر از نرهاست.
2: دارای رنگی روشنتر و ساده تر از نرهاست.
3: دارای لوله تخمی بزرگتر و سر گردی است.
تکثیر موزامبیک:
برای تکثیر ابتدا باید آکواریومی را انتخاب کنید که داخلش را فقط با ماسه پوشانده اید و اگه مایل به کندن گودال توسط ماهی نر بودید باید عمق ماسه ها را کمتر در نظر بگیرید ( 2/3 سانتیمتر ) تا ماهی نر راحتر بتونه به کف آکواریوم برسد و اگر هم مایل به کندن گودال نبودید می توانید از کاسه استفاده نمایید. سپس ماهیهای نر و ماده را به محل مورد نظر رها کنید. دمای آب را بطور ثابت ( هم موقع جفتگیری و پرورش نوزادان ) روی 28 درجه سانتیگراد نگهدارید.
ماهی نر همواره بالای گودال ایستاده و داخل آن را تمیز می کند ( حتی اگه تکه کوچکی از غذا یا فوضولات ماهی هم داخل گودال افتاده باشد آن را با دهانش برداشته و کمی دورتر از گودال به بیرون می اندازد ). بعد از چند روز ماهی ماده به طرف گودالی که ماهی نر آن را برای تخم ریزی آماده ساخته می آید و اگر از گودال راضی بود خود نیز به تمیز کردن آن مشغول می شود ولی اما اگه راضی نبود باز هم توجهی به ماهی نر و گودالش نمی دهد و از محل دور می شود ( و ماهی نر هر چه بیشتر گودال را کنده و آن را تمیز می نماید تا ماده را به خودش جلب کند ).
با پسندیدن ماهی ماده و راضی بودنش هر دو بطور مرتب داخل گودال را تمیز می کنند تا برای تخم ریزی آماده سازند. موقع تخم ریزی لوله مخرجی هر دو ماهی به طرف بیرون می آید ( برجسته تر می شود ) که لوله مخرجی ماهی نر و ماده همانند ماهیهای دیگر به ترتیب کوچک و نوک دار و بزرگتر و سر گرد می باشد. تخم ریزی با رقص خاصی شروع می شود و ماهی ماده به کف گودال رفته و لوله مخرجیش را به کف گودال می مالد تا تخمها را بر روی سطحی صاف بریزد ( ممکن است که برای 3 الی 4 بار هیچ تخمی نریزند ولی بعد از چندین بار مالیدن لوله تخمی خود به محل تخم ریزی شروع به تخم ریزی اصلی می نمایند ) با هر بار تخم ریزی توسط ماهی ماده. بلافاصله ماهی نر اسپرم خود را بر روی تخمها می پاشد تا باربر نمایدشان سپس ماهی ماده برگشته و همه تخمها را می بلعد و به نظر می آید که همه تخمها را می خورد ولی اینطور نیست بلکه ماهی ماده تخمها را داخل دهانش نگه می دارد. ( اما اگه جنس نر این عمل را انجام دهد بدانید که تخمها را بعنوان غذا خورده و دیگه بیرون نمی اندازد )
همینطور به تخم ریزی و برداشتن آنها ادامه می دهند تا اینکه تخم ریزی تمام شده و دیگر ماهی ماده تخمی نریزد در این موقع است که باید ماهی نر را از محل دور ساخته و در آکواریومی مجزا نگهداری نمایید چون باعث آزار و اذیت ماهی ماده شده و نوزادان را نیز خواهد خورد و ممکن است که بقدری ماهی ماده را ناراحت و عصبی کند که ماهی ماده همه تخم ها را بخورد.
ماهی ماده طی مدت مراقبت از تخمها هیچ غذایی نخواهد خورد بنابراین شما نیز هیچ غذایی به ماهی ندهید و آب آکواریوم را کثیف نسازید. بعد از گذشت مدتی با دمای ثابت روزی مشاهده خواهید کرد که توده بزرگی دور ماهی ماده را گرفته و اگه جلوتر بروید می بینید که نوزادان از تخمهایشان بیرون آمده و کنار ماهی ماده شنا می کنند.
نوزادان به هنگام احساس خطر به طرف دهانش بسرعت شنا می کنند تا ماهی مادر دهانش را باز نماید و آنها به مخفی گاه خود پناه ببرند ماهی مادر نیز دهانش را باز نموده و تمامی نوزادان را داخل دهانش پناه می دهد حتی اگر تعدادی از نوزادان را هم که بطور مادر زادی غیر عادی ( فلج ) به دنیا آمده اند. با صبر و حوصله آنها را از روی سنگهای کف آکواریوم جمع می کند و داخل دهانش پناه می دهد.
نوزادان را با لارو آرتمیا تغذیه نمایید و اگر بتوانید که بهتر تغذیشان دهید و آنها را گرسنه نگه ندارید اینو مطمئن باشید که همه نوزادان بزرگ خواهند شد و هیچ کدام نخواهد مرد.
بعد از گذشت مدتی و با بزرگ شدن نوزادان دیگر ماهی مادر قادر به نگهداری و جا دادن نوزادان داخل دهانش نیست و دیگر هیچ کدام از نوزادان را به داخل دهانش راه نمی دهد و نوزادان نیز کم کم با این مسئله کنار می آیند. اگر خواستین می توانید ماهی مادر را تا بزرگ شدن و بالغ شدن نوزادان با آنها نگهداری نمایید ولی نه اگر قصد تخم ریزی مجدد را دارید ماهی ماده را باز هم در آکواریومی مجزا نگهداری نمایید ( اما این را به خاطر داشته باشید که قبل از آن ماهی ماده را خوب تغذیه اش دهید ).
« امید وارم که در زمینه تکثیر ماهیها موفق باشید »