دال های بتنی
مقدمه
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و نیاز به توانایی فنی بیشتر در تمام زمینها و همچنین حس برتری جویی بلند پروازی بشر نیاز به راهها و عملکردهای بهتر و مفید و مفیدتر احساس می شود.
در صنعت ساختمان سازی نیز با پیشرفت روز افزون علوم و همچنین نیاز به استفاده حداکثر عملکرد در محیط ها ، ایجاد راه حلهایی را جهت تقویت بیشتر شالوده ها و همچنین اسکلت های اصلی ساختمان را می طلبد که از طرفی ایجاد مکانهایی با ضریب ایمنی بالا و مقاومت در برابر عوامل و بلایای طبیعی از جمله آنها ، سیل ، زلزله ، و طوفان و عوامل و سوانح غیر طبیعی از جمله آتش سوزی و موارد دیگر مهندسین و دانشمندان را بر آن می دارد که همواره در فکر تکمیل و ایجاد راه حل های مفید تر و مثبت تر در جهت ایجاد مکانهایی با ضریب آسایش و ایمنی بالا باشند.
با افزایش روز افزون جمعیت و کمبود طبیعی و همچنین زمین اراضی مناسب وسیع شدن شهری که موجب آن گسترده شدن و پیچیده شدن ابزار و وسایل خدماتی و تاسیسات شهری را موجب می شود. انسان را بالاجبار مجبور به ساخت و ساز بصورت عمومی می دارد که به موجب آن استفاده از حداقل زمین را به حداکثر برای زندگی انسان بدست می آورد.
با توجه به موارد ذکر شده و مسائل و مشکلات موجود ساخت و ساز و استحکام چنیین بناخایی بدون شک نیاز به تکنولوژی برتر احساس می شود. ، نیاز به دهزهای بزرگتر ، ساختمان های با ارتفاع بیشتر ، مقاوم ساختن این ساختمان ها در برابر عومل طبعی و جانبی مثل باد و زلزله ، و همچنین سهولت اجرا و زیبایی بنا ، مهندسین و دانشمندان این رشته را موظف به خلق و ایجاد روش ها و مصالح جدیدتر و مفید تر در جهت ساخت ساختمانهای با ارتفاع بیشتر می سازد در ادامه بحث به بررسی انواع و روش ساخت و بکارگیری سقف تیرچه و بلوک می پردازیم.
دالهای بتنی :
دال در حقیقت متداول ترین پوشش بتنی ، دال بتنی می باشد .
انواع دال های بتنی عبارتند از :
الف: دال یکطرفه
ب: دال دو طرفه
ج: دال تخت
د: دال تخت قارچی
ه: دال مشبک
پ: دال های تیرچه و بلوک
می باشد که مورد بحث ، دال های تیرچه بلوک و اصول و عوامل و چگونگی بکارگیری مصالح و همچنین روش اجرای این نوع سقف می باشد .
سقف تیرچه بلوک :
سقف های تیرچه و بلوک ، سقفی است بتونی که در ضخامت های 30-25 سانتی متری بکار می رود ، سقفهای تیرچه بلوک مزیتهایی نسبت به سقف های طاق ضربی و همچنین دال ببتن دیگر دارد و آن سبکتر بودن وزن سقف است که به واسطه قرار دادن بلوک هایی به ابعاد 40*25 سانتی متر در بین تیرچه ها که به عنوان تیرهای بتنی عمل می کنند می باشد .
در حقیقت سقف تیرچه و بلوک سبک تر و تقریباً می توان گفت که عایق صوتی مناسبی در ساختمان می باشد.
پس از اجرای سقف می توان بلوک ها را از سقف خارج کرد زیرا بلوک ها در سقف تیرچه و بلوک نقش پرکننده نداشته و در سازه و ایستایی سقف نقش مهمی ندارد.
تیرچه ها در سقف تیرچه و بلوک حکم تیرهای کوچک بتنی را دارند که با ریختن بتن در آنها تبدیل به تیرهای بتنی شده که در جهت عرض کمتر روی دیوار و تیرهای اصلی قرار داده می شوند و موجب انتقال کمتر فشار به تیرهای اصلی ساختمان می شوند .بطور کلی سقف تیرچه و بلوک از بتن ، و بلوک سقفی تشکیل شده است که به کمک ابزار و وسایل در روی سقف اجرا و قرار داده می شود که در ادامه به ذکر نوع مصالح و نحوه استفاده و کارکرد آنها اشاره می شود.
تیرچه :
تیرچه های بتنی از تعدادی میل گرد که تعداد و قطر میل گردها به صورت ساده و آجردار است بستگی به طول دهنه و میزان بار وارده به شقف دارد.تیرچه های بتنی در حقیقت اصلی ترزین اجزاء سقف های تیرچه و بلوک هستند .
تیرچه از سه نوع میل گرد که 3-2 عدد در پایین تیرچه برای جلوگیری از نیروهای خمشی و میل گردهای مارپیچ که 8-6 هستند برای جلوگیری و مقاومت در برابر نیروهای برشی و پیچشی و میل گردهای بالا که برای مقاومت در براب رنیروهای است اجرا می شود.
میل گردهای بالا از میل گردهای آجردار 12 تا 8 میلی متر می باشند.
با ریختن بتن روی سقف و پر شدن فاصله بین بلوک ها که تیر چه های با عرض 10-12 سانتی متر وجود دارد در حقیقت تیرهای کوچک بتنی ایجاد می شوند که در دهنه های تا 5/7 متر اجرا می شود . در صورتی که عرض دهنه ها بیشتر باشد یا اینکه مقدار بار ناشی به سقف زیاد باشد می توان از تیرچه های دوبل استفاده نمود.
برای تقویت خود تیرچه ها می توان :
مقدار درجه یا فرم آرماتور را بالا برد
برای تقویت هر کدام از نیورهای برشی – فشار و خمشی
در هر کدام میل گرد مربوطه را تقویت یا فاصله آنها را کمتر نمود.
روش تهیه تیرچه
همانطور که توضیح داده شد ، تیرچه تشکیل شده است از میل گرد که هرکدام برای مقاومت در برابر نیروهای خالی طراحی شده است که با کاهش یا افزایش قطر میل گرد و همچنین فاصله بین آنها می توان تیرچه را ضعیف تر یا قوی تر نمود.
برای آماده کردن تیرچه ابتدا نیاز به بریدن میل گردها بهئ اندازه زهای تعیین شده که نسبت موارد کاربرد تیرچه و همچنین طول تیرچه دارد . بعد از اینکه قطعات آرماتور به اندازه های مشخص بوسیله قیچی مخصوص در کارگاه بریده و آنماده شد آنها را در کارگاه به یکدیگر جوش می دهند.
در این مرحله اسکلت تیرچه بوجود می آید در این مرحله میل گردهای تحتانی خرپا با تیرچه را در پایین با شماره و قطر مشخص که با توجه به دستور مهندس سازه و نقشه موجود می باشد آماده می سازند و در جهت پایین قرار می دهند ، ارتفاع تیرچه بسته به ضخامت سقف می باشد ، در صورتی که سقف به ضخامت 25 سانتی متر باشد تیرچه با ارتفاع 20 سانتی متر و در صورتی که سقف به ضخامت 30 سانتی متر باشد تیرچه به ارتفاع 25 سانتی متر درست می شود. دلیل این امر آن است که در سقف تیرچه و بلوک فاصله ای به اندازه 5 سانتی متر روی سقف باقی می ماند که این فاصله برای اجرای عملیات بتن ریزی مورد استفاده می باشد .
پس از قرار دادن میل گرد های تخت تانی که با شماره های 16-8 می باشند با ارتفاع یاد شده میل گردهای مارپیچ را که حکمن حانوت در تیرچه را دارند در روی میز کار با فاصله مناسب که حدود 18-16 سانتی متر هستند به میل گرد بالا جوش می دهند . میل گردهای کف را بوسیله یک یا چند میلگرد عرض جوش می دهیم تا موقع بتن ریزی از هم جدا نشوند .
در کارگاه تیرچه های مربوط به هر دهنه را با عرض های مناسب مقدار لازم درست می کنند . و سپس در محلی برای آماده سازی جهت قالب بندی تیرچه آماده نگه می دارنتد .
قالب بندی تیرچه و بتن ریزی تیرچه
پس از عملیات جوشکاری و آماده سازی اسکلت تیرچه ها نوبت به بتن ریزی تیرچه می شود .
برالی بتن ریزی تیرچه ها آنها را در قالب هایی به شکل ناودانی می گذارند ، قبل از بتن ریزی قالب ها را تمیز کرده و با روغن و یا گازوئیل کف آنها را آغشته نموده و با بتن به کف قالب ناودانی نچسبد عرض ناودانی نسبت به عرض تیرچه 10-12 سانتی متر می باشد.
بتن تیرچه :
بتن تیرچه تشکیل شده است از آب ، سیمان و مصالح سنگی یا شن گرد و با عیار 700 کیلو گرم بر سانتی متر مکعب ، ابتدا ملات آماده شده را در قالب ها می ریزند و بعد اسکلت تیرچه را در ستون قرار داده با چند حرکت به سمت بالا و پایین سعی می شود تا تیرچه بطور کامل در داخل بتن قرار گیرد . پهنای قالب 10 سانتی متر وارتفاع آن 4 سانتی متر می باشد پس از این کار بمدت 24 ساعت طول می کشد تا بتن تیرچه ، عمل خودگیری و سفت شدن را انجام دهد . بعد از این مدت و جدا کردن تیرچه از قالب تیرچه ها از قالب جدا کرده و در حوضچه قرار می دهیم.
این عمل بخاطر ، خودگیری بتن تیرچه و واکنش سیمان با آب می باشد با این عمل موجب برقراری مقاومت مناسب تیرچه در مسائل مورد نظر می شویم .
تیرچه ها بمدت 4-5 روز در حوضچه آب باقی می مانند و با کسب مقاومت مناسب از حوضچه خارج شده و به محل انتقال می یابد .
باید به یک نکته توجه داشت که بهتر است محل و تسمه و قالب ریزی تیرچه ها در محل نزدیک به خود پروژه و یا مکانی که در همان پروژه موجود باشد چرا که در هنگام محل به محل امکان آسیب به تیرچه ها وجود دارد.
بلوک سقفی:
بلوک قطعه ای است سیمانی که در سقف های تیرچه و بلوک استفاده می شود و هیچ گونه باری را تحمل نمی کند و فقط به عنوان قالب مورد استفاده قرا می گیرد . عرض بلوک ها معمولاً 25 سانتی متر و ارتفاعی به همین حدود با طولی حدود 40 سانتی متر و در بعضی مواقع تا 60 سانتی متر می سازند .
ارتفاع بلوک ها بستگی به ضخامت سقف و بار سقف دارد . که بین 25-20 سانتی مت بلوک ها طوری طراحی می شوند که به راحتی قابل حمل بوده و روی تیرچه ها قرار می گیرد . معمولاً بلوک ها با ارتفاع 25 سانتی متر در جاهایی مورد استفاده قرار می گیرند که طول تیرچه 2/4 بیشتر باشد که در این صورت ارتفاع خرپای تیرچه را 25 سانتی متر می گیرند که بتواند بار بیشتری را تحمل نماید.
سقف تیرچه و بلوک مزیت هایی به سقف های دیگر دارد که در زیر تعدادی از آنها را اشاره می کنیم .