پروژه کارآفرینی نساجی

فصل اول

کلیات

1- 1 مقدمه :

نساجی و پارچه بافی یکی از صنایع مورد استفاده عامیانه در جوامع مختلف می باشد ، گرایش به استفاده از منسوجات در تمامی کشور های دنیا یسیار زیاد است ، نساخی و پارچه بافی در بسیاری صنایع کاربرد دارد ، بهره گیری از تکنولوژی های مدرن در تولید پارچه در کشور چین باعث پیشرفت این کشور در این صنعت و پیشی گرفتن از سایر رقبا شده است ، امروزه پارچه های چینی در طرح ها و رنگهای متنوع در بازار تمامی کشور ها به وفور یافت می شود و این باعث ورشکستگی و رکود بازار های داخلی کشور ها شده است .

1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :

کارگاه صنایع نساجی و پارچه بافی 

– دلایل انتخاب طرح :

کارگاه نساجی و پارچه بافی شاید یکی از مشاغل پرخطر در حال حاضر با توجه به وضعیت بازار های خارجی و داخلی باشد ، ولی با توجه به عدم کیفیت محصولات چینی و ارزان قیمت ، تولید محصولاتی با کیفیت در طرح ها و رنگ های متنوع و با قیمت مناسب می تواند بازار های داخلی را تغییر دهد و گرایش به سوی تولیدات داخلی را افزایش دهد .

1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :

خودکفایی ، شکوفایی صنایع ، اشتغالزایی قابل توجه ، سوددهی مالی و بسیاری موارد دیگر از موارد مفید بودن طرح برای جامعه میباشد و همچنین نشان دادن این مطلب که طرح و ایده نو و خلاقانه همیشه می تواند باعث موفقیت باشد.

تاریخچه و سابقه مختصر طرح :

از آغاز پیدایش انسان ، همواره چگونگی پوشش و نجات او از سرما مطرح بوده است. مصریها نزدیک به  ۵۵۰۰  سال پیش هنر ریسندگی و بافندگی پنبه را آموختند و چینیها با پرورش کرم ابریشم در حدود  ۳۶۰۰  سال پیش مشکلات پوشش خود را حل کردند. در سده هفدهم دانشمند انگلیسی به نام رابرت هوک  "Robert- Hooke" پیشنهاد کرد که می‌توان الیاف را با توجه به شیوه‌ای که کرم ابریشم عمل می‌کند تولید نمود.پس از آن ، یک بافنده انگلیسی به نام لویزشواب  Lois- Schwabe توانست الیاف بسیار ظریف شیشه را با عبور شیشه مذاب از منافذ بسیار ریز تهیه نماید. پس از چندی ، سایر دانشمندان موفق به استخراج سلولز چوب و در نتیجه تولید الیاف شدند در سده‌های هجده و نوزدهم، همراه با انقلاب صنعتی ، رسیدگی و بافندگی مبدل به تکنولوژِی تهیه پارچه از الیاف گوناگون طبیعی و مصنوعی شد.

نساجی و پارچه بافی یکی از صنایعی است که از دوره های بسیار نخستین مورد توجه انسان قرار گرفته ، ایجاد صنعتی برای تولید پارچه ها و استفاده در تولید پوشاک مودم از قدیم رایج بوده است ، با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی کارگاه ها و کارخانه های نساجی و پارچه بافی نیز پیرفت کردند و این پیشرفت در زمینه های تنوع تولیدات ، رنگ و کیفیت تولید و نحوه تولید بوده است ، این طرح در استان در چندین مرحله اجرا شده است ، چند مورد از موارد اجرا شده این طرح هم اکنون وضعیت اقتصادی مناسبی ندارد ولی موارد نیز هستند که دارای وضعیت اقتصادی مناسبی هستند .

وضعیت مختصر اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی محل اجرای طرح :

محل اجرای این طرح شهرک صنعتی البرز در ایتان قزوین است که به دلیل دارا بودن امکانات صنعتی و شناخته شده بودن یکی از موقعیت های مناسب اجرای طرح در استان میباشد ، وضعیت اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی مناسب و متناسب با طرح یکی از عوامل انتخاب این محل برای اجرای این طرح است .

● مقدمات تکمیل کالای نساجی 

تمام پارچه‌های نساجی پس از خروج از سالن بافندگی کم و بیش دارای مقادیری ناخالصی و عیوب می‌باشند. لذا لازم است به منظور آماده کردن پارچه برای عملیات تکمیل اصلی آنرا تحت عملیات مقدمات تکمیل قرار داد. مانند توزین و متراژ پارچه ، کنترل عیوب پارچه ، گره گیری ، رفوگری و گرفتن ناخالصیها بخصوص در مورد پارچه‌های پشمی که دارای ناخالصیهای سلولزی و خرده چوب و ... می‌باشد.

● روشهای تکمیل کالای نساجی 

عملیات و کارهای تکمیل در نساجی برای افزایش نرمی زیر دست ، درخشندگی و بطور کلی افزایش مرغوبیت پارچه می‌باشد. عملیات تکمیل بستگی به چند عامل مهم دارد که عبارتند از: نوع الیاف ، ویژگی فیزیکی الیاف ، ابلیت جذب مواد گوناگون شیمیایی ، حساسیت الیاف نسبت به مواد تکمیل. عملیات تکمیل در مجاورت رطوبت ، دما و فشار معمولا به سه روش انجام می‌گیرد:

۱) روشهای مکانیکی:

مانند تراش پارچه ، خار زدن ، اطو کردن ، پرس کردن و  ... .

۲) روشهای شیمیایی:

مانند تکمیل رزین ، سفید کردن و مقاوم کردن پارچه در برابر آتش و غیره. در این روش معمولا در اثر فعل و انفعالات شیمیایی حاصل بین لیف و ماده شیمیایی مصرف شده عمل تکمیل بدست می‌آید و یا اینکه ماده شیمیایی مصرف شده در اثر رسوب کردن و یا اضافه شدن در روی پارچه ، باعث تغییر در خواص پارچه می‌شود، مانند آهار دادن پارچه پنبه‌ای با محلول مواد پلیمری.

۳) روشهای مکانیکی- شیمیایی:

در این حالت از روشهای مکانیکی و شیمیایی بطور توام بهره گرفته می شود، مانند بشور و بپوش کردن پارچه و یا تثبیت حرارتی پارچه.

● انواع تکمیل تکمیل موقت 

در این نوع تکمیل ، کالا را به منظور خاصی تحت عملیات تکمیلی قرار می‌دهند بطوری که اثر تکمیلی آن در عملیات بعدی مثل شستشو و غیره از بین می رود، مانند آهار دادن پارچه‌های پنبه‌ای برای عملیات بافندگی و شستشوی آهار پس از خاتمه عملیات بافندگی.

▪ تکمیل دائم 

در این نوع ، اثر تکمیلی تا زمانی که پارچه حالت خود را از دست ندهد (مخصوصا در مقابل شستشو و پوشش) باقی خواهد ماند، مانند رسوب دادن رزینهای مصنوعی مثل استرها و اترهای سلولز در روی پارچه و یا کلرینه کردن کالای پشمی یا تکمیل با فرمالدئیدها.

▪ تکمیل ثابت 

در این نوع ، اثر تکمیل مادام العمر در روی کالا باقی می‌ماند و حتی بعد از اینکه پارچه حالت و ماهیت خود را به عنوان پارچه خارجی از دست بدهد، آثار تکمیل در آن باقی خواهد ماند. مانند پلیمریزه کردن بعضی از منومرهای اکریلیکی در روی زنجیرهای اصلی مولکولهای پارچه‌های سلولزی و یا پروتئینی  

● شستشوی کالای نساجی 

عمل شستشو ، اولین عمل تکمیل مرطوب می‌باشد و به منظور بر طرف کردن مواد خارجی مانند روغنهای ریسندگی ، واکسها و ناخالصیهای قابل حل در محلولهای شستشو انجام می‌گیرد. عملیات شستشو عبارتست از عمل کالا با پاک کننده‌های مناسب همراه با مواد قلیایی و یا در غیاب مواد قلیایی. در صورت استفاده از صابون برای عملیات شستشو ، احتیاج به آب نرم می‌باشد. ولی برای پاک کننده‌های مصنوعی چگونگی سختی آب اهمیت ندارد. همچنین برای اصلاح سفیدی پارچه و شفافیت رنگ الیاف آن عمل شستشو انجام می‌گیرد.

▪ آهار زنی و آهار گیری 

به منظور افزایش استحکام در برابر پارگی ، کاهش نیروی سایشی و خواباندن پرزهای سطحی الیاف نخهای تار را آهار می دهند. مواد آهاری ، ماکرومولکولهایی هستند که ممکن است بر اثر پیوند بین خود و یا با الیاف تشکیل پوششی به دو نخ دهند. آهار طبیعی عبارتند از: نشاسته‌ها و مشتقات آنها ، مشتقات سلولزی و (پروتئینها)). آهارهای مصنوعی عبارتند از: انواع پلی وینیل الکلها ، انواع پلی اکریلات و انواع کوپلیمراستایرین و مائیک اسید.

قبل از انجام عملیات تکمیل مرطوب لازم است آهار نخ تار پارچه با اندازه کافی بر طرف شود تا در مراحل شستشو ، سفیدگری و رنگرزی یا چاپ ، مزاحمت و نایکنواختی ایجاد نکند و در ضمن مقداری از مواد در تکمیل رنگ را به خود جذب نکند. روشهای آهارگیری عبارتند از: آهار گیری با اسید ، آهار گیری با روش تخمیر ، آهار گیری با اکسید کننده‌ها ، آهار گیری با آنزیمها.

▪ مرسریزاسیون 

یکی از عملیاتی که روی پنبه انجام می شود، عمل مرسریزه می‌باشد که شامل تماس پنبه (اعم از الیاف نخ یا پارچه) با محلول سود سوزآور و سپس شستشوی محصول در محلول رقیق اسید و سپس آب سرد به منظور خنثی کردن قلیایی و سرانجام خشک کردن محصول است. بر اثر مرسریزاسیون درخشندگی و جلای پنبه افزایش می‌یابد و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آن تغییرات زیادی پیدا می‌کند. معمولا پارچه‌های مرغوب پنبه‌ای پیراهنی ، رومیزی ، ملحفه‌ای و همچنین نخهای قرقره مرسریزه می‌شوند.

▪ سفیدگری 

هدف از سفیدگری ، از بین بردن رنگدانه‌ها و ناخالصیهای دیگر و در نتیجه سفید جلوه دادن الیاف می‌باشد. البته سفیدگری پنبه بسیار مهم تراز سفیدگری پشم می‌باشد، چون درصد بالایی از پشم بصورت کالای رنگی به بازار عرضه می‌شود. ولی در مقابل ، مقدار زیادی از پارچه‌های پنبه‌ای بصورت سفید و یا پارچه‌های چاپ شده با زمینه سفید مورد استفاده قرار می‌گیرد. پارچه‌های ملحفه‌ای ، رومیزی و پیراهنی نمونه‌هایی از پارچه‌های پنبه‌ای هستند که احتیاج به سفیدگری دارد.

سفیدگری پنبه بیشتر با مواد اکسید کننده مثل کلریت سدیم و هیپوکلریت سدیم و آب اکسیژنه و مواد احیا کننده مانند هیدروسولفیت و سفیدگری پشم با اکسید کننده آب اکسیژنه همراه با آمونیاک یا سیلیکات قلیایی و مواد احیا کننده ، اکسید گوگرد و یا بی سولفیت سدیم و اسید سولفوریک و سفیدگری الیاف مصنوعی با اکسید کننده آب اکسیژنه ، کلریت سدیم و هیپوکلریت سدیم و احیا کننده ، هیدروسولفیت و در صورت لازم مواد سفید نوری به همراه سفید کننده قبلی انجام می‌گیرد.