گزارش کارآموزی نساجی در شرکت صنایع نخ خمین

گروه نساجی شیمی نساجی و علوم الیاف

فصل اول :اشنایی کلی با مکان  کار آموزی

تاریخچه ی سازمان:شرکت صنایع نخ خمین بزرگترین تولید کننده نخ های اکریلیک در ایران با ظرفیت تولید بیش از 6 هزار تن انواع نخ های اکریلیک پشم پشم پلی استر در سال بوده وبیش از 50% از کل دوک های در حال کار در ایران در اختیار شرکت صنایع نخ خمین می باشد. کارخانه صنایع نخ خمین در زمینی به مساحت 133 هکتار احداث گردیده است وزیر بنای سالن های تولید وخدمات آن بالغ بر 70000 متر مربع می باشد.کارخانه دارای سالن مقدمات ،ریسندگی، تکمیل وسالن رنگرزی با ظرفیت بیش از 25 تن انواع نخ ها در روز از بزرگترین سالنهای رنگرزی این صنعت در ایران می باشد .

کارخانه در ابتدا بیش از 860 نفر ودر حال حاضر حدود 240 نفر پرسنل تولید ی وخدماتی دارد که در حال حاضر در دو شیفت کامل در خدمات اجرایی کلیه ی امور تولید ، تعمیراتونگهداری می باشند.شرکت صنایع نخ  خمین بزرگترین واحد ریسندگی ایران است وتحت پوشش بانک صنعت ومعدن می باشد. تولیدات این شرکت برای  انواع پارچه های کشبافوفاستونی وجوراب وفرش مورد استفاده قرار می گیرد.

مساحت کل کارخانه  2 m 374994  مساحت سالن تولید 2  M مساحت سالن تولید 2  m39130   مساحت هر انبار 2 m2475 تعداد انبار  11 مساحت سالن اداری 2 m 1899  مساحت منبع آب زیر زمینی 2 m 1891 مساحت نماز خانه 2 m 43/592  مساحت یک واحد مهمانسرا 2 m 75/918  مساحت هر واحد سه خوابه 2 m274 مساحت هر واحد دو خوابه  2m 7/200

جدول رابطه ی فعالیت ها :

نوع ارتباطات :

A :ارتباط خیلی خیلی ضروری     E :ارتباط خیلی ضروری   I :ارتباط ضروری    O :ارتباط کمی ضروری   U :ارتباط بی اهمیت   X :ارتباط نا مطلوب

فصل دوم: آشنایی کلی با الیاف مورد استفاده در این کارخانه           

الیاف مورد استفاده در این کارخانه عموما ودر حال حاضر اکریلیک می باشد .اکریلیک مورد استفاده بیشتر از نوع الیاف اکریلیک مکزیک وگاهی اوقات از  نوع  اکریلیک ترکیه  می باشد .

الیاف اکریلونیتریل  :این الیاف از پیلیمرها ،یا کوپلیمرها ی اکریلونیتریل ساخته میی شوود . در طول جنگ جهانی دوم صنایع لاستیک سازی آمریکا توسعه  فراوان ییافتند و از این جهت تعداد زیادی مواد شیمیایی به مقیاسهای بزرگ از جمله اکریلونیتریل تهیه شدند. از پیوند شیمیایی ملکولهای اکریلونیتریل پلیمر های ساخته می شود که قابلیت ریسندگی وتشکیل لیف دارند.امروز الیف که پایه ی آنها اکریلونیتریل است ،در انواع مختلفی تولید می شود .تعاریف زیر توسط (کمیسیون فدرال تجارت آمریکا )به عمل آمده است:

اکریلیک:الیاف ساخته شده نستیک هسستند که ماده تشکیل دهنده زنجیر پلیمری آنها ،حداقل  شامل  85% وزنی ،واحدهای اکریلونیتریل است

مد اکریلیک: الیاف ساخته شده نستیک هستند که ماده تشکیل دهنده زنجیر پلیمر آنها را ،حداکثر 85 % و حداقل 35 % وزنی واحدهای اکریلونیتریل تشکیل می دهند

خواص:مقطع میکروسکوپی الیاف اکریلیک عموما دایره نا منظم وچروک خورده است ودر مورد آن دسته الیاف اکریلیک که به روش ریسندگی خشک تهیه  شده باشند ،مقطع الیف عموما دمبلی شکل است.چگالی اکریلیک 17.1 است استحکام کششی در حالت 5.2 گرم بود نیرو وتطویل در نقطه پارگی 35 در صد است. در حالت خیس 2 گرم بود نیرو 44 درصد کشش در حد پارگی است. در اپر حرارت وقبل از ذوب شدن تجزیه می شود .در تحت فشار و در 445 درجه سانتی گراد چسبیده می شود .چنانچه نه مدت 20 ساعت تحت حرارت 150 درجه سانتی گراد گیرد ،پس از سرد شدن واندازگیری استحکام کششی آن 5 در صد کاهش می یابد.رطوبت باز یافتی اکریلیک در شرایط استاندار 1.24 است.حلالهای آلی متعرض اثری روی اکریلیک ندارد. مقاومت این الیاف در برابر اسیدهای معدنی وقلیایی های ضعیف خوب است .مفاومت اکریلیک در شرایط جوی وهمچنین موجودات میکروسکوپی  زیاد است .اکریلیک آمادگی دارد که با رنگهای مختلف نظیر ،بازیک ، اسیدی ،دیسپرس، کروم ،بازیک رنگرزی شود وهر یک از این طبقه رنگها با ساختمان شیمیایی ویژهای از اکریلیک سازگاری ومناسب بهتری میتوانند داشته باشند.بدیهی است که ساختمان شیمیایی اکریلیک ،نقش زیادی در نوع رنگی که برای رنگرزی آن انتخاب می شود ، دارد.اکریلیک می تواند در مخلوط با پشم ،ویسکفدریون ،یا نایلون در انواع پارچه هایی که با این مخلوط ها مناسبت داشته باشد،به کار رود .نخ های پفکی از اکریلیک تهیه می شود که عموما در تریکو بافی مصرف می شوند.

فصل سوم: ارزیابی بخش های مختلف کارخانه

قسمت های مختلف کارخانه:

1-ازمایشگاه کنترل کیفی که در مورد مراحل مختلف کاری نیاز به انجام ازمایشات مختلف وجود دارد.

2-سالن مقدمات شامل گیل باکس 1 وگیل باکس 2 .گیل باکس 3 .گیل باکس 4 وFINISHER است.

3-سالن ریسندگی شامل دستگاه رینگ می باشد.

4-سالن تکمیل شامل ماشین اشلا فهرست یا قرقره ودو لاتاب وهاکوبا می باشد.

5-سالن رنگرزی که شامل دستگاهای رنگرزی وابگیر ها وخشک کن ها می باشد.

آزمایشگاه کنترل کیفی :

اهمیت وجود این آزمایشگاه در خط تولید بسیار حائز اهمیت است . در این آزمایشگاه عوامل زیر روی الیاف ونخ در طی مراحل تولید مورد بررسی قرار می گیرد :

1-طول الیاف :الیاف  قبل از اینکه وارد مرحله مقدمات شوند طول آنها باید مورد  بررسی قرار گیرد. در نتیجه ان طول MAX وMIN وطول موثر / L L بدست می آید. الیاف این کارخانه از نوع اکریلیک 100% است. در یک نمونه آزمایش طولهای بدست آمده به شر ح زیر می باشد:

L 1=187 CM    L 2 =123CM     L3 =96 CM    L4 =115 CM    L5 =130 CM

 L6 =135CM     L7 =178 CM    L8 =173 CM   L9 =170 CM   L10 =98 CM

L11 =175 CM   L12 =137 CM   L13 =103 CM

که طول MAX ،187 وطول MIN ،96 بدست آمده است.بر حسب محاسبات انجام شده:

CV % وبدست آوردن آن آز اهمیت زیادی بر خوردار است .

2-استحکام نخ =اندازه گیری استحکام نخ به کمک دستگاه استحکام سنج صورت می گیرد .

3-اوستر USTER :به کمک اوستر نایکنواختی های نخ وعیوب نخ وماشینالات مشخص میشود.

4-اندازه گیری تاب :به کمک تاب سنج میزان تاب وارده به نخ را در هر مرحله اندازه گیری می کنند تا در حد لازم باشد واز حد مورد نیاز کمتر وبیشتر نباشد.

نمونه های از آزمایشات انجام شده در اندازه گیری تاب:

تاب 210=2/105 :نمونه 1

تاب 220=2/110 :نمونه 2

تاب 184=2/92: نمونه 3

5-اندازه گیری نمره نخ:دراین آزمایشگاه نمره نخ را بر حسب متر یک(مقدار گرم در متر)بدست می آورندودر هر مرحله این آزمایش صورت می گیرد تا در حد مورد نظر باشد.درهمان نمونه های قبل نمره نخ های اندازه گیری شده به شرح زیر است

نمونه 1: 50 متر نخ دولا                       وزن= 8.2 گرم             

نمونه 1: 50 متر نخ دولا                       وزن= 3.4 گرم                 

نمونه 1: 50 متر نخ دولا                       وزن= 8.7 گرم             

مرحله اول :

سالن مقدمات:سالن مقدمات متشکل از ماشینهای گیل باکس GILE BOX ,FINISHER وماشینهای شانه ساخت اشلا مبرگ فرانسه ودو دستگاه تاپس میکر می باشد .در حال حاضر سه خط در این سالن مشغول فهالیت می باشند.ولی ظرفیت نهایی آن 5خط تولید می باشد کار چهار گیل باکس :1-یکنواخت کردن الیاف 2-موازی کردن الیاف 3-مخلوط کردن الیاف 4-کاهش چگالی خطی الیافGR/M است.

عدل الیاف که شامل اکریلیک 3.5 (DEN) است به گیل باکس تغذیه می شود که 8 فیتله را به چگالی حدود 20و 25و24 و23 گرم برمتر می تواند تبدیل کند.کاهش چگالی در این واحد به اندازه 25 گرم بر متر می باشد.رطوبت این سالن 50-40% است.هر چهار گیل باکس یک کار را انجام می دهند ومثل هم  عمل   می کنند ،فقط در گیل باکس 1 از آنتی استاتیک استفاده می شود که باید به طور مداوم روی الیاف اسپری شود ودقت شود که این اسپری قطع نگردد.کار آنتی استاتیک :1-جلوگیری از الکتریسته ساکن 2-حالت  مقاومت (استقامت)نخ را از پارگی بوجود می آید 3-از پیچش الیاف به دور غلتک ها جلوگیری می کند. هر چه از گیل  باکس 1 به گیل باکس 4 می رویم الیاف نازک تر می شوند

و در حقیقت گرم درمتر الیاف کاسته می شود.

گیل باکس 1:هر خط شامل 5 پاساژ بوده است. ظرفیت گیل باکس 1 تعداد 8 الی 12 تاپس (کلاف های الیاف) می باشد .در حال حاضر این ماشین با ظرفیت 8 تاپس فعالیت می کند . که از تعداد 8 الی 12 فیتله با گرم در مترهای مختلف تغذیه شده ویک فیتله 28-25 گرم در متر محصول خروجی می دهد وخروجی آن در قالب یک فیتله در یک بانکه جمع آوری میشود. در صورت مصرف نخ های خود رنگ در این مرحله به نسبت رنگ مورد نظر از ترکیب الیاف مشکی وسفید در جهت استحصال رنگهای روشنتر استفاده می گردد. این رنگ که TINT نام دارد .صرفا جهت شناسایی نوع الیاف ،توسط گیل  1 به الیاف زده می شود و در مرحله بعدی (رنگرزی) با یک بار شستن نخ پاک می شود .

گیل باکس 2: بانکه نخ های خروجی گیل باکس 1به گیل باکس 2 انتقال می یابد.ظرفیت ورودی گیل باکس 2نیز 8 فیلته است.  گیل 2 همان کار گیل 1 را انجام می دهد، واگر اشکالاتی در فیلته باشد ،توسط اتو کلاو گرم در متر الیاف را تنظیم می کند ودر نهایت فیتله خروجی داخل بانکه پیچیده وجمع آوری می گردد.

گیل باکس 3 :بانکه های خروجی گیل باکس 2 به گیل باکس 3 منتقل می شود. ظرفیت ورودی گیل باکس 3،10 فیتله می باشد .گیل 3 در مترهای گیل باکس 2 را ظریف تر می کند محصول خروجی این گیل باکس در یک بانکه ،به صورت دو فیتله با گرم در مترهای خارج می شود

گیل باکس 4:ظرفیت ورودی این گیل باکی 12 بانکه  می باشد .گیل 4 گرم در مترهای 3 را از 18 – 20 به گرم در متر تبدیل کرده وبه صورت چهارفیتله ظریف تر می شود که در هر دو فیتله داخل یک بانکه انباشته می شود .یعنی خروجی گیل 4 در 2 بانکه ،که هر کدام ار بانکه ها2 فیتله ای است ،می باشد .

finisher :هر خط تولید در این سال که شامل گیل 1و2و 3و 4 میباشد،نیاز به دو دستگاه فینیشر است .ورودی وظرفیت ماشین finisher 16 بانکه دو فیتله ای ،خروجی از گیل 4 است. در این قسمت فیتله های 10 گرم در متر را به نمره 0.6 ویا 0.85 تبدیل می نماید. وتوسط اپرونهای مالشی ،مالش داده می شود ، که بستگی به نمره نخ مورد نیاز ، در ماشین های رینگ دارد. محصول ،نیمچه نخ هایی است که توسط دستگاه finisher بر داشت شده ،داف می شود. یعنی فیتله دو لایی خروجی دور 16 دوک پیچیده می شود وبرای تبدیل به نخ مورد نظر به قسمت رینگ حمل می گردد.

مرحله دوم:

سالن ریسندگی:عملیات ریسندگی برای تبدیل نیمچه نخ به خن در این سالن انجام می گیرد.

رینگ(تمام تاب):در این سالن بیش از 40 ماشین رینگ وجود دارد .ظرفیت پذیرش هر ماشین رینگ  77 دوک خروجی از ماشین finisherدر مرحله مقدمات می باشد .که هر دوک چون به صورت دو نیمچه نخ است ،هر نیمچه اش به دور یک ماسوره پیچیده می شود .یعنی خروجی هر ماشین 114 ماسوره است.ماشین های رینگ در این قسمت نخ را بر اساس نمره مورد نظر تنظیم کرده وسه فعالیت :تاب، کشش، پیچش را انجام می دهند.

نیمچه نخ پس از تبدیل به روی ماسوره پیچیده می  شود ، که می توان با تعویض وتغییرات چرخدنده ها نمره نخ مورد نظر را تغییر داد.قابل ذکر است ،فعالیت دستگاهای در این قسمت بسیار به کندی انجام می شود ، وبه طور متوسط زمان تخلیه هر دوک قریب به 4 ساعت می باشد.رینگ یا شیطانک قطعه ای کوچک اما بسیار مهم است که در ماشین رینگ قراردارد ونخ از داخل آن عبور کرده وبا حرکت بالا وپایین میز روی ماسوره پیچیده می شود ونام ماشین از نام این قطعه سر چشمه گرفته است .ماشین رینگ (zinser 314 –1974آلمان)456 ماسوره می خورد وهر نمره نخی را از 10.5-64 nm می تواند تولید کند.سرعت این ماشین Rpm 8200 (متر در دقیقه ) می باشد.غلتک های کشش این ماشین 3 بر 3 می باشد که نیمچه نخ را تحت کشش قرار می دهد و در ناحیه ی خروج از غلتک تولید ورینگ ،نخ تاب می خورد واین منطقه ،منطقه تاب نام دارد که تابی حدود 408متر در دقیقه دارد که برای نمره نخ 30 mn است.غلتک های زیری از جنس فلز شیار دار است وغلتک های رویی از جنس پلی اتیلن وصاف است هر چشمه یک ترمز دارد که در هنگام پاره شدن نخ حرکت آن را قطع وآن را گره می زنند. یک نیروی مکش هوا در زیر غلتک تولید وجود دارد که در صورت نخ پارگی ،نخ بعد از غلتک تولید وارد آن می شود تا نخ دور غلتک پیچیده نشود تا وقتی که کارگر آن را گره بزند .این نخ ها از طریق فشار هوا به ضایعات می پیوندند.درهنگام نخ پارگی باید در گره زدن دقت شود که سریع گره زده شوند وهمچنین گره زدن نخ خود ماسوره انجام گیرد در غیر این صورت در قسمت بعدی که تکمیل است ضایعات زیاد خواهد شد

مرحله سوم :سالن تکمیل

اشلا فهرست (قرقره پیچ/اتو کنر /بویین پیچی ): نخ های تولید ی از قسمت رینگ به قسمت اشلا فهرست یا قرقره پیچ ارسال می گردد. این قسمت دارای  15ماشین اشلا فهرست می باشد که هر ماشین ظرفیت پذیرش 35 ماسوره را دارد .در اینجا با تخلیه ماسوره ،توسط اوستر که به ماشین فرمان می دهد،عیوب نخ گرفته شود و در صورت بریده شدن نخ دستگاه گره زن اتوماتیک که مجهز به چشم الکترونیکی می باشد عمل پیوند زدن نخ را انجام می دهد ،عمل کنترل ماشین اشلا فهرست نیز به این صورت است که چشم الکترونیکی یا دقت کنترل  3سانتی متری ،جزء به جزء نخ را از لحاظ ضخامت بررسی می کند . اگر ضخامت در جایی در فاصله بیش از 3 سانتی متر ،متفاوت باشد ،نخ قطع (پاره) شده وتا رسیدن به ضخامت مورد نظر متصل نمی شود .هر 10 دهنه یک گره زدن دارد.تنظیمات اوستر بسیار حائز اهمیت است. کار اوستر تشخیص نا یکنواختی هایی شامل nep ونقاط نازک وضخیم نخ می باشد.

Uster :تنظیمات اوستر باید توسط کنترل کیفی صورت گیرد.

جحم الیاف                                                                              1-material scale

حجم الیاف برای الیاف مختلف مشخص شده است که برای اکریلیک 5.5 است.

نمره نخ                                                                           2- yarn count             

نخ نمره بر حسب متر یک است .تنظیمات نمره نخ صورت می گیرد تا نمره کمتر ویا بیشتر از این حد که جزء نا یکنواختی ها است از قیچی اوستر عبور نکند .نمره نخ تولیدی در این کارخانه برای اکریلیک در حال حاضر 30nm می باشد .

حساسیت                                                                                  3-sensitivity         حساسیت نخ می باشد که بر حسب درصد است وبرای نمره نخ 30nm برای اکریلیک بین 200-205%  است.

سرعت پیچش                                                                          4- winding speed            سرعت پیچش که همان سرعت پیچش نخ از روی ماسوره به روی قرقره می باشد وبر حسب متر در دقیقه است .سرعت پیچش در اینجا بین 700-850 متر در دقیقه تنظیم می شود طول نخ                                                                             5- ref length   

تنظیم طول نخ بر حسب cm    است .مثلا اگر روی 3cm تنظیم شود هر 3cm به  3cmنخ از نظر ضخامت چک می شود

کنتور                                                                                                   6- counter

کنتور تعداد دفعاتی را که هر 3cm چک وبرش زده شده است را نشان می دهد که از روی آن می توان میزان ضایعات را بدست آورد.در ماشین اشلا یک خرطومی در بالا آن قرار دارد که فشار از داخل آن به سطح دستگاه وارد می شود وباعث می شود اجازه ندهد پرز های الیاف روی قسمت های مختلف ماشین بنشیند چون این دستگاه بسیار حساس است وقرار گرفتن پرز کوچکی روی قیچی باعث  می شود که کار دستگاه مختل شود .ماسوره ها به طور اتوماتیک وارد دستگاه می شوند ودر جای خود قرار می گیرند وبه دور قرقره پیچیده می شوند .هنگام تمام شدن ماسوره ،ماسوره خالی پایین می آفتد و مماسوره ای دیگر جای ان قرار می گیرد 2- دو لا تاب (دو لاکنی) در این قسمت 15 ماشین دو لا تاب وجود دارد .ظرفیت هر ماشین 40 بوبین می باشد . هر دو بوبین اشلا فهرست با هم جفت می شوند و از هر کدام یک لایه نخ گرفته دو لا تاب  داده می شود .نخ تنظیم شدهبه دور دوک بر گردان شده ، به قسمت ها کو با فادیس ارسال می گردد.3-

هاکو با فادیس (هایبالک):متشکل از دو ماشین ها کوبا ساخت آلمان وفادیس ساخت ایتالیا بوده ونخ های دو لا تابی از مخزن وحبابهای شیشه ای عبور داده می شود واز منفذ های مسیری که نخ عبور داده می شود ،بخار داده می شود .و در اثر اعمال آن دو تغییر اساسی در طول نخ پدید می آید :1-نخ حالت پفکی به خود می گیرد 2-در اثر اعمال تغییر فوق طول نخ کوتاه می شود  در همین قسمت دو ماشین طوری طراحی شده اند که در صورت نیاز به رنگرزی نخ ها دور ماف با کشش خیلی کم (شل )پیچیده شده وبه واحد رنگرزی ارسال می گردد.

مرحله چها رم:

سالن رنگرزی :نخ ها یی که نیاز به رنگرزی دارند در دیگهای رمنگرزی قرار گرفته و در صورت داشتن tint ابتداشسته می شوند .سپس آب ورنگ ومواد نرم کنند ه وسایر مواد شیمیایی از مخزن اصلی (حمام رنگ) تزریق میشود .دیگ های رنگرزی شامل دو نوع دیگ های مور تنس (دیگ های افقی )وهنر یکسن (دیگ های عمودی) می باشد. ظرفیت آنیا 800 دوم گرم وتعداد آنها 6 دیگ هنر یکسن و5 دیگ مورتنس ساخته کشور آلمان می باشد.قابل ذکر است که رنگرزی نخ داخل دیگ ها بر اثر  پاشیدن رنگ، وخاصیت مویینگی نخ پدید می آید.