پروژه کارآموزی جزئیات اجرایی ساختمان های بتنی

سه

چکیده

برای احداث ساختمان و ابنیه در مدتی کوتاه،استفاده از بتن پیش یاخته بسیار حائز اهمیت است. تمامی ساختمان ها اعم از ساختمانهای صنعتی،پارکینک ها،ساخمان های تجاری،مجتمع های مسکونی،هتل ها،مدارس،مراکز تفریحی،پلها وانواع سازه های دیگررامی توان با استفاده از بتن پیش ساخته احداث نمود.محاسنی که توسط طرفداران این روش ساخت مطرح می شودقمستی به پیش ساختگی ،قسمتی به پیش تنیدگی و قسمتی نیز به بتنی بودن آن مربوط می شود .

روش های پیش ساخته ، فشرده نمودن جدول زمانی اجرای پروژه و کاهش مدت زمان ساخت را میسر می سازد .به عنوان مثال قطعاتی از ساختمان را می توان هم زمان با ساخت پی به صورت پیش ساخته آماه نمود .نصب قطعات پیش ساخته در مقایسه با بتن ریزی در جا به زمان کمتری نیاز دارد .سهولت تولید قطعات،کنترل کیفیت بهتر واستاندارد کردن قطعات از مزایای این سیستم می باشند .

در مقایسه با بتن مسلح معمولی به کمک بتن پیش تنیده می توان دهانه های بزرگتری را با ارتفاع کمتر، ترک خوردگی و خیز حساب شده تر و صرف مصالح کمتر اجرا نمود.

مقاومت بتن در برابر آتش سوزی و دوام آن از جمله مزایای اصلی آن نسبت به مصالح دیگر ی مانند فولاد و چوب می باشد .

پیش ساخت بودن اجزای ساختمان دامنه خطاهای مجاز را محدود می کند و باید قالب سازی دقیق تر انجام گیرد .مزایای روش های پیش ساخته هنگامی کاملا تحقق می یابد که فاصله محل ساخت قطعات نسبت به محل اجرای طرح در حد معقولی باشد.

مقدمه

برای ساخت یک سرپناه کافی است مطابق نقشه رعایت ضوابط فنی و استفاده از مصالح مرغوب، آغاز کنید.

این گزارش، این آگاهی را به شما می دهد که سریع تر اقدام به جلوگیری از اشتباهات و خطاهای فنی مجری ساختمان کنید و با مطلع کردن مهندس ناظر خود، از بروز دوباره کاری (که بار مالی زیادی به شما تحمیل می کند) و همچنین پوشاندن خطاهای غیر قابل جبران که می تواند در آینده صدمات جبران ناپذیری به ساختمان شما وارد آورد، جلوگیری کنید.

برای شروع با انواع اسکلت های ساختمان آشنا می شوید، و در ادامه با جزییات فنی و اجرایی آشنا خواهید شد.

فصل اول

آشنایی با مکان کارآموزی

-1-ساختمان بتنی

ساختمان بتنی ساختمانی است که برای اسکلت اصلی آن از بتن آرمه (سیمان، شن، فولاد به صورت میلگرد سازی و یا آجدای استفاده شده باشد. در ساختمان های بتنی سقفها به وسیله تاوه (رال) های بتنی پوشیده می شود و یا از سقف های تیرچه و بلوک و یا سایر سقفهای پیش ساخته استفاده می گردد و برای دیوارهای جدا کننده (پارتینها) ممکن است از انواع آجر مانند سفال تیغه ای، آجر ماشینی سوراخ درا، آجر معمولی کوره ای و تیغه گچی و یا چوب استفاده شده و ممکن است از دیوار بتن آرمه هم استفاده شود. در هر حال در این نوع ساختمانها شاه تیرها و ستونها از بتن آرمه  (بتن مسلح) ساخته می شود.

1-2-مراحل مختلف یک ساختمان

بازدید زمین و ریشه کنی: قبل از شروع هر نوع عملیات ساختمانی باید زمین محل  ساختمان بازدید شده و وضعیت و فاصله آن نسبت به خیابانها و جاده های اطراف مورد بازرسی قرار گیرد و هم چنین پستی و بلندی با توجه به نقشه ساختمان مورد بازدید قرار گرفته در صورتی که ساختمان بزرگ باشد پستی و بلندی و سایر عوارض زمین می باید به وسیله مهندسین نقشه بردار تعیین گردد و هم چنین باید محل چاه های فاضلاب و چاه آبهای قدیمی و مسیر قنان های قدیمی که ممکن است در هر زمین، موجود باشد تعیین شده و محل آن نسبت به پی سازی مشخص گردد و در صورت لزوم می باید این چاه ها با بتن یا سفته پر شود و محل احداث ساختمان نسبت به زمین تعیین شده و نسبت به ریشه کنی آن محل اقدام شود و خاکهای اضافی به بیرون محل گردد و بالاخره باید شکل هندسی زمین و زوایای آن کاملاً معلوم و با نقشه ساختمان مطابقت داده شود

2- پیاده کردن نقشه: پس از بازدید محل و ریشه کنی اولین قدم در ساختن یک ساختمان پیاده کردن نقشه می باشد. منظور از پیاده کردن نقشه یعنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین با ابعاد اصلی (یک به یک). به طوری که محل دقیق پی ها و ستونها و دیوارها و زیر زمینها و عرض پی ها در روی زمین به خوبی مشخص شده باشد. و همزمان با ریشه کنی و بازدید محل باید قسمتهای مختلف نقشه ساختمان مخصوصاً نقشه  پی کنی کاملاً مورد مطالعه قرار گرفته به طوری که در هیچ قسمت نقطه ابهامی باقی نماند. و بعداً اقدام به پیاده کردن نقشه شود. باید سعی شود حتماً در موقع پیاده کردن نقشه از پی کنی استفاده گردد. برای پیاده کردن نقشه ساختمان های مهم معمولاً از دوربینهای نقشه برداری استفاده می شود. ولی برای پیاده کردن نقشه ساختمان های معمولی و کوچک از متر و ریسمان بنائی ، که به آن ریسمان کارهم می گویند استفاده می گردد . برای پیاده کردن نقشه با متر و سیمان کار ابتدا باید محل کلی ساختمان را روی زمین مشخص نموده و بعد با کشیدن ریسمان در یک از امتدادهای تعیین شده و ریختن گچ  یکی از خطوط اصلی ساختمان را تعیین می نمائیم. مثلاً AX  در شکل زیر و بعد خط دیگر ساختمان را که معمولاً عمود بر خط اول می باشد با استفاده از خاصیت قضیه فیثاغورث رسم می نمائیم. معمولاً در اصطلاح بنایی استفاده از این روش را 5،4،3 می گویند.  زیرا در این طریق معمولاً اضلاع مثلث 3m و4m و وتر مثلث 5m است. و برای مکان های کوچک تر یا بزرگتر می توان از مضرب های این اعداد استفاده نمود مانند 50،40،30 سانتی متر و یا 8،6 و 10 متر. به هر حال امتداد خط Ay که عمود بر امتداد خط Ax است به دست می آید. آن گاه سایر خطوط را موازی با دو خط فوق الذکر رسم می نمایند. ممکن است به علت قناس بودن زمین دو خط کناری نقشه بر هم عمود نباشند در این صورت یکی از خطوط میانی نقشه را که حتماً بر خط اول عمود است انتخاب و رسم می نمائیم. ممکن است برای عمود کردن خطوط از گونیای بنائی استفاده نمود. در این صورت دقت کار کمتر می باشد. در موقع پیاده کردن نقشه برای جلوگیری از جمع شدن خطاها بهتر است اندازه ها را همیشه از یک نقطه اصلی که آن را مبدا می نامیم حساب نموده و روی زمین منتقل نمائیم . بعد از اتمام کار پیاده کردن نقشه و قبل  از اقدام به گود بردرای یا پی کنی باید حتماً مجدداً اندازه های نقشه پیاده شده را کنترل نمائیم تا حتی المقدور از وقوع اشتاباهات احتمالی جلوگیری شود. برای اینکه مطمئن شویم زوایای بدست آمده اطاقها قائمه می باشند باید دو قطر هر اطاق را اندازه بگیریم. چنانچه مساوی بودند آن اطاق گونیا می باشد به این کار اصطلاحاً چپ و راست می گویند. البتته چنانچه، در این مرحله اطاقها در حدود3الی4 سانتی متر ناگونیا باشند اشکالی ندارد زیرا با توجه به اینکه پی ها همیشه قدری پهن تر از دیوارهای روی آن می باشند لذا  در مواقع چیدن دیوار می توان ناگونیائیها را بر طرف نمود.

اسکلت این ساختمان از نوع اسکلت بتنی است دیوارهای بیرونی و تیغه های جداگر ساختمان از نوع آجرهای سفالی می باشد سقف ساختمان از نوع سیستم تیرچه بلوک است که تیرچه ها در خود کارگاه ساخته شده و توسط ماشین هایی به محل مورد نیاز حمل می شوند.

بلوک های مورد استفاده در سقف از نوع بلوک سفالی است و بلوک سفالی نسبت به بلوک سیمانی بسیار سبک بوده و کار با آن آسان می باد و وزن سقف را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.

پروژه مذکور اجرای یک ساختمان بتنی به تعداد 3 طبقه می باشد مهندس ناظر آن مهندس اکرامی می باشد.

1-3-سازه پروژه : اسکلت بندی

عملیات انجام گردیده در طول دوره: اجرای تیرهای سقف ساختمان ، اجرای تیر ریزی ، اجرای ستون ساختمان، اجرای بادبند بتنی، اجرای سقف.

اجزاء تشکیل دهنده سقف تیرچه بلوک:

تیرچه

بلوک

میلگرد ممان منفی

میلگرد حرارتی

کلاف عرضی

بتن

1- تیرچه:

تیرچه مورد استفاده در این پروژه تیرچه ای بتنی می باشد که در قالب های تیر آهن های ناودانی ساخته می شد. تیرچه ها با خرپا مسلح می باشند. خرپا از سه قسمت تشکیل شده است:

-  میلگرد کف خرپا می باشد از میلگرد نمره 14 به تعداد 2 میلگرد و در جاهایی که دهانه بزرگتر می باشد از 3 میلگرد استفاده شده است(میله مورد استفاده در کف خرپا از نوع آجدار می باشد)

کلیه ممانهای تیرچه به وسیله این میلگردها تحمل می شود مهندسین در اغلب موارد برای صرفه جویی در طول یک یا چند میلگرد را کوتاه تر تعیین می نمایند ولی در این پروژه از طول هیچ یک از میلگردها کسر نشده است.

برای اینکه میلگردهای کف خرپا در موقع بتن ریزی جابجا نشود بهتر است آنها را بوسیله یک یا چند میلگرد عرضی به همدیگر متصل نماییم.

- میلگرد های فوقانی خرپا در این پروژه از میلگرد نمره 10 آجدار استفاده شده  که در داخل بتن سقف و میلگردهای حرارتی قرار می گیرد.

- میلگرد مهاری یا میلگرد مارپیچ که میلگرد کف را به میله گرد فوقانی متصل می نمایند نوع خرپای مورد استفاده در این پروژه از میلگرد آجدار نمره 8 بود.

تیرچه را در قالب فلزی قرار می دادند و بتن آن را با عیار 400 کیلوگرم سیمان و مصالح سنگی ریزدانه تهیه می نمودند و قالب را از ناودانی که داخل آن در حدود cm10 پهنا و cm4 ارتفاع داشت استفاده می کردند این قالب را از بتن پر نموده و بوسیله تکان دادن آن را ویبره می دادند . البته قالب فلزی را قبل از بتن ریزی روغن کاری می کردند تا بعد از سخت شدن تیرچه آسیب نبیند تیرچه را از قالب جدا کرده و باید در حوضچه های آب قرار داد چون امکانات کارگاه در این پروژه ایجاد حوضچه های آب را میسر نمی ساخت با آب پاشی مداوم روی تیرچه ها از  پوک شدن یا سوختن بتن جلوگیری می شد.

حمل وانبار کردن تیرچه ها:

حمل وانبار تیرچه ها باید با دقت بسیار زیاد انجام شود زیرا در کوچکترین بی احتیاطی در موقع حمل ونقل و یا انبار کردن آنها ممکن است تیرچه ها شکسته و یا ترک بخورند و در موقع نصب نیز ترکها مشاهده نشده و در دراز مدت  موجب خسارات جبران ناپذیر بشود و درموقع حمل ونقل بهتر است از میلگردهای فوقانی به عنوان دستگیره استفاده شود و بهتر است به وسیله دو کارگر  دو سر تیرچه گرفته شود انبار کردن تیرچه ها باید در یک سطح صاف انجام گیرد و د میان تیرچه ها از چوب ها چهار تراش به فاصله 1 متر از همدیگر استفاده شود ولی در این پروژه د دلیل صرفه جویی در هزینه به جای چوبهای چهار تراش از میلگردهای تعبیه شده برای این کار استفاده می شد و حداکثر 6 ردیف تیرچه روی هم انبار می شد و آب پاشی به طور مداوم در روی تیرچه های انبار شده انجام می شود.حمل تیرچه ها به طبقات بالاتر به وسیله بالابر انجام میشد و یک نفر کارگر به وسیله طناب تعادل تیرچه ها ر احفظ می کرد تا از برخورد تیرچه ها با سقف های پائینی جلوگیری کند.

2- بلوک:

بلوک های مورد استفاده در سقف ها تیرچه بلوک معمولا بتنی یا سفالی هستند و هیچ گونه باری از تحمل نمی نمایند و فقط به عنوان پر کننده فضای بین تیرچه ها مورد استفاده قرار می گیرند.

بلوک مورد استفاده در این پروژه از نوع سفالی بود بلوک های سفالی از لحاظ وزن سبکتر بوده و بار کمتری را به ساختمان وارد می نمایند طول بلوک ها در حدود 50 سانتی متر و عرض آن درحدود 25 سانتی متر بود.

بلوک ها را روی صفحه هایی از جنس تخته می چیدند (درحدود 15 بلوک) و سپس به وسیله بالابر به طبقات بالا انتقال می دادند.

3- میلگرد ممان منفی:

چون اکثر تکیه گاهها گیردار محاسبه می شوند در محل تکیه گاه ممانی ایجاد می گردد که می باید به وسیله میلگردی تحمیل شود به این لحاظ اگر دو عدد تیرچه به یک تیر ختم شود میلگرد فوقانی تیرچه ها را به وسیله مهندس محاسبه می شود در آخرین دهانه که تیرچه به یک تیر ختم می گردد نیز میلگردی را به صورت گونیا خم نموده و قسمت کوتاه گونیا را داخل آهنهای تیر یا میلگرهای تیر بتنی قرار داده و قسمت مستقیم را روی میلگرد فوقانی تیرچه گذاشته و چند جای آنرا با سیم آرماتوربندی می بندند.

در این پروژه از میلگردهای به طول 2 متر و با قطر 10 میلی متر به عنوان میلگرد ممان منفی استفاده می شد و در آخرین دهانه 30 سانتی متر آن ختم شده و در تیر قرار می گرفت.

4- میلگرد حرارتی:

بعد از اتمام سقف و کار گذاشتن  تیرچه ها و بلوک یک سری میلگرد در جهت عمود بر تیرچه و در قسمت بالای آن به فاصله 25 – 40 سانتی متر قرار می گیرد دلیل استفاده از این میله گردها برای جلوگیری از ترک سقف و بار ناشی از تغییر حجم بتن در اثر حرارت می باشد.

دراین پروژه این میلگردها را به فاصه 30 سانتی متری از همدیگر قرار دادند و از میلگرد های با نمره 8 میلی متر استفاده نمودند.

5- کلاف عرضی:

از دهانه 5/4 متر به بالا در وسط  دهانه ( عمود بر جهت تیرچه) فاصله ای در حدود حداقل 10 سانتی متر قرار می دهند وزیر این فاصله ار تخته ای قرار داده و درون این فاصله را حداقل 2 میلگرد یکی در بالا و یکی د پایین که میلگرد بالا به میلگردها فوقانی تیرچه و میلگرد پایین به میلگردهای مارپیچی خرپا به وسیله سیم آرماتوربندی متصل می شود این فاصله با بتن پر شده و مانند تیری کمر تیرچه ها را می گیرد.

در این پروژه از میله گرد شماره 10 استفاده شده است و در جاهایی که فاصله دهانه بیشتر از دو کلاف عرضی استفاده شده است.

6- بتن:

پس از چیدن تیرچه و بلوک و بستن آرماتورهای تیرها و بستن میلگردهای ممان منفی و میلگردهای حرارتی اقدام به بتن ریزی می نماییم قبل از بتن ریزی کلیه اتصالات سقف کنترل شده و اگر قسمتی متصل نشده با سیم آرماتور متصل کرده و فاصله تیرچه ها و میلگردهای عرضی در تیرهای اصلی وفرعی کنترل شده وسپس اقدام به بتن ریزی شود.

در این پروژه کلیه بتن سقف در یک روز ریخته می شد(به علت مساحت کم) ولی اگر بتن ریزی دریک روز نباشد بهتر است محل قطع بتن در روی بلوک ها باشد و از قطع بتن در روی تیرها و شاه تیرها جلوگیری شود.

در این پروژه انتقال بتن به طبقات بالا با پمپ بتن صورت می گرفت و اختلاط بتن در خارج کارگاه انجام می شد و به وسیله میکسر به کارگاه منتقل میشد.

بعد از بتن ریزی با دستگاه ویبراتور بتن را ویبره می دادند تا هوای موجود بین بتن خارج شود و جسم کاملا یکپارچه بوجود آورد.

1-4-اجراء ستون

برای اتصال طبقات بالا به پایین میلگردهای طبقه پایین را به اندازه حدود 60 سانتی متر ادامه می دادند که به آن میلگردهای انتظار گفته میشد سپس بعد از آماده نمودن آرماتورهای طولی و عرضی ستون در کارگاه آرماتوربندی بعد از سوار کردن آن روی آرماتورهای ریشه آن را با سیم آرماتور متصل می کردند.

بعد از قالب بندی (که درقسمت قالب بندی توضیح داده خواهد شده) و شاقول کردن ستون اقدام به بتن ریزی می کردند چون ستون در ساختمان بتنی از قسمتهای مهم سازه می باشد باید دقت کافی در محاسبه و اجرا به عمل آید ستون بخشی از سازه است که کلا بارهای زنده و مرده سقف و ساختمان را به پی و از آنجا به زمین منتقل می کند لذا یک سهل انگاری در اجرا آن میتواند صدمات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

در این پروژه مهندس ناظر اهمیت ویژه ای به اجرای ستون و بتن ریزی ستون داشتند و همواره بر اجرای صحیح آن تاکید می کردند و آن برای ما کارآموزان تجربه خوبی بود.