پروژه کارآفرینی بهره برداری از معدن سنگ نمک (با ظرفیت 30000 تن در سال)

- 1 مقدمه :

نمک طعامی که در آبهای نسبتا عمیق رسوب کرده است بطور تپییک دارای لایه بندی و دامیناسیون خوبی است. این حالت ممکن است بسادگی در یک لایه بندی در مقیاس 5 تا 10 سانتیمتر باشد که از تغییرات جزئی در رنگ در اثر تغییر رس ناشی شده است. یک نوع بسیار مخصوص ، نمک طعام لامینه‌ای است که از لایه‌های تا چندین سانتیمتر ضخامت با تناوبی از انیدریت لایمنه‌ای با چندین متر ضخامت تشکیل شده است.

ویژگیهای پتروگرافیکی نمک طعام

در مقطع نازک ، نمک طعام ایزوتوپ است (چون کوبیک است). نمک طعام معمولا رخ قوی و سطوح شکستگی را نشان می‌دهد و دارای سیالات درگیر است. خواص مشخصه نمک طعام در مقطع نازک رلیف خیلی کم ، کلیواژ مکعبی و انحلال آن است و تنها کانی که ممکن است با آن اشتباه شود سیلویت Sylvite است که دارای رلیف بیشتر بوده واندیس آن از بوم کانادا کمتر است.

برم Br در نمک طعام

مقدار برم در نمک طعام اطلاعات مفیدی در مورد الگوی تبخیر و تغذیه در یک حوضه تبخیری می‌کند و نشان می‌دهد که آیا آبها ، دریائی یا قاره‌ای بوده‌اند. برم در طی تبلور نمکها از آب دریا ، خود به صورت کانی تشکل نمی شود. مقدار برم Br در آب دریا 65 پی‌پی‌ام است و همانطوری که آب دریا تبخیر می‌شود و هنگامی که نمک طعام شروع به ته نشست می‌کند، این مقدار به حدود 55 پی‌پی‌ام افزایش می‌یابد. هنگامی که اولین کانی پتاسیم‌دار ته نشین شده بطور تئوری بایستی حدود 75 پی‌پی‌ام باشد و این مقدار از ته نشینی نمک K تا 270 پی‌پی‌ام بالا می‌رود.

1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :

بهره برداری از معدن سنگ نمک

محل اجرا :

1 – 3 – مشخصات متقاضیان :

1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :

توجه به خودکفایی این صنعت و همجنین نیاز بازار داخلی به تولید این محصول با توجه به این که بهره برداری از معدن سنگ نمک می تواند به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور کمکی هر چند کوچک نماید و با در نظر گرفتن علاقه خود به فعالیت های صنعتی و معدنی این طرح را برای اجرا انتخاب کرده ام.

1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :

این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، شکوفایی اقتصادی و خودکفایی در تولید یکی از محصولات ، سوددهی و بهبود وضعیت اقتصادی ، اشتغالزایی ، استفاده از نیروی انسانی متخصص در پرورش کالای داخلی و بهره گیری از سرمایه ها و داشته های انسانی در بالندگی کشور .

1 – 6  - وضعیت و میزان اشتغالزایی :

تعداد اشتغالزایی این طرح 10 نفر میباشد .

تاریخچه و سابقه مختصر طرح :

تغییر روندی که منحنیهای Br حاصل از توالیهای قدیم نمک طعام نشان می‌دهد را می‌توان بر حسب تعادل میان تبخیر و تغذیه تعبیر و تفسیر کرد. روند افزاینده Br به طرف بالا در نمک طعام افزایش درجه شوری را و در طی تبخیر در آب حوضه و ورود کم آب معمولی دریا و عدم نشت شور را به خارج از حوضه را نشان می‌دهد. روند کاهنده Br به طرف بالا ورود قابل ملاحظه‌ای از آب معمولی دریا را پیشنهاد می‌کند، البته یافتن اینکه ورود آب به صورت اتفاقی بوده تا اینکه به صورت ممتد باشد، بسیار متداول است و اینها توسط نامنظمی در پروفیل Br نشان داده می‌شود.

یک روند افزایش نسبتا یکنواخت ، مقدار Br در یک توال نمک طعام ، درجه شوری تقریبا ثابتی را در حوضه نشان می‌دهد و برای رسیدن به این حالت ، نه تنها ورود منظمی از آب معمولی دریا لازم است، بلکه نشت شور را به تلخاب به خارج از حوضه نیز ضروری می‌باشد. چنانچه یک حوضه تبخیری بطور کامل خشک شده باشد، این حالت بایستی توسط مقادیر بینهایت زیاد Br در نمک طعام نشان داده شود. گاهگاهی یک پروفیل خیلی نامنظمی ثبت می‌شود و این می‌تواند نشان دهنده نوسانات شدید درجه شوری شورابه ، یا به احتمال زیاد تاثیر انحلال دیاژنتیکی و ته نشینی مجدد نمک طعام در آبهای درون حفره‌ای را با Br کم باشد.

یکی از شکلهای مهم رسوبات ضخیم نمک طعام این است که معمولا در ارتباط با جریان توده‌ای زیرزمینی بوده و گنبدها و دیاپیرهای نمکی را تشکیل می‌دهند. معمولا ، عقیده بر این است که این ساختمانها حاصل اثرات بویانسی باشند ولیکن با عوامل دیگر نیز در ارتباط هستند. در زیر عمق حدود 900 تا 1200 متری ، نمک طعام دارای چگالی کمتری از سایر رسوبات است و فشار دوباره کافی است تا باعث ایجاد جریان نمک شود.

گنبدهای نمکی در تشکیل نفتگیرهای هیدروکربنی حائز اهمیت‌اند و می‌توانند از طریق شکستگی در سنگهای بالای گنبد کیفیت مخزن را افزایش دهند. این مسئله در مخازن گل سفیدی گرابن مرکزی دریای شمال ، بر اثر حرکت تبخیریهای زشتاین در عمق اتفاق افتاده است.

نمک، یک ماده ی شیمیایی با فرمول Nacl (کلرید سدیم) است که به صورت بلورهای سفید مکعبی شکل، با دانه های ریز یا پودر شور مزه ای بدون بو می باشد و بدون آن هم هیچ غذایی خوش مزه نیست.

در احادیث اسلامی نیز توصیه شده در شروع هر وعده ی غذایی بهتر است مقدار کمی نمک بخورید.

اما به طور متوسط روزانه کمتر از 10 گرم نمک باید مصرف شود و اگر به سلامت خودتان اهمیت می دهید.

نمک در صنایع غذایی

نمک ، علاوه بر این که طعم خوبی به مواد غذایی می دهد، از رشد میکروارگانیسم های نامطلوب در محصول جلوگیری می کند. چربی ها را در محصولاتی مثل سوسیس و کالباس پخش می کند و اکتین و میوزین (پروتئین هایی که گوشت را محکم و زمخت می کنند) را جدا کرده و پروتئین گوشت را حل می کند.در میوه ها و سبزی های کنسرو شده، شرایط مناسبی را برای فعالیت میکروارگانیسم های مطلوب، فراهم و عمل تبخیر را ایجاد می کندو در حالی که به آن طعم مناسب می دهد، بافت های محصول را هم محفوظ نگه می دارد. 

نمک به عنوان موثرترین عامل پایین آورنده ی فعالیت آبی (Water activity)، از رشد و نمو میکروارگانیسم های مضر جلوگیری کرده و فساد مواد غذایی را به تاخیر می اندازد؛ یعنی فشار اسمزی را در خارج از پیکره ی میکروارگانیسم های مضر زیاد می کند و باعث می شود این میکروارگانیسم ها آب از دست دهند و حالت پژمردگی برگشت ناپذیر پیدا کنند. در نتیجه یا رشد شان متوقف می شود، یا از بین می روند.

خالص بودن نمک

این که نمک در صنایع غذایی خالص باشد، خیلی مهم است. کلرید سدیم به عنوان مهم ترین ماده ی الکترولیت، در مایع بین سلولی بدن انسان عمل می کند و در پلاسما، لنف ، مایع بین سلولی عرق و مایع مغزی نخاعی وجود دارد.

وقتی تعادل الکترولیتی بدن به هم می خورد (به عنوان مثال در انواع اسهال)، از محلول های تزریقی کلرید سدیم با غلظت 0/9 درصد (سرم رینگر) استفاده می کنند.

اگر کمی کلسیم در نمک طعام وجود داشته باشد( که در کنسروسازی استفاده می شود)، پوست حبوبات ، گلابی، ذرت و محصولات مشابه سفت می شود؛ به این ترتیب که پکتین موجود در پوست این محصولات با کلسیم ترکیب شده و ماده ی سفت و محکمی را تولید می کند.

متقلبین مواد غذایی از این خاصیت استفاده کرده و برای سفت کردن بافت خیارشورهای تخمیری فله ای نامرغوب، آهک که مقدار زیادی کلسیم دارد، به آنها اضافه می کنند.

ناخالصی‌‌های نمک

نمک چه به صورت استخراج شده از معادن سنگ نمک و چه به صورت استخراج شده از آب دریا دارای ناخالصی‌های فراوانی  است. عمده ‌ترین ناخالصی‌ نمک، سولفات کلسیم یا گچ است که به دلیل سفید بودن آن قابل تشخیص از نمک نیست، ولی اگر نمکی را که دارای ناخالصی گچ است در آب حل نماییم، گچ آن در آب حل نشده باقی می‌ ماند.

ناخالصی دیگری که مانند گچ در آب نامحلول است ولی قابل تشخیص است، گل ولای همراه با آن است که باعث تیرگی رنگ نمک می ‌شود. ناخالصی‌های نامحلول حدود 5 درصد سنگ نمک را تشکیل می ‌دهد.

ناخالصی‌های دیگری که از لحاظ مقدار در سنگ ‌نمک ناچیز هستند، ولی از لحاظ ایجاد عوارض نا مطلوب و مسمومیت در بدن انسان اهمیت دارند، شامل فلزات سنگینی از قبیل سرب، جیوه، کادمیوم، آرسنیک و غیره است که هر کدام از این عناصر مضرات فراوانی برای سلامتی بدن انسان دارند، زیرا این عناصر دارای خاصیت تجمع تدریجی در اندام‌های بدن بوده و مسمومیت‌های مزمن و عوارض بهداشتی مختلفی ایجاد می ‌‌نمایند.

به همین دلیل ضرورت دارد این ناخالصی‌ها طی فرآیند تصفیه، از نمک خوراکی جدا شده و نمک از لحاظ وجود این ناخالصی‌ها، به حد استاندارد و مطلوب برسد.

ناخالصی‌های فلزات سنگین

همانگونه که گفته شد اگر چه ممکن است اینگونه ناخالصی‌ها به مقدار ناچیز در نمک وجود داشته باشند، ولی به علت ایجاد عوارض نامطلوب، برخی خطرات آنها را بیان می کنیم:

1- سرب

ذرات ریز سرب به علت سنگینی وزنشان، کمتر از راه ریه وارد بدن می ‌شوند. سرب و املاح آن در شیره ی معده‌ای و روده‌ حل شده و به شکل کلرور مضاعف سرب و سدیم در می ‌آید که سم آن خطرناک است و مقدار ناچیز آن در بدن باعث مسمومیت می ‌شود.