گزارش کارآموزی سیستم الکتریکی خودرو در نمایندگی سایپا کد 1543

تاریخچه شرکت سایپا

شرکت سهامی عام ایران در تولید اتومبیل ( سایپا) در سال 1344 در زمینی به مساحت 240 هزار متر مربع ( در حال حاضر فقط مساحت زمین کارخانه مرکزی 415 هزار متر مربع می‌باشد ) و زیر بنایی 20 هزار متر مربع با سرمایه اولیه 160 میلیون  ریال بنام شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران تاسیس گردید. در تاریخ 15 اسفند 1345 ثبت و در اواخر سال 1347 به مرحله بهره برداری رسید.

این شرکت تولید اولین محصولات خود را که شامل «وانت آکا » و سواری «ژیان » بود با روش  کاملا دستی و بدون بهره گیری از تجهیزات و امکانات مدرن آغاز کرد. تولیدات شرکت بعد از سال 1353 به واسطه استفاده از ابزارهای جدید و مکانیزه شدن برخی از بخشهای   تولیدی ، سیر صعودی یافت و بر تنوع محصولات شرکت نیز افزوده شد بعنوان مثال می توان به تولید خودروهای: مهاریی ، پیکاب در مدلهای معمولی دولوکس و کار اشاره نمود.

این شرکت در 16 تیرماه 1358 تحت مالکیت دولت در آمده و از 18 آذرماه 1360 تحت سرپرستی سازمان گسترش نو نوسانی صنایع ایران قرار گرفته و بر اساس مصوبه مورخ 1/2/65 هیأت وزیران ، کلیه سهام سرمایه آن به نمایندگی از طر ف دولت جمهوری اسلامی بنام سازمان گسترش و نوسان سازی صنایع ایران منتقل گردید در دی ماه سال 1378 به پیروی از سیاست های مالی دولت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر کاهش تصدی دولت و خصوصی سازی شرکتهای دولتی و به موجب تبصره35 قانون بودجه کل کشور باواگذاری بیش از 51 % سهام این شرکت به غیر ، سایپا نیز در زمره شرکتهای خصوصی قرار گرفت امروزه شرکت سایپا با در اختیار داشتن  بیش از80 شرکت تابعه و وابسته بصورت مستقیم و غیر مستقیم ، به گروه خودرو سازی بزرگ با امکان تولید انواع مختلف خودرو تبدیل شده است.

سالمانی شرکت سایپا:

1334 : تاسیس شرکت به نام شرکت سهامی تولید اتومبیل سیستروئن ایران»

سالنمای شرکت سایپا:

1344 : تاسیس شرکت به نام شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران.

1347 : بهره برداری و شروع فعالیت با تولید انواع مدلهای خودرو «ژیان»(1359 1347 )

1354: تغییر نام شرکت به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» و تبدیل شدن به شرکت سهامی عام .

1355 : تغییر«رنو5» در مدلهای سده درب و 5 درب ( 1372 1355 )

1362: تولید «وانت نیسان» با حجم موتور CC 2000 (1369 1362 )

1369 : تولید«وانت نیسان» با حجم موتور cc 2400 ( در شرکت زامیاد ادامه دارد)

1371 :تولید «وانت نیسان دو کابین» با حجم موتوری cc 2400 (1373 1371 )

1371 : تولید «رنو 21 » ( 1373 1371 )

1372 : تولید«پراید کاربراتوری» در مدلهای CD5 ، LX ، GTX ( ادامه دارد) .

1374 : کسب رتبه اول کیفیت در بازار داخلی و تکرار این رتبه در سالهای 1375 ، 1376 ، 1378 .

1377 :دریافت اولین گواهینامه ISO 9001 در صنعت خودروسازی کشور از موسسه QMI کانادا.

کسب گواهینامه بهترین شرکت تولیدی در میان شرکتهای تحت پوشش وزارت صنایع انجام مقدمات عملیات گسترده برای ساخت داخل نمودن قطعات محصولات تولیدی .

1378 : موفقیت در تعمیق ساخت داخل محصولات تا سطح 81 % ارزش CDK پراید و 795 در مورد نیسان اخذ تایید به انطباق مشخصات گازهای خروجی آلاینده با استاندارد ECE 1504 و دریافت لوح سبز تبدیل شدن به یک گروه خودروساز بزرگ با امکان تولید انواع کامل خودرو( (Full Range عرضه متجاوز ار 51 % سهام شرکت به بخش خصوصی .

1379 : تولید سواری « پراید face life » و «پراید انژکتوری» در مدلهای مختلف (ادامه دارد ) . دریافت لوح رتبه اول کیفیت در میان تولید کنندگان وانت در ایران از نیسان ژاپن » دریافت لوح تقدیمی از وزارت صنایع بعنوان واحد نمونه صنعتی کشور .

تامین کلیه قطعات نیسان توسط سازندگان داخلی و توقف خرید CKD نیسان .

1380 : دریافت اولین گواهینامه کیفیت Q59000 در صنعت خودروسازی کشور از  QMI کانادا.

دریافت گواهینامه‌های OHSAS18001 و 14001 ISO (مدیریت ایمنی، بهداشت و زیست محیطی) از موسسه DNV هلند.

بهره برداری از خطوط جدید تولید ( طرح و توسعه ) پروژه‌های رینگ خومشهر، مالبیل و شیشه ایمنی کسب مقام اول در زمینه بهترین عملکرد «سبز» از دومین نمایشگاه محیط زیست شروع تولید محصول «زانتیا» در مدلهای لوکس و سوپولوکس و «کاروان» .

1381 : دستیابی به رشد بی سابقه 64 درصدی در میزان تولید پراید.

انجام مقدمات و تمهیدات لازم جهت واگذاری عملیات فروش وانت نیسان به شرکت زامیاد از ابتدای سال 82 .

تولید آزمایشی خودرو جدید پراید 141 و معرفی آن به بازار.

انجام مقدمات گسترده جهت دریافت گواهینامه Iso 9000;2000 و دریافت آن از موسسه بین المللی DNV در اوایلر سال 82 .

استارت

استارت یک موتور الکتریکی است که انرژی الکتریکی را دریافت کرده به انرژی مکانیکی تبدیل می کند و این نیرو را توسط چرخ دندههای خود به فلایویل منتقل میکند تا موتور خودرو روشن شود موتور استار ت باید بتواندلنگری ایجاد کند که بر نیروی اینرسی (ماند یا ساکن )و اصطکاک موتور سرد غلبه کند  به این دلیل اکثر موتورهای استارت از نوع «سری» و از انواع «کامپالیز» با جریانهای دائم هستند.

فلوی مغناطیسی 

اصلی

جریان در سیم پیچ

تمام جریان باتری از سیم پیچهای اصلی و سیم پیچ مغناطیسی آن می گذرد نتیجه آن است که لنگر و نیروی  ترک خیلی زیادی در موتور حاصل می شود. این موضوع از روی این فرمول محاسبه میشود.

در رابطه فوق  فلوی مغناطیسی بر حسب تسلا IA جریان در سیم پیچ اصلی K مقداری ثابتی است که در مورد بارهای کم  هنگامی که IA کم است فلوی متناسب با شدت جریان مغناطیسی که در موتورها ی سریهای IA است ایجاد می کند.

برای یک موتور سری لنگر حاصله متناسب با مجذور  شدت جریان است یعنی : 

(K  مقداری ثابت است – IAشدت جریان است که از موتور استارت می گذرد، با کم بودن مقاومت سیم پیچ اصلی و مقاومت سیم پیچ میدان مغناطیسی لنگر حاصله از موتور استارت بسیار بالا خواهد بود.)

نکته به ازای یک مقدار مساوی شدت جریان یک موتور استارت لنگر کمتری ایجاد خواهد کرد و چون جریان بین سیم پیچ مغناطیسی و سیم پیچ اصلی موتور تقسیم می شود این اتفاق می‌افتد.

در صورتی که بار زیاد است تناسب لنگر و شدت جریان را نمی توان  از رابطه ای

 بدست می آورد.

استارت از نوع سری بالاترین لنگرش را موقعی که سیم پیچ اصلی آن ثابت باشد تولید می کند و  در این زمان است که می تواند لنگر مورد نیاز ما را تامین کند.

تعداد دور

اختلاف پتانسیل دو سری باتری Vbtمیباشد و به مصرف یک موتور سری با مشخصات زیر می رسد «مقاومت سیم پیچ الکتریکی  مقاومت سیم پیچ اصلی نیروی محرکه ایجاد شده به وسیله موتور ES است.» هنگامی که سیم پیچ اصلی موتور می چرخد، میدان مغناطیسی را قطع میکند و یک نیروی محرکه خوب حاصل شده که در جهت عکس پتانسیل باتری است. این نیروی ضد محرکه متناسب است با حاضلرب  در دوران سیم پیچ در دقیقه:

نیروی ضد محرکه متناسب است با سرعت سیم پیچ اصلی و در حالت خطی موقعی که این سیم پیچ ثابت است برابر صفر خواهد بود با استفاده از قانون «کیرشهف» به این ترتیب میتوان نوشت :

Vbt = Es + Ia

- قانون اول کیرشهف : مجموع جمع جبری تمام افت  پتانسیلهای یک مدار بسته در یک جهت مساوی مجموع جبری تمام اضافه پتانسیلهاست.

< >قانون دوم کیرشهف : مجموع جبری شدت جریانهای منتهی به یک نقطه برابر صفر است:با بکار بردن رابطه بالا و قبول کردن این نکته که   در رابطه

متناسب با IA  میتوان IA  را به دست آورد:

نتیجه میشود IA موقعی حداکثر است که N  برابر صفر  باشد و همچنین معلوم میشود I زمانی حداکثر است که N  برابر صفر است.

کلید های قطع و وصل موتور استارت:

یک موتور 6 ولتی 600 آمپر جریان از باتری میگیرد. در صورتی که یک موتور 12 ولتی 350 آمپر می گیرد. این مقدار زیاد جریان فقط موقعی می تواند عبور کند که مقاومت سیم پیچهای موتور (استارت ) خیلی کم باشد برای اطمینان از کم بودن مقاومت موتور یک کلید با اتصال خوب لازم است.

ساده ترین کلید آن است که از دو میله‌ی موازی با هم استفاده  کنیم. فشار در موقع استارت زدن فنر را  فشرده می سازد و یک خار مسی بین دو میله را طوری قرار می دهد که جریان کاملاً برقرار شود.  در استارتهای جدید این کلید ضمیمه یک کلید قطع و وصل جریان برای شمعها نیز می باشد. این کلید یک  مغزی آهنی را مغناطیسی می کند که آن هم به نوبه ی خود جریان استارت را وصل می کند.

برای جلوگیری از عبور جریان مضر در موتور استارت از کلید‌هایی استفاده می کنند که با خلاء کار می کند ، این خلاء از منیفلد گاز تهیه میشود

دستگاه تبدیل سرعت:

به علت جریان  شدیدی که بوسیله موتور استارت گرفته میشود تا لنگر زیادی حاصل کند تا این لنگر بر مقاومت غلبه کند و قطعات دوران کننده را به سرعت به حرکت در آورد. بایستی موتور خودرو سرعت بگیرد والا ادامه کار موتور استارت سبب گرم شدن  زیاد از حد آن می‌شود: بنابر این لازم است که لنگر حاصل از موتور استارت به فلایویل که جرم بزرگ و سنگینی می باشد که روی پیرامون خود دنده های ریزی دارد چرخ طیار بوسیله ی اتصال به میل لنگ نیرو را به موتور انتقال میدهند.

مهم : تعداد دنده های فلایویل همواره 16 برابر تعداد دنده های استارت است. بنابراین می توان گفت نیروی موتور استارت 16 برابر شده در جهت روشن شدن موتور مصرف می گردد.

یک موتور استارت که بین چرخ دندههای با فلایویل نسبت  رعایت شده سرعت دورانش باید rpm 3200 باشد تا بتواند به میل لنگ سرعت کافی بدهد . این موضوع خود مسئله ای مهمی نیست اما وقتی خودرو روشن شد، موتور حداقل با سرعت rpm600  خواهد چرخید و اگر در این موتور استارت با موتور خودرو درگیر باشد این سرعت بحرانی سبب از هم گسستگی موتور استارت میشود. پس دستگاهی لازم است که بتواند فوراً استارت را از موتور خودرو (فلایول ) جدا کند و از خرابی استارت جلوگیری بعمل آورد . این دستگاه «بندیکس» نام دارد موتورهای قدیمی تر از نوعی کلاچ جلورونده و برگشت دهنده استفاده می شد.

در استارت هنگامی که سیم پیچ القا کننده آن تحریک میشود حرکت مغزی آهنی آن سبب حرکت چرخدنده شده و در گیر شدن آن با فلایول بوسیله ی اهرام تغییر امکان می دهد. حرکت بیشتر مغزی آهنی جریان الکتریکی را از سیم پیچ اصلی عبور داده سبب چرخیدن موتور استارت می گردد در مدت چرخیدن موتور اصلی استارت نیروی حاصل از سیم پیچ اصلی توسط کلاچ مخصوص یا دستگاه بندیکس به فلایویل منتقل می شود. کلاچ مخصوصی دارای یک قسمت دندهای داخلی است و بوسیله یک قطعه فلزی به نام «پاستین» دارای یک سری شیارهای داخلی  است در آنها قرقره ای که یک طرفش باریکتر است قرار دارد وقتیکه موتور استارت می چرخند قرقره به سمت قسمت باریکتر رانده شده وسبب درگیر شدن میشود. هنگامی که موتور خودرو ، استارت و  گلویی آن و پوسته ی پاستین را تندتر می چرخاند، قرقرها به سمت شیارهای و سیعتر حرکت کرده و چرخدنده ی استارت از چرخدنده فلایویل آزاد میشود.

توجه : مجموع چرخدندهای استارت و پاستین بطوریکه دارای لقی باشند روی محور سیم پیچ اصلی که دارای زائده ی خارجی است قرار می گیرد.  بطوریکه فرورفتن پاستین درگیر شده  و عمل میکند. هنگامیکه موتور می چرخد ، تأخیر حرکت مجموعه  پاستین به علت نیروی «ماند » یا اینرسی سبب پیچ خوردن محور به سمت جلو میشود، بنابراین محور آن قدر به سمت جلو میرود تا با فلایول درگیر شود، بعد از اینکه موتور خودرو روشن شد چون چرخدنده یاستارت سریعتر از موتور استارت می چرخد مجموعه ی پاستین عقب هدایت شده و چرخدنده ی استارت فلایویل  جدا میشود.

مولد برق (دینام)

وظیفه اصلی دستگاه مولد تولید انرژی الکتریکی ذخیره آن در باطری خودرو می باشد دینام مانند یک ژنراتور انرژی مکانیکی موتور خودرو را به انرژی الکتریکی تبدیل میکند.

در خودروهای جدید شامل مولد و قسمت تنظیم کننده جریان و ولتاژ می باشد  دستگاه تنظیم کننده شامل قطع کنند. جریان در جهت معکوس تنظیم کنند. جریان و ولتاژ میباشد . مولد همیشه بوسیله تسمه ای  از روی پولی میل لنگ به موتور وصل شده است . قاعدتاً مولد ها دارای یک سیم پیچ (شنت ) موازی یعنی سیم پیچ میدان مغناطیسی با سیم پیچ اولیه موازی است.

آنالیز دستگاه استارت و دینام:

 نیروی محرکه باطری  مقاومت باطری  نیروی ضد محرک  و  به ترتیب مقاومت های سیم پیچ مغناطیسی و سیم پیچ اصلی موتور استارت است  مقاومت‌های باطری بارهایی را نشان میدهد که بوسیله دستگاه (آنژکش ) تولید جرقه  به باطری دینام برق میدهند.  نیروی محرکه الکتریکی  و  به ترتیب مقاومتهای  سیم پیچ اصلی در مولد و سیم پیچ مغناطیسی آن است.

این مدار یک سیمه بوده که سیمEarth  آن مشترک است.

(دینام) مولد موتور ماشین باید مجهز به وسایل سرد کردن سیم پیچ دینام و سیم پیچ اصلی می‌باشد چون حرارت زیاد  در سیم پیچ تولید می شود بنابراین یک پروانه فلزی در انتهای پولی دینام وصل می شود. طرز سیم پیچ شدن دینام به این قرار است. نیروی محرکه مولد با  و اختلاف پتانسیل بین2 سر مولد با VGT  نشان داده میشود مقاومت سیم پیچ اصلی و سیم پیچ مغناطیسی به ترتیب و  و می باشد.

شدت جریانی که از سیم پیچ اصلی عبور می کند به ترتیب و  است. مقاومت بار را با   نشان داده می شود.

روابط مربوطه به مدار مولد را از قانون کیرشهف بدست می آوریم.

فلوی میدان بر حسب تسلا

نیروی ضد محرکه

مقدار ثابت

تعداد دور در دقیقه

اگر جریان سیم پیچ اصل یا جریانش بر عکس شود مولد تبدیل به یک موتور شنت می‌شود . این اتفاق در صورتی که قطع کننده جریان معکوس وجود نداشت در مواقعی که ولتاژ باطری بالاتر از نیروی محرکه الکتریکی مولد یا دینام می بود اتفاق می افتاد. مدار شنت کنترل نیروی حاصل از مولد را آسان می کند.

چون مولد به وسیله میل لنگ می چرخد نمی توان نیروی حاصل از آن را با قراردادن تنظیم  کننده سرعت کنترل کرد. به هر حال چون فلوی  مغناطیسی متناسب با جریان سیم پیچ یا است رابطه زیر بدست می آید.

که با تغیر دادن مقاومت مدار مغناطیسی یعنی امکان اینکه نیروی حاصل از مولد را بتوان تغییر داد زیاد است.

در ماشین های سنگین از مولدهای 24 ولتی استفاده میکنند. از مزایای آن این است که در خواست خودرو از نظر انرژی الکتریکی را تامین می کند و برق خوبی به ما می دهد.

به هر حال حداکثر جریانی که کلید های دستگاه نظیر میتوان عبور دهد محدود است  را ه حل مورد قبول این است که تعداد سیم پیچ مغناطیسی را زیاد کنند. و در نتیجه فلوی مغناطیسی  که به سیم پیچ اصلی القا میشود زیاد شود چون در نتیجه پتانسیل تولید شده زیاد است می توان سیم نازک تر به کار برده به طوری که مدوده جا در مولد نداشته باشید. مزیت دیگر آن است که وقتی که سیم هادی با ابعاد  مساوی بکار می رود تلفات ولتاژ در موقع بکار بردن دستگاه ها با ولتاژ بالاتر کمتر می شود.