گزارش کارآموزی سیستم مخابراتی در شرکت مخابرات

مقدمه و تاریخچه مخابرات

در شرکتی که من در آن در طول دوره یک ماه ‌آموزش دیدم ، شرکت مخابرات مرکزی ................ بود . ............ دارای سه مرکز به نامهای مرکز خیام واقع در چهارراه انقلاب ، مرکز حافظ واقع در خیابان امام میدان حافظ و مرکز قدس واقع در شهرک قدس بلوار دانشگاه این شهر قرار دارد که شماره های 3 و 5 مربوط به مرکز حافظ شمارههای 2 و 4 مربوط به مرکز خیام و شماره 6 مربوط به مرکز قدس می باشد اما دوره آموزشی من در مخابرات مرکزی این شهر قرار داشت در این مرکز ما تعدادی کارآموز بودیم که در ابتدا به مدت 15 روز از لحاظ تئوری در مخابرات آشنا شدیم و 15 روز بعد را به طور مداوم عملاً شاهد کارهای عملی بودیم .

اما نگاهی گذرا از سیستم مخابراتی برای آشنایی شما استاد ارجمند :

ساختمانی سه طبقه  واقع در خیابان فردوسی شمالی قرار دارد که این ساختمان همان ساختمان مرکزی مخابرات می باشد این ساختمان دارای محوطه های بزرگ می باشد که در آن طرف محوطه یک ساختمان چند طبقه قرار دارد که اس تی دی نام دارد که مربوط به مهندسین شرکت مخابراتی می باشد در این مجتمع کار مهم و عمده ای که مهندسین انجام می دهند تنظیم امواج رادیویی و تلویزیونی می باشد به طوری که با امواج مخابراتی تداخل نداشته باشد این امواج را از طریق ماهواره هایی که بر روی دکل های عظیم نصب شده است تنظیم می کنند بعد از معرفی این قسمت در بخش داخلی ساختمان که یک کادر اداری می باشد قرار دارد بعد از اتاق نگهبانی در طبقه اول اتاقهای مالی ،‌اتاق مسئول نرم افزارهای کامپیوتری و چند اتاق فنی دیگر قرار دارد همچنین اتاق رئیس کل مخابرات ،‌معاونین مخابرات و حسابداری قرار دارد ، مرکز حافظ در واقع بیشتر یک ساختمان فنی است در طبقه اول سالن MDF و سالن باتری ها وجود دارد در سالن MDF یک سالن بزرگ است که پر از سیم های ظریف می باشد که این سیم ها مربوط به تلفن های مشترکین می باشد یعنی تمام سیم ها به طور منظم دسته بندی شده است و در ردیف های منظمی قرار گرفته است به طوری که اگر تلفنی خراب شود و مأمور بخواهد آن را درست کند برای مأمور قبضی صادر می کنند که در آن قبض ردیف ، شماره و قطعه نوشته شده است و مأموران بدون سردرگمی می دانند خرابی مربوط به کدام پست می باشد در انتهای اتاق MDF سیستم های پی سی ام قرار دارد که سیستم های مکالمه که به صورت آنالوگ می باشد به دیجیتال تبدیل می کند .

کنار سالن MDF اتاق باتری وجود دارد این باتری ها به صورت سری قرار گرفته اند که برای زمانی که برق مورد نظر شهری قطع شود این باتری ها شارژ می شوند و کمبود برق را در زمان قطعی تهیه می کنند که غلظت آب و اسید داخل باتری ها به حالت معمولی 1240 می باشد در واقع این باتری ها باعث راه اندازی جریان می شود .

اما برای مدت طولانی کار بکنند حداکثر تا 24 ساعت بعد از آن در کنار اتاق باتری ها یک اتاق دیگر قرار دارد که اتاق دیزل نام دارد یعنی بعد از 24 ساعت از کار باتری ها دیزل به طور اتوماتیک شروع  به کار می کند .

در طبقه پایین این ساختمان اتاق کابل موجود است در این اتاق کابل های عظیم مخابراتی به هم می رسند و وارد حوضچه های مخابراتی می شوند و از طبقه بالایی این مرکز قرار دارد . سالنی بزرگ که کار کارمندان این سالن مزاحم یابی در قدیم در سیستم های آنالوگ،  قطع و وصل تلفن ها در هنگام پرداخت نکردن پول تلفن و دیگر کارهای مخابراتی می باشد در مخابرات مراکز دیگری از قبیل تأسیسات ، اتاق خرابی های ساختمان مرکزی ، اتاق کامپیوتر ، اتاق 118 برای اطلاع رسانی شماره ها ، اتاق 117 برای درست کردن خرابی های تلفن و ... می باشد که کار من در این دوره بیشتر در سالنMDF  می باشد .

شرح گزارش کارآموزی

در تمام تأسیسات الکتریکی زمین کردن یکی از مهمترین و اساسی ترین اقدامی است که برای جلوگیری از آسیب دیدن دستگاه های الکتریکی و تضمین سلامتی اشخاصی که به نحوی با این تجهیزات سر و کار دارند انجام می گیرد . بررسی آمارهای قطعی سیستم های مخابراتی در سالهای اخیر نشان می دهد که قسمتی از این قطعی ها مربوط به غیر استاندارد بودن سیستم گراندینگ در بعضی از ایستگاه ها بوده که این موضوع باعث خسارات فراوانی به سیستم های مخابراتی گردیده است . در شبکه های مخابراتی بویژه سیستم های ارتباطی مایکروویو ، سیستم گراندینگ از اهمیت خاصی برخوردار است از این رو طراحی دقیق ، نصب صحیح و نگهداری اصولی سیستم گراندینگ یا زمین کردن با در نظر گرفتن شرایط محیطی و جغرافیایی هر منطقه امری مهم و ضروری است .

هدف از ایجاد زمین کردن

هدف از ایجاد زمین کردن و به کارگیری این سیستم حفاظت ایستگاههای مخابراتی در مقابل جریان های ناگهانی ناشی از تخلیه بار الکتریکی یا القایی است و با اطمینان از اینکه جریان های تخلیه شده یا القایی در قسمت های هدایت کننده شبکه زمین به نحوی توزیع شود که جریان حاصله در هر شاخه به حداقل مقدار ممکن تنزل یابد یکی از عوامل مهم و مخربی که باعث خراب شدن ایستگاه های مخابراتی می شود صاعقه و رعد و برق است .

صدمات عمده ساعقه به چهار دسته تقسیم می شود :

برخورد مستقیم به شخص که باعث توقف قلب یا عوارض و بحران های دیگر می شود .

برخورد به ساختمان ها و دکل ها که مجهز به آتش سوزی و سوختن دستگاه های رادیویی و در نهایت تخریب می گردد .

ایجاد جرقه ، اگر در مسیر تخلیه بار الکتریکی به مقاومت بزرگی برخورد کند هنگام عبور در آن نقطه ایجاد جرقه می کند که آن را جرقه گوشه ای می گویند .

بعضی از عوامل ایجاد جرقه گوشه ای عبارتند از :

الف ) نقص در سیستم حفاظت صاعقه

ب ) مسیر غیر صحیح هادی ها

ج ) امپدانس زیاد سیستم حفاظت صاعقه

4- ایجاد ولتاژ گامی یا قدمی – اختلاف ولتاژ ایجاد شده در فاصله بین قدم انسان می تواند مرگ آور باشد جریان در بدن انسان از پاها عبور می کند .

ولتاژ تماسی – مشابه گامی یا قدمی است اما گرادیان ولتاژ بین عمل اتصال به الکترود و محل خروج جریان از بدن شخص وجود دارد .

اصولاً صاعقه از مسیری که امپدانس کمتری دارد به زمین می رسد که معمولاً سیم های الکتریکی یا لوله های آب می باشند بنابراین فلزاتی که کاملاً زمین شده  باشند تخلیه الکتریکی صاعقه را با ضرر و زیان کمتری انتقال می دهند و بالعکس در مولد عایق یا نیمه عایق ها ضربه دریافتی در اثر تخلیه ایجاد انفجاری می کند که معمولاً درختان از این نوع هستند .

اجزاء اصلی و عمده ای که در سیتسم های حفاظتی جهت تخلیه بار الکتریکی باید در نظر گرفت :

شبکه ترمینال هوایی

شبکه ترمینال زمینی

 هادی های میانی

خم برای جلوگیری از جرقه گوشه ای

دلایل زمین کردن یا گراندینگ و انواع آن

الف ) محافظت افراد و حیوانات  ب ) محافظت وسایل و تجهیزات  ج ) فراهم کردن شرایط کار صحیح

د ) اطمینان از قابلیت کار الکتریکی   ه ) جلوگیری از ولتاژ تماسی   و ) حذف ولتاژ اضافی

ز )  جلوگیری از ولتاژ های ناخواسته و رعد و برق

انواع زمین کردن

زمین کردن ( گراندینگ  ) در تأسیسات الکتریکی بر سه قسم می باشد :

زمین کردن حفاظتی    2- زمین کردن الکتریکی                   3- زمین کردن مصنوعی

زمین کردن حفاظتی

زمین کردن حفاظتی عبارت است از زمین کردن کلیه قطعات فلزی تأسیسات الکتریکی که در تماس مستقیم ( فلز به فلز ) با مدار الکتریکی قرار ندارد این نوع زمین کردن به خصوص برای حفاظت اشتخاص در مقابل اختلاف سطح تماس زیاد به کار برده می شود بدین جهت ساختمان ها و دستگاههای مخابراتی را که امکان تماس عمدی یا سهوی با آن وجود دارد را به تأسیسات زمینی که برای این منظور احداث شده است مرتبط می شود مانند اتصال پوسته ژنراتورها به زمین .

اطلاعات و نکات ضروری برای داشتن یک سیستم حفاظتی مطمئن

داشتن اطلاعات لازم جهت ایجاد زمین در هر نقطه ایستگاه

رعایت تربیت کاربردی فیوزها در مدارات الکتریکی با توجه به آمپرهای مصرفی و رعایت نکات ایمنی

ایجاد پوشش های حفاظتی لازم برای هر قسمت

توان ایجاد زمین های مختلف به منظور های گوناگون

مشخصات یک زمین ایده آل

الف – داشتن مقاومت الکتریکی

ب – داشتن استقامت خوب در برابر اکسیده شدن سیتسم های زمین ( زمین آهکی نباشد )

ج  - داشتن قابلیت انتقال جریان زیاد به طور مکرر

د ) داشتن قابلیت برای کار در مدت بیش از 20 سال

روش های مختلف زمین کردن حفاظتی

1- کوبیدن میله زمین  2- موازی کردن میله زمین  3 - دفن کردن هادی ها ،ورقه ها و صفحات

4- استفاده از سیستم فلزی در زمین  5- استفاده از میله و سیمهای فوندانسیون

شرایطی که برای اجرای یک زمین مناسب بایستی بکار رود

1- در نظر گرفتن رطوبت خاک

2- در نظر گرفتن مقاومت الکتریکی کم خاک

3- توان ایجاد زمین های مختلف احتمالی

4- عدم وجود مقاومت مکانیکی خاک

5- عدم وجود مقاومت مکانیکی خاک

وسایل برقی معمولاً با برق 220 ولت سه فاز کار می کند و بدن انسان مقاومتی بین 3000 ~ 1500 اهم دارد اگر مقاوت گسترده زمین را به بین 1000 ~ 500 اهم در نظر بگیریم و همچنین شرط مهم و اصلی برای حفاظت انسان و جانداران باید اختلاف ولتاژ سطح زمین از 125 ولت تجاوز نکند .

اهم  4000 = 1000 + 3000               R + R   =  

مقاومت زمین    +  مقاومت انسان   =  مقاومت کل

V = RI               125    =   400  I             I  =   = 03/0  A

این جریانی است که می تواند از بدن انسان عبور کند و انسان صدمه نبیند همچنین اختلاف سطح تماس – در خارج از محدوده پست های فشار قوی نبایستی از 65 ولت تجاوز کند .

زمین کردن الکتریکی

زمین کردن الکتریکی یعنی زمین کردن نقطه ای از دستگاه های الکتریکی و ادوات برقی که جزئی از مدار الکتریکی می باشند . مثل زمین کردن مرکز  ستاره ، سه فاز ترانسفورماتورها و یا ژنراتورها و یا زمین کردن سیم وسط یا سیم مشترک در ژنراتور جریان دائم سری شده باید دفت کرد که کلیه مصال مصرفی فلزی به یکدیگر کاملاً متصل و به سیستم زمین وصل گردند به طور کلی میله های برق گیر و قطعات فلزی ساختمان باید به صورت یکپارچه سیستم حفاظتی ایستگاه را بوجود آورند تا احتمال بروز خطر برای دستگاههای رادیو و مالتی پلکس و منابع تغذیه کاهش یابد همچنین اتصال و یوگایدها و بست های فلزی کابل کواکسیال و کابل های تغذیه نیرو به سیستم زمین احتمال خطر ناشی از صاعقه را کاهش می دهد .

نکات مورد توجه در زمین کردن الکتریکی

1- ماکزیمم جریانی که در موقع اتصال زمین شبکه از آن می گذرد و منبع قرار داده شود

2- در شبکه و تأسیساتی که دارای ولتاژ های مختلف می باشند معمولاً از یک زمین مشترک الکتریکی استفاده نمی شود ( ولی در ایستگاههای مایکروویو که عملاً تابلو برق دارای ولتاژهای ورودی متفاوت با ولتاژ مصرفی تأسیسات مخابراتی می باشند را طبق آئین نامه CCITT از سیستم یکپارچه استفاده می شود)

3- در صورتیکه در تأسیسات زمین الکتریکی در موقع اتصال زمین شدن شبکه ، ولتاژ زمین بزرگتر از 125 ولت شود باید سیم های رابط به زمین الکتریکی را عایق و در مقابل تماس سمومی و عمدی محافظت کرد .

نصب میله های الکتروشیمیایی راست

الف ) مناسب ترین محل را با در نظر گرفتن شرایط خاک ، راحتی نصب ، نگهداری و نزدیکی به دستگاهی که باید زمین شود انتخاب نمائید .

ب ) سوراخی به عمق حدود 3000 و قطر mm 75 تعبیه می کنیم .

ج ) میله را طوری که کلمپ آن بالا باشد داخل سوراخ قرار می دهیم چال کردن میله در عمقی که نوار قرمز کمی بالای سطح زمین قرار گیرد معرف نصب صحیح میله می باشد برای اینکه میله خوب عمل نماید باید مجاری تنفسی سر میله حداقل mm 30 بالای سطح زمین باشد .

 ه ) دو سطل آب و نمک با ترکیب یک کیلوگرم نمک نرم در هر سطل آماده نمایید .

و ) میله را در محل خود قرار داده و برای ایجاد رطوبت کافی و فعال کردن مواد شیمیایی داخل میله یک یا دو سطل آب در سوراخ اطراف میله می ریزیم .

ز ) باید مطمئن شویم که مجاری تنفسی مسدود نشده و بالای سطح زمین قرار گرفته باشد در این حال میله مستقر شده و آماده پر کردن می باشد لذا فضای اطراف میله را با خاک پر می کنیم .

د ) وقتی که یک میله مستقر شد سیم یا کابل زمین را به پیچ U شکل سر میله با کلمپ می بندیم بعد سیستم مانند یک الکترود زمین عمل می کند .

نصب میله های الکتروشیمایی L شکل

در محل هایی که شرایط طبیعی مانع از به کاربردن میله های الکتروشیمیایی راست باشد به جای آن میله های L شکل انتخاب می شوند . میله های L شکل باید حتی الامکان در عمق زمین طوری نصب شوند که انتهای آن حداقل mm 80 از زانو پایین تر باشد .

الف ) پس از انتخاب بهترین عمل برای نصب میله کانالی به عرض یک متر و طول 3 متر با شیب به سمت محل انتهای میله حفر نمائید .

ب ) مخلوطی از خاک نرم و دانه های نمک تهیه می کنیم .

ج ) حدود 3 سطل از مخلوط خاک و نمک را برای ساختن بستر لوله کف کانال پهن نموده برای مرطوب کردن روی آن به آرامی آب می ریزیم .

د ) میله روی مخلوط خاک و نمک طوری بخوابانید که انتهای میله حداقل mm 80  پایین تر از زانو بوده و مجاری تنفسی حداقل mm 30 بالای سطح زمین باشد .

ه ) قسمت افقی میله را با باقیمانده خاک و نمک طوری می پوشانیم که به شکل یک تاج در طول نهایی میله باشد .

ز )  مخلوط را با آب مرطوب نموده و برای جلوگیری ازتبخیر آب روی آن را با ورق پلاستیک و یا کاغذ قیراندود می پوشانیم  .

ط ) پس از اطمینان از اینکه مجاری تنفسی سر میله بالای سطح زمین باقیمانده است تمام کانال را با خاک پر کرده و محکم می کوبیم .

مشخصات فنی الکترود شیمیایی زمین

جنس دیواره خارجی میله از مس نوع K می باشد .

قطر خارجی میله mm 54 می باشد .

طول میله m 05/3 می باشد ( میله راست ).

مقاومت گسترده پس از شش ماه از تاریخ نصب در شرایط نرمال کمتر از 5 اهم می باشد .

ماده داخل میله از جنس الکترولیت شیمیایی فعال شوند ، با رطوبت می باشند .

سیم زمین مورد نیاز سیم مسی طنابی نمره 3 تا 8 واحد آمریکایی یا معادل آنها می باشند .

عمر مفید میله های موجود در شرایط نرمال بیش از 20 سال پیش بینی شده است .