تولید کمپوست
مقدمه
هدف از تولید کمپوست، ایجاد یک محیط غذایی یکنواخت، حاوی خصوصیات لازم جهت رشد و نمو میسلیوم قارچ و عاری از هرگونه عوامل رقیب باکتریایی، ویروسی میباشد. میسلیوم قارچ در انواع مختلفی از مواد گیاهی و کودهای حیوانی، قادر به رشد و نمو میباشد که از ترکیب متناسب این گونه مواد با هم و گذراندن مراحل تجزیه و تخمیر، ترکیبی همگن بدست آمده که مملو از حشرات و موجودات ذره‌بینی میباشد. بسیاری از این موجودات بطور مستقیم با میسلیوم قارچ برای دستیابی به موادغذایی رقابت کرده و مانع رشد آن می‌شوند. با تولید کمپوست، بسیاری از مواد غذایی مطلوب عوامل رقیب به تدریج حذف شده اما مواد غذایی مورد نیاز میسلیوم قارچ در یک منطقه خاص جمع‌آوری شده و به مرور زمان، بستر کاشت، آماده پرورش قارچ می‌گردد. چنان که ذیلاً می‌بینید، فرآیند تولید کمپوست را می‌توان به دو مرحله تقسیم‌بندی نمود.
مرحله اول: اصطلاحاً آن را آماده‌سازی کمپوست در هوی آزاد نامیده و شامل مراحل اولیه از جمله مخلوط کردن و تجزیه اولیه مواد خام میباشد (فاز یک).
مرحله دوم: در محیط سرپوشیده و ویژه‌ای که برای این منظور طراحی شده‌اند (اطاق یا تونل پاستوریزاسیون) انجام میشود. در این مرحله، کمپوست حاصل از مرحله اول؛ با بخار یا مواد ضدعفونی کننده دیگر، بطور کامل پاستوریزه شده و آماده انتقال به بسترهای کاشت می‌گردد (فاز دو).
فاز یک - کمپوست سازی
مواد اولیه خام
این مواد شامل کاه و کلش گندم، جو، یولاف، چاودار، برنج و باگاس نیشکر میباشد. که از این بین، کاه گندم به علت انعطاف‌پذیرتر بودن نسبت به دیگر مواد، ترجیح داده میشود، این ویژگی کمک مهمی در تهیه ساختار کمپوست می‌نماید. کاه و کلش یولاف و جو نرم‌تر از گندم بوده و سریع خیس خورده اشباع از آب می‌شوند که درنهایت شرایط بی‌هوازی درتوده آنها ایجاد میشود. با توجه به این عوامل و با اعمال مدیریت مناسب، می‌توان از تمامی انواع کاه و کلش با موفقیت کمپوست تهیه نمود.
کاه و کلش؛ حاوی هیدرات کربن، سلولز و تمامی مواد غذایی مورد نیاز قارچ میباشد. به عنوان مثال کاه گندم حاوی 36 درصد سلولز، 25 درصد پنتوسان و 16 درصد لیگنین میباشد. سلولز و پنتوسان؛ هیدرات‌های کربنی هستند که از تجزیه آنها، قندهای ساده بوجود می‌آیند. این گونه قندها انرژی مورد نیاز رشد میکروبی را فراهم می‌نمایند. از طرفی لیگنین موجود در کاه و کلش و یا چوب درختان در طی مرحله اولیه کمپوست‌سازی به ماده‌ای موسوم به کمپلکس هوموس لیگنین غنی از ازت که منبع پروتئین است، تبدیل میشود. در مجموع، کاه ماده‌ای است با خصوصیات شیمیایی و ساختاری مناسب که به منظور تولید کمپوست قارچ از آن استفاده میشود.
در صورت استفاده از کاه اصطبل اسب‌ها جهت تولید کمپوست؛ که اصطلاحاً به آن کود اسبی[1] گویند، حاوی 90 درصد کاه و 10 درصد پهن اسب میباشد. کیفیت این ماده به مقدار اوره، مدفوع و مقدار عناصر پرمصرف ازت، فسفر و پتاسیم موجود در آن، بستگی دارد. از آن جا که 40-30 درصد مدفوع اسب حاوی موجودات ذره‌بینی (باکتریها) مفید تسریع کننده فرآیند تخمیر و کمپوست‌سازی میباشد؛ باعث برتری این ماده نسبت به دیگر مواد خام کمپوست شده است.
کود اسب مورد نیاز را می‌توان عموماً از میادین اسب‌دوانی تهیه نمود. چنانچه بجای کاه از خاک ارّه در زیر اسب‌ها استفاده گردد، در آن صورت آن را نباید یک ماده اولیه محسوب کرد، بلکه بایستی آن را مکمل بدانیم.
در صورتی که ماده اولیه کمپوستی از کود اسب تشکیل شده باشد، آن را کمپوست طبیعی[2] و چنانچه ماده اصلی و اولیه کمپوستی کاه وکلش یا مخلوطی از کاه و کلش و علوفه خشک بوده و به هیچ عنوان در ساخت آن از کود اسب استفاده نشود؛ به آن کمپوست مصنوعی[3] می‌گویند. به منظور جبران کمبود فسفر و پتاسیم موجود در کاه و کلش همواره مقداری کود مرغ به عنوان مکمل به کمپوست‌های مصنوعی می‌افزایند.
با توجه به ارزش غذایی ناکافی کاه و یا کود اسب و نیز پائین بودن سرعت تجزیه و تخمیر در آن، همواره باید یک‌سری مواد بنام مکمل را به صورت فرموله با آنها ترکیب نمود. بنا به روش جلدهال[4]؛ هر یک از فرمول‌ها بر اساس مجموع ازت موجود در هر جز تهیه و تنظیم میشود. با استفاده از این فرمول‌ها و رعایت اصول خاص کمپوست‌سازی؛ نسبت مطلوب جهت انجام فعالیت تجزیه میکروبی مناسب بدست می‌آید که در نتیجه؛ به حداکثر ارزش غذایی خواهیم رسید.
horse manure .[1]
horse manure / nature .[2]
synthetic comost .[3]
kjeldhal .[4]