گزارش کارآموزی سیستم حقوق و دستمزد در شرکت سهامی بهشاد خراسان

مقدمه  :

سیستم  مجموعه ای از اجزاء به هم پیوسته که درجهت نیل به یک هدف با هم وابسته اند به طوری یک یا چند داده وارد آن شود یک یا چند ستاده از آن خارج می شود و میدانیم که سیستم از اجزاء کوچکتر تشکیل شده است . سیستم حقوق و ودستمزد یکی از سیستم های موجود در داخل سیستم کل مؤسسات است که نقش با اهمیتی در ایجاد رابطه مناسب بین کارکنان، کارفرما و ادارات دولتی ایفا می کند.[1]    

توجه به برخی ازجهات حسابداری نظیر مدارک مستند معاملات ،  سرفصل حسابها ، دفتر روزنامه – دفاتر روزنامه اختصاصی دفتر کل ودفاتر معین اهمیت سیستم های مالی وحسابداری را درهر موسسه بطور بارزنمایان می سازد  . بنابراین سیستم حسابداری باید قادر باشد کلیه اطلاعات مورد نیاز مدیران را برای اداره امور مؤسسه وبستانکاران تأمین کرده و در اختیار آنان قرار دهد . یک سیستم صحیح از پیش طراحی شده باید بتواند به نکات زیر پاسخ گو باشد.

1.نحوه و ترتیب گزارش اطلاعات  به طور کارا وموثر

2. اندازه گیری وسنجش اشکال مختلف عملیات  سازمان

3. جلوگیری از اشتباهات و تقلبات .

به طور کلی در طراحی هر سیستم ،‌طبیعت فعالیت مؤسسه مورد نظر معاملات مختلف ،‌تعداد کارکنان وظرفیت آن مؤسسه باید در نظر گرفته شود.

فصل اول :

کلیات

 شرکت کشت و صنعت بهشاد خراسان

آدرس کارخانه :

مشهد – جاده قدیم قوچان – کیلومتر 12 بعد از کال زرکش

نام مسئول : آقای مهندس فرید مظفری

شماره تلفن : 6652596-6650895

نمابر :  6652596

تاریخچه تاسیس و فعالیت شرکت بهشاد :

شرکت بهشاد خراسان جزء اولین کارخانجات صنایع غذایی در ایران محسوب می‌شود . این شرکت در تاریخ 15/12/1339 با شماره ثبت 398 فعالیت خود را آغاز کرد . تا سال 1370 توسط بخش خصوصی اداره می‌شده است .

شرکت از سال 1371 زیر نظر سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی اداره شده است . پروانه بهره‌برداری تولیدات شرکت بهشاد شاهداف کارخانه کنسرو سازی

امل انواع کنسرو ، کمپوت ، مربا ، رب گوجه‌فرنگی ، پوره میوه و انواع شوریجات و ترشیجات می‌باشد .

این شرکت در سال 1375 موفق به اخذ استاندارد جهت رب نیم کیلویی و یک کیلویی شده و در مورخ 14/7/1377 نیز به عنوان اولین تولید کننده رب گوجه فرنگی در ایران سیستم ISO 9000  را توسط شرکت  S.G.S  به ثبت رسانیده و در آذرماه 1380 موفق به ثبت سیستم HACCP  در خط گوجه‌فرنگی شده است . در سال 1378 نیز توسط اداره استاندارد به عنوان واحد برتر در تولید رب گوجه‌فرنگی شناخته شده و معرفی گردیده است .

اهداف کارخانه :

خط‌مشی سیستم مدیریت کیفیت بهشاد خراسان :

شرکت کشت و صنعت بهشاد خراسان تولید کننده انواع کمپوت ، کنسرو ، مربا و رب گوجه‌فرنگی افتخار دارد که به عنوان اولین تولید کننده کمپوت و کنسرو در صنایع غذایی ایران ، اولین دریافت کننده گواهینامه های HACCP ، ISO 9002  ، پیوسته جهت کسب رضایت مشتریان خود پیشگام بوده است . پرسنل و کارکنان این سازمان با تکیه بر شعار « کیفیت پایه و اساس کار ماست » و در جهت نیل به اهداف 5 گانه زیر شامل :

< >ارتقاء سطح علمی و مهارتهای کارکنان  ایجاد انگیزه در روحیه پرسنل  بهبود سیستم و ارتقاء کیفیت محصول ایجاد زمینه جهت صادرات محصول تمرکز بر تنوع و توسعه محصولات تولیدی و افزایش تولید استاندارد  2000  : ISO 9000   را در زمینه تولید رب گوجه فرنگی سر لوحه کلیه فعالیتهای خویش قرار داده ، اهداف کیفیتی را تعیین و تلاش کلیه پرسنل درگیر را خواستار است .

ظرفیت کارخانه :

ظرفیت اسمی تولید رب گوجه فرنگی 6000 تن در سال

ظرفیت اسمی خط تولید انواع کمپوت و کنسرو 6 میلیون قوطی در سال

ظرفیت اسمی خط تولید خیار شور 200 تن در سال

ظرفیت اسمی خط تولید مربا 400 تن در سال

ظرفیت اسمی خط تولید شوریجات  750 تن در سال

ظرفیت اسمی خط تولید ترشیجات 750 تن در سال

ظرفیت اسمی خط تولید پوره میوه 1000 تن در سال می‌باشد .

این شرکت دارای پروانه ساخت و  مهر استاندارد برای انواع کمپوت و کنسرو می‌باشد و تنها واحد استاندارد مهر استاندارد برای مربا در قوطی است . محصول اصلی شرکت ، رب گوجه فرنگی است .

ظرفیت فعلی تولید تمام محصولات مشابه ظرفیت اسمی آن است .

ظرفیت کلی 500-450 تن گوجه فرنگی در شبانه‌روز است .

نمودار سازمانی

این کارخانه بخش تعاونی یعنی به کلیه سهامداران شرکت مربوط می باشد.

مدیرعامل

مدیرفنی

مدیرپشتیبانی

سرپرست اداری   سرپرست مالی   سرپرست انبار

سرپرست کنترل  سرپرست تولید      سرپرست تعمیر

کیفیت                 و نگهداری

اهمیت سیستم حقوق و دستمزد :

هزینه حقوق و دستمزد نشان دهنده سهم  نیروی کار در تولید محصولات و ارائه خدمات بوده و یکی از مهمترین هزینه های عملیاتی اغلب مؤسسات است .

وظایف حسابداران د رمور هزینه حقوق و دستمزد ا زساده ترین و درعین حال با اهمیت ترین آنها ست . محاسبه و پرداخت درست و مناسب حقوق یکی از عوامل مؤثر در ایجاد رابطه مطلوبیت بین کارکنان و کارفرما می باشد . مدارک سیستم حقوق و دستمزد که بدرستی تهیه و به آسانی قابل فهم باشد نیز یکی دیگر از عوامل با اهمیت در برقراری رابطه مناسب بین مدیریت مؤسسات ، کارکنان و مقامات قانونی از قبیل ادارات کار ، بیمه ، مالیات ها و … است .

تعریف سیستم حقوق و دستمزد :

 در مؤسسات مختلف پرداخت حقوق و دستمزد به هریک از کارکنان می تواند براساس ساعات کار به صورت دستمزد روزانه یا هفتگی و یا حقوق ماهانه باشد . هنگام پرداخت حقوق و دستمزد اطلاعات  مربوط به دریافتی هریک از کارکنان بایستی همراه با ریز محاسبات و مبنی برمدارک کارکرد وی پردازش و ارائه شود. بنابراین می توان سیستم حقوق و دستمزد را به صورت زیر تعریف نمود:‌

سیستم حقوق و دستمزد مجموعه ای از اجزاء به هم پیوسته در داخل یک مؤسسه است که داده های مربوط به سهم نیروی کار  در تولید محصولات و یا ارائه خدمات یا به صورتها و اطلاعات حقوق و دستمزد

تبدیل میکند.

داده های مربوط به سهم نیروی کار عبارتند از  : 

نام کارمند ، شماره تأمین اجتماعی ، ساعات کارکرد ، نرخ دستمزد ، اضافه کاری ، کسورات بیمه ، مالیات و غیره است .

کنترل داخلی سیستم حقوق و دستمزد :‌

 کنترل داخلی مناسب برای سیستم حقوق و دستمزد مانند سایر روشهای کنترل داخلی شامل تقسیم دقیق وظایف ومسئولیت ها در سیستم حقوق و دستمزد است. در اغلب مؤسسات وظایف ومسئولیت های حقوق و دستمزد در دوایر زیر تقسیم شده است .

< >دایره کارگزینی دایره ثبت اوقات کار دایره حقوق و دستمزد دایره پرداخت  کنترل داخلی مؤثر بر سیستم حقوق و دستمزد شامل تفکیک دقیق وظایف بالا ازیکدیگر ، انجام هر یک از وظایف توسط دایره مربوط به صورت جداگانه و عدم تداخل این وظایف با یکدیگر است . در ارائه وظایف هر یک از دوایر مذکور به طور خلاصه بررسی می شود : < >دایره کارگزینی وظیفه عمده این دایره از سیستم حقوق و دستمزد تأمین نیروی کار لازم برای قسمتهای مختلف مؤسسه است دایره کارگزینی علاوه بر انجام وظایف بالا آئین نامه های استخدامی را تهیه و برنامه های آموزشی ، شرح وظایف وارزیابی شاغل را انجام میدهد. استخدام کارکنان جدید ممکن است برای جایگزینی با کارکنان دیگر و یا برای توسعه فعالیت های مؤسسه صورت گیرد . این دایره  با هماهنگی مسئولین سایر دوایر ، شرایط و تعداد کارکنانی که باید استخدام شوند را تعیین کرد. با رعایت مقررات استخدامی مؤسسه اقدام به استخدام کارکنان مورد لزوم می نماید .

مقررات استخدامی مورد عمل در مؤسسه علاوه بر مطابقت با مقررات خاص داخلی آن مؤسسه بایستی با قوانین و دستورالعمل های وزارت کار و امور اجتماعی ، سازمان اجتماعی  و سایرموارد قانونی هماهنگ و مطابقت داشته باشد.

< >دایره ثبت اوقات کار :‌نگهداری مدارکی که نشان دهنده اوقات کار هریک از کارکنان در دوره های مشخص هفتگی یا ماهانه باشد ، اولین ومهمترین مرحله از جمع آوری داده های مربوط به سیستم حقوق ودستمزد است . برای انجام درست این موضوع ازوسایل ومدارک زیر استفاده می شود .

الف :‌ کارت ساعت :‌

کارت ساعت محکمترین و گویاترین مدرک حضور کارکنان در محل کار خود از ساعت ورود تا ساعت خروج میباشد . کارت ساعت در دایره ثبت  اوقات کار ، کنترل وجمع آوری می گردد. چون دریافتهای هر یک از کارکنان مبتنی  برکارت ساعات بوده و از طرفی پس از امضاء کارت ساعت توسط فرد مسئول ، محاسبه و پرداخت نهایی صورت می گیرد  کارت ساعت ، دقت وصحت آن نقش بسیار با ارزشی در رابطه بین کارکنان و کارفرما ایفا می کند. دربیشتر اوقات طرز برداشت کارکنان جدید از وضعیت کنترل داخلی در یک مؤسسه به دقت در انجام وظیفه دایره ثبت اوقات کار بستگی دارد.

کارت ساعت شامل نام و شماره استخدامی هر یک ا زکارکنان بوده هرکارت ساعت معمولاً‌یک دوره پرداخت حقوق و دستمزد را در برمی گیرد . یک کارت تکمیل شده نشان دهنده ‌ساعت شروع به کارو خاتمه کار هر یک ازکارکنان را درهر روز ویا نوبت کاری و میزان ساعت اضافه کاری را نشان میدهد.

ب :‌ماشین ساعت زن :

ماشین ساعت زن وسیله ای برای ثبت و انعکاس اوقات حضور کارکنان در محل کار برروی کارت ساعت می باشد . دریک سیستم مناسب حقوق و دستمزد یک شماره کارت  ساعت برای هریک از کارکنان اختصاصی داده می شود .شماره کارت ذکر شده به عنوان شماره شناسایی کارکنان در لیست حقوق ودستمزد می باشد. معمولاً مسئولین اوقات کارهنگام تعویض کارت ساعت و یا ورود و خروج کارکنان در نزدیکی محل ماشین ساعت زن برای تسریع ورود و خروج کارکنان و حصول اطمینان از نحوه صحیح ثبت ساعات کار برروی کارتهای ساعت مستقر می شوند.

ح : دایره حقوق و دستمزد :

محاسبه و تعیین و دستمزد ناخالص ، کسورات ، خالص دریافتی هر یک از کارکنان و تهیه و تنظیم لیست حقوق و دستمزد بر اساس کارتهای ساعت ارسال شده از دایره ثبت اوقات کار ، دایره حقوق و دستمزد انجام می شود. وظایف و عملیات  این دایره به وسعت حجم عملیات  مؤسسه بستگی دارد. دربرخی از مؤسسات کوچک در دایره حسابداری حقوق و دستمزد ، توسط یک یا چند کارمند محاسبه وتهیه لیست حقوق و دستمزد به صورت دستی اذجام می شود . در تعدادی دیگری از مؤسسات بزرگتر دایره حقوق و دستمزد از عده زیادتری کارمند تشکیل شده ویا به کمک سیستمهای پردازش کامپیوتری انجام وظیفه می نمایند  بدون توجه به وسعت و نوع سیستم پردازش حقوق و دستمزد ، دایره حقوق و دستمزد مسئولیت  و محاسبه وثبت و طبقه بندی لیست حقوق و دسمزد را عهده دار د.

این دایره براساس ساعت کار انجام شده ناخالص حقوق و دستمزد هر یک از کارکنان را محاسبه و درلیست حقوق و دستمزد ثبت وکسورات مربوط را تعیین وخالص پرداختی را مشخص می کند.

د  :‌دایره پرداخت حقوق و دستمزد   :

در مؤسسات کوچک که تعداد کارکنان آنها زیاد نیست ، پرداخت حقوق و دستمزد معمولاً‌در یک روز انجام می شود و تناوب پرداخت ممکن است هفتگی ، دو هفته یک بار ویاماهانه باشد. در هرحال بهترین روش پرداخت توسط چک از حساب جاری بانکی است . درصورتی که به دلایل مختلف پرداخت حقوق توسط چک امکان پذیر نبوده وبه شکل نقدی انجام می شود . به میزان جمع مبلع مورد نیاز برای پرداخت خالص لیست حقوق ودستمزد ،وجه نقد از بانک دریافت وبه محل فعالیت مؤسسه برده ودراختیار دایره پرداخت حقوق ودستمزد ویامسئول پرداخت قرارداده می شود وپرداخت حقوق از طریق قراردادن مبلغ حقوق ودستمزد هریک ازافراد درداخل پاکت صورت می گرفته.

حسابداری هزینه حقوق و دستمزد:

هزینه حقوق ودستمزد متشکل از جمع مبالغ پرداختی به کارکنان مؤسسه به صورت روزانه ،هفتگی یاماهانه است. به غیر از دستمزد ثابت  (پایه ) که بر مبنای ساعات کارکرد یامیزان انجام کار ویا محصول تولید شده محاسبه می گردد ،هزینه حقوق و دستمزد شامل موارد دیگری ، از قبیل اضافه کاری ، نوبت کاری ، فوق العاده پرداختی بابت کار در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی ،  پاداش افزایش تولید ،‌عیدی ، سهم از سود مؤسسه و … نیز محاسبه به کارکنان پرداخت می شود گذشته از موارد بالا مزایای نقدی شامل حق مسکن و خواربار حق اولاد (عائله مندی ) و از این قبیل ومزایای غیر نقدی دیگری شامل مسکن و اتومبیل که توسط مؤسسه در اختیار کارکنان قرار می گیرد و سایر موارد مشابه نیز در محاسبه هزینه ، حقوق ودستمزد منظور می گردد کلیه این موارد به موجب قانون کار حق السعی نامیده می شود. *

درآمد کارکنان :‌

میزان دستمزد روزانه یا نرخ  ساعتی حقوق و دستمزد بر اساس توافق کارکنان و کارفرما مشخص می شود که مربوط به ساعات کار عادی قانونی است که این توافق نبایستی از حداقل دستمزد که همه ساله توسط شورایعالی کار تعیین می شود باشد.

انجام کاربیش از ساعات قانونی ، اضافه کار نام دارد که شرایط و نرخ آن را قانون کار تعیین می کند به موجب قانون کار ، ساعات کارگران درموسسات مختلف به جز مواردی که قانون مذکوراستثنا کرده است . از 8 ساعت در روز و 44ساعت درهفته نباید تجاوز کند. انجام کار اضافه بر ساعت کار عادی (8 ساعت در روز و 44ساعت درهفته) با توافق کارگر و کارفرما و با رعایت شرایطی   که قانون کارقید نموده صورت میگیرد. به موجب قانون کار برای هر ساعت انجام شده 40%  اضافه بر مزد ساعت کار عادی محاسبه  و به کارکنان پرداخت می شود.

مزد :

مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیر نقدی ویا مجموع آنها که درمقابل انجام کار به کارگر پرداخت میشود.

تبصره یک ‌: چنانچه مزد با ساعات انجام کار مرتبط باشد « مزد ساعتی » و در صورتی که براساس میزان انجام کارویا محصول تولید شده باشد « کارمزد »  و چنانچه براساس محصول تولید شده و یامیزان انجام کار درزمان معین باشد « کار مزد ساعتی » نامیده می شود.

حق السعی :

کلیه دریافتهای قانونی که  کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق ،‌کمک عائله مندی . هزینه های مسکن 

خواربار ،ایاب و ذهاب ، مزایای غیر نقدی ، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر :آنها دریافت می نماید را حق السعی می نامند .