مکان کارآموزی
پتروشیمی بندر امام خمینی – شرکت بسپاران – واحد LD
مقدمه
فعل و انفعال پلیمر شدن
اتیلن به فرمول گسترده H2C = CH2 وقتیکه پلی مریزه می شود از نظر فرمول کلی به صورت زیر می توان مشخص نمود . n1H2C = CH2 → (-CH2 – CH2 - ) n ، n عدد متغیری است که در مورد پلیمر های مورد نظر ما ممکن است بین 000/10 تا 000/50 متغیر باشد .
فشار و درجه حرارت لازم برای بدست آوردن LDPE به ترتیب عبارتند از : kg / cm3 3000 – 1000 و 300 – 100 درجه سانتی گراد . البته موادی به نام کاتالیزور لازم است که این فعل و انفعالات را یاری نماید . کاتالیزورهای مورد استفاده که مفصلا در مطالب بعدی تشریح خواهد شد از نوع پراکسیدهای آلی هستند که فرمول عمومی آنها R – O – O – R می باشد این پراکسیدها در شرایط موجود تجزیه می شوند و تولید دو رادیکال می کنند . سپس فعل و انفعالات رادیکالی بترتیب زیر صورت می گیرند :
مرحله آغازین
InitiationR – O – O – R → 2RO
*
RO + CH2 = CH2 → ROCH2 – CH 2
مرحله انتشار
Propagation
*
ROCH2 – CH2 + n(CH2 = CH2 ) → RO (CH2 – CH2 ) n – CH2 – CH2
مرحله پایانی
Termination
2RO(CH2 – CH2 ) n – CH2 – CH2 → RO ( CH2 – CH2 )n – CH2OR
تاریخ تاسیس شرکت
فراز و نشیبهای اجرای طرح:
کارهای مقدماتی اجرای طرح نظیر خاکریزی، تسطیح زمین، شمع کوبی، ایجادساختمان های موقت، ایجاد تاسیسات، آب و برق و اسکله ها از اوایل سال 1353 به تدریج آغاز گردید.
عملیات ساختمان واحد های اصلی طرح که از سال 1355 آغاز شده بود،در اسفند ماه 1357 پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حالیکه 73 در صد پیشرفت نموده بود، متوقف گردید.
در سال 1358 اقداماتی جهت شروع مجدد کارها انجام گرفت ولی با وقوع جنگ تحمیلی در مهرماه 1359 و متعاقب آن خروج پیمانکاران ژاپنی از ایران، عملیات ساختمانی طرح بطور کامل متوقف گردید.
با پذیرش آتش بس و امکان از سر گیری عملیات ساختمانی ، شرکت ملی صنایع پتروشیمی مذاکرات متعددی جهت ادامه و تکمیل طرح با شرکای ژاپنی آغاز نمود که نهایتا پس از هفت دوره مذاکره بین طرفین ، شریک ژاپنی به بهانه اقتصادی نبودن طرح از ادامه کار خود داری و در پی آن قرارداد مفارقت بین طرفین در مهرماه سال 1368 به امضاء رسید و بدین ترتیب کلیه سهام آن به شرکت ملی صنابع پتروشیمی انتقال داده شد و نام شرکت پتروشیمی ایران ژاپن(ijpc)به شرکت سهامی پتروشیمی بندر امام (bipc) تغییر یافت.
قرارداد مشارکت اولیه
در اریبهشت 1352 قرارداد مشارکتی بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و پنج شرکت ژاپنی با نمایندگی شرکت میتسویی و شرکاء منعقد و تحت عنوان شرکت سهامی پتروشیمی ایران ژاپن (ijpc) نامگذاری گردید.
هدف شرکت،تولید و ذخیره،حمل و نقل و بازاریابی،صدور الفین ها،پلی الفین ها آروماتیکها و سایر فرآورده های پتروشیمی بوده است.
نحوه مشارکت بطور کلی بین طرفین قرارداد ، مساوی ذکر شده و اعتبار آن برای مدت سی سال از تاریخ اجراو تابعیت شرکت ایرانی پیش بینی شده بود.
بازسازی و تکمیل واحدهای مجتمع
به منظور اطلاع از وضعیت مجتمع پس از 20 بمباران و حدود 11 سال توقف، مقرر گردید که بررسی فنی جامعی انجام پذیرد.نتیجه حاصل از این بررسی، حاکی از وارد آمدن 22 درصد خسارت به مجتمع بود.
پس از انجام مطالعات اولیه،گزارش فنی و اقتصادی طرح بازسازی مجتمع در آبان ماه 1368 آماده گردید. بر اساس این گزارش، بازسازی و تکمیل مجتمع از نقطه نظر فنی و اقتصادی، موجه تشخیص داده شد.
با توجه به موافقت شرکای ژاپنی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی با استفاده از شرکت های صاحب نام اروپایی در صنعت پتروشیمی و کارشناسان و پیمانکاران ایرانی، این مجتمع را طی یک برنامه پنج ساله و در 4 مرحله بازسازی و به بهره برداری رساند.واحد آروماتیک به عنوان آخرین واحد بازسازی شده ، منحصرا توسط کارشناسان و پیمانکاران ایرانی بازسازی و راه اندازی گردید و هیچ شرکت یا فرد غیر ایرانی در آن نقش نداشته است.
با راه اندازی این واحد، کار بازسازی در این مجتمع عظیم به پایان رسید و پروژه های پارازایلین و mtbe که به عنوان بخشی از طرحهای توسعه ای پتروشیمی بندر امام مطرح شده بود، به مورد اجرا گذاشته شد و هم اکنون در حال بهره برداری است.
موقعیت جغرافیایی
مجتمع پتروشیمی بندر امام،در زمینی به مساحت حدود 270 هکتار،در ضلع شمال غربی خلیج فارس در استان خوزستان به فاصله 160 کیلومتری جنوب شرقی اهواز و 84 کیلومتری شرق آبادان در منطقه بندر امام خمینی(ره) قراردارد. سهولت دسترسی به خوراک ، سوخت و مواد اولیه استفاده از امکانات جاده ای شبکه راه آهن و حمل و نقل دریایی ، وجود فرودگاه ، دسترسی به آب مورد نیاز و همچنین کمک به توسعه و عمران استان خوزستان به عنوان قطب صنعت پتروشیمی در کشور ، مهمتر اینکه ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری ازسوزانیده شدن گازهای همراه نفت ویژگیهایی است که انتخاب این مکان را توجیه می نماید.
شرکتهای تابعه
شرکت آب نیرو بندرامام
شامل واحدهای آب ، برق، بخار ، هوا و ازت
شرکت بسپاران بندرامام
شامل واحدهای پلی اتیلن سبک ( LDPE ) ، پلی اتیلن سنگین ( HDPE ) ، پلی پروپیلن ( PP ) ، پلی وینیل کلراید ( PVC ) ، لاستیک مصنوعی ( SR / BD )
شرکت فرآورش بندرامام
شامل واحدهای الفین ( OL ) ، آروماتیک ( AR ) ، پارازایلین ( PX ) ، تفکیک مایعات گازی ( NF ) و تسهیات عمومی ( CF
شرکت کیمیا بندرامام
شامل واحدهای دریاچه نمک ، ام .تی . بی . ای ( MTBE ) ، وینیل کلراید منومر ( VCM )
کلرآلکالی ( CA ) اتیلن دی کلراید ( EDC )
شرکت خوارزمی بندرامام
شامل واحدهای مدیریت تعمیرات ، مدیریت پروژه ها و مدیریت خدمات
شرکت بسپاران بندرامام
واحد پلی اتیلن سبک
.دارنده لیسانس TOSOH CORPOTATION:
پیمانکار مهندسی و نظارت تا پایان مشارکت MITSUI ENGINEERING & SHIPBUILDING CO.LTD:
پیمانکار مهندسی ، تدارکات و ساختمان دوران بازسازی: TECHNIMONT
تاریخ بهره برداری LDPE2 73/1/1 LDPE1 : 74/4/24
خوراک واحد : اتیلن 115 هزار تن در سال از واحد الفین
فرآورده واحد : پلی اتیلن سبک 100 هزار تن در سال در انواع مختلف
کاربرد فرآورده : از پلی اتیلن سبک درتهیه روکش کابل ها ، انواع فیلم ، کیسه های پلاستیکی ، ظروف و لوازم منزل و لوله های آبیاری و غیره استفاده می گردد.
فرآیند واحد : فرآیند تولید در این واحد از نوع گازی است و فعل و انفعالات در فشار حدود 1300 تا 2100 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و در دو راکتور اتوکلاو انجام می پذیرد
مدیران اجرایی شرکت بسپاران
مدیر عامل شرکت بسپاران
رئیس مجتمع
رئیس بهره برداری
رئیس واحد LD
تاریخچه صنعت پلیمر
تاریخچه پیدایش پلی اتیلن سبک در فشار بالا و با وزن مخصوص کم اولین بار در سال 1933 در آزمایشگاه تحقیقاتی I.C.I انگلستان کشف شد .
سال 1939 اولین دستگاه تهیه محصول به ظرفیت 100 تن در سال توسط همین موسسه شروع به کار کرد . در سالهای بعد شرکتهای آمریکایی دیگری از قبیل East man UCC و Dupont در تهیه این محصول موفقیتهایی کسب کردند و محصول تولید می کردند .
ژاپنی ها تقریبا از سال 1955 وارد گفتگو با I.C.I و دیگر شرکتهای امریکایی شدند و روش LOPE را به ژاپن آوردند . شرکت ژاپنی مسئول طرح و نظارت در واحد LD Toyo soda manufacturing معروف است که لیسانس تهیه LOPE را در سال 1963 از NDCC امریکا گرفته است .
قسمت اول
آشنایی با طرح و عملکرد دستگاه پلی اتیلن سبک در فشار بالا
1-1 طراحی دستگاه
طرح دستگاه که در این مقاله به شرح آن می پردازیم مربوط است به دستگاه پلی اتیلن سبک در فشار بالا به ظرفیت 000/10 تن متر یک در سال که یکی از دستگاههای مجتمع پتروشیمی ایران ژاپن می باشد .
اساس طراحی این واحد بر مبنای دو راکتور است که هر کدام به ظرفیت 000/50 تن در سال است .
این واحد شامل قسمت های زیر است که هریک بطور جداگانه توضیح داده خواهد شد .
کمپرسورها (متراکم کردن گازها )
فعل و انفعالات (پلیمر شدن )
راکتورها
جدا کردن
بازگرداندن گازهای ترکیب نشده
دانه کردن پلیمرها
انبار کردن
بسته بندی کردن
قرار دادن این واحد در سال 1974 با شرکت toyo soda به شرح زیر بسته شد .
2-1 واحد شامل دوراکتور است که هریک به ظرفیت 000/50 تن در سال برای 8000 ساعت کارکردن در نظر گرفته شده است که بتواند پلیمرهای متجانس و غیر متجانس را تولید نماید ولی در حال حاضر فقط پلیمرهای متجانس را تولید خواهد کرد . البته برای پلیمرهای غیر متجانس که از قبیل وینیل استات استفاده می شود برای آینده طرحی در نظر گرفته شده است .
واحد L.D شامل دو قسمت است : 1- قسمت سنتز 2- قسمت نهائی
3-1 قسمت سنتز که خود شامل قسمت های زیر می شود .
1- کمپرسورها (کمپرسور اولیه وثانویه )
2- راکتور
3- جدا کننده ها
4- سیستم Recycle
ظرفیت قسمت سنتز 000/50 تن برای 8000 ساعت کار طراحی شده است . ولی ظرفیت واقعی بستگی به نوع محصول و میزان آن دارد . مثلا برای نوعی از محصول پلیمر بنام Nipolon – 207 ظرفیت سنتز آن طوری طراحی شده که 000/50 تن در سال محصول می دهد .
در قسمت سنتز یک کمپرسور نهایی موجود است که ظرفیت آن kg/hr 43000 است . گاز اتیلن که خوراک دستگاه با فشار kg/cm2 42 و 40 درجه سانتیگراد و درجه خلوص 95/99 درصد مولکولی وارد قسمت سنتز می شود . گاز اتیلن خروجی از سیستم معادل 6 % وزنی خوراک واحد است و معمولا به واحد OL برگشت داده می شود .