میکر"
آیا پزشک تعبیه پیس میکر را برای شما توصیه کرده است؟ آیا شما یکی از بیش از دو میلیون نفری هستید که برای آنها پیس میکر تعبیه شده است؟ در گذشته پیس میکرها را فقط در موارد مرگبار و برای نجات جان بیمارتعبیه می کردند ولی امروزه پیس میکرها قادرهستند که علاوه بر افزایش طول عمر، کیفیت زندگی بیماران را هم بهبود بخشند. به کمک پیس میکر غالب بیماران می توانند به زندگی عادی خود بازگردنند، کار خود را از سر بگیرند، از فرزندان و نوه های خود مراقبت کنند و حتی به تفریحات و ورزش خود ادامه دهند.
با خواندن این کتابچه می توانید پاسخ برخی از سوًالات خود را در این زمینه بیابید.
قلب طبیعی چگونه کار می کند؟
چرا به قلب اصطلاح پمپ اطلاق میشود ؟
وظیفه قلب تحویل اکسیژن و مواد غذائی به تمام ارگانها و بافتهای بدن میباشد. این کار توسط قلب با پمپ کردن خون از ریه ها (محل برداشت اکسیژن) به تمام نواحی بدن (محل تحویل اکسیژن) صورت میگیرد. خون سپس توسط قلب به ریه ها باز میگردد و درنتیجه جریانی بصورت مدار شکل میگیرد که شما را در طی شبانه روز و برای سالها زنده نگه میدارد.
اجزاء قلب
قلب شما از چهار حفره مرتبط به هم تشکیل شده است که هرکدام در عمل پمپ کردن خون نقش دارند. خون با اکسیژن کم، از تمام نواحی مختلف بدن به دهلیز راست می ریزد.
وقتی دهلیز راست پر شد خون را به حفره زیرین خود یعنی بطن راست می فرستد. این حفرهً بزرگتر خون را از طریق سرخرگ ریوی به ریه ها می فرستد.
در ریه، خون از اکسیژن غنی میشود و از طریق سیاهرگهای ریوی به قلب (دهلیز چپ) باز میگردد. وقتی دهلیز چپ پرشد خون را به حفره زیرین خود میفرستد. این حفره، یا همان بطن چپ، با استفاده از عضلات قوی خود خون را به سرتاسر بدن پمپ میکند .
چگونگی شکل گیری ضربان طبیعی قلب
میلیونها سلول قلب به امواج کوچک الکتریسیته واکنش نشان میدهند. امواج الکتریسیته در قلب توسط قسمت مخصوصی در ناحیه فوقانی دهلیز راست ساخته میشوند که به آن گره سینوسی- دهلیزی گفته میشود.
قلب طبیعی در هر دقیقه چند بار می طپد ؟
ضربان قلب طبیعی بین 60 تا 100 بار در دقیقه میباشد. این ضربانات منظم بوده و فواصل بین آنها تقریبا" برابر است . بسته به نیاز بدن به اکسیژن ضربان قلب میتواند کند ویا تند شود و در واقع بدن به قلب میگوید که به چه میزان اکسیژن نیاز دارد.
گره سینوسی چیست ؟
گره سینوسی گروهی از سلولهای تخصصی در دهلیز راست هستند که امواج الکتریکی را تولید کرده وبه تمامی قلب می فرستند. گره سینوسی پرشدن دهلیز از خون را حس میکند و با فرستادن یک موج الکتریکی باعث انقباض دهلیزی میشود، که این انقباض خود باعث خروج خون از این حفره و ورود آن به بطن میشود.
گره دهلیزی - بطنی چیست ؟
گره دهلیزی - بطنی گروهی دیگر از سلولهای تخصصی در بین دهلیز و بطن میباشند که امواج الکتریکی ناشی از گره سینوسی را از دهلیزها به بطنها منتقل میکنند. با توجه به تاخیری که در این انتقال وجود دارد بطنها بعداز اینکه توسط انقباض دهلیزی پر شدند منقبض شده و خون را به ریه ها و سرتاسر بدن میفرستند.
آریتمی ها (اختلالات ضربان قلب)
آریتمی به هرگونه اختلال در ضربان قلب اطلاق میشود، که میتواند نامنظم، بسیار تند و یا بسیار کند باشد.
انواع مختلف آریتمی ها کدامند ؟
خیلی کند – برادی کاردی
برادی کاردی به معنی کندی ضربان قلب است. قلبی که در تمام اوقات خیلی کند میزند میتواند منجر به خستگی و سرگیجه شخص شود زیرا با کند شدن ضربان قلب، خون کافی به ارگانهای مختلف بدن نمیرسد. یک ضربان ساز (پیس میکر) میتواند ضربان قلب را در این شخص به حالت طبیعی برگرداند.
خیلی تند – تاکی کاردی
تاکی کاردی به معنای تندی ضربان قلب است. اگر قلب با ضربان بسیار تند بطپد حفرات فرصت پرشدن را پیدا نمیکنند و بنابراین قلب قادر به پمپ کردن خون کافی و در نتیجه اکسیژن به ارگانهای بدن نخواهد بود که در نهایت منجر به سرگیجه، سنکوپ و حتی ایست قلب میشود. بعضی تاکیکاردی ها در حفرات فوقانی و بعضی در بطنها روی میدهند.
چه چیز منجر به آریتمی ها میشود؟
بسیاری از شرایط و مواد ریتم قلب را تحت تاثیر قرار میدهند. بیماریهایی مانند دیابت، فشارخون بالا، بیماریهای قلبی، بیماریهای ریوی و پرکاری تیروئید میتوانند منجر به آریتمی شوند. بعضی از داروها و سیگار نیز میتوانند منجر به آریتمی شوند. پی بردن به علت آریتمی بسیار اهمیت دارد زیرا نوع درمان وابسته به علت میباشد. بنابراین پزشک شما برای پی بردن به علت آریتمی شما ممکن است آزمایشهایی را درخواست نماید.
بعضی اصول اولیه و اساسی در مورد پیس میکر ها (ضربان سازهای قلب)
پیس میکر چیست ؟
پیس میکر یا همان "باطری قلب" میتواند کندی ضربان قلب را تشخیص دهد و با فرستادن جریان الکتریکی یک ضربان طبیعی و منظم را برقرار کند. پیس میکر از قطعات کوچک کامپیوتری و یک باطری کوچک ولی با طول عمر طولانی تشکیل شده است.
پیس میکر در قسمت فوقانی سینه و یا شکم در زیر پوست تعبیه میشود (نحوه تعبیه پیس میکر بعداً شرح داده می شود). جریان الکتریکی که توسط پیس میکر تولید شده است از طریق سیمهای مخصوصی که به آن لید گفته می شود و در داخل قلب قرار میگیرند به عضله قلب هدایت میشود. این سیمها همچنین به پیس میکر کمک میکنند تا از چگونگی ضربان قلب آگاه شده و بتواند در موقع نیاز جریان الکتریکی لازم را بفرستد.
چرا من به پیس میکر نیاز دارم ؟
اگر ضربان قلب شما به حدی کند باشد که منجر به سرگیجه، خستگی، غش، تنگی نفس و یا از دست رفتن هوشیاری شود شما ممکن است به پیس میکر نیاز داشته باشید. در مواردی کندی های بدون علامت هم نیاز به پیس میکر دارند. در بسیاری از موارد پیس میکر به شما کمک میکند تا یک ضربان قلب طبیعی داشته باشید.
پیس میکر چگونه ضربان قلب را تنظیم میکند ؟
پیس میکر میتواند ریتم قلب را تشخیص دهد و براساس آن و همچنین براساس آنچه که توسط پزشک برنامه ریزی شده است میتواند در زمان لازم با فرستادن موج الکتریکی به قلب ریتم طبیعی آن را حفظ کند. اکثر پیس میکرها همچنین میتوانند فعالیت بیمار مانند از پله بالا رفتن و یا ورزش کردن را تشخیص داده و ضربان قلب را براساس میزان فعالیت، تند یا کند نمایند.
بعداز اینکه پیس میکر در بدن بیمار تعبیه شد پزشک میتواند با استفاده از "پروگرامر" آن را از خارج از بدن تنظیم نماید. پروگرامر یک کامپیوتر مخصوص میباشد که میتواند دستورات لازم را ازطریق امواج خاص و از روی پوست به پیس میکر منتقل کند. این عمل بدون درد میباشد و پروگرامر می تواند اطلاعات موجود در پیس میکر راجع به قلب بیمار را در اختیار پزشک قرار دهد.
یک موج الکتریکی ناشی از پیس میکر چگونه احساس می شود؟
اغلب افراد نمی توانند آن را احساس کنند. موج الکتریکی یک پیس میکر بسیار کوچک می باشد. اگر شما آن را احساس کردید، پزشک شما با تغییر برنامه ریزی پیس میکر میتواند آن را برطرف کند.
با پایان یافتن عمر باطری چه اتفاقی می افتد؟
بطور معمول عمر یک پیس میکر بین پنج تا ده سال می باشد که این میزان وابسته به نوع باطری، چگونگی عملکرد آن، شرایط طبی بیمار و سایر عوامل می باشد. باطری به ناگهان از کار کردن نخواهد ایستاد و معمولا" طی یک دوره چندین ماهه عمر آن به پایان خواهد رسید و همیشه قبل از اتمام عمر آن زمان کافی برای تعویض وجود دارد. پزشکان در هر ویزیت طول عمر باطری را چک خواهند کرد. زمانیکه انرژی پیس میکر نزدیک به پایان باشد باید با یک پیس میکر جدید تعویض شود و بنابراین یک عمل کوچک دیگر باید انجام شود که در این عمل تنها باطری که در زیر پوست تعبیه شده تعویض می گردد و سیمها بطور دائم باقی می مانند.
انواع مختلف پیس میکرها
اولین پیس میکر که در 50 سال پیش ساخته شد به اندازه یک ساعت رومیزی بود و طول عمر آن کمتر از 12 ماه بود. امروزه پیس میکرها بسیار کوچکتر میباشند و میتوانند تا سه حفره قلب را تحریک کرده و عمری بین 5 تا 10 سال دارند.