گزارش کارآموزی اصلاح بذر و نهال در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی گرگان (عراقی محله)

ایستگاه تحقیقاتی عراقی محله در فاصله حدود 5 کیلومتری شمال گرگان در مسیر جاده فرودگاه گرگان واقع گردیده است این ایستگاه در سال 1342 زیر نظر اداره اصلاح و تهیه نهال و بذر گرگان تحت عنوان ایستگاه کشاورزی و بمنظور پاره ای تحقیقات در زمینه غلات، سبزی وصیفی و پنبه در دو قطعه تاسیس و شروع به فعالیت نمود.

 فعالیت جاری در این ایستگاه شامل پروژه های غلات، دانه های روغنی، سبزی و صیفی، ذرت و علوفه بوده که در هر یک از این پروژه ها در زمینه مسائل به نژادی و به زراعی وافزایش کمیت و کیفیت محصولات تولیدی فعالیتهای گسترده ای صورت می پذیرد.

بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر :

این بخش در راستای تحقق خود کفایی و افزایش تولید در محصولات کشاورزی از دیر باز با ایجاد ایستگاه های تحقیقات کشاورزی در سطح منطقه داشته و در مورد زراعتی مختلف از قبیل:

1- غلات

2- پنبه

 3- دانه های روغنی

 4- سبزی

 5- صیفی

 6- ذرت و گیاهان علوفه ای

 8- حبوبات

 9- درختان میوه .

 طرح هایی تحقیقاتی به زراعی و به نژادی را اجراء نموده و یا در دست اجزاء دارد این طرحها عمدتا در ایستگاههای تحقیقات کشاورزی تحت پوشش مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان و گنبد به اجراء درآمده است .

فعالیتهای بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر عبارتند از :

1- بررسی به نژادی و به زراعی بروی محصولات زراعی و صنعتی در منطقه

2- تهیه، آزاد سازی و معرفی ارقام اصلاح شده و پر محصول به منظور افزایش عملکرد در واحد سطح

3- تهیه و تولید بذرهای خالص و درجه یک اعم از هیبرید الیت، سوپرالیت و نولکئوس در محصولات مختلف

4- بررسی و تعیین مقاومت ارقام مختلف نباتات زراعی و درختان بارده نسبت به خشکی، شوری و سایر شرایط نا مطلوب در مراحل مختلف اصلاح نباتات

5- بررسی و تعیین ارزش غذایی و کیفیت مختلف زراعی

6- انجام امور مربوط به حفظ و کنترل کیفیت و تهیه و ارائه دستورالعمل های فنی در زمینه کاشت، داشت و برداشت ارقام اصلاح شده و قابل توصیه در منطقه

7- بهبود کیفی ارقام اصلاح در محصولات زراعی با توجه به ذائقه و مصرف کننده

8- همکاری در اجزاء طرحهای تحقیقاتی ملی

9- ارتباط، همکاری و هماهنگی با سایر بخشهای تحقیقاتی به منظور تهیه و تنظیم طرحها و برنامه های مشترک تحقیقاتی

مشخصات ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی گرگان (عراقی محله):

این ایستگاه در سال 1337 تاسیس شده، مساحت ایستگاه 37 هکتار می باشد و میزان بارندگی سالیانه آن بین 400 تا 37 450 میلی متر است. ارتفاع آن از سطح دریا 5/5 متر است.

موقعیت جغرافیایی ایستگاه به قرار زیر است :

طول جغرافیایی : 54 درجه و 25 دقیقه شرقی

عرض جغرافیایی : 36 درجه و 45 دقیقه شمالی

بخش کلزا  ایستگاه تحقیقاتی گرگان :

همان طور که از نام این بخش مشخص است این بخش بر روی گیاه کلزا متمرکز شده است .

      عناوین طرح های به نژادی :

1- ایجاد لاین های رستورر، نرعقیم و نگهدارنده کلزا برای نواحی سواحل خزر چکیده :

در این طرح کلیه ژرم پلاستها موجود و وارد شده از خارج جهت تهیه لاین های نرعقیم با روش بکراس به مدت چهار نسل استفاده می شوند و از طرفی با سلف کردن ارقام هیبریدوتت کراس آنها برای تولید رستورر اقدام می شود. تا کنون با طرح قبلی که به انجام رسیده حدود 15 و نگهدارنده و 4 رستورر تولید شده است و بالاینهای فوق الذکر 60 در دست تولید است. با اجرای این طرح امید است وابستگی به وادرات بذر هیبرید مرتفع گردد .

2- مطالعه پایداری عملکرد ارقام پیشرفته بهاره کلزا در اقلیم سواحل خزر چکیده :

 این طرح در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی در 4 تکرار و 16 رقم اجراء شده هرکرت دارای 6 خط 5 متری به فواصل 20 سانتیمتری کشت شده است. هدف از اجرای این طرح مقایسه دقیقتر ارقامش که از آزمایش های سالهای گذشته انتخاب شده و مقایسه عکس العمل آنها در مقایسه با شاهد معمول منطقه میباشد .

3- بررسی عملکرد و صفات زراعی ژنوتیپ های جدید بهاره کلزا در مناطق سواحل خزر:

چکیده : این طرح در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار و 14 رقم اجراء شده است . هدف از اجرای این طرح مقایسه ارقام وادراتی که برای اولین بار در کشور کشت می شوند با ارقام معمول منطقه می باشند. پس از اجرای این طرح با توجه به زودرسی و عملکرد، ارقام جدید برای آزمایشهای چند سال و چند مکان برای بررسی دقیق تر انتخاب می شوند.

4- بررسی امکان ایجاد لاین های موتانت متحمل به شوری کلزا:

در این طرح در رقم RGSOO3 و ساری گل با دو دوز مختلف اشعه تیمار شده در سال اول در کلاردشت تکثیر شده و در سالهای زراعی جاری در ایستگاه شوری ( انبار الوم) این استان تحت بررسی می باشند 

عناوین طرح های به زراعی :

بررسی تاثیر آرایش کاشت و مقایسه عملکرد دانه کلزا و گندم در تناوب با یکدیگر

این طرح به منظور بررسی اثرات متناوب کاشت گندم بهد از کلزا و کلزا بعد از گندم و همچنین تاثیر آلیش بر میزان عملکرد این دو محصول مورد ارزیابی قرار میگیرد .

تاثیر تاریخ کاشت و فاصله ردیف بر عملکرد و اجرای عملکرد ارقام جدید کلزا

این طرح به منظور تاثیر تاریخ کاشت و فاصله ردیف بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام RGSOO3 و hyola 420 مورد ارزیابی قرار میگیرد .

بخش ذرت ایستگاه تحقیقاتی گرگان :

در این بخش تمرکز عمده تحقیقات روی ذرت می باشد در عین حال بر روی دیگر گیاهان نیز تحقیقاتی به عمل می آید که عبارتند از :

سورگوم، شبدر، ذرت علوفه ای ، ذرت شیرین و ...

طرح ها بخش ذرت :

بررسی و تعیین مناسبترین آرایش کاشت و تراکم بر عملکرد دانه و علوفه هیبرید سینگل کراس 704

اهداف طرح :

تعیین مناسبترین آرایش کاشت مطلوب و اثرات متقابل این دو فاکتور ، بطور کلی تعیین الگوی صحیح کشت به منظور استفاده بهینه از عوامل محیطی در جهت حصول عملکرد بالا .

روش تحقیق :

 آزمایش ذرت دانه ای با چهار سطح تراکم ( 55 ، 65 ، 75 و 85 هزار بوته در هکتار) و دو سطح آرایش کاشت در چهار تکرار اجراء می شود . آزمایش ذرت علوفه ای نیزبه همین شکل صورت می گیرد فاصله بین تکرارها 2 متر و تعداد تیمار در هر تکرار برابر 8 تیمار است . طول خطوط کاشت در هر تیمار 6 متر و فاصله خطوط افقی ( اصلی) در هر تیمار 75 سانتی متر است . فاصله بوته ها در تراکم های مختلف و آرایش ها متفاوت است . زمین مورد نظر در اواخر خرداد با شخم آماده می گردد واقدام به کود پاشی و سمپاشی می شود . سپس دیسک زده و با فاروئر فاروهایی به فاصله 75 سانتی متر ایجاد می شود هر تیمار در 4 خط کشت شده و در هر چاله 2 تا 3 بذر ، پس از رسیدن به مرحله 3 الی 4 برگی تنگ می شوند و در هر کپه یا چاله یک بوته باقی می ماند . مقدار کود دهی بر اساس توصیه های آزمایشگاه خاک شناسی و تمام عملیات ماشین آلات در تمام تیمارها یکسان است . یادداشت برداریها برای هر کرت جداگانه انجام می شود . برداشت و محاسبات آماری از دو خط وسط هر تیمار انجام و همزمان با برداشت بوته شمارش می شود .

در پایان هر سال تجزیه واریانس داده ها با استفاده از آزمون F و نرم افزار MSTAT-C انجام گردیده و مقایسه تیمارها از طریق آزمون چند دامنه ای دانکن در سطوح 1% و 5% انجام خواهد شد وپس از تهیه گزارش سالیانه در پایان دو سال تجزیه مرکب داده ها صورت می گیرد و نتایج در قالب گزارش نهایی ارائه خواهد شد .

2. طرح بررسی اثر آرایش کاشت و تراکم بر عملکرد ذرت شیرین

اهداف طرح :اهداف و تلاش همه جانبه محققان برای افزایش کمی و کیفی وحصول از طریق بررسی و اجرای روشهای به نژادی، به زراعی صورت می گیرد .

لازم به ذکر است که روش تحقق و دیگر جزئیات مشابه به طرح بررسی و تعیین مناسبترین آرایش کاشت و تراکم بر عملکرد دانه و علوفه هیبرید سینگل کراس 704 می باشد .

3. تولید لاین ایزوله پدری A-679 ذرت

در این طرح 13 لاین مادری با یک پدر مشترک بصورت دو خط پدری و چهار خط مادری کاشته می شود که در زمان هایی که امکان خود گشتی است لاین مادری را دگر گشن می کنیم .این یک طرح ملی است که توسط مرکز تحقیقاتی کرج پیشنهاد شده و در تمام ایستگاه تحقیقاتی که برروی ذرت کار میکنند اجراء خواهد شد . مسئول این طرح در ایستگاه تحقیقاتی گرگان مهندس مساوات است .

4. تولید هیبریدهای جدید سورگوم علوفه ای و ارزیابی مقدماتی آنها

در این طرح کشت به صورت خطی می باشد و هدف تولید بذر هیبرید می باشد . از آنجا که دانشمندان مشاهده کردند که بچه هایی که حاصل ازدواج های غیر فامیلی هستند دارای هوش و سلامت بالاتری هستند و از طرفی بچه هایی که در اثر ازدواج های فامیلی بدنیا می آیند در مواردی دارای معلولیتها و مشکلاتی هستند به این فکر افتادند که از تلاقی غیر فامیلی در گیاهان استفاده کنند این امر منجر به تولید بذرهای هیبرید شد .

در این طرح هدف تولید 160 لاین می باشد . 4 لاین پدری و 40 لاین مادری تا بتوانیم نسل F1 را در 160 لاین هیبرید بکاریم و انتخاب را در بین آنها انجام دهیم .

40 خط مادری                                                                              16 خط پدری

در مرحله بعد از تولید لاین با عملکرد و مقاومت مطلوب که از اکثر جهات از رقم منطقه بهتر باشد باید آن را تکثیر کنیم و در اختیار زارعین قرار دهیم . برای این امر ابتدا باید والد پدری و مادری را بصورت خودگشن جداگانه تولید کنیم و در مزرعه تولید بذر هیبرید بصورت 3 خط مادری را خط پدری بکاریم ، که خط های لاین مادری همگی عقیم هستند تا فقط گرده های لاین های پدری را فقط بپذیرند . بین خطوط 75 سانتی متر فاصله وجود دارد و بین بذر هر خط 5 تا 6 سانتی متر . لازم به ذکر است که مجری این طرح مهندس مختارپور می باشد .

بخش غلات ایستگاه تحقیقاتی گرگان :

طرح لاینهای جدید گندم نان در دشت تکثیر و معرفی در استان گلستان

در روز مزرعه گندم ابتدا مطالبی را در مورد برخورد با شوری شرح دادند : ایشان راه حل برخورد با شوری را ایجاد زهکش و انتخاب و اصلاح گیاهان سازگار با مناطق شور برشمردند. هم اکنون 1200 لاین جو در رابطه با مقاومت به شوری در مراکز عراقی محله زابل و مرکز ملی یزد در حال بررسی هستند . 1500 هکتار اراضی شور در کل کشور قرار دارند که میتوانند نقش مهمی را در کشاورزی ایران ایفا کنند . یکی دیگر از مواردی که مورد بازدید قرار گرفت جوی بدون پوشینه مورد بحث قرار گرفت . جوهای بدون پوشینه دارای کشت بالایی در آمریکا و کانادا دارد . جوی بدون پوشینه دارای درصد فیبر کمتر انرژی بیشتری دارد و از اسید آمینه بالایی برخوردار است که ترکیبات مواد غذایی آن شبیه به بذر ذرت است . در این صورت استفاده از آن می تواند جایگزین ذرت شود .

در سال زراعی 83-1382 مقدار 9 لاین گندم بهاره با منشاء CIMMYT که از آزمایشات ERWYT 79 و ERWYT 80 گزینش یافته بودند .

شرایط زارعین استان گلستان در سه ناحیه  :

کلاله ( سه راهی پشیکر ) با متوسط بارندگی سالیانه 45 میلیمتر و خاک لومی واقع در 150 کیلومتری شرق گرگان .

گنبد ( روستای حاجی قوشان ) با متوسط بارندگی سالیانه 400 میلی متر و خاک لی و تنش گرمای آخر فصل واقع در 20 کیلو متری شمال گنبد .

آق قلا ( روستای انبارالوم ) با متوسط بارندگی سالیانه 300 میلی متر و خاک لوحی رسی و تنش گرمای آخر فصل واقع در 40 کیلو متری شمال گرگان به همراه رقم شاهد تجاری منطقه( تجن ) کشت و مورد مطالعه قرار گرفتند .

-  مقایسه میانگین عملکرد لاینها در سه منطقه مورد بررسی نیز نشان داد که لاین های N-80-4 ،N-80-19  و N-80-6  به ترتیب با 4426 ، 4335 ، 3728 کیلوگرم در هکتار نسبت به میانگین رقم شاهد ( تجن با 3629 کیلوگرم در هکتار ) از افزایش عملکرد برابر با 797 ، 706 و 99 کیلوگرم در هکتار برخوردار بودند. همچنین این لاینها به لحاظ واکنش نسبت به بیماریها در مقایسه با رقم تجن نسبی بهترین برخوردار بودند ، لذا می توانند بعنوان ارقام جدیدی برای منطقه معرفی می گردند .

- وضعیت لاین N-80-19 با پیگیری SW8.9.3064/STAR

مطالعات انجام شده در مناطق کلاله ، گنبد و انبارالوم نشان داد که لاین N-80-19 ضمن برخورداری از افزایش عملکرد به میزان 1048 ، 414 و 655 کیلوگرم در هکتار در مناطق مذکور، نسبت به بیماریهایی همچون زنگ زرد ، فوزاریم سنبله وسپتوریوز یرگ نیز در مقایسه با رقم تجن از تحمل نسبی مطلوبی برخوردار بوده است .

چکیده :

زنگ قهوه ای یا برگی ( Brown rust or Left rust )  یکی از مهمترین بیماری های گندم می باشد. درایران خسارت بیماری زنگ قهوه ای گندم بعد از زنگ زرد در درجه دوم اهمیت می باشد و درتمام کشور شیوع دارد. این قارچ دارای نژادهای فیزیولوژیکی مختلف است. که در طی زمان با تغییر ویرولانس در عامل بیماری قادر به آلوده سازی ارقام متفاوت می باشد. کشاورز در مقابل این بیماری هزینه نمی کند و همچنین استفاده از کنترل شیمیایی علاوه بر ایجاد نژادهای جدید این زنگ مشکل زیست محیطی ایجاد می کند. بیماری زنگ قهوه ای یا زنگ برگ با عامل Puccinia recondite f. sp . tritici  می باشد.

میانگین خسارت این زنگ در جهان در شرایط معمولی 10 تا 15 درصد است. در حالی که خسارت آن در صورت بروز بیماری قبل از گلدهی بسیار چشمگیر و قابل توجه خواهد بود. بیشترین خسارت بیماری زمانی خواهد بود که آلودگی قبل از ظهور خوشه اتفاق بیفتد.

از آنجایی که یکی از اساسی ترین روش کنترل این بیماری استفاده از ارقام مقاوم و یافتن منابع مقاومت می باشد تولید و استفاده از ارقام مقاوم این بیماری می تواند موجب کاهش هزینه تولید و افزایش محصول گردد و به همین منظور در سال 1379 تعداد 266  ژنوتیپ از ارقام و لاینهای پیشرفته گندم در شرایط مزرعه ای در دو خط یک متری بر روی یک پشته و پس از تلقیح مصنوعی در اسفند و فروردین ماه یادداشت برداری از  واکنش هر یک از لاین ها نسبت به بیماری با استفاده از روش تغییر یافته انجام شد.