مضرات مصرف نمک
نمک خوراکی (edible salt) یک ماده معدنی و بلورین است که عمدتاً از سدیم کلراید (sodium chloride) تشکیل یافته است. از جمله مصارف نمک خوراکی می توان به طعم دهی به مواد غذایی، به عنوان یک نگهدارنده مواد غذایی (جلوگیری از فساد مواد غذایی) و ترد کننده
گوشت اشاره کرد.
تقسیم بندی نمک ها:
1-سنگ نمک (rock salt): سنگ نمک یا هالیت (halite) یک نمک تصفیه نشده، با رنگ خاکستری و مملو از ناخالصی است. از این نمک برای ذوب کردن یخ و برف در خیابانها و جاده ها استفاده میشود. سنگ نمک در واقع سدیم کلراید است با فرمول شیمیایی (NACL).
2-نمک سفره (table salt): سنگ نمک تصفیه شده و آسیاب شده است، که معمولاً با ید غنی سازی شده است.
3-نمک دریا (sea salt): این نوع نمک با تبخیر آب دریا و اقیانوسها حاصل میشود. ترکیابت شیمیایی نمک دریا شامل سدیم، کلراید، سولفات، منیزیوم، پتاسیم، کلسیم است. نمک دریا تصفیه نشده و فاقد ید میباشد.
4-نمک ترش (SOUR SALT): نمک ترش و یا نمک سیتریک که از میوه های اسیدی نظیر لیمو ترش استخراج میشود.
دسته بندی نمک ها :
1-نمک تصفیه نشده (UNREFINED): مصرف این نوع نمک به خاطر دارا بودن ناخالصی های خطرناک توصیه نمیگردد. ناخالصی های نمک تصفیه نشده میتواند شامل: جیوه، آرسنیک، فلور، کادمیوم، سولفات کلسیم، منیزیوم، سنگ گچ و سایر فلزات سنگین باشد.
2-نمک تصفیه شده (REFINED): در این نمک ناخالصی های نمک جدا میشود. این نمک حداقل از 95 درصد سدیم کلراید تشکیل یافته است.
3- نمک تصفیه شده و ید دار: مصرف این نوع نمک توصیه میگردد. مواد تشکیل دهنده این نوع نمک به قرار زیر است:
-95 درصد کلراید سدیم.
- عامل ضد کلوخه شدن (ANTICAKING AGENTS): مواد نمگیری میباشند که با جذب رطوبت مانع به هم چسبیدن کریستالهای نمک میشوند. نظیر کربنات کلسیم، کربنات منیزیوم و سدیم سیلیکا آلومینات. با اضافه کردن چند دانه برنج نپخته نیز میتوانید از به هم چسبیدن کریستالهای نمک به یکدیگر جلوگیری کنید.
- قند معکوس (INVERT SUGAR): قند معکوس (ترکیب مساوی گلوکز و فروکتوز که از هیدرولیز سوکروز تهیه میشود) از تبخیر ید و همچنین زرد شدن رنگ نمک هنگام مواجهه با نور خورشید جلوگیری میکند.
- ید (IODINE): ید به شکل یدید پتاسیم (POTASSIUM IODIDE) و یا یدات پتاسیم (POTASSIUM IODATE) به نمک افزوده میگردد.
نکته: ید بمنظور جلوگیری از تولید ناکافی هورمونهای تیروئید حائز اهمیت است. عدم مصرف ید ایجاد هایپوتیروئیدیسم (کم کاری غذه تیروئید) میکند، که باعث ایجاد گواتر (GOITRE)، کرتینیسم (CRETINISM) (عقب ماندگی توام با کوتولگی) و در بزرگسالان ایجاد میکزدم (MYXEDEMA) میکند.
نکته: در برخی از کشورها غیر از ید، سدیم فلوراید و یا پتاسیم فلوراید و همچنین فولیک اسید نیز به نمکهای خوراکی اضافه میگردد.
فواید مصرف نمک:
سدیم و کلر دو جزء اصلی نمک خوراکی برای بقای تمام موجودات زنده از جمله انسان ضروری میباشد. سدیم یک الکترولیت است مانند پتاسیم، کلسیم و سدیم. مصرف نمک مانند چربی ها برای بدن ضروری میباشد، اما مصرف بیش از نیاز میتواند برای بدن مضر باشد. کارکردهای نمک خوراکی(سدیم) در بدن:
1- تنظیم توازن اسید و باز در بدن (PH).
2-تنظیم فشار خون.
3-انتقال پیامهای عصبی.
4-انقباضات عضلانی.
5-کمک به حمل مواد غذایی به داخل سلولهای بدن.
6-ترشح اسید معده.
7-تعادل مایعات بدن.
8-تعادل الکترولیت های بدن.
نکته: عدم مصرف کافی نمک میتواند به انقباضات شدید عضلانی، ریتم ضعیف قلب، مرگ ناگهانی، ایست قلبی و سرگیجه منجر گردد.