تحقیق مقاله بیماری سل

بیماری سل

سل یکی از بیماری های عفونی وواگیردار است که عامل آن میکروب سل می باشد . این میکروب (مایکوباکتریوم توبرکلوزیس)در قطرات بسیار ریزمعلق در هوا که با سرفه و عطسه توسط بیماران پراکنده می شود وجود دارد و از راه مجاری تنفسی وارد بدن انسان می شود واکثرا در ریه ها که محل مناسبی برای رشد میکروب است جای می گیرد. در این صورت فرد به میکروب سل آلوده می شود اگر سیستم ایمنی بدن نتواند میکروب سل را مهارکند میکروب سل تکثیر می یابد وفرد به بیماری سل مبتلا می شود.در 30درصد موارد ،اعضای دیگر بدن نیز دچار عفونت با این میکروب می شوند که به آن سل خارج ریوی می گویند. سل به طور اولیه ریه ها را درگیر می کند ولی ممکن است به سایر اعضا گسترش یابد. اعضایی که سل می تواند آنها رادچار عفونت کند شامل کلیه،قلب،دستگاه گوارش،مغز،استخوان ها،مفصل ها،حنجره و...است سل دوران کودکی معمولا محدود به قسمت میانی ریه ها است ولی ممکن است گسترش یافته ومننژیت ایجادکند.

ریه ها

سل در بزرگسالان معمولا ریه ها وکلیه ها را درگیر می کند.

< >علائم شایع سل:در مراحل اولیه بدون علامت است وغالبا علائمی شبیه آنفلونزا دارد در مراحل ثانویه علائم شامل:

*سرفه طولانی بیشتر از دو هفته (سرفه ممکن است بدون خلط یا همراه با خلط خونی ،زرد،غلیظ،خاکستری وچرکی باشد)

*تعریق شبانه

*تب

*بی اشتهایی

*کاهش وزن

*درد قفسه سینه وتنگی نفس

*خستگی وضعف عمومی

*ودرمواردی شاید ادرار قرمزیا کدر نیز دیده شود.

< >راههای انتقال : دوهفته پس از شروع درمان منظم خطر سرایت به دیگران از بین می رود.

*تماس نزدیک با فرد مبتلا به سل فعال ابتلای فرد به عفونت به مدت زمان سپری شده در هوای آوده ،نزدیکی به شخص ومیزان تهویه بستگی دارد.

فرد مبتلا به عفونت سل،میکروب را از طریق سرفه،عطسه،صحبت کردن،خنده ،آوازخواندن و...رها می کند قطرات ریز در هوا پراکنده می شوند واگر وارد دستگاه تنفس فرد دیگری شوند باعث ایجاد بیماری سل درآن فرد می شوند.

*گاوها نیز مستعد بیماری سل هستند واز طریق خوردن شیر وفرآوردهای غیرپاستوریزه وگوشت آلوده،میکروب منتقل می شود اما امروزه با کنترل بهداشتی صنایع شیروکشتارگاهها انتقال از این طریق چندان شایع نمی باشد.

*بیماری سل از راه وسایل آلوده مثل بشقاب ودیگر وسایل مورد نیاز واستفاده بیمار به ندرت سرایت می کند و استریل کردن چنین وسایلی بدون ارزش بوده ویاارزش ناچیزی دارد.

- وضعیت انتشار بیماری دردنیا:

سل یکی از بیماری های قدیمی است که همواره به عنوان یکی  از مهمترین علل ناتوانی و مرگ و میر  در جهان مطرح بوده است. سالانه 10میلیون  نفر مبتلا به بیماری سل می شوند و 3میلیون نفر از آنها جان خود را از دست می دهند. در کشورهای در حال توسعه مثل پاکستان و افعانستان بیما ری  سل از همه بیشتر است.بیماری سل بیشترمردان را درگیر می کند مثلا نسبت تعداد مرد به زن بین سه به یک و پنج به یک  در حال  تغییر است وسل بیشتر سیاه پوستان را درگیر می کند. سل در هر سنی می تواند رخ دهد. هم اکنون بیش از 30میلیون نفر در جهان از بیماری سل رنج می برند سل احتمالا علت 6درصد  از مرگ ومیرهای مردم دنیاست .سل زمانی تحت کنترل بود اما امروزه به خاطر موارد زیر روبه افزایش است :

*شیوع آلودگی به ویروس ایدز(افراد ایدزی به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن  بیشتر دچار عفونت می شوند و تقریبا 70درصد مبتلایان به ایدز مبتلا به سل می شوند.

*بروز مشکلات اقتصادی ،اجتماعی در کشورها (آفریقا،عراق،آسیای جنوب شرقی و...)

*فقر وسوء تغذیه

* جمعیت زیاد و ضعف سیستم بهداشتی و محل زندگی غیر استاندارد

*افزایش افراد بی خانمان ،بی سواد،بودجه ناکافی سیستم بهداشتی

*مقاومت سل در برابر بعضی داروها

*اعتیاد به مواد مخدر (معتادان تزریقی و مصرف الکل باعث ضعف سیستم ایمنی بدن می شوند.

*شاغل بودن در بعضی موسسات (بیمارستان،زندان ،مراکز بهداشتی و...)

*مهاجرت از کشورهایی که میزان شیوع سل درآنها بالاست.

* بیماری هایی که مقاومت بدن را کم می کنند(سرطان،پیوند اعضاو...)

* پیگیری نکردن مردم فقیر برای درمان و کاهش تمایل توسط مراقبین بهداشت

< >سل ریوی *در سل ریوی قسمتهای بالایی ریه به علت غلظت بالای اکسیژن درگیر می شود .

*سرفه مزمن نشانه ی اصلی بیماری است خون در خلط شایع بوده ومعمولا به صورت رگه در خلط است.

سل ریوی بیماری عفونی است که به طور اولیه ریه ها را مبتلا می کند و همچنین می تواند به سایر قسمتهای بدن گسترش یابد که سل خارج ریوی گوییم که از طریق خون و غدد لنفاوی منتشر می شود و میکروب رها شده در خون به تمام نقاط بدن حمل شده و استخوان ها ،قلب ،کلیه ،کبد ،مننژ(پرده مغز) ویا اعضای دیگر را در گیر کند.

< >سل کلیه : علائم اصلی آن دردهایی در منطقه پایین کمر است که ابتدا شدت کمی داشته اما به مرور زمان شدیدتر می شود .ادرار فراوان ودردناک ،ضعف،تب نامنظم وادرار خونی وادارای که تکه هایی شبیه پنیر در آن باشد از علائم آن است. سل اسکلتی : سل ستون فقرات شایع ترین سل اسکلتی است و معمولا  باعث فرسایش استخوان ها می شود  سل مفاصل اکثرا ران ها وزانوها را درگیر می کند. سل حنجره : علامت اصلی آن خشونت صدا است این بیماران شدیدا آلوده کننده هستند .مننژیت سلی:درکودکان ممکن است رخ دهد که قاعده مغز را گرفتار می کند و علائم اولیه بیماری به صورت تغییرات رفتاری و شخصیتی است و علائم ثانویه  شامل تشنج،فلج اعضاءصورت و چشم، ترس از نور و بی حسی می باشد.سل مجاری گوارشی : ممکن است در هر یک از قسمتهلای لوله گوارشی ایجاد شود علائم آن شامل :یبوست یا اسهال،درد ضعیف در ناحیه شکم،تب نامنظم وگاهی اوقات خونریزی روده ای ایجاد می شود.سل ارزنی: به علت ا نتشار خونی میکروب می باشد تب های نامنظم با کم خونی وبزرگ شدن طحال همراه است در عکس سینه برجستگی های ظریف در هردو ریه دیده می شود.تشخیص

نخستین گام در برنامه مبارزه با بیماری سل شناسایی آنها است جهت تشخیص سل از معاینات جسمی، انجام تست پوستی توبرکولین ،رادیو گرافی قفسه سینه و کشت خلط ،بررسی های آزمایشگاه خون ،آزمایش خلط استفاده می شود. آسانترین وبهترین روش برای تشخیص بیماری سل آزمایش نمونه خلط است که در سه نوبت انجام می شود:

< >نمونه ی اول :در اولین مراجعه و در حضور کارمند بهداشتینمونه ی دوم : صبح ر وز بعد ،قبل از برخاستن از خوابنمونه ی سوم: هنگام تحویل نمونه ی دوم ودر حضور کارمند بهداشتی در آزمایشگاه از هر نمونه خلط لام تهیه می شود ودر زیر میکروسکوپ بررسی می گردد و عامل بیماری که میله ای شکل وبه رنگ قرمز است دیده می شود.

< >آزمایش پوستی توبرکولین (یا تست مانتو) تزریق توبرکولین روش ا ستانداردی است و فقط باید توسط کسانی انجام گیرد که در موارد انجام و تفسیر آن آموزش دیده اند . توبورکلین را به داخل پوست در سطح داخلی ساعد تقریبا کمی پایین تر از آرنج تزریق می کنند . محل تزریق ،اسم ،تاریخ،زمان انجام آزمون ثبت می شود و48تا72ساعت  پس از تزریق خوانده می شود و واکنش به صورت سفتی(سخت شدن)وقرمزی ایجاد می شود پس  ازلمس ناحیه ی سفت قطر عرضی سفتی را اندازه می گیریم . محل قرمز بدون سفتی برای ما ارزشی ندارد و فقط قطر عرضی منطقه ای سخت باید اندازه گیری شود .سفتی در اثر تجمع لنفویست ها ایجاد می شود .این تست 2تا8هفته پس از شروع عفونت سل مثبت می شود.

*اگر قطر سفتی بیش از10میلی متر باشد=تست مثبت

*اگر قطر بین 5تا10میلی متر باشد= تست مشکوک (ممکن است مثبت باشد)

*اگر قطر بین 0تا4میلی متر باشد=تست منفی

تست توبروکلین مثبت به معنی ابتلا به بیماری سل نیست بلکه شاید نشان دهنده این باشد که فرد تماس قبلی با میکروب سل داشته ویا اینکه واکسن سل(ب ت ژ)را دریافت کرده است .واکنش تست مشکوک  (یعنی بین 5تا10میلی متر) در یمارانی که به HIVیا ایدز مبتلا هستند وآنهایی که تماس  نزدیک با فرد مبتلا به سل دارند و افرادی که عکس ریه سل را نشان می دهد مثبت به حساب می آید . بیش از 90درصد افرادی که تست توبرکولین آنها مثبت است علا ئم بالینی بیماری سل را ظاهر نمیکنند.

ممکن است فردی مبتلابه سل باشد اما تست توبرکوکلین آن منفی باشد که دراین صورت عوامل زریر باعث منفی شدن تست شده اند:

*مشکلا ت تکنیکی مانند تزریق زیر جلد(زیر پوست)

*مصرف مواد تاریخ گذشته ونگه داشتن ماده در سرنگ قبل از تزریق

*عواملی مثل سن (مخصوصا در نوزادان وافراد مسن)

*عفونت های ویروسی مثل سرخک ، اوریون ،تزریق واکسن و..)

* سوء تغذیه وبیماری هایی مثل نارسایی مزمن کلیه،سوختگی ،افراد مبتلا به ایدز

*عفونت های باکتریایی (مثل تب مالت و...)ونقص سیتم ایمنی بدن

< >درمان بیماری سل:*سل قابل درمان است ونباید کسی از این بیماری بمیرد .

* درحال حاضر بیماری سل کاملا قابل درمان است اما به شرطی که بیماران به طور منظم و کامل و تحت نظارت مستقیم کارمند بهداشتی و فرد دوره دیده دارو مصرف کنند .

*در اکثر موارد نیازی به بستری شدن در بیمارستان وجود ندارد.