چکیده :
تا زمانی که طراحان گرافیک و صاحبنظران در طراحی حروف ، نخواهند هیچگونه فعالیتی در جهت رفع محدودیت های خط فارسی انجام دهند ، مشکلات خط فارسی همچنان به قوت خود باقی است . لذا پیشنهاد می شود که مرکز و یا انجمن طراحی حروف که متشکل از خطاطان و طراحان گرافیک و دست اندرکاران حروف چینی و چاپ میباشد ، تاسیس شده و به فعالیت در جهت رفع مشکلات خط فارسی بپردازند .
همجهت با موضوع رساله که بحث اصلی آن پیرامون طراحی حروف فارسی است.
مقدمه :
تعریف ارتباط : ارسطو فیلسوف یونانی شاید نخستین اندیشمندی باشد که ۲۳۰۰ سال پیش در زمینه ارتباط سخن گفت.
ارتباط عبارت است از:( جستجو برای دست یافتن به کلیه وسایل وامکانات موجود برای ترغیب و اقنای دیگران .
ارتباط عبارت است : ( از فراگرد انتقال یک محرک با پیام از سوی برقرار کننده (فرستنده ) به فرد دیگری (گیرنده ) به منظور تغییر ر فتار.
با جمع بندی مطالب فوق می توان ارتباط را فراگرد انتقال پیام از سوی فرستنده برای گیرنده دانست. مشروط بر اینکه در معنای دریافت شده توسط گیرنده و معنای مورد نظر فرستنده پیام مشابهت مشاهده شود .
بخش اول
فصل اول
خط :
انسان خط را در طی قرون و با گذراز مراحل چند تکامل بخشیده.هر تحول به دهها و صدها سال گذشت زمان نیاز دارد. چرا که هر تحولی به ارتقاء توان بصری مخاطبین نیاز دارد. متکاملترین
درجه ای که خط بدان رسید عبارت بود از : خط الفبایی که تا کنون نیز بدان می نویسیم .
انواع خط : خط تصویری وخط واژه نگار
منبع : خوشنویسی در ایران لیلا برات زاده
در میان ملل متمدن، خط منحصرا وسیله نمایش و ضبط و تفهیم مقاصد و افکار است. ذوق لطیف ایرانی هم توانسته است از آن استفاده کند واینکه قرنهاست خط ایرانی یکی ازمظاهرهنری ظریف اسلامی- ملی می باشد .
خط ایرانی قریب به هزار سال است که وسیله هنر نمایی خوشنویسان است و پیوسته هنرمندان در صدد تکمیل و توسعه آن بوده اند ومدت هفت قرن پیوسته خطوط ایرانی سیر تکاملی خود را نموده
و درحدود قرن دهم به حد اعلای ترقی و زیبایی و شیوایی خود رسید .
البته وضع کنونی و اقتضای زمانه و متداول شدن قلمهای تند نویس و ماشین تحریر برای کاربرد
در صنعت چاپ در تسریع کار برای اهمیت دادن به زمان و قلمهای جدید کامپیوتری نیز برای راحتی کارهای چاپی و تایپی در زوال این هنر کمک نموده است . ولی این نکته را هم نباید فراموش کنیم که باید به پیروی از راهی که نیاکان ما رفته اند، برای احیای هنرهای زیبای قدیم مانند : هنر خوشنویسی ومینیاتور و....... به زنده نگه داشتن هنر خط و ترویج آن اهمیت دهیم .
بخش اول
فصل دوم
کاربرد های گرافیکی خط:( طراحی حروف)
کار هنرمند بر اساس موقعیت زمانی و مکانی شکل می گیرد . چرا که دیدگاه های زیبا شناسی در هر دوره ای متفاوت است . ممکن است مردم در دوره ای نوعی دید گاه و برداشت از زیبایی داشته باشند که این دید گاه در دوران بعد به کلی متفاوت باشد .
امروزه کار کردن روی شکل و فرم الفبا و خط های سنتی و بومی به وسیله طراحان گرافیک برای مصارف گوناگون انجام می شود که از مهمترین آنها طراحی کامل حروف الفبا می باشد.
( طراحی کامل حروف الفبا ) :
هر گروه الفبای طراحی شده باید در نوع خودش منطقی باشد . اختراع الفبا یکی از برجسته ترین فعالیتهای زیبا شناسی به حساب می آید . امروزه هر کس در زمینه طراحی دارای ذوقی است که گاه منجر به اختراع یک حرف زیبا می شود و خصوصیات فردی جالبی را در آن اجرا می نماید
و چه بسا که با ریزه کاری های تزئینی آن را سرشار از زیبایی می کند ولی از آن پس طرح باید یک رابطه صحیح و منطقی را نسبت به حرف اولش دنبال کند . او باید قدرت برقرار کردن یک جریان قیاسی سلیس و روان را داشته باشد و در عین حال تخیل او فلج نگردد.
استاد ممیز درباره طراحی حروف فارسی در عصر معاصر می گوید : در زمینه طراحی حروف
بسیار کم کار کرده ایم و اغلب قلم هایی که این روزها به وسیله کامپیوتر طراحی شده معیوب و ناقص اند . زیرا اولا الگوی فرنگی دارند و دوما به خوش نویسی و اسکلت حروف فارسی در آنها کمتر توجه شده است . چفت و بست اغلب این حروف به طور فنی طراحی نشده است و از همه بد تر اینکه این قلم ها به طور کامل با روحیات ایرانی منطبق نیستند . بطور مثال قلم های:
Ï»H : اول
³I¿²H : الهام
در طراحی حروف شیوه های مختلفی وجود دارد که می توان آنها را در دو بخش عمده جای داد :
الف : طراحی در قالب خوشنویسی سنتی یا خطا طی
ب : طراحی خارج از قالبهای خوش نویسی سنتی
الف : در این نشانه ها کاملا از قلم های خوش نویسی استفاده شده است ولی با ترکیب بندی و جای گذاری منطقی و مناسب در یک کادرمشخص . دراین شیوه اصولا طراح به هیچ عنوان ازقوانین، فرمول، قواعد و قلم خوشنویسی دوری نمی کند و نیز به آن وفادار می ماند و سعی در هر چه زیباتر جلوه دادن آن در یک ترکیب بندی درست و اصولی دارد .
مثال : طراحی عنوان موزه رضا عباسی
ب : دراین نوع نشانه ها قواعد خوشنویسی رعایت می شود ولی فرم اصلی حروف با طراحی گرافیک ، تازگی و پویایی خاصی می یابد و سعی درایجاد طرحی نو می نماید .از این رو هر چه ساده تر کردن طرح اصلی و ترکیب بندی جدید هدف اصلی می باشد .