فصل اول
کلیات
1- 1 مقدمه :
اتخاذ تدابیر و روش های علمی جدید کشاورزی و بکار بردن ماشین ها و ادوات کشاورزی مدرن که بتواند ضمن تولید بیشتر، محصولاتی ارزان قیمت را روانه بازار نماید ، مساله اساسی اقتصاد کشاورزی دنیای امروز است. زیرا با آسان شدن عملیات تولیدی و افزایش بازده از طریق مکانیزه کردن کشاورزی، می توان ضمن بهره برداری بهینه از سطح زیر کشت، از خارج شدن مقدار زیادی ارز از کشور نیز جلوگیری نمود.
دلایل اساسی مکانیزه شدن کشاورزی را می توان در سه عامل بالا بودن سطح دستمزد، صرفه جویی در عملیات تولیدی و بهبود کیفی محصول خلاصه نمود. مکانیزاسیون یکی از مسائل اساسی است که همواره مورد توجه مدیران و برنامه ریزان بخش کشاورزی می باشد. در بین ادوات مختلف کشاورزی که در راستای این هدف از آنها استفاده می شود، بخش عمده ای به خاک ورزها اختصاصمی یابد که بطور مشخصبه دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم شده اند. خاک ورزهای ثانویه بمنظور تهیه بستر مناسب، پایدار و مطمئن برای بذور بکار گرفته می شوند. این ادوات پس از شخم زدن اولیه، وارد زمین شده و موجب نرم شدن، فشردن و بسته شدن محفظه های خاک می گردند.
گزارش حاضر مطالعات امکان سنجی مقدماتی اداوت کشاورزی و بطور خاصتولید دیسک افست 32،28 و 36 پره میباشد. مطابق عرف ، ابتدا محصول مورد نظر به طور دقیق معرفی شده و سپس بررسیهای لازم بر بازار، شرح تولید و در نهایت ظرفیتهای اقتصادی و حجم سرمایهگذاری مورد نیاز برای اجرای طرح، برآورد و ارائه خواهد شد تا با استفاده از آن سرمایه گذران محترم بتوانند اطلاعات اولیه مورد نیاز را کسب نموده و در جهت انجام سرمایه گذاری اقتصادی اقدام نمایند. امید است اینگونه از مطالعات در راستای توسعه کشاورزی کشورمان مثمر ثمر باشد.
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
تولید ادوات کشاورزی ( دیسک افست )
محل اجرا :
1 – 3 – مشخصات متقاضیان :
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
بشر از سالیان بسیار دور، همواره به طرق مختلف سعی در تأمین غذای خود و دامهایش را داشته و در طی اعصار گوناگون از شیوه های مختلفی استفاده کرده که همواره سیری صعودی به سمت افزایش عملکرد محصول را داشته است.
این روند که شاید بتوان ابتدای آن را به ده هزار سال پیش نسبت داد را مکانیزاسیون کشاورزی می نامند. مکانیزاسیون کشاورزی به معنای مکانیکی کردن عملیات کشاورزی است و دارای دو معنای عام و خاصمی باشد که معنای خاصآن صرفاً شامل تکنولوژی ماشینی و مسائل مرتبط با آن در کشاورزی است. در حالیکه معنی عام مکانیزاسیون تمامی مسائل و تجزیه و تحلیل های کلی مرتبط با کشاورزی و مدیریت آن ها را شامل می شود.
مکانیزاسیون را می توان چنین تعبیر کرد که "مکانیزاسیون، استفاده از تکنولوژی روز در کشاورزی برای توسعه پایدار است". اهداف مکانیزاسیون را می توان چنین برشمرد:
- افزایش تولید
- کاهش هزینه ها
- کاهش سختی کار کشاورزی و افزایشجذابیت آن
- افزایش بهره وری از نیروهای کارگری
- افزایش کیفیت کار زراعی و امکان انجام آن در کمترین مدت زمان
- انجام به موقع عملیات کشاورزی
در اجرای مراحل مختلف عملیات کشاورزی، اهمیت خاک ورزی بعنوان یکی از ارکان اصلی در افزایش عملکرد کشاورزی بر کسی پوشیده نیست. بکارگیری روش های نوین خاک ورزی، از جنبه بهبود کیفی و کاهش فرسایش خاک، حائز اهمیت است. در عوامل خاک ورزی عوامل مختلفی از جمله خرد شدن یکنواخت کلوخ ها، حفظ رطوبت، مواد آلی خاک، تسطیح، کاهش فرسایش و ... دارای اهمیت بسزایی است. لذا بخش وسیعی از مبحث مکانیزاسیون همیشه با بهبود شرایط خاک ورزی ارتباط دارد و اهمیت این مطلب از دید کارشناسان و صاحب نظران بخش کشاورزی، پوشیده نمانده است.
نکته قابل توجه اینست که چه در عملیات خاک ورزی و چه در بخش های دیگر، استفاده از روش هایی که ضمن ایجاد تحولات مورد نیاز از سرعت بالایی برخوردار باشد، کاملا موثر است. صنعتی شدن )مکانیزاسیون ( در زمین های زراعی و باغی به بهبود کیفی تولید، افزایش بهره وری و درآمد کشاورزان منجر می شود، اما وجود مشکلات وتنگناهای فراوان در بخش های صنعت ، کشاورزی و خدمات ، موجب کندی در تحقق این امر شده است . از جمله تنگناهایی که سبب شده از یک طرف بخش کشاورزی و از سوی دیگر بخش صنعت نتوانند ماشین های کشاورزی و ادوات مورد نیاز را مطابق با استانداردهای بین المللی و با حفظ کیفیت مطلوب تولید کنند، کمبود و یا فقدان دانش و اطلاعات و تحقیقات بنیانی در زمینه نیازهای فنی و مهندسی کشاورزی است . ایران تاکنون به شاخصی که برای ماشین آلات کشاورزی در نظر گرفته شده ، نرسیده است ، در حالی که بیشتر صنایع از لحاظ کمی وکیفی پیشرفت مطلوبی داشته و از چارچوب ساختار دولتی خارج شده اند. علاوه بر بحث فناوری ، مسایل اجتماعی و فرهنگی بهره برداران کشاورزی وکاربران ماشین های کشاورزی نیز از موانع موجود در توسعه مکانیزاسیون این بخش به شمار می رود. ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه روستایی ایران و دور ماندن بیشتر آنها از آثار تحولات علمی در زمینه پیشرفت های کشاورزی ، سبب شده تا شیوه تولید در بسیاری از روستاها همچنان مبتنی بر سنت ها و روش های ابتدایی باشد.
هرچند در طول برنامه های پنجساله اول، دوم و سوم توسعه کشور، با ورود تعدادی از ماشین ها و ادوات کشاورزی سازگار با شرایط کشور، تحول مطلوبی در آماده ساختن ذهنیت و جلب نظر زارعان نسبت به قبول توصیه های مراجع و اعمال روش های نوین ایجاد شد، اما این اقدامات هنوز کافی نیست . بنابراین در برنامه پنجساله چهارم ، هماهنگی جدی تر فعالیت های تحقیقاتی ، آموزشی و ترویجی با واحدهای اجرایی بخش کشاورزی در حال اجرا است.
با توجه به گسترش مکانیزاسیون در سطح اراضی کشاورزی و لزوم توسعه آن طبق برنامه چهارم تنظیمی برای دستیابی به افزایش و بهبود کمی وکیفی محصولات کشاورزی و لزوم استفاده از ابزار و ادوات و ماشین آلات کشاورزی جدید، افزایش اطلاعات و مهارت کاربران و بهره برداران از کاربرد این ادوات و ماشین آلات ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
فقدان دانش و مهارت های لازم از یک طرف باعث کاهش عمر ماشین آلات و ادوات، زیان مستقیم اقتصادی و از دست رفتن سرمایه می گردد و از طرفی بخصوصعدم آگاهی از نحوه صحیح تنظیمات و کاربرد آنها متناسب با شرایط مختلف باعث کاهش بهره گیری لازم از دستگاه ها و افت تولیدات و در آمد بهره برداران خواهد شد که در نهایت عدم موفقیت در مکانیزاسیون و توسعه کشاورزی را در پی خواهد داشت. هر چند در برنامه های ترویجی که تا کنون تنظیم و اجرا می شده ، مکانیزاسیون به عنوان سرفصل آموزشی منظور نگردیده گزارش است ولی در قالب آموزش زراعت های مختلف ادوات مکانیزاسیون و بخصوصخاک ورزی، آموزش و ترویج انجام می شده است.
اهمیت امر مکانیزاسیون و تخصصی بودن آن با توجه به توسعه روز افزون برای بهرهگیری لازم و تضمین موفقیت در امر توسعه کشاورزی ایجاب می نماید که به این مهم به صورت ویژه و تخصصی نیز توجه کافی مبذول گردد تا بتوان به موفقیت و اهداف مورد انتظار امیدوار شد.
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 12 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
محصول مورد مطالعه طرح حاضر، تولید دیسک افست 32 ،28 و 36 پره 1 میباشد. هرس شقابی یا دیسک پس از گاوآهن برگردان از جمله مهمترین ابزار خاک ورزی است که تقریبا در هر نوع خاکی مورد استفاده قرار می گیرد. عوامل خاک ورز دیسک بشکل بشقاب های مقعر، مدور و گردان هستند که در چند گروه مجزا و با آرایش خاص، با خاک بنحوی ارتباط دارند که بشقاب های دو گروه پس از درگیر شدن با خاک، با هم حول یک محور مشترک گردش می نمایند. گمان می رود استفاده از تیغه های بشقابی برای خاک ورزی از ژاپن سرچشمه گرفته باشد، ولی برای نخستین بار در سال 1867 ، اختراع دیسک در آمریکا به ثبت رسید. انواع معمولی دیسک تا سال 1900 جای خود را در عملیات زراعی باز کرد تا اینکه در سال 1925 نوع دیگری از دیسک با نام افست روانه بازار شد که در شکل زیر نمونه ای از این محصول نمایش داده شده است.
بطور کلی هرس بشقابی متشکل از تعدادی صفحات مدور تو گود است که دارای لبه هایی تیز و برنده می باشد. جنس آنها از فولاد بوده که در قسمت وسط ضخیم و هرچه به پیرامون و لبه نزدیک می شود، نازک تر است. ضخامت صفحات 4 تا 8 میلیمتر بوده و قطر دایره صفحات از 30 تا 70 سانتیمتر متغیر می باشد. مقطع محور غالبا چهارگوش بوده و از وسط صفحات دیسک که دارای سوراخ چهارگوش می باشند، می گذرند. بین صفحات قرقره هایی از آهن و چدن قرار گرفته تا صفحات با فواصل معین روی محور سوار شوند. تعداد صفحات دیسک بر روی هر محور مساوی بوده و نسبت به مرکز دستگاه قرینه هستند. دیسک های افست که نوع خاصی از دیسک های معمولی می باشند را بدین جهت به این نام می خوانند که تمایل به حرکت در یک طرف نقطه اتصال تراکتور را دارند. این نوع از دیسک ها دارای دو گروه بشقاب هستند که یک گروه در جلو، خاک ها را به یک طرف ریخته و گروه دوم در عقب، خاک ها را در جهت مخالف می ریزد. در شکل ذیل توضیحات اخیر بطور شماتیک آورده شده است.