تأسیس بانک
بانک کشاورزی در بیست و یکم خرداد ماه سال 1312با عنوان بانک فلاحتی و صنعتی ایران تاسیس شد و اینک با پشتوانه 73 سال تجربه و به عنوان تنها نهاد مالی تخصصی در بخش کشاورزی ایران با تعداد بیش از 1800شعبه در سراسر کشور، حدود 70درصد تامین مالی این بخش را انجام میدهد. در خلال دهه گذشته این بانک با حضور موثر در بازارهای مالی و با تکیه بر تجهیز منابع کافی در تحقق اهداف خود به خصوص تامین اعتبارات مورد نیاز بخش کشاورزی مثمر‌ثمر بوده است. رشد اعتبارات و سپرده‌های بانک به عنوان دو رکن اساسی در فعالیتهای بانکی نشان از افق روشن و موفقیت‌های چشمگیر این بانک در دستیابی به استانداردهای یک بانک پیشرفته و نوین امروزی است.
این بانک در سال 1384 با اعطای حدود 50هزار میلیارد ریال تسهیلات در بخش کشاورزی از رشد 33درصدی نسبت به سال 1383برخوردار بوده است.از اقدامات دیگر بانک وصول به موقع مطالبات است که یکی از شاخص‌های کارآیی همه موسسات بانکی به شمار می‌رود، چرا که درصد وصولی بالاتر به معنای توانایی بیشتر در پرداخت تسهیلات و در نتیجه تداوم فعالیت بانک است.افزایش نسبت وصولی به مطالبات سررسید بانک در سال‌های اخیر نشانگر پیگیری موثر و موفقیت‌آمیز بانک در وصول مطالبات سررسیده است.ارزشیابی عملکرد بانک کشاورزی لوح تقدیر و کسب رتبه اول جشنواره خدمات‌رسانی و پاسخگویی و تقدیر از سوی جشنواره شهید رجایی را به ارمغان آورد. در عین اینکه در آخرین ارزیابی به عمل آمده از سوی موسسه بین‌المللیthe Banker که 138کشور مورد ارزیابی قرار گرفت.بانک کشاورزی برای سومین سال پیاپی در نظام بانکی کشور به عنوان بانک برتر در سال 2005 میلادی معرفی شد. موسسه مذکور براساس شاخص‌های تخصصی کمی‌نظیر بازده سرمایه، بازده دارایی، سودآوری، رشد سود، نسبت هزینه‌ها به درآمدها، نسبت سود به متوسط سرمایه، رشد دارایی‌ها و برخی شاخص‌های کیفی نظیر توسعه فناوری، کیفیت خدمات و... هر ساله بانکها را مورد ارزیابی قرار میدهد و برترین‌ها را در سطح جهانی، منطقه‌ای و کشوری معرفی می‌کند.
عملکرد بانک کشاورزی در آستانه هفته بانکداری بدون ربا که کارنامه خوبی در کاهش نرخ سود بانکی داشته انگیزه‌ای برای گفت‌وگو با حسن‌نوربخش مدیرعامل بانک کشاورزی شد. وی که در مدت مدیریت خود بر این بانک ثابت کرده مدیر یک بانک پاسخگو است و به حق این بانک مقام اول جشنواره خدمات‌رسانی و پاسخگویی را از آن خود کرده است. وی با تاکید بر اینکه بانک کشاورزی در دهه گذشته به منظور تامین منابع مالی لازم برای حمایت گسترده‌تر از فعالیتهای مولد بخش کشاورزی رویکردهای جدیدی را مدنظر قرار داده است، اقداماتی همچون گسترش شعب بانک به عنوان کانون‌های تجهیز سپرده و ارائه خدمات در نقاط شهری و روستایی کشور و تنوع بخشی به خدمات و ارائه خدمات بانکی به عموم مشتریان با تاکید بر کشاورزان و فعالان بخش کشاورزی را از جمله اقدامات صورت گرفته برای اجرای رویکردهای فوق اعلام کرد.
نوآوری در خدمات بانکی و معرفی خدمات جدید، توسعه کیفی خدمات به موازات توسعه کمی آن و به‌کارگیری فناوری نوین در عرصه خدمات بانکی که نمونه آن خدمات بانکداری الکترونیک است با سرعت مطلوبی در شعب در حال انجام است از دیگر اقدامات صورت گرفته در این زمینه است. به عقیده نوربخش این رویکردها باعث شده است که بانک ضمن افزایش چشمگیر در ارائه تسهیلات پرداختی به فعالان و بهره‌برداران بخش کشاورزی و فعالیتهای وابسته به سطح خوبی از خوداتکایی مالی دست پیدا کند.
نوآوری در خدمات بانکی و معرفی خدمات جدید که نوربخش از آن یاد می‌کند در بانک کشاورزی نمود فراوانی یافته است، همچنانکه با توجه به اهمیت بانکداری الکترونیک در بانکداری نوین، بانک کشاورزی با هدف ارائه خدمات مطلوب‌تر جهت رسیدن به استانداردهای بانکداری الکترونیک از سال 1380 اجرای طرح عظیم بانکداری الکترونیک خود را با نام مهر (مدیریت هوشمند رایانه‌ای) آغاز کرد، بانک کشاورزی اولین بانکی است که به شبکه تبادل اطلاعات بانکی (شبکه شتاب و همه دستگاه‌های خودپرداز بانک‌های فعال در کشور بحرین) پیوست. در این راستا بانک تا پایان خردادماه سال 1385 با نصب 513 دستگاه خودپرداز و ده‌هزار و 534 دستگاه پایانه فروش (POS) تاکنون توانسته است بهترین خدمات را به مشتریان این شبکه عظیم ارائه کند و برای اولین بار در تاریخ بانکداری ایران نسبت به صدور کارت اعتباری مهر اقدام نموده است.
دارندگان این کارت می‌توانند در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مراکز رفاهی که پایانه فروش نصب شده است، بدون پرداخت وجه خرید کنند. در حال حاضر تعداد کارت‌های مهر صادر شده، یک‌میلیون و 228هزار و 568 عدد و کارت‌های اعتباری دوهزار و 367 عدد و تعداد شعب مهر در سراسر ایران حدود 500 شعبه است. این بانک از سال 1378 سیستم پاسخگویی تلفنی به مشتریان بانک را در جهت اطلاع‌رسانی به حساب‌های آنها نصب و راه‌اندازی کرد. همچنین به منظور کاهش ازدحام و حضور نامنظم مشتریان در جلوی باجه شعب بانک و در اجرای «طرح تکریم ارباب رجوع» نوربخش در خصوص راه‌اندازی شعب الکترونیک بانک اظهار می‌دارد که تا پایان سال‌جاری 500 شعبه سیستم جامع الکترونیک مهر گستر بانک کشاورزی راه‌اندازی می‌شود. وی تصریح می‌کند: تاکنون 14 شعبه بانک کشاورزی در استان‌ها به سامانه الکترونیک مهرگستر مجهز شده‌اند که با اجرای این سیستم خدمات بانکی از طریق ماهواره به مشتریان ارائه می‌شود.
اجرای این طرح علاوه بر سرعت بخشیدن به امور بانکی نقش بسزایی در نظام هماهنگ بانکی دارد.با انجام بررسی‌های کارشناسی و مطالعه تجارب بانکها و موسسات مشابه خارجی، برای اولین بار در نظام بانکی کشور «سیستم نوبت‌دهی الکترونیکی» یا «پذیرش مشتریان» را در تعدادی از شعب سراسر کشور مورد استفاده قرار داده است.
با توجه به نتایج مثبت حاصل از این طرح به زودی سایر شعب بانک به این سیستم مجهز خواهد بود.در کنار تنوع خدمات بانکی در بانک کشاورزی که مورد اذعان همگان است، این بانک برای اولین بار در کشور اقدام به راه‌اندازی مرکز کارشناسی 24ساعته بانکی (CALL CENTER) تحت عنوان مرکز ارتباط سبز کرد.حساب قرض‌الحسنه پس‌انداز ویژه کشاورزی از سال 1377 به طیف خدمات بانک اضافه شد.
این حساب عمدتا برای جذب منابع حاصل از فروش محصولات کشاورزی به ویژه گندم طراحی شده است.ضمن آنکه افتتاح آن برای سایر اقشار نیز امکان‌پذیر است.
از نیمه دوم سال 1381 فعال‌سازی طرح بانک کودک و نوجوان بانک با اهداف آموزش پس‌انداز و تامین آتیه (در چارچوب اهداف کلی بانک) و بانک‌پذیر کردن آنها آغاز و گسترش آن در سطح شعب تهران بزرگ (فاز اول) و شعب اصلی مدیریت‌ها (فاز دوم) مورد نظر قرار گرفت.در سال 1382 شعب نمونه این طرح با طراحی ویژه در تهران افتتاح شد و به ارائه خدمات به کودکان و نوجوانان مشغول است.همچنین در حال حاضر در شعب تهران باجه مخصوص ارائه خدمات به کودکان و نوجوانان مدنظر گرفته شده است.در عین اینکه در همه مراکز استان‌ها و تعدادی از شهرها این مراکز راه‌اندازی شده است.از سایر طرح‌ها و خدمات نوین بانک می‌توان به خدمات ویژه برای زنان (طرح ایران، طرح حضرت زینب کبری«س» و...) حساب سرمایه‌گذاری آتیه، مشارکت در فعالیتهای بورس، طرح ناظران ویژه و... اشاره کرد.
آشنایی با اهداف بانک
از جمله وظایف و ماموریت‌های مهم بانک، صندوق کمک به تولیدکنندگان خسارت دیده محصولات کشاورزی و دامی و صندوق بیمه محصولات کشاورزی است.
صندوق کمک به تولیدکنندگان خسارت‌دیده محصولات کشاورزی و دامی با هدف حمایت از فعالیتهای بخش کشاورزی که به شکل‌های مختلف در معرض خسارت و صدمه‌های ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند، تشکیل شد.صندوق کمک به تولیدکنندگان خسارت‌دیده محصولات کشاورزی و دامی به عنوان یکی از نهادهای حمایتی در بخش کشاورزی، اعتبارات بلاعوض بخشهای آسیب‌دیده از عوامل مختلف قهری را به تناسب اعتبارات تخصیصی در اختیار خسارت‌دیدگان بخش قرار داده و یا در بازسازی منابع تولیدی خسارت‌دیده حسب اعتبارات در اختیار مشارکت می‌کنند.یکی از اقدامات اساسی صندوق کمک، بررسی و برآورد خسارت وارده به بخش کشاورزی و انعکاس آن به مرجع ذی‌صلاح جهت تامین اعتبارات مورد نیاز و در نتیجه کمک به بازیابی و حفظ توان تولیدی خسارت‌دیدگان بخش کشاورزی است.صندوق بیمه محصولات کشاورزی در طول 23سال فعالیت مستمرخود، با گسترش پوشش بیمه‌ای در زیربخش‌های زراعت، باغبانی، دام، طیور، شیلات و منابع طبیعی حمایت‌های موثری از بخش کشاورزی به عمل آورده است.خدماتی که برشمردیم خدمات نوینی است که بانک کشاورزی در وهله‌ای از زمان ارائه داد که سیستم بانکی کشور از نظر تنوع خدمات نیازمند نوآوری بود.
خدماتی که بانک‌های دیگر را وادار به بازنگری در تنوع و کیفیت کرد تا نظام بانکی کشور که به عقیده بسیاری از کارشناسان در ورطه رکود گرفتار شده است تلنگر تنوع خدمات را برای جذب مشتریان و سودآوری تجربه کند.مدیرعامل بانک کشاورزی نیز در ادامه گفت‌وگوی خود به یکی دیگر از اهداف بانک برای کاهش بیکاری فارغ‌التحصیلان کشاورزی اشاره می‌کند و می‌گوید: طرح ویژه اشتغال فارغ‌التحصیلان کشاورزی با هدف کاهش بیکاری، افزایش سطح اشتغال و به کارگیری نیروهای فارغ‌التحصیل رشته‌های مختلف کشاورزی به عنوان یکی از عوامل مهم رشد و توسعه بخش در سال 1380 از سوی بانک به مورد اجرا گذاشته شده است و کماکان در خط مشی و دستور کار سال‌جاری قرار دارد. وی می‌افزاید: تلاش بانک بر این است با توجه به منابع در اختیار، زمینه به‌کارگیری قشر تحصیلکرده را که می‌تواند منجر به افزایش تولید کمی و کیفی محصولات کشاورزی شده و موجبات ایجاد ارزش افزوده بیشتر بخش شود را فراهم آورد. وی از جمله امتیازهای این طرح را کاهش سهم آورده متقاضی به میزان 10درصد، اختصاص 20درصد از تسهیلات به منظور کمک هزینه برای خرید زمین محل اجرای طرح و ضمانتی‌بودن این تسهیلات را اعلام می‌کند. این طرح به گفته وزیر جهاد کشاورزی را که از بانک کشاورزی به عنوان موثرترین نماد برای توسعه بخش کشاورزی نام برد، تایید می‌کند. وی در بازدید از مجموعه بانک کشاورزی با قدردانی از تلاش‌ها و دلسوزی‌های مدیران بانک کشاورزی به ویژه کارکنان استانی این بانک تصریح می‌کند که آنچه در بخش کشاورزی اتفاق افتاده، نتیجه همکاری و هماهنگی نزدیک این عزیزان بوده است. به گفته اسکندری، اگر این حمایت‌ها نبود شاید خیلی از اتفاق‌ها رخ نداده و یا با تاخیر مواجه شده بود و آنچه در توان بانک کشاورزی بوده برای توسعه بخش کشاورزی انجام داده است.آنچه بانک کشاورزی به فراخور توان خود به منصه ظهور نماد چندی پیش در اعلام خبر بخشودگی جریمه دیرکرد کشاورزان تبلور یافت. نوربخش در خصوص میزان تسهیلات پرداختی به کشاورزان و نرخ سود تسهیلات اظهار می‌دارد: در سال 1383، میزان تسهیلات پرداختی 36هزار و 7/696میلیارد ریال برآورد شد و در سال 1384نیز بانک با اعطای 49هزار و 876میلیارد ریال تسهیلات به یک‌میلیون و 743هزار و 336نفر موفق به ایجاد تحرک در فعالیتهای مختلف کشاورزی و افزایش تولید ناخالص ملی شد. بنابراین رشد تسهیلات از لحاظ مبلغ 9/35درصد و به لحاظ تعداد 6/14درصد بوده است.
مدیرعامل بانک کشاورزی میزان اعتبار پرداختی در سال 1384 را 50هزار میلیارد ریال برآورد کرد که نسبت به سال 83 از رشد 35درصدی برخوردار است. پیش‌بینی بانک در سال 1385، افزایش این میزان و پرداخت 55هزار میلیارد ریال اعتبار است.
وی ادامه میدهد: میزان کارمزد تسهیلات در بخشهای مختلف کشاورزی در سال‌جاری 14درصد تعیین شده است که به منظور مساعدت به کشاورزان آسیب‌دیده از خشکسالی‌های مکرر، سرمازدگی، سیل و غیره 6درصد از جریمه تادیه تاخیر آن دسته از تولیدکنندگان بخش کشاورزی که بدهی سررسید شده و معوق خود را تا پایان شهریور ماه سال‌جاری به این بانک پرداخت کنند مورد بخشودگی قرار می‌گیرند.
وی در مورد بدهکارانی که به هر دلیل تا پایان شهریور ماه موفق به بازپرداخت، بدهی سررسیده شده و معوق خود نشوند می‌گوید: این افراد چنانچه تا پایان آذرماه سال‌جاری نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کنند از سه‌درصد بخشودگی بهره‌مند می‌شوند.
نوربخش نیاز بخش کشاورزی به منابع بانکی را یک‌صدهزار میلیارد ریال در سال عنوان می‌کند که بانک کشاورزی تنها قادر به تامین 50درصد آن شده است.
لذا برای تامین منابع مالی بخش کشاورزی نیازمند منابع مالی دولت و سایر بانکها هستیم. تامین منابع مورد نیاز بخش کشاورزی در حیطه وظایف بانک است که جمعیت فعال کشاورز به آن وابسته است.نوربخش عملکرد بانک در دو سال گذشته را مطلوب ارزیابی می‌کند که حاصل تلاش کارکنان بر ساماندهی هر چه بیشتر فعالیتهای بانک و رویکردی مردمی‌تر است به گونه‌ای که توزیع عادلانه منابع بین اقشار مردم به ویژه قشر محروم، افزایش تولید، صادرات غیرنفتی و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید صورت گیرد.