گزارش کارآموزی نگهداری و تعمیرات در واحد های تولیدی صنایع ملی پتروشیمی

چکیده :

        مبحث نگهداری وتعمیرات در واحدهای تولیدی صنایع ملی پتروشیمی همواره موردنظر بوده است ، بویژه در دهه اخیر توجهی خاص به اتخاذ سیاست و خط مشی مناسب جهت واحدهای تعمیراتی همواره موردنظر مدیران ارشد این صنعت بوده است . طرح تاکتیکهای مختلف عملیاتی مانند اتخاذ مدیریت مکانیزه تعمیرات "CMMS" مبتنی بر روشهائی از قبیل تعمیرات پیشگیرانه ، تعمیرات براسا س پایش وضعیت مدتها است که مسیر اجرائی خود را پیموده است و اکنون دیدگاههائی از قبیل تعمیرات بهره جامع"TPM " و تعمیرات براساس قابلیت اطمینان  در دستورکار واحدهای تولیدی قرار گرفته است ،  لیکن امیدواری به موفقیت هیچ یک از تاکتیکهای نوین تعمیرات میسر نمیباشد مگر اینکه با بررسی آنچه که انجام شده است بتوانیم نقاط قوت و ضعف را شناسائی نمائیم و همراه با آن بویژه در مجتمع هائی که از قدمت بیشتر برخوردار می باشند نسبت به مهندسی مجدد روشهائی که تاکنون انجام شده است اقدامات جدید را صورتبندی نمائیم . در این گزارش  در ابتدا اصطلاحات و واژه ها و شاخص های مربوطه تعریف شده و در ادامه خلاصه ای از روشها و مراحل نت بازگو می گردد.

مقدمه:

در طول سالیان بسیاری، در اکثر سازمان‌ها و شرکت‌ها، تمامی تمرکز مدیریت بر فعالیتهای تولیدی انجام شده و به موضوع نگهداری و تعمیرات (نت) به چشم یک سربار و مزاحم نگریسته شده است. و این نگرش، باعث شده که فعالیتهای نت نادیده گرفته شود، اما در سالهای اخیر، سیاست‌های سازمانی و نیازمندیهای کسب و کار باعث شده تا مدیران توجه بیشتری را به نگهداری و تعمیرات پیدا کنند یکی از دلایل اصلی این توجه، آن است که هزینه‌های نگهداری و تعمیرات در سازمان‌ها به صورت یکی از هزینه‌های اصلی تبدیل شده است. فراوانی بسیار زیاد هزینه‌های بخش نگهداری و تعمیرات در کارخانجات این توان بالقوه را بر مدیریت ایجاد کرده است که بتوان با توجه کردن به مقوله نت، جلوی بسیاری از این هزینه‌ها را بگیرد.

1:  لزوم برنامه ریزی تعمیرات:

استفاده موثر از تجهیزات ،ماشین الات و دستگاهها یکی از فاکتورهای حیاتی برای رشد صنعت به ویژه توسعه اقتصادی ممالک در حال رشد بحساب می آید.

به طور عمومی در صنایع ایران بکار گیری و استفاده از دستگاهها و ماشین آلات نیازمند توجه بیشتر و اصلاح می باشد. در حالیکه علل زیادی برای عدم بکار گیری صحیح ممکن است وجود داسته باشد، که وقفه به علت خرابی و شکستگی و توقف خارج از برنامه یکی از عللهای اولیه می باشد. امر بکارگیری موثر و صحیح از ماشین آلات بی نهایت در حصول به تولید موثر است. منابع سرمایه ای موجود برای طرح و توسعه کارخانجات بیشتر از جایگزینی دستگاهها به پیشرفت صنایع کمک خواهد نمود.

خرابی و شکستگی به ویژه در کارخانه جاتی که دارای خط تولید پیوسته و یکپارچه و حداقل تجهیزات یدک می باشند بسیار بحرانی و حائز اهمیت می باشد. به غیر از عواملی مانند کاهش فشار یا قطع گاز ورودی و آب که معمولا خارج از حیطه مسئولیت مدیریت مجتمع بوده و می توانند موجب کاهش ظرفیت تولیدی یا shut down  واحدها گردند عوامل متعدد دیگری مانند: قطع برق، کاهش steam  و خرابی ماشین الات و تجهیزات اصلی واحدها می توا نند موجب کاهش ظرفیت و قطع تولید گردند که  خسارتهای مالی جبران ناپذیری  را به این شرکتها وارد خواهد نمود.

با توجه به مسائل ذکر شده اهمیت وجود سیستم دقیق و منظم تعمیراتی که با برنامه ریزی صحیح و استفاده از منابع مناسب چه در امر پیشگیری و نگهداری و تعمیرات تجهیزات (نت) تا حد ممکن نسبت به کاهش توقفات و خرابی ها اقدام نمایند به خوبی احساس می شود.

1-2: تعریف واژه ها

        از دیدگاه مهندسی ، اصولاٌ دو موضوع در رابطه با مدیریت بر هر سرمایه فیزیکی وجود دارد .

اول اینکه باید این سرمایه نگهداری ( Mainteinance ) شود . ثانیاٌ هر از چند گاهی ممکن است نیاز به اصلاح ( Modity ) پیدا نماید .دائره المعارف مشهور oxford نگهداری را عمل تداوم ، و دائره المعارف Webster آن را نگهداشت در حالتی زنده معنی نموده اند . در نتیجه تعاریف فوق مارا به این اندیشه سوق میدهندکه لغت Maintenance میتواندمراقبت و نگهداری کردن از چیزی باشد .

اولین بار این کلمه در خلال انقلاب صنعتی و مشخصاٌ پس از بکارگیری انرژیهای جایگزین به جای نیروی انسانی و عضلات حیوانی بکار گرفته شد . نظر به اینکه در ابتدای امر برای مقابله با مشکلات و مسائل جاری در کارخانجات ازپدیده نگاهداشت استفاده میشدبالطبع بانام" Plant maintenance "   یا   " نگهداشت کارخانه ای " شهرت یافت .

مدیران و مسئولان کارخانه بنا به تشخیص و قضاوت خود و برای عملیات روزمره روشهائی را به دلخواه برای نگهداشت ماشین آلات ابداع می نمودند . امروزه علم نگهداشت با مهندسی نگهداری وتعمیرات به صورت جامع و کلان موردتوجه است و بعبارت علمی به آن "Terotechnology " می گویند .  تروتکنولوژی واژه ای است که در سال 1970 در انگلستان تعریف شد .Tero یا Terin واژه یونانی ، به معنای حفاظت است و تکنولوژی به معنای دانش فنی است . 

معنی این عبارت بدین صورت است که ترکیبی از عملیات مدیریتی ، مالی ، مهندسی و خدماتی که در مورد سرمایه های فیزیکی اعمال میشود تا بتوان هزینه های مربوطه در مورد چرخه حیات آن سرمایه ها را تضمین نمود . تروتکنولوژی تنها به تجهیزات ( داراییهای فیزیکی ) توجه می نماید و برتامین کنندگان تجهیزات، شرکتهای مهندسی (طراحان) و استفاده کنندگان ازتجهیزات اعمال نظر  می نماید .  

تعریف جامع نت

          اطمینان از اینکه سرمایه های فیزیکی طبق خواسته های کاربرانشان ادامه بکار دهند ، آنچه را که کاربران از تجهیزات انتظار دارندکاملاٌ بستگی به محل و نحوه   بکارگیری آنها دارد . یعنی در اصطلاح علمی بستگی به OperatingContext  دستگاه دارد .

تعریف عملیات نت

     براساس مؤسسه استاندارد انگلیس مجموعه عملیاتی که به منظور نگهداری تجهیزات در شرایط قابل قبول و یا تغییر آنها از شرایط نامطلوب به شرایط قابل قبول انجام میشود .

تعمیرات REPAIR

     شامل مجموعه فعالیتهائی است که بر روی یک سیستم یا وسیله ای که  دچارخرابی و یا از کارافتادگی گردیده ، انجام میدهیم تا آن را به حالت آماده و قابل بهره برداری باز گردانده و در  جهت انجام وظیفه ای که به آن محول گردیده است ، آماده باش سازیم .

بهره وری PRODUCTIVITY

      ارزش خروجی ها تقسیم بر ورودی ها درخصوص تعمیرات بایدگفت که خروجی یعنی میزان کارهای تکمیل شده  است درحالیکه ورودی زمان صرف شده برای انجام کارها میباشد در مدل گسترده ترذیل که بنام مدل ورودی ،

    خروجی Visser (1998)  شناخته شده است منابع هزینه ، خروجی ها برحسب قابلیت دسترسی دستگاه ، تولید ، قابلیت تعمیر،ایمنی وسود نمایش داده شده است .

اثربخشی تجهیزات ( TEE)

بهره وری آمال و انتظار کلیه واحدهای متعالی است . این شاخص از دو پارامتر کارائی و اثربخشی ( میزان وصول به اهداف )تشکیل شده است .  یکی از شاخصهای مهم که در صنعت شناخته شده و شامل هر دو پارامتر میباشد " اثربخشی کل تجهیزات " است . (Nakagima1989) TEE . یکی از عوامل کلیدی TPM  است .

ازکارافتادگی " Failure "

طبق تعریف استانداردهای صنعتی ژاپن (Jis) یک خرابی یا از کارافتادگی عبارت است از " ازکارافتادن یک وظیفه یا عمل مشخص در یک شیء " ( نظیر یک سیستم تولیدی ، یک ماشین یا یک قطعه) .

هزینه در طول عمرLife cycle cost (LCC)

اداره مدیریت و بودجه آمریکا ، هزینه در طول عمر ،( LCC ) را اینچنین تعریف می نماید . "  مجموع هزینه های مستقیم ، غیرمستقیم ، تکراری یا غیرتکراری ، یا سایر هزینه های یک سیستم در مقیاس بزرگ ، در طول مدت کاربری سیستم " . این هزینه ها شامل مجموعه هزینه های انجام شده ، یا پیش بینی شده در فرایندهای طرح توسعه و تکامل ، تولید ، بهره برداری و نگهداری و تعمیرات ( نت ) و پشتیبانی میباشند .

قابلیت اطمینان : Reliability

میزان توانائی یک تجهیز یا سیستم برای ارائه عملکرد مورد نیاز در یک شرایط تعیین شده برای یک دوره زمانی (Mil-STD-721C) مقیاسی است که تناوب ازکارافتادگی دستگاه یا سیستم را بیان می نماید و با دو عنصر  MTBF و MTTR در ارتباط میباشد .

متوسط زمان قبل ازخرابی ) MTTF  (Mean Time To failur

حد متوسط زمانی مورد انتظار است تا قطعه ای از یک تجهیز به از کارافتادگی برسد و یک ارزش آماری است .

MTTF=(تعداد کل توقف / زمان کارکرد کل)

متوسط زمان تعمیر  (Mean Time To Repair)MTTR

میزان متوسط زمانی است که یک عملیات تعمیراتی بطول می انجامد .  ( این زمان مشمول زمان  راه اندازی و توقف دستگاه میگردد )

MTTR=(تعداد تعمیرات / زمان صرف شده برای تعمیرات)

متوسط زمان خرابی MDT