گزارش کارآموزی ترانس های سطح شهر بیجار و اطراف آن

مقدمه :

مطالب گردآوری شده نتایج فعالیت هایی بوده که در طی دوره کارآموزی انجام شده است . در این دوره 30 روزه با بازدید ترانس های سطح شهر بیجار و اطراف آن به همراهی مسئول آن بخش در اداره برق بیجار رفته و مشکلات پیش آمده برای ترانس ها رفع می شد .

که در این بازدیدها با انواع کلید ها ، ترانس ها ، بریکر ها ، ساختمان داخلی ترانس ها ، کاربرد خازن در ترانس ، رأکتور ها ، باطریخانه (توزیع DC,AC) ، تابلو های فشار قوی و ضعیف که از نظر کاربرد به انواع تابلو های کنترل ، تابلوهای آلارم ، تابلوهای توزیع DC,AC ، مخابراتی ، تابلوهای اندازه گیری تقسیم می شود ؛ آشنا شده ام .

همچنین در ادامه این بازدیدها :

با انواع رله های حفاظتی ، ارت ، اضافه جریان ، دیستانس ، دیفرانسیل ، ریستریکنت ارت فالت ، اضافه ولتاژ ، رله کمبود ولتاژ ، رله اضافه جریان ، ارت فالت جهتی و با خصوصیات یک سیستم حفاظتی و روش های جلوگیری از خسارت خطا در سیستم قدرت در انواع حفاظتهای اصلی خط ، حفاظتهای پشتیبان خط ، حفاظتهای اصلی ترانسفورماتور می باشد ؛ آشنا شده ام .

مطالب ارائه شده در این زمینه با توجه به مشاهدات خویش و استفاده از کتاب هایی در زمینه های فوق گردآوری شده است .

از تمامی عزیزانی که در این مدت با بنده همکاری داشته اند کمال قدردانی را دارم  ؛ امیدوارم که تجربه های بدست آمده در این جزوه مورد توجه استاد گرانقدر قرار گیرد.

با تشکر

 

آشنایی با تجهیزات و بهره برداری از پست های فشار قوی :

سیستم ها یا شبکه های برق رسانی را می توان به چند دسته کلی تقسیم نمود که هر کدام در جای خود از اهمیت زیادی برخوردار می باشد این سیستم ها شامل :

1- تولید        2- انتقال        3- فوق توزیع           4- توزیع می باشد .

تولید شامل انواع نیروگاه های بخار ، گازی ، دیزلی ، آبی و غیره می باشد که معمولاً خروجی نیروگاه های بخار به شبکه های انتقال 400 یا 230 کیلوولت و خروجی نیروگاه های گازی به شبکه های 63 کیلوولت و خروجی نیروگاه های دیزلی به شبکه های 20 کیلوولت متصل می شوند .

انتقال شامل خطوط و پست های 400 و 230 و 132 کیلوولت و فوق توزیع شامل خطوط و پستهای 63 کیلوولت می باشد . شبکه های توزیع شامل خطوط و پستهای 20 و 4/0 کیلوولت می باشند .

اصولاً علت انتخاب ولتاژهای متفاوت در شبکه های برق رسانی به دو دلیل عمده می باشد :

دلایل فنی

دلایل اقتصادی

دلایل فنی :

اگر بخواهیم توان ثابتی را برای مسافتی معین انتقال دهیم هر چقدر ولتاژ را بالاتر ببریم جریان کمتر و برعکس. بنابراین در مسافت های طولانی باید ولتاژ را آنقدر بالا ببریم که در انتهای شبکه افت ولتاژ زیادی نداشته باشیم زیرا در غیر اینصورت آنقدر ولتاژ پائین می آید که برای مصرف کننده قابل استفاده نمی باشد و به همین دلیل باید ولتاژ مناسب را برای شبکه معینی انتخاب کنیم.

 

دلایل اقتصادی :

هر چقدر ولتاژ بالاتر رود جریان پائین تر می آید و باعث تلفات کمتری می شود . زیرا تلفات مستقیماً با جریان ارتباط دارد ولی در عوض بالا بردن زیاد ولتاژ هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد به همین دلیل ولتاژ انتقالی را انتخاب می کنند که کمترین هزینه ی تجهیزات و کمترین مقدار تلفات انرژی را داشته باشد .

 

تقسیم بندی یک پست فشار قوی از نظر آرایش :

یک پست فشار قوی را می توان به دو دسته کلی تقسیم بندی نمود :

الف- تجهیزات فشار قوی که وظیفه انتقال و توزیع انرژی را به عهده دارند .

ب- تجهیزات حفاظتی ، کنترلی و جانبی .

 در پستهای فشار قوی ، تجهیزات فشار قوی معمولاً در فضای باز ( غیر سرپوشیده ) نصب می شوند البته در پستهای 20/63 کیلوولت فیدرهای 20 کیلوولت در اتاق سربسته ای نصب می وشند . تجهیزات حفاظتی کنترلی و جانبی در داخل ساختمان پست نصب می گردند . در پستهای فشار قوی که وظیفه کاهش ولتاژ را به عهده دارند دو نوع ولتاژ وجود دارد :

ولتاژ ورودی که به آن H.V ( High Voltage ) گفته می شود .

ولتاژ خروجی که به آن L.V ( Low Voltage ) می گویند .

تجهیزات خارجی را می توان به دو دسته تقسیم نمود :

بی خط ( L.B )

بی ترانس (T.B  )

 

Gبی خط ( L.B ) شامل این تجهیزات می باشد :

برقگیر

ترانس ولتاژ و لاین تراپ

سکسیونر خط و اِرت

ترانس جریان

بریکر

سکسیونر باس بار

به این مجموعه تجهیزات که سر راه خطوط خروجی و یا ورودی قرار می گیرند بی خط می گویند .

 

Aبی ترانس ( T.B ) به ترتیب شامل این تجهیزات می باشد :

سکسیونر باس بار

ترانس جریان

بریکر

برقگیر

به این مجموعه از تجهیزات که ارتباط ترانس با باس بار را برقرار می نمایند بی ترانس گفته می شود . بنابراین تجهیزات فشارقوی که در یک پست موجود می باشد عبارتند از :

برقگیر

ترانس ولتاژ

لاین تراپ

ترانس جریان

سکسیونر زمین

سکسیونر خط

بریکر

باس بار

ترانس قدرت

ترانس مصرف داخلی و زمین ( کمپکت )

کابلهای فشار قوی زیرزمینی

 اتاق فرمان و تجهیزات کنترل ، حفاظتی و کمکی :

در ساختمان پست بترتیب شامل این بخش ها می شوند :

اتاق فرمان شامل تابلوهای فرمان و تابلوهای آلارم

اتاق حفاظت که کلیه رله ها و تابلوهای حفاظتی وجود دارد .

اتاق توزیع DC,AC .

اتاق دیزل اضطراری

کلیدخانه 20 کیلوولت .

ممکن است دیزل ژنراتور در پست 63 کیلوولت نباشد ولی در پست 230KV  وجود دارد .

 

تجهیزات پست

1- برقگیر (LA) :

وسیله ای است که در پست های فشارقوی در ابتدای خطوط و روی به پست و در طرفین ترانس قدرت نصب می شود و کارش این است که اختلاف ولتاژهای ناشی از رعد و برق و قطع و وصل های کلید قدرت را به زمین متصل می کند تا ولتاژ زیاد به تجهیزات صدمه ای وارد نکند و معمولاً دارای کنتوری می باشد که هر شش ماه یک بار کنتورهای مربوط هر سه فاز مربوط به یک خط را با هم مقایسه می کنیم تا ببینیم اگر فازهای مختلف اختلاف زیادی با هم دارند باید فوراً مراتب را گزارش دهیم .

 

انواع برقگیر :

برقگیر گلوله ای ( جرقه ای )

برقگیر آرماتور ( سافی شکل ) بیشتر روی بوشینگ ترانس نصب می شود .

برقگیر لوله ای ( میله ای )

 

 برقگیر مقاومتی

 

شکل یا دیاگرام تک خطی برقگیر به صورت                         نمایش داده می شود و با LA که مخفف Lightning Arester   می باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2- ترانس ولتاژ :

ساختمان ترانس ولتاژ  تشکیل شده است از سیم پیچ اولیه که به فضارقوی وصل می شود و سیم پیچ ثانویه و هسته آهنی و مقداری مواد و کاغذهای عایقی که این مجموعه داخل محفظه اصلی قرار دارند بعضی از ترانس های ولتاژ در داخل روغن قرار دارند و بعضی دیگر از عایقهای خشک در ساختمان آنها استفاده شده است .

کارترانس این است که ولتاژهای فشارقوی را به ولتاژ 100 و یا  110 ولت تبدیل می نماید که توسط کابل های فشار ضعیف از ترمینال ترانس ولتاژ به داخل اتاق فرمان و اتاق رله هدایت می شوند که برای منظورهای زیر استفاده می شود :

استفاده از ولتاژ ضعیف شده (100 و یا 110 ولت ) برای واتمترها ، کنتورها ، مدارهای اینترلاک ، مگاواتمترها ، مگاوارمترها و دستگاه های سنکرون .

از این ولتاژ برای رله ی دیستانس ، رله های ولتاژی و رله های جهت دار استفاده می شود .

ترانس ولتاژ هر خط خروجی یا ورودی ، باس بار و یا ترانس برای دستگاههای اندازه گیری و حفاظت همان خط استفاده می شود یعنی هر بی خط و یا بی ترانس ، ترانس ولتاژهای مخصوص به خود را دارند .

ولتاژ ثانویه ترانس ولتاژ که به داخل اتاق فرمان هدایت می شود ممکن است به هر دلیلی مثلاً اتصالی از مدار خارج شود و آلارم در اتاق فرمان به عنوان قطع AC می باشد و ما سریعاً باید برویم و فیوز مربوطه را وصل کنیم البته در صورت قطع فیوز مدارات مربوط به ولت متر و مگاوارمتر و مگاواتمتر خط و یا بی ترانس نیز قطع می گردند . ترانس هایی که از خازن برای کاهش ولتاژ استفاده شده به نام C.V.T و در ترانس هایی که از خازن استفاده نشده P.T یا V.T  می گویند.

 

 P.T یا V.T

 

 

 

 

 

C.V.T

 

3

3

3

3

3

 

سکسیونر :

کلیدی است که برای قطع و وصل مدار در صورتی که جریان از آن مدار عبور نکند به کار می رود زیرا در مدار سکسیونر هیچ گونه خاموش کننده ای تعبیه نشده است و در اصل کلید نیست بلکه یک قطع کننده مکانیکی و یا وصل کننده ی مکانیکی می باشد که می توان با آن در صورتی که سکسیونر تحت ولتاژ است ولی تحت جریان نیست فرمان وصل داد .

انواع سکسیونر از نظر شکل :

سکسیونر افقی که دارای 2 بازو می باشد

سکسیونر افقی سه پایه که پایه ی وسط وظیفه ی فرمان دادن را دارد .

سکسیونر عمودی

سکسیونرهای پانتوگراف یا قیچی ای

علاوه بر قسمتهای مکانیکی که در سکسیونر تعبیه شده برای عمل قطع و وصل مثل :

کنتاکتهای انگشتی و مچی

مقره

مکانیزم وارد کردن نیرو که شامل گیربکس و اهرمهای انتقال نیرو

سوئیچهای کمکی که کارشان این است که در صورت تغییر وضعیت سکسیونر از طریق کنتاکتهای الکتریکی و توسط کابل به اتاق فرمان سیگنال را انتقال می دهند و وضعیت قطع یا وصل را به ما نشان می دهند .

قسمت اینترلاک برای این منظور است که اپراتور فرمان غلط ندهد مثلاً تا بریکر بسته است به سکسیونر سرخط نمی توان فرمان داد و در صورتی که ما بخواهیم سکسیونر را قطع کنیم باید بریکر قبلاً قطع و در اتاق فرمان نیز کلید مربوط به اینترلاک در حالتOn  بیاید تا ما بتوانیم سکسیونر را باز کنیم بعد از اتمام کار و بستن بریکر و سکسیونر باید کلید اینترلاک در حالت Off قرار گیرد و علامت اختصاری سکسیونر          و Disconection Swich  یا D.S مشخص می شود .

 و عدد 3 یا 0 از آخر مثلاً 6053 یا 6051

 

سکسیونر و اِرت :

این سکسیونر شبیه سکسیونر سرخط یا باس بار می باشد و کارش متفاوت است به این صورت که تا سکسیونر سرخط باز نباشد نمی توان سکسیونر اِرت را بست در بعضی از سکسیونرهای اِرت اینترلاکی وجود دارد که در صورت برقرار بودن خط نتوان سکسیونر اِرت را بست و دارای وضعیتی در اتاق فرمان می باشد که آیا سکسیونر وصل می باشد یا نه که با علامت              مشخص می شود و عدد 9 از آخر 6059