فصل اول
آشنایی کلی با مکان کارآموزی:
اداره برق منطقه ای باختر در سال 1367 تاسیس شده است. این شرکت که در جاده کمربندی و جنب پل راه آهن قرار دارد کارهایی از قبیل انتقال و توزیع نیروی برق را بر عهده دارد. این شرکت به عنوان یک شرکت مادر، شرکتهای برق منطقهای استانهای همدان و لرستان را نیز تحت پوشش خود دارد. شرکت برق منطقهای باختر که یکی از شرکتهای بسیار مهم در استان می‌باشد در کارهای عمرانی نیز نقش موثری را ایفا می‌کند. این شرکت با ساخت دکلهای برق قدرت، که توسط مهندسین عمران ساخته می‌شود، برق را به سراسر ایران منتقل می‌کند. این شرکت کارهای عمرانی از قبیل ساخت نیروگاهها، ساخت ساختمانهای RDC ، ساخت دکل های انتقال قدرت و غیره را نیز بر عهده دارد که از طریق مناقصه کارهای عمرانی خود را به پیمانکاران واجد شرایط واگذار می‌کند.
این ساختمان که به عنوان ساختمان R.D.C نامیده می‌شد رو به روی ساختمان مرکزی قرار داشت. این ساختمان شامل پنج طبقه بوده که طبقه زیرزمین آن به عنوان پیلوت مورد استفاده قرار گرفته می‌شد. این سازه دارای اسکلت فلزی بوده و سقف آن تیرچه بلوک بوده که از بلوکهای به ارتفاع 25 سانتیمتر استفاده می‌شد.
فصل دوم
ارزیابی بخشهای علمی کارآموز:
گزارش حاصل ماحصل حضور اینجانب در محل اجرای یک پروژه ساختمانی و مشاهدات عینی و تجربیاتی است که در طول مدت اجرای پروژه به صورت شخصی کسب نموده‌ام.
اکثر مطالب این گزارش از طریق دریافتهای شخصی جمع آوری شده و موضوعاتی که به صورت مجهول از دید اینجانب می‌گذشت از طریق پرس و جو و تحقیق از عوامل اجرائی اعم از مهندس، معمار، بنا و کارگر مرتفع گردیده است.
در این گزارش سعی شده است حتی‌المقدور از اشاره به جزئیات ریز مختص این پروژه صرف نظر شود وصرفاً مطالبی عنوان گردد که به صورت کلی برای تمامی پروژه‌های ساختمانی از این قبیل عمومیت دارد لذا تا جایی که امکان داشت از ذکر جزئیاتی از قبیل شماره تیر آهن مصرفی ، نوع ورق و آرماتورها و . . . پرهیز شده است.
در هر بخش از این گزارش ابتدا مطالبی را که در طول مدت تحصیل در مورد موضوع مورد نظر آموخته بودم و با مشاهدات خود در محل اجرای پروژه مطابقت داشت ذکر نموده‌ام وسپس موضوعاتی را که علاوه بر آموخته های خود در ساختمان مذکور مشاهده نموده‌ام به صورت نکاتی ذکر کرده‌ام.
پی ریزی
پی یا فونداسیون پایین ترین قسمت ساختمان و در واقع قسمت حائل بین ساختمان و زمین است که ساختمان بر روی آن استوار می‌گردد.
وظیفه پی در یک ساختمان انتقال بارهای وارده از طرف ساختمان به زمین است لازم به ذکر است که ترتیب انتقال بارهای یک ساختمان به صورت زیر است :
1- سقف 2- تیر 3- ستون 4- پی 5- زمین
و به همین علت است که ستونها را بر روی پی‌ها قرار می‌دهند زیرا ستونها حامل بارهای وارده از طرف ساختمان هستند.
پی یا فونداسیون جسم صلبی است که در هنگام تحت فشار قرار گرفتن از طرف ستون هیچ گونه تغییر شکلی از خود نشان نمی‌دهد و تمامی بارهای وارده از طرف ستون را عیناً
به زمین منتقل می‌کند.
اگر قرار بود که در یک ساختمان از پی استفاده نشود ما ناگزیر بودیم که ستون ها را بر روی زمین قرار داده، همین بار ساختمان را مستقیماً و بدون هیچ واسطه ای به زمین وارد کنیم که در چنین حالتی زمین تاب تحمل وزن زیاد ستون را نداشته و در قسمت زیر ستون سوراخ می‌شود. پی علت استفاده از پی ها در ساختمان ها بر طرف کردن ضعف زمین در باربری است. به بیان دیگر اگر زمین مقاومت کافی را در تحمل وزن ساختمان داشت دیگر احتیاج به اجرای پی در ساختمان نبود و ما می‌توانستیم بار ساختمان را مستقیماً بر روی زمین وارد کنیم و از طرفی طبق قوانین فیزیک بار وارده بر یک جسم با سطح مقطع آن جسم نسبت عکس دارد یعنی هر قدر سطح مقطع پی بزرگتر باشد بار کمتری به اجزای پی وارد می‌شود و در واقع بار وارده از طرف ستون در پی پخش می‌شود و به همین علت است که سطح مقطع پی از سطح مقطع ستون بزرگتر است.از طرف دیگر اگر ما بخواهیم ستون را مستقیماً بر روی پی قرار دهیم به دلیل تیز بودن لبه های ستون، سطح پی را سوراخ کرده و در آن فرو می‌رود به همین خاطر در قسمت اتصال ستون به پی صفحه ای فولادی قرار می‌دهیم که این عیب را بر طرف کند.
این صفحه فولادی به صفحه ستون موسوم است که آن را به وسیله بولت هایی( پیچ هایی) به پی متصل می‌کنند. این بولت ها قبل از بتن ریزی پی درون آن قرار داده می‌شوند و پس از بتن ریزی درون پی محکم می‌شوند.
پی جسمی مکعب است که اجزاء آن را بتن و آرماتور(میلگرد) تشکیل داده است.
بتن برای انتقال بار از ساختمان به زمین و آرماتور برای حفظ حالت ثابت پی به کار می‌رود تا در اثر بار زیاد، پی متلاشی نگردد و اجزاء بتنی آن در کنار یکدیگر باقی بمانند، چون مقاومت کششی بتن بر عکس مقاومت فشاری آن بسیار ضعیف است. بتنی که برای ساختمان پی استفاده می‌شود باید دانه بندی تو پر و عیار بالای سیمان داشته باشد تا به بهترین نحو کار انتقال بار را انجام دهد. همچنین میلگرد های مصرفی در پی باید عاری از زنگ زدگی باشند و در ضمن آجدار نیز باشند تا بدینوسیله اتصال خوبی بین بتن و آرماتور بوجود آید.
برای اجرای پی، پس از آنکه محل اجرای فونداسیون بر روی زمین حفر شد ( عملیات پی کنی ) دور تا دور پی مورد نظر را با ارتفاع معینی دیوار چینی نموده تا فضای لازم برای
آرماتور گذاری و بتن ریزی پی بوجود آید. در واقع با این دیوار چینی مکعبی بوجود خواهد آمد که چهار طرف آن دیوار، کف آن زمین و روی آن باز است تا از طریق آن بتن و آرماتور مربوط به پی در جای خود اجرا شود.
اگر به جای دیوار چینی پی از همان دیوارهای خاکی بوجود آمده در اثر پی کنی،برای پی ریزی استفاده کنیم مشکلات زیر به وجود خواهد آمد.
اول آنکه در هنگام پی کنی به هیچ وجه نمی‌توان دیوارهای اطراف پی را دقیقاً صاف به همان اندازه مورد نظر حفر کرد، چون اگر حفاری به وسیله کارگر صورت گیرد در اثر کلنگ وی بر روی دیوارها باقی خواهد ماند علاوه بر آنکه دیوارها کاملاً عمود نخواهد بود و اگر حفاری با ماشین صورت گیرد تقریباً هیچگاه فاصله دیوارهای پی با طول ماشین مورد نظر برابری نخواهد کرد و با توجه به این مطلب که در هنگام طراحی پی از طرف مهندس محاسبه بر روی تک تک اجزاء پی از لحاظ باربری حساب شده است لذا اگر پی مورد نظر ذره ای از اندازه طراحی شده کوچکتر باشد دیگر قدرت باربری مورد نظر را نخواهد داشت و اگر پی مورد نظر از اندازه طراحی شده بزرگتر ساخته شود از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نخواهد بود.
دوم آنکه در هنگام بتن ریزی یا آرماتور گذاری پی امکان دارد قسمتی از خاک های دیواره اطراف پی به دخل بتن ریخته شود که این عمل باعث کم شدن مقاومت بتن پی مورد نظر خواهد شد.
لذا به منظور جلوگیری از به وجود آمدن اشکالات فوق و مسائلی از این قبیل در هنگام پی ریزی، اطراف پی مورد نظر را به وسیله دیوارهای آجری مهار می‌کنند.
نکته: قطر دیوارهای آجری مذکور معمولا 20 سانتی متر است و به منظور جلوگیری از تخریب این دیوارها در هنگام بتن ریزی به علت فشار زیاد وارده بر این دیوارها، پشت این دیوارها در هنگام بتن ریزی به علت فشار زیاد وارده بر این دیوارها، پشت این دیوارها را با خاک و نخالههای ساختمانی پر می‌کنند.
چون دیوارهای مذکور فقط به منظور اجرای دقیق پی و بتن ریزی صاف و تمیز ساخته می‌شود لذا در برخی از کارهای ساختمانی و صلاحدید پیمانکار، پس از بتن ریزی پی و خشک شدن بتن، این دیوارها خراب و از آجرهای آن در جاهای دیگر ساختمان استفاده می‌کنند.
چون این دیوارها عمدتا موقت بوده و پس از خشک شدن بتن خراب می‌شوند معمولا این دیوارها را به ارزان ترین نحو میسازند یعنی برای ملات این دیوارها از سیمان استفاده نمیکنند بلکه آن را از گل میسازند که هم ارزانتر است و هم راحتتر تخریب می‌کنند.
به منظور جلوگیری از نفوذ آب بتن، دیوارهای داخلی پی را به وسیله پلاستک یا مادهای مانند آن که آب را از خود عبور نمی‌دهد میپوشانند و سپس بتن ریزی را انجام می‌دهند تا بدین ترتیب آب بتن جذب دیوارهای اطراف پی نشوند.
در هنگام دیوار چینی پی، بنا داخل پی ایستاده و عملیات دیوار چینی را اجرا می‌کند تا بدین وسیله سطح صاف دیوار در داخل پی قرار گیرد. به عبارت دیگر بنا دیوار مذکور را از داخل شاقول می‌کند.
قبل از بتن ریزی پی و به منظور تمیز بودن و صاف بودن کف پی‌ها و شناژها در هنگام بتن ریزی، بتنی با عیار پایین و قطر حدود 5 سانتی متر در کف پی‌ها و شناژها ریخته می‌شود که وظیفه تمیز نگه داشتن و صاف بودن کف پی را به عهده دارد که به آن، بتن مگر یا بتن نظافتی گفته می‌شود. در ضمن این بتن باعث جلوگیری از خروج آب بتن از کف پی می‌شود.
نکته: برای تراز کردن سطح بتن اعم از مگر، پی و. . . . بدین گونه عمل می‌کنیم که پس از بتن ریزی و ماله کشی روی بتن، شمشه ای را روی آن قرار داده( از طرف پهنای شمشه) به گونه ای که زیر شمشه کاملاً بتن پر باشد و سپس تراز را روی شمشه قرار داده و صاف بودن سطح بتن را بدین وسیله بررسی می‌کنند.
پس از بتن ریزی، واکنش های شیمیایی بین سیمان و آب آغاز شده و سفتی بتن بدین وسیله تأمین می‌شود. در مدت زمان انجام این واکنش ها که قسمت اعظم آن در هفت روز اول بتن ریزی صورت می‌گیرد، توقف این واکنش ها به منزله از دست رفتن مقدار زیادی از مقاومت بتن می‌باشد. به همین دلیل در طول این هفت روز رطوبت بتن باید حفظ گردد.
در صورت عدم مراقبت از بتن در هفت روز اول به وسیله مرطوب نگه داشتن آن، در روی سطح بتن ترک هایی ایجاد می‌شود که نشانه ضعف در مقاومت فشاری آن است.
اگر این ترک ها بیش از حد مجاز در بتن بوجود آید می‌توان به وسیله تزریق بتن در این ترک ها، ضعف ناشی از مقاومت پایین بتن را تا حدودی مرتفع نمود.
با توجه به این موضوع که رطوبت بتن فقط از قسمتی از آن از دست می‌رود که در مجاورت هوا قرار دارد، باید پس از آنکه بتن کمی سفت شد شروع به مراقبت از آن نمود که این امر به وسیله آب پاشی روی بتن هر چند ساعت یک بار صورت می‌گیرد( منظور از مراقبت از بتن، حفظ رطوبت و دمای مناسب بتن در هنگام سفت شدن است) رطوبت بتن را علاوه بر آب پاشی از طریق قرار دادن پوشش های خیس روی بتن و یا تشکیل حوضچه های آب روی آن نیز می‌توان تأمین نمود.
آرماتورها پی نیز به صورت شبکه های به هم بافته شده در بالا و پایین پی قرار می‌گیرند که فاصله این شبکه ها از اطراف پی در حدود 5 سانتی متر می‌باشد که به آن کاور آماتور می‌گویند.
همانطور که اشاره شد وظیفه پی انتقال بار وارده از طرف ستون به زمین است. با توجه به این موضوع که در یک ساختمان بارهایی را که ستون های مختلف به پی ها وارد می‌کنند ممکن است متفاوت باشد، پی احتمال اینکه ابعاد پی ها در ساختمان با هم متفاوت باشد وجود دارد.
زمینی که در زیر پی وجود دارد در اثر بارهای وارده عکس العمل نشان داده و اگر مقاومت کافی را دارا نباشد، نشست کرده و در نتیجه باعث نشست پی و در واقع باعث نشست ساختمان می‌گردد. با توجه به این موضوع که هیچ راه علاجی برای جلوگیری از نشست ساختمان در چنین شرایطی وجود ندارد، ما فقط می‌توانیم با بکارگیری شناژها که در واقع رابط بین پی های ساختمان است نشست را در کل ساختمان به صورت یک اندازه به وجود آوریم.پس در واقع وظیفه شناژ اتصال کلیه پی ها به یکدیگر است تا در هنگام نشت یک پی کل پی های ساختمان به همان اندازه نشست کرده و مانع از تخریب ساختمان شود. لازم به ذکر است کلیه اعمالی که در پی ریزی انجام می‌شود در اجرای شناژها نیز باید اجرا شود.