فصل اول
کلیات
1- 1 مقدمه :
با توجه به اینکه شمار کارخانجات و واحدهای مشابه به شماره انگشتان دست نمی رسد دولت به ناچار برای مبارزه با چنین معضلی مجبور خواهد شد با وارد کردن تجهیزات مورد نیاز هزینه سنگینی را پرداخت کند از طرفی مشکلات تعمیرات و نگهداری آن ها با توجه به وارداتی بودن آن قابل پیش بینی است و دولت ناچار است مطیع سرسپرده بیگانگان شود. با توجه به مسائل سیاسی و اقتصادی ذکر شده توجیه علمی و سیاسی آن مشخص می شود.
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
تولید تجهیزات پزشکی
محل اجرا :
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
توجه به خودکفایی این صنعت و همجنین نیاز بازار داخلی به تولید این محصول با توجه به این که تولید تجهیزات پزشکی می تواند به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور کمکی هر چند کوچک نماید و با در نظر گرفتن علاقه خود به فعالیت های پزشکی این طرح را برای اجرا انتخاب کرده ام.
1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :
این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، شکوفایی اقتصادی و خودکفایی در تولید یکی از محصولات ، سوددهی و بهبود وضعیت اقتصادی ، اشتغالزایی ، استفاده از نیروی انسانی متخصص در پرورش کالای داخلی و بهره گیری از سرمایه ها و داشته های انسانی در بالندگی کشور .
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 23 نفر میباشد .
معرفی برخی از تجهیزات پزشکی
فشارسنج خون
بازوبند فشار خون به همراه گوشی پزشکی
فشار سنج خون دستگاهی است که در پزشکی برای اندازهگیری فشار خون افراد استفاده میشود.
انواع
فشارسنج جیوهای: این نوع فشارسنج مهمترین استاندارد اندازهگیری فشار خون شناخته میشود. در این دستگاهها، یک ستون جیوه مثل دستگاه دماسنج وجود دارد که فشار را نشان میدهد.احتمال درست کار نکردن این دستگاه خیلی کم است. ستون جیوه تنها چیزی است که در آن حرکت میکند. هنگام خواندن فشار، باید به اعدادی دقت شود که در دو طرف ستون جیوه ارائه شدهاند. با اینحال، استفاده از فشارسنج جیوهای رو به کاهش است، چون جیوه سمی است و میتواند محیط را آلوده کند.
فشارسنج عقربهای بعضی از دستگاههای فشارسنج عقربهای هستند. فشارسنج عقربهای وسیلهای است فنردار که با استفاده از فشار هوا عقربهای را روی صفحه مُدرجی حرکت میدهد که هر درجهٔ آن نشانگر یک میلیمتر جیوهاست. این نوع فشارسنج ارزان و حملش نسبت به نوع جیوهای راحتتر است.
فشارسنج دیجیتال':از آنجا که در موارد نادر دستگاههای دیجیتالی و خودکار فشارخون را اشتباه محاسبه میکنند، همیشه ترجیح داده میشود که از فشارسنج جیوهای استفاده شود و استفاده از دستگاههای دیجیتالی تنها برای بیمارانی توصیه میشود که توانایی استفاده از این وسایل استاندارد را ندارند.
دماسنج
یک دماسنج جیوهای معمولی
دماسنج، وسیلهای است که بر مبنای واحدهای مختلف دما را اندازه میگیرد.
اندازهگیری دقیق دما توسط دماسنج صورت میگیرد. سادهترین و رایجترین نوع دماسنج، دماسنجهای جیوهای و الکلی است. اساس کار این دماسنجها بر انبساط مایعات است.
اندازهگیری دما توسط دماسنجهای جیوهای و الکلی برای دماهایی امکانپذیر است که بالاتر از نقطهٔ انجماد و پایینتر از نقطهٔ جوش مایع درون دماسنج باشد. که معمولاً دماسنجهای الکلی دماهای +۷۸ الی -۱۶۵ را میتوانند نشان دهند و برای اندازهگیری دماهای بالاتر باید از دماسنجهای ترموکوپلی و آذرسنجها استفاده نمود.
انواع دماسنج
دماسنج معمولی (استاندارد Thermometer)
دماسنج حداکثر (Max-Thermometer)
دماسنج حداقل (Minimum Thermometer)
دماسنج حداقل-حداکثر (Min-Max Thermometer)
دمانگار (Thermograph)
دماسنج طبی
آبسلانگ
آبسلانگ (absolang) چوبی سادهاست که هنگام معاینه حلق بیماران به کار میرود تا بالا آمدن زبان مانع معاینه نباشد. معمولا طول آبسلانگ حدود ده سانتیمتر و عرض آن دو سانتیمتر است. سطح آبسلانگ مسطح بوده و دو سر آن تقریبا گرد است.
اسپیرومتر
اسپیرومتر دستگاهی است برای اندازهگیری حجم هوای دم و بازدم. این دستگاه تنفس جهت اندازه گرفتن اکسیژن از هوای محیط و انتشار آن به سلولهای بدن برای انجام فعالیتهای متابولیک بدن و همچنین دفع دیاکسیدکربن حاصل از متابولیسم بدن است. ریهها اعضای اصلی این دستگاه هستند. این دستگاه فعالیتهای دیگری نیز از قبیل گرم و تازه کردن گازها در تماس با سطح (سطح تهویهای)، محافظت غشاءهای سطحی از عوامل مخرب محیطی مانند اجزاء سمی معلق در هوا، میکرو ارگانیسمها، خشکی و دمای بسیار زیاد و همچنین خنثی کردن ناگهانی PH و مایعات بدن به کار میرود. جهت درک بهتر رفتار گازها در این دستگاه از قوانین رابرت بویل، چالز و هنری استفاده میشود.
تنفس
تنفس را میتوان این گونه تعریف کرد: تبادل گازها بین موجود و محیطی که در آن زندگی میکند. با این تعریف دو نوع تنفس در موجود زنده خواهیم داشت:
تنفس داخلی (سلولی)
تنفس خارجی (ریوی)
پارامترهای تنفسی
نمودار حجمها و ظرفیت های ریوی
پارامترهای تنفسی، اندازه گیریهایی هستند که از بررسی آنها میتوان، وضعیت عملکرد تنفس را نشان داد. این پارامترها شامل حجم های ریوی، ظرفیت های ریوی، مقاومت راههای هوایی. پذیرش و الاستیسیته ریوی و فشار داخل سینهای است. تنها قسمتی از هوایی که به داخل دستگاه تنفس وارد میشود، به آلوئل ها میرسد و قسمتی از آن در فضای هدایتی باقی می ماند که در نتیجه برای تبادل گازی، با خون در دسترس نیست. به این هوا، هوای مرده گفته میشود. دلیل وجود چنین حجمی این است که همواره مقداری هوا در سیستم تنفسی وجود دارد که سیستم را باز نگه میدارد در نتیجه هربار نیروی زیادی برای باز کردن راههای هوایی و بخش تنفسی لازم نیست.
اسپیرومتر
نمای یک اسپیرومتر بسیار ساده
از این دستگاه برای اندازهگیری برخی از حجمها و ظرفیتهای ریوی استفاده میشود. یک اسپیرومتر ساده در شکل نشان داده شده است. این دستگاه از طرفی به زنگی شبیه است که بالای یک ظرف آب قرار گرفته است. یک لوله خرطومی هوا، از یک قطعه دهانی به فضای بالای سطح آب در داخل زنگ، کشیده میشود.
یک نمونه از ریسمان آویزان شده است که نیروی کششی روی سیمان پدید آورده و وزن رنگ را دقیقا در فشار یک اتمسفر متعادل نگه میدارد. به این ترتیب، وقتی شخص در داخل قطعه دهانی نفس نمیکشد، زنگ در بالای سطح آب در حالت سکون خواهد بود. اما در زمان بازدم، فشار داخل زنگ به بالای فشار اتمسفر، افزایش مییابد که در نتیجه آن زنگ بالا میرود. به طور مشابه در هنگام عمل دم، فشار داخل زنگ، کاهش مییابد. به طور کلی، در هنگام افزایش فشار، زنگ بالا رفته و در زمان کاهش فشار، پایین میآید. همراه با تغییر فشار زنگ، حجم داخل ان تغییر میکند. این کاهش حجم، موقعیت وزنه مقابل تغییر میکند. با اتصال قلم به وزنه، تغییرات حجم بر روی کاغذ قابل ثبت است. روش توصیف شده ابتدایی روش ثبت حجمهای ریوی است که با توجه به دستوری که کاربر سیستم به بیمار میدهد و انواع روش های تنفسی که اعمال میشود، منحنیهای مورد نظر پزشک ثبت میشود. مدلهای بسیار جدیدتری به بازار ارائه شده است که یک نمونه از آن در شکل دیده میشود.
برخی از اسپیرومترها یک خروجی الکتریکی دارند به این شکل که وقتی تک قسمتی در قطعه دهانی وجود ندارد پتانسیل الکتریکی صفر و در نتیجه سیگنالی نداریم اما در هنگامی که بیمار در داخل لوله نفس میکشد، پتانسیل الکتریکی مثبت و منفی متناسب با حجم به دو انتهای پتانسیومتر، متصل میشود و سیگنال الکتریکی حاصل بیانگر حجم مورد نظر است. فلومترهای التراسونیک هم به صورت تجاری موجود است که بر اساس اختلاف تغییر داپلر که روی امواج التراسونیک ثبت شده کار میکند. از ترانسدیوسر Pinwheel نیز جهت اندازه گیری حجمهای ریوی، استفاده شده است.
روش های اسپیرومتری:
روش های اسپیرومتری به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
۱- روش حجم سنجی؛
۲- روش فلومتری
روش فلومتری فلومتری خود شامل تکنیک های مختلفی است که به ۴ تکنیک آن در ذیل اشاره می شود:
اسپیرومتر نوع فلیسچ( Fleisch) : شار هوا در این دستگاه به وسیله مقاومت معینی که در داخل تیوپ ثابت شده است اندازه گیری می شود. در این نوع اسپیرومتر مقاومت در برابر شار به وسیله ی آرایه ای از مویرگ های هم جهت با فشار هوا اندازه گیری می شود. افت فشار در طول مقاومت در جریان های نسبتا کم هوایی به طور خطی با جریان هوا متناسب است. در این حالت الگوی شار لامینار است. در شارهای بالاتر، جریان هوایی شکل متلاطمی به خود می گیرد و در این حالت افت فشار در طول مقاومت نسبت به شار بیشتر است. دقت اندازه گیری ها در حالتی که الگوی جریان هوا لامینار و ارتباط شار با افت فشار خطی باشد بیشترین مقدار خود را دارد. اسپیرومترهای نوع فلیسچ در اندازه های مختلف و برای بازه های مختلف شار عبوری وجود دارند. مقاومت در برابر عبور شار می تواند بر اثر انباشته شدن ترشحات یا سایر آلاینده ها افزایش یابد. همچنین با تقطیر بخار آب(موجود در بازدم) مشخصه ی شاری آن دستخوش تغییر می شود. همچنین مشخصه شار با ویسکوزیته شار نیز تغییر می کند که این ویسکوزیته خود ناشی از نسبت گازهای موجود در هوای تنفسی و همچنین دمای هواست.
اسپیرومتر نوع لی لی (Lilly) : در این روش شار بر اثر اختلاف فشار در دو طرف یک مقاومت کوچک(ناشی از یک صفحه مشبک فلزی) که در داخل تیوب ثابت شده است اندازه گیری می شود. در این حالت نیز مانند حالت قبل، به ازای جریان های کم ارتباط شار با افت فشار خطی و الگوی شار لامینار است، در جریان های عبوری زیاد دستخوش تلاطم می شود و رابطه ا حالت خطی خارج می گردد. به علاوه دقت اندازه گیری ها در حالت اول(خطی و الگوی لامینار) بیشتر است. سر اسپیرومتر شکل شیپوری دارد و این طراحی برای این است که در بازه های بزرگی از شار عبوری امکان دستیابی به الگوی لامینار فراهم باشد. از این رو اسپیرمترهای نوع لی لی به ازای شارهای ۰ تا ۱۲ لیتر بر ثانیه رابطه خطی از خود نشان می دهند. در این حالت هم مانند حالت قبل عواملی نظیر انباشته شدن ترشحات و تقطیر بخار هوا و ... می تواند مقاومت را دستخوش تغییر نماید. و همچنین ویسکوزیته مشخصه شار را تغییر می دهد.
فلومتر توربینی: در این روش وقتی گاز از در محفظه جریان می یابد، پره چرخان به حرکت در می آید؛ شار عبوری از محفظه با تعداد چرخش پره در واحد زمان متناسب است که این تعداد چرخش با استفاده از سیگنال هایی که از منبع نور پالسی به سلول نوری رسیده و شمارش می شود به دست می آید(طبق شکل). یک مزیت این دستگاه مقاومت آن در برای شار تلاطمی، بخار آب و دمای گاز است. اما عیب این وسیله اینرسی پره است که باید با حداقل کردن جرم پره و اعمال یک منحرف کننده اثر این اینرسی را حتی الامکان کم نمود.
فلومتر سیم داغ: این فلومتر شامل یک سیم پلاتینی باریک است که تا دمای معینی گرم شده و در مرکز محفظه قرار گرفته است. با عبور جریان هوا از فلومتر، این سیم سرد می شود و برای بازیابی دمای اولیه خود به انرژی الکتریکی نیاز خواهد داشت. میزان انرژی الکتریکی اضافی مورد نیاز، شار گاز عبوری را معلوم می کند.
• برای خطی سازی خروجی فلومتر سیم داغ به یک تراشه نیاز داریم
• از آن جا که این فلومتر به جهت شار عبوری حساس نمی باشد، نیاز است که دو سیم داغ به صورت سری قرار بگیرند و جهت جریان هوا از روی سیمی که اول سرد می شود معلوم می گردد
• یک عیب این فلومتر حساسیت آن به ترکیبات و دمای گاز است؛ به علاوه این سیستم ها بسیار آسیب پذیرند و باید با دقت ویژه مورد نگهداری قرار گیرند.