تحقیق مقاله سوارکاری

سوارکاری از ورزش هایی است که در چند دهه ی اخیر مورد توجه خاصی قرار گرفته اند، با این وجود سابقه ای طولانی داشته است و می توان آن را از کهن ترین ورزش ها به شمار آورد. این ورزش امروزه نه تنها به عنوان یک رقابت سالم و مفید، بلکه به عنوان سرگرمی و به منظور گذراندن اوقات فراقت مورد توجه قرار گرفته است، و با این که نسبت به بسیاری از ورزش ها پر هزینه به نظر می رسد، هر ساله تعداد بیشتری طرفدار به سوی خود جلب می کند. سوارکاری و پرورش اسب در اسلام نیز بسیار توصیه شده است و جایگاه ویژه ای دارد. رسول اکرم فرموده اند: "به فرزندان خود، سوارکاری، تیراندازی و شنا بیاموزید." همچنین در حدیثی از ایشان آمده است: "پیشانی اسب ها تا روز رستاخیز جایگاه خیر و برکت است. " در قرآن کریم آمده است: " و الخیل و البغال و الحمیر لترکبواها و زینه و یخلق ما لا تعلمون" "و اسبان و استران و خران را (آفرید) تا بر آن ها سوار شوید و (برای شما) تجملی (باشند) و آن چه را که نمی دانید می آفریند."

سوارکاری چیست؟

سوارکاری ورزش، هنر و روش هایی است که به سوار شدن و هدایت کردن اسب مربوط می شود. ویژگی این ورزش این است که انسان و مرکب (معمولاً اسب) را متحد می سازد، بنابرین موفقیت اسب و سوارکار به ارتباط و اعتماد و احترامی که آن دو برای یک دیگر قائل اند، بستگی دارد.

تاریخ سوارکاری

سوارکاری ورزشی بسیار قدیمی است که از دیرباز به منظور جنگیدن یا پیام رسانی به افراد آموزش داده می شد.

تاریخ رام کردن اسب هنوز به درستی شناخته نشده است. باستان شناسان با توجه به قدیمی ترین آثار بر جای مانده از پیشینیان در رابطه با رام کردن اسب ها، معتقدند که اولین اسب های اهلی به بیش از سه هزار سال قبل از میلاد بر می گردند. قبل از آن اسب به منظور تهیه ی غذا شکار می شده است. البته باستان شناسان در بعضی نقاط از اروپای شرقی دهانه هایی پیدا کرده اند که به شش هزار سال قبل از میلاد بر می گردند. این نشان می دهد که انسان از آن زمان سعی داشته است که اسب را رام کند و از آن بهره ببرد، ولی به دلیل سرعت آن در فرار موفق نشده است. قدیمی ترین آثار در اروپای شرقی، شمال قفقاز و آسیای مرکزی یافت شده اند.

 اگرچه اهلی ساختن اسب در مقایسه با حیواناتی چون سگ (نه هزار سال قبل از میلاد) و گوسفند و بز (پنج هزار سال قبل از میلاد) مؤخر بود، با این وجود تحول عظیمی در زندگی انسان به وجود آورد. انسان نه تنها از گوشت و شیر اسب بهره می برد، بلکه برای جابه جایی نیز از او استفاده می کرد. نکته ای جالب در این باره این است که مورخان عقیده دارند که مردم قبل از یادگیری چگونه سوار شدن بر اسب، از ارابه استفاده می کردند. آنان برای این فرضیه خود دو دلیل عمده ارائه می کنند:فسیل های پیدا شده نشان می دهند که اسب های آن دوره برای حمل انسان بسیار کوچک بوده و قد آن ها (بلندی شانه) به بیش از ۱۴٠ سانتی متر نمی رسید.

قبل از آن که اسب توسط انسان رام شود، مردم از ارابه استفاده می کردند و آن ها را به حیواناتی از قبیل گاو یا الاغ وحشی می بستند. بستن ارابه به اسب های کوتاه قد خیلی دشوار نبود، در حالی که سوار شدن بر کمر اسب باعث وحشت و رم کردن آن می شد.

مهار و تربیت کردن اسب ها در زندگی مردم اوراسیا تحول و تأثیرات فراوانی به دنبال داشت. در حالی که در گذشته طی کردن مسافت های طولانی غیر ممکن به نظر می رسید، انسان توانست به کشف سر زمین های جدید و کشور گشایی بپردازد. کم کم وسایلی برای هدایت و تسلط بیشتر بر اسب مانند زین و رکاب (که از اختراعات چینی ها می باشند) ساخته شدند و در اختیار سوارکاران گرفتند. تربیت و پرورش اسب نیز، به خصوص در خاور میانه اهمیت بسیاری یافت و صحرا نشینان این مناطق به پرورش و نگاه داری اسب های اصیل عربی پرداختند. سوارکاری تا اواخر قرن پانزدهم میلادی، بیشتر در جنگ ها معمول بود. البته در بعضی از کشور ها مانند ایران باستان، به عنوان ورزش و سرگرمی نیز مورد توجه قرار می گرفت (مانند بازی چوگان)، ولی جنبه ی هنری آن از اواخر قرن پانزدهم میلادی به بعد اهمیت یافت. بلاُخره در اواخر قرن نوزدهم میلادی، با پیشرفت صنعت و جایگزین کردن اسب ها توسط ماشین آلات، سوارکاری جنبه ی ورزشی و سرگرمی که امروزه مشاهده می شود را به خود گرفت.

برقراری ارتباط با اسب

اولین گام یادگیری سوارکاری ، یادگیری ارتباط برقرار کردن با اسب است. سوارکار باید بتواند خلق‌و‌‌خوی اسبی را که قرار است سوار شود درک کند و با او به خوبی ارتباط برقرار کند، تا اسب فرمان‌های او را بهتر درک‌کند و انجام دهد. سوارکار می تواند از روی حرکات و برخی اعمال اسب متوجه منظور او شود. حرکات گوش‌های اسب در این مورد بسیار مؤثر است. به طور مثال، هنگامی که اسب گوش‌هایش را به سمت جلو می‌چرخاند و سرش را بالا می‌گیرد، به این معناست که صدایی او را نگران کرده است و او با‌دقت در حال پیدا کردن منبع صداست. و یا هنگامی که اسب گوش‌هایش را در جهات مختلف می‌چرخاند و حرکت می‌دهد، به این معناست که با دقت اطرافش را تحت نظر دارد. گوش‌های مایل به سمت پایین در دو طرف سر اسب، نشان دهنده‌ی تسلیم شدن و اطاعت اسب هستند. البته این حالت گوش‌ها در صورتی که لب‌ها به سمت پایین افتاده باشند، نشانه‌ی خواب‌آلودگی است. اسبی که گوش‌هایش را می‌چرخاند و زبانش را بیرون می‌آورد، قصد سر‌به‌سر گذاشتن و بازی با سوارکار را دارد. اگر اسب گوش‌هایش را به سمت جلو مایل کند و سرش را کمی خم کند، یعنی به سوارکار (یا هر کس دیگری) اعتماد دارد. اگر گوش‌هایش را به سم عقب بچرخاند، یعنی چیزی باعث بی اعتمادی یا عصبانیت و ناراحتی او شده است. در صورتی که گوش‌هایش را به سمت عقب بخواباند، یعنی بسیار خشمگین است و یا این که به شدت ترسیده است. در این صورت اسب می تواند بسیار خطرناک باشد و حمله کند. حرکت سر و پاهای اسب نیز می‌توانند در درک منظور او کمک کنند. اسبی که سرش را کمی پایین می‌آورد و ناگهان به‌شدت تکان می‌دهد، بد‌خلقی خود را نشان می‌دهد. هنگامی که پاهای جلویش را بر زمین می‌کوبد، عصبانیت یا بی‌قراری خود را ابراز می‌کند، در حالی که وقتی اسب پاهای عقبش را بر زمین می‌کوبد، می‌خواهد بفهماند که چیزی باعث ناراحتی او شده است (مثالاٌ مگس و ...).

شاخه های مختلف سوارکاری

سوارکاری شاخه های متعددی دارد که به طور کلی در دو دسته قرار می گیرند:

مسابقات اسب دوانی

این مسابقات از دوران قدیم در بسیاری از تمدن ها همچون یونان و روم باستان وجود داشته است. مسابقات یورتمه و تاخت از مسابقات رایج اسب دوانی هستند.

مسابقات یورتمه (سوار بر اسب یا ارابه)، که در آن ها هدف نفر اول رسیدن به خط پایان است، بدون این که اسب با سرعت گرفتن شروع به تاختن کند. تاختن اسب باعث حذف شدن سوارکار از دور مسابقه می شود.

مسابقات تاخت، که در آن ها نیز هدف اول رسیدن به خط پایان است، اما این بار با تاخت. مسافت این مسابقات بین ۴۰۰/ ۲ و ۶۰۰/۱ است. نوعی دیگر از مسابقات تاخت، همراه با مانع است و اسب باید از روی آن ها بپرد. مسافت این مسابقات با توجه به نوع مانع متفاوت است.

سایر مسابقات سوارکاری

شاخه های متعددی در آن جای می گیرند که در آن ها هدف بردن مسابقه ی دو نیست. در این جا به برخی از این ورزش ها اشاره شده است:

مسابقات ارابه رانی

ارابه رانی

که معمولاً دارای سه مرحله هستند: مرحله ی درساژ (که در آن شیوه و جذابیت نمایش و رفتار و حرکات اسب سنجیده می شود.)، مرحله ی ماراتون (که امتحانی زمان بندی شده است و از قسمت های مختلفی تشکیل شده است و مهمولاً دارای موانعی طبیعی یا مصنوعی است. در آن مهارت، توانایی جسمی و سرعت اسب سنجیده می شود.) و مرحله ی آخر که عبارت است از حرکت در راه هایی که از اطراف، توسط توپ هایی (یا چیزهای دیگری) محدود شده است. گذشت وقت مجاز یا افتادن توپ باعث از دست رفتن امتیاز می شود. تعداد اسب هایی که ارابه را می کشند به نوع مسابقه بستگی دارد و به جز در مواردی خاص، بیش از چهار عدد نیستند.

درساژ(حرکات نمایشی اسب های تربیت شده)، که در آن کیفیت ارتباط میان سوارکار

و اسب سنجیده می شود. این مسابقات در زمین هایی مستطیل شکل به طول ۶۰ متر و عرض۲۰ متر برگزار می شوند، و سوارکاران به ترتیب در زمین حاضر شده و برنامه های خود را اجرا می کنند. این برنامه ها می توانند مشخص شده یا آزاد باشند. داوران بر اساس تکنیک و دقت سوارکار و همچنین اطاعت و حرکات اسب و ارتباط میان آن دو, قضاوت کرده و بین صفر تا ده نمره می دهند. سوارکار باید سعی کند حرکاتش برای هدایت اسب تا حد امکان مخفی باشد و دیده نشود، به طوری که احساس شود ارتباط میان آن دو توسط تلپاتی (telepathy) انجام می گیرد. این کار ممکن است به نظر تماشاگران بسیار آسان بیاید، در حالی که نتیجه ی تلاش بسیار چندین سال می باشد.

درساژ

مسابقات پرش،که از متداول ترین مسابقات سوارکاری در جهان می باشد.

پرش

مسابقات استقامت، که هدف از آن ها طی کردن مسافتی طولانی (بین ۲۰ تا ۱۶۰ کیلومتر) در یک (و گاهی دو) روز است. اسب های عرب از بهترین نژاد ها برای این نوع مسابقات هستند، زیرا جثه ای کوچک و مقاوم در برابر گرما و تمرینات سخت دارند. اسب های انگلیسی نیز به دلیل سرعتشان در این زمینه مورد توجه بسیاری قرار می گیرند.

مسابقات وسترن یا آمریکایی، که ریشه ی آن ها به مسابقات گاوچرانی مربوط می شود.

که مسابقه با اسب های وحشی است.

رودیئوچوگان (Polo)، که گفته می شود قدیمی ترین ورزش گروهی است. این ورزش در ایران باستان رواج و اهمیت زیادی داشته است و به بازی شاهان معروف است. امروزه, چوگان به دلیل هزینه ی بالا کمتر مورد توجه عام مردم قرار می گیرد.

رودیئو

سوارکاری در ایران امروز

امروزه سوارکاری در ایران بیش از چند دهه ی اخیر مورد توجه قرار گرفته است و باشگاه های مختلف به سرعت تاُسیس شده و در روند پیشرفت هستند. با این وجود ایران هنوز در سطح جهانی برنده ی مقام خاصی نشده است، ولی با روند کنونی به زودی به چنین افتخاراتی دست خواهد یافت. سوارکاری بانوان نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است و بر طرفداران آن روز به روز افزوده می شود.

از باشگاه های استان تهران می توان موارد زیر را مثال زد: باشگاه های ایران، ایران مهر، امام خمینی (ره)، آراسب، الوند، اسواران، فرمان آرا، آزمون ... از سوارکاران برتر کشورمان نیز می توان آقایان علیرضا شمس،کاظم وجدانی، امیر کلانتری، کریم اصغری، مسعود مکاری نژاد ، فرزین فتحلیزاده، محمد نقاش، مازیار جمشیدخانی، و خانم ها طاهره عبدی،الهام فرد،هاله نیکویی، سحر رضاعی، سروناز مستجاب الدعوه و سارا رجبیون را نام برد.

مقررات سوارکاری

در طی یک مسابقه ممکن است سوارکار بخاطر ارتکاب خطاهای مختلف ، جریمه شود . بنابراین بسته به نوع مسابقه سوارکاری که کمترین خطا و یا کمترین زمان و یا بیشترین امتیاز را کسب کرده برنده مسابقه است.         

● کلیات:

۱- مسابقه پرش با اسب نوعی امتحان برای اسب و سوارکار در شرایط مختلف در مسیری از موانع است که در طی این آزمون آزادی ، انرژی مهارت و اطاعت اسب و همچنین قدرت سوارکار سنجیده می شود .

۲- در طی یک مسابقه ممکن است سوارکار بخاطر ارتکاب خطاهای مختلف ، جریمه شود . بنابراین بسته به نوع مسابقه سوارکاری که کمترین خطا و یا کمترین زمان و یا بیشترین امتیاز را کسب کرده برنده مسابقه است.

۳- منظور نهائی ، یکنواختی و استاندارد نمودن مسابقات پرش با اسب نیست بلکه ایجاد جاذبه و تنوع یکی از مهمترین عوامل در ایجاد علاقه برای سوارکار و تماشاچی است .

۴- با توجه به این مطالب یکسان بودن شرایط مسابقه برای کلیه شرکت کنندگان ضروری است و راه رسیدن به این هدف تهیه و چاپ قوانین و اجراء دقیق آن در حین مسابقه می باشد .

۵- سن اسبهای شرکت کننده در بازیهای المپیک ، قهرمانی جهان حداقل ۸ سال است . اسبهای شرکت کننده در کلیه مسابقات بین المللی دیگر بایستی حداقل دارای ۶ سال تمام باشند.

مانژهای پرش با اسب : میدان مسابقه پرش با اسب باید محصور بوده و در هنگامیکه اسب داخل میدان است باید کلیه ورودیها و خروجی ها بسته باشند.

● میادین تمرین و مانع تمرین :

۱-سوارکاران تنها یکبار مجاز به آمدن به داخل مانژ مسابقه جهت بازدید مسیر مسابقه هستند ( این مسئله شامل باراژ نیزمی باشد ).

جازه ورود به میدان جهت بازدید مسیر توسط هیات داوران بوسیله تابلوی ( میدان باز است )و یا بلندگوی عمومی به سوارکاران اعلام می گردد .

همچنین در مسابقات دو راندی که راند دوم مسابقه متفاوت از راند اول است سوارکاران می توانند قبل از شروع راند دوم نیز مسیر مسابقه را بازدید کنند.

۲- برگزار کنندگان مسابقات در مانژهای سرپوشیده در شرایط خاص بدلیل محدودیت مکانی ممکن است اجازه تمرین در مانژ اصلی را بدهند .

۳-در مواقعی که ابعاد میدان تمرین اجازه تمرین را ندهد یک مانع که جزو مسیر مسابقه نیست را می توان در مانژ اصلی برای تمرین درنظر گرفت.

۴- این مانع می تواند یک مانع عریض به ابعاد : ۴۰/۱ متر در ارتفاع و ۶۰/۱ متر در عرض و یا یک مانع عمومی به ارتفاع حداکثر ۱۴۰ ( دارای پرچم قرمز و سفید ) یاشد. شماره برای این مانع گذاشته نمی شود . برای پریدن از این مانع تنها دو بار می توان سعی کرد و در صورت سعی بیشتر سوارکار ممکن است جریمه نقدی یا محروم شود ۵-سوارکاران حق تلاش یا پرش از موانع مسابقه را درحین رژه قبل از مسابقه ندارند. انجام این کار ممکن است جریمه نقدی و یا محرومیت به همراه داشته باشد.

۶- برنده مسابقه ممکن است برای مطبوعات یک مانع بپرد که این مانع نبایستی جزء موانع دور بعدی باشد .

پریدن بر خلاف جهت از این مانع ممکن است موجب محرومیت سوارکار شود . برای پرش از این مانع سوارکار ۹۰ثانیه وقت دارد که این وقت از لحظه زدن زنگ توسط داوران شروع می شود . امتناع یا انداختن این موانع بعنوان یک تلاش به حساب می آید . اگر انداختن همراه با امتناع باشد سوارکار برای تلاش بعدی باید منتظر تصحیح مانع شود ،( زمان نگه داشته خواهد شد) . هئیت داوران زنگ شروع مسابقه را پس از تلاشهای سوار کار برای پرش از این مانع یا اتمام ۹۰ ثانیه بصدا در می آورند . پس از زده شدن زنگ سوارکار تنها می تواند یک بار برای پرش از این مانع سعی کرده و در حدفاصل ۴۵ ثانیه مسابقه اصلی را شروع کند .

● زنگ :

۱-زنگ ابزاری است جهت برقراری ارتباط با شرکت کنندگان و مسئول بصدا درآوردن آن یکی از اعضاء هیئت داوران است .زنگ در موارد زیر کاربرد دارد :

۱-۱- جهت اعلام باز بودن مانژ جهت بازدید از مسیر مسابقه .

۲-۱-اعلام اجازه شروع مسابقه به سوارکار پس از زدن زنگ که سوارکار بایستی خط شروع را در جهت درست ظرف مدت ۴۵ ثانیه قطع کند . سیستم زمانگیری اتوماتیک شمارش معکوس ۴۵ ثانیه را روی صفحه نتایج نشان می دهد ،‌بطوری که برای سوارکاران به وضوح قابل مشاهده باشد اگر سوارکار ظرف مدت ۴۵ ثانیه مسابقه را شروع نکند زمان مسابقه وی پس از ۴۵ ثانیه شروع خواهد شد . زمین خوردن و کلیه نافرمانی ها طی فاصله زدن زنگ و شروع مسابقه خطا محسوب نمی شود و lدر فاصله زمانی ۴۵ ثانیه داوران می توانند در موارد بروز برخی از مسائل زمان را نگه دارند.

۳-۱- بمنظور متوقف کردن سوارکار در حین مسابقه( به هر دلیلی ) و یا اجازه برای ادامه آن .

۴-۱- اعلام اجازه ادامه دادن مسابقه به سوارکاری که مانع آن پس از امتناع افتاده است و همچنین پس از تصحیح مانع و یا آماده بودن مسیر.

۵-۱-اعلام دستور اخراج یک سوارکار به وسیله به صدا درآوردن ممتد و یا تکراری زنگ.

۲-اگر سوارکار به زنگ داوران توجه نکند ممکن است بنا به نظر داوران اخراج شود.

۳- اگر پس از وقفه زمانی قبل از زدن زنگ سعی در پرش از مانع نموده و یا از مانع بپرد اخراج می شود .

۱-۳- مسئولیت ماندن در نزدیکی موانع قبل از زدن زنگ مجدد با سوارکار است.

۲-۳- این وظیفه داوران است که زنگ مجدد را در لحظه ای بزند که سوارکار در موقعیت خوبی قرار دارد .

۳-۳- پس از نگه داشتن زمان به هر دلیلی سوارکار بایست تا ایجاد شرایط مناسب جهت ادامه مسیر در نزدیکی مانع مذکور باقی بماند و هیات داوران نیز باید زنک را در لحظه ای به صدار درآورند که سوارکار موقعیت مناسبی نسبت به مانع داشته باشد ( یعنی سوارکار در نزدیکی مانعی که نسبت به آن امتناع کرده و یا آن را انداخته است قرار نداشته باشد). هیات داوران وظیفه ای ندارد که زمان را در شرایط مناسب به نفع سوارکار باز نمایند لذا با زدن زنگ زمان نیز باز خواهد شد.

● مسیر مسابقه و اندازه گیری:

۱ -مسیر مسابقه خط سیری است که سوارکار از دروازه شروع تا دروازه پایان طی میکند ، این مسیر بایستی با دقت تمام بخصوص در محل گردشها اندازه گیری شود (خط سیر طبیعی که اسب طی می کند. از مرکز موانع است).

۲- در مسابقات مهم هیات داوران باید به همراه طراح مسیر و یا در صورت امکان با ناظر فنی مسابقه مسیر را مجددا اندازه گیری کنند و در این صورت هیچ گونه تغییری در زمان مجاز جایز نمی باشد .

۳-در صورتی که هیات داوران تشخیص دهد که خطائی در اندازه گیری مسیر مسابقه (پس از پرش سه نفر که مسیر را بدون نافرمانی و یا افتادن طی نموده اند) رخ داده است می توانند مسیر مسابقه را مجددا اندازه گیری نموده و مجددا زمان مجاز جدیدی را اعلام کنند و زمان نفرات قبلی نیز می بایست با زمان جدید تصحیح و محاسبه شود.

۴- اگر شرایط زمین و آب و هوا مناسب باشد هیات داوران می توانند پیش از شروع مسابقه سرعت مسابقه را تغییر دهند.

(عکس ها در فایل اصلی موجود است)