بامیه
تاریخچه بامیه
محل پیدایش یا موطن اصلى بامیه آفریقاى مرکزى است. البته برخى از دانشمندان آن را بومى آفریقا و آسیا دانسته‌اند. امروزه کاشت و مصرف بامیه درکشورهاى خاورمیانه، هندوستان نواحى اطراف دریاى مدیترانه و اروپاى شرقى متداول مى‌باشد. به‌علاوه این محصول در سایر کشورهاى جهان و از جمله کشورهاى آمریکائى به‌عنوان سبزى مورد استفاده قرار مى‌گیرد.
شرح گیاه
اصل بامیه از آسیا و یا آفریقا می باشد و شاید از هر دو قاره باشد. قدمت این گیاه زیاد نیست مصریها در قرن 12 یا 13 میلادی این گیاه را می کاشته اند در اروپای شرقی در اطراف دریای مدیترانه بیش از سایر نقاط از این سبزی مصرف می شود. در ترکیه بامیه را خشک کرده برای مصرف زمستان ذخیره می کنند.
بامیه گیاهی است گرمسیری و در نقاط سرد کم رشد و کم محصول می شود. گیاه دارای ساقه راست، پوشیده از تار و ارتفاع 5/. تا 1 متر ( گاهی 2 متر) می باشد. برگهائی به شکل قلب تخم فرعی مرکب از 5-3 لوب و گلهایی منفرد درکناره برگها دارد. رنگ گلبرگهای آن زرد ولی در قسمت وسط قرمز رنگ می باشد.
میوه هرمی شکل، دراز و محتوی دانه های پوشیده از تار دارد.
گیاه شناسی بامیه
بامیه با نام علمى Hibiscus به خانواده پنیرک یا Malvaceae تعلق دارد. در داخل جنس Hibiscus علاوه بر انواع خوراکی، گونه‌هاى زینتى و صنعتى (تولید الیاف) فراوانى نیز یافت مى‌شوند. بوته بامیه داراى ساقه اصلى ضخیمى است که در بعضى از ارقام آن شاخه‌هاى فرعى زیادى تولید مى‌کند. ارتفاع بوته در انواع مختلف پاکوتاه و پابلند به ۵۰ تا ۱۵۰ سانتى‌متر مى‌رسد. برگ‌هاى آن پهن و داراى پنج لوب یا بریدگى است. گل‌ها به‌صورت منفرد و به رنگ زرد که وسط آنها به رنگ قهوه‌اى است در کنار برگها ظاهر مى‌شوند. تشکیل گل و میوه در گیاه تدریجى است و بنابراین بامیه داراى طول دوره رشد نسبتاً طولانى مى‌باشد. میوهٔ بامیه شامل غلاف گوشتى است که داراى مقطعى پنج یا شش ضلعى بوده که از قاعده به‌طرف رأس به‌تدریج باریک و نوک‌تیز مى‌گردد. طول میوه به ۳ تا ۷ سانتى‌متر مى‌رسد. درون میوه در چند ردیف، دانه‌هاى (بذر) سفید رنگ و نرمى قرار دارند که پس از رسیدن به رنگ سبز کم رنگ تغییر یافته و سفت مى‌شوند. پوست خارجى میوه سفت و خاردار است. رنگ میوه سبز و در بعضى ارقام سبز مایل به زرد مى‌باشد.
نیازهای اکولوژیکی
آب وهوا:
بامیه گیاه فصل گرم است و مقاومت هوای خنک و یخبندان ندارد. در نقاطی که دوره رشد کوتاه بوده و شبهای آن نسبتاً سرد می باشد بخوبی رشد نمی کند و میوه خوبی نمی دهد .
بنابراین آنرا در اول فصل نمی کارند. همچنین در آخر فصل تابستان که روزها کوتاه بوده و شبها سرد باشد میزان محصول آن کاملاًَ پائین می آید. بامیه تحمل رطوبت را ندارد. دمای مناسب برای رشد بوته آن بین 21 تا30 درجه سانتی گراد می باشد. در طول مدت رشد دما نباید از 18 درجه سانتی گراد کمتر و از 35 درجه سانتی گراد بیشتر باشد.
خاک:
برای بامیه خاکهای عمیق و حاصلخیز مناسب است تقریباً در هر خاکی رشد می کند و محصول می دهد. اگر خاک کمی اسیدی یا خنثی باشد برای گیاه مناسب است بهترین PH بین 6 تا 7 می باشد.
کود: هرچند، بامیه طالب ازت زیاد است ولی در اراضی قوی و حاصلخیز احتیاج به کود اضافی ندارد. در اراضی ضعیف و شنی در صورتیکه از کود دامی استفاده نشود باید کود شیمیایی به فرمول نسبی 5-10-5 به مقدار 500 کیلو تا 1 تن در هکتار به محصول داد.
کاشت
این گیاه به سرما حساس است لذا بعد از گرم شدن هوا آنرا کشت می کنند.
این گیاه را مستقیماً در زمین اصلی می کارند زیرا نسبت به نشا کاری مقاومت ندارد. چنانچه بوته آن با خاک خارج شود و بعد از کاشت مراقبتهای زراعی از قبیل تأمین سایه برای بوته های نشاء شده انجام گیرد ممکنست بوته نشاء کاری را نیز تحمل کند. بذر بامیه در ردیفهایی که 120 تا 150 سانتی متر ازیکدیگر فاصله دارند کاشته می شوند. فاصله دو بوته روی ردیفهای کشت بین 30 تا 90 سانتی متر متغیر است که آن به پاکوتاه و پا بلند بودن بوته بستگی دارد. بذور در عمق 1 تا 5/1 سانتی متری خاک قرار می گیرند.