مقدمه:
ارتباط مخابراتی سرخس با دنیای خارج اولین بار در سال 1315 هجری شمسی توسط یک رشته سیم مغز فولاد به صورت فیزیکی و با تیرهای چوبی بر قرار گردید.
در شهریور 1320 همزمان با حمله روس ها از شمال به ایران این خط ارتباطی قطع گردیده و مجدداً از سال 1323 اما از مسیر دیگری ارتباط دایر می شود
در سال 1352 پنجاه خط مغناطیسی در سرخس دایر که این مقدار در سال 1353 به 200 خط و در سال 1357 به 440 خط افزایش می یابد.
پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و در سال 1363 مرکز تلفن سرخس احداث و 1000 شماره الکترو مکانیکی (EMD) نصب و راه اندازی شد.
در سال 1374 سوئیچ فوق جمع آوری و به جای آن سوئیچ 3000 شماره های دیجیتال ERICSSON نصب و راه اندازی گردید. در سال 1377 این مقدار به 5000 شماره ERICSSON و در سال 1380 به 8000 شماره افزایش یافت. در سال 1381 نیز سوئیچ 10000 شماره PARSTEL نصب و راه اندازی گردید.
در سال 1384 با اضافه شدن تقاضا بیش از ظرفیت سوئیچ را تغییر داده و سوئیچ ZTE که قابلیت 12000 شماره را دارد و قابل ارتقا نیز می باشد.
مخابرات یعنی انتقال اطلاعات ( پیام ) یا ارتباط میان مشترکین بدین صورت که امواج ساطع شده از انسان را که میرا هستند را به امواج پایدار الکتریکی تبدیل کرده و آن را انتقال داده و به مقصد می رساند
انواع انتقال:
سیم تلفنی:
از این نوع ارتباط در فواصل کوتاه و داخل شهر استفاده می شود
فیبر نوری:
برای ارتباطات راه دور و نیز ارتباطاتی که حجم بسیار زیادی دارد استفاده می شود.
از فیبر نوری برای ارتباطات بین شهری و نیز ارتباطات بین دو مرکز که در داخل شهر قرار دارد استفاده می شود.
انتقال هوایی:
برای ارتباطات بین شهری و حتی بین المللی استفاده می شود. که شامل سه نوع ارتباط است:
الف- انتقال موازی با زمین
در این نوع انتقال امواج موازی سطح زمین ارسال می شود.لازم به ذکر است امواج بالاتر از 80 کیلو متر از سطح زمین نمی رود.
ارسال هوایی:
در این نوع ارسال از خاصیت منعکس کنندگی جو زمین استفاده می شود ، ارتفاع امواج می توانند بین 80 تا 400 کیلو متر باشد.انعکاس جو زمین در شب به مراتب بیشتر از روز می باشد ، بنابراین در شب دریافت اطلاعات به مراتب خیلی بهتر از روز می باشد.
پ- ارسال ماهواره ای
در این نوع ارسال فرکانس سیگنال ارسالی به مراتب خیلی بیشتر از دو حالت قبلی است.
تلفن های ابتدایی
ابتدایی ترین سیستم یک دهنی و یک گوشی بوده ، مکانیزم آن به گونه ای بود که یک کاسه فلزی که داخل آن براده های زغال قرار داشته و یک صفحه دیاگرام که با کاسه کاملاً عایق شده بود و یک باتری که بتوان نوسانات صوتی را به نوسانات الکتریکی تبدیل نمود و از طریق جفت سیم به گوشی شخص مورد نظر بفرستد.
ابتدایی ترین ارتباط ، ارتباط خانگی بود که در این سیستم از هر مشترک به مشترکهای دیگر یک جفت سیم کشیده شده این نوع ارتباط به هیچ وجه به صرفه نمی باشد و نیز یک شبکه تار عنکبوتی بسیار پیچ در پیچ بوجود می آید.
انواع مراکز:
1- مراکز دستی
در این نوع مراکز به هر مشترک یک جفت سیم داده شده بود و مشترک برای ارتباط لازم بود تا هندل تلفن را بچرخاند که فرکانس 25 هرتز بوجود می آمد و با باتری در مرکز زنگ به صدا درمی آمد در آنجا شخص به صورت دستی ارتباط را با مشترک مورد نظر برقرار می نمود.اشکال این مراکز این بود که با زیاد شدن تقاضا مرکز قادر به جواب گویی به تمامی مشترکین را نداشت.
2-مراکز تلفن الکترو مکانیک
در این مراکز از بازو های الکترو مکانیکی استفاده می شود برای وصل دو مشترک A تا B مکانیزم به گونهای است که هنگامی که مشترک A شماره خود را گرفته بازو AS برروی آن قفل شده تا ارتباط را برقرار نماید بعد به وسیله بازوهای ІGWشماره اول ПGW شماره دوم ШGW شماره سوم و... تا شماره آخر که با بازوی LW گرفته شده و ارتباط میان دو مشترک برقرار می شود.
مراکز تلفن الکترو مکانیک با کنترل الکترونیکی
همان مراکز تلفن الکترو مکانیک می باشد با این تفاوت که بعضی از قسمتهای کنترلی آن با کارتهای الکترونیکی کار می نمود.
4-مراکز الکترونیکی
بعد از ساخت یکسو کننده ها و دیودها و ترانزیستورها و پیشرفت صنعت وسایل الکترو مکانیکی مخابراتی جای خود را به وسایل الکترونیکی داد که از انواع آن می توان به XT,BIX اشاره نمود.
5- مراکز دیجیتالی
بعد از مراکز الکترونیکی مراکز دیجیتالی بر سر کار آمد که در آن به جای سلکتورها از مالتی پلکسرها استفاده شد.
6- مراکز SPC
بعد از مراکز الکترو مکانیکی روند رشد وسایل مخابراتی بسیار زیاد بود به گونه ای که وقتی مراکز الکترو مکانیکی شروع به جمع آوری شد مراکز سوئیچ یا همان SPC روی کار آمد که به آن مراکزی با برنامه های ذخیره شده گفته می شود و در آن هم سخت افزار و هم نرم افزار بکار رفته است.از مواردی که می توان نام برد (سوئیچ های خارجیS12,EWSD,NEAX614 CDC98و سوئیچ های مونتاژ ایران پارستل ، کیاتل ، عصر).
انواع سوئیچینگ:
1- سوئیچینگ مداری
در این روش برای انتقال اطلاعات بین دو ماشین ابتدا یک اتصال فیزیکی بین مبدا و مقصد برقرار می شود در این روش خطوط ارتباطی گیرنده و فرستنده از نظر الکتریکی به هم متصل می شوند .
2- سوئیچینگ پیام
در این روش که صرفا مختص انتقال داده های دیجیتال است هر ایستگاه یک اتصال دائمی و همیشه وصل با مر کز سوئیچ خود دارد .
سیگنالینگ:
زبان ارتباطی بین سیستم ها را سیگنالینگ می گویند.
از انواع آن می توان بهE&M,R1,R2,NO0,NO1,…,NO7)) اشاره نمود.
سیستمی که در ایران کار می نماید از نوع NO7 مدل کانال مشترک یا CCS می باشد.
مراکز تلفن:
مرکز تلفن شهری
ارتباط را میان مشترکین داخل شهر برقرار می نماید.
مرکز تلفن بین شهری(STD)
ارتباط را میان مشترک داخل شهر و مشترک خارج از شهر برقرار می نماید.
که شامل سه بخش LX,PC,SC می باشد.
که می توان مکانیزم زیر را برای آن تعریف نمود.
مشترکی که در شهر کاشمر می باشد می خواهد با مشترکی که در شهر لاهیجان است تماس بگیرد بنابراین از LX کاشمر به PCتربت حیدریه ارتباط برقرار می شود و از آنجا به PC رشت ارتباط برقرار می شود اگر ارتباط برقرار شود به LX لاهیجان رفته و ارتباط برقرار می شود اگر DR1 برقرار نشد آنگاه از DR2 ارتباط برقرار میشود و به PC رشت رفته و از آن به LX لاهیجان می رود اگر باز هم از DR2 ارتباط برقرار نشد به SC مشهد می رود و از آن دوباره از خط LCR1 ارتباط برقرار می نماید و اگر ارتباط برقرار نشد از خط LCR2 ارتباط را برقرار می کند به نزدیکترین راه DR و به دورترین راه LCR می گویند.