پروژه کارآفرینی مطب پزشکی

بخش اول

 

بانک های اطلاعاتی

مقدمه:

از بانک اطلاعاتی تعاریف گوناگونی شده است که تعریف زیر از همه جامع تر به نظر می رسد:

بانک اطلاعاتی مجمو عه ای سازمان یافته از ا طلاعات و داده های مر تبط با هم است. داده ها

عبارتند از:حقایق وارقام یک مو ضوع خاص واطلاعات عبارت ا ند از نتایجی که از ترکیب داده ها حاصل می گرد ند. موسسات وسازمان ها معمولا سیستم های اطلا عاتی خود را به دو صورت تشکیل داده از انها استفاده می کنند.

استفاده از سیستم های اطلاعاتی ساده

در این روش، داده ها در فایل های جدا گانه قرار می گیرند و برای استفاده از داده های موجود در ان فایل ها، سیستم های جدا گا نه ای طراحی می شود. به این نوع سیستم های اطلاعاتی سیستم پرئازش فایل ها می گویند.

 

استفاده از بانک های اطلاعاتی  

در این روش ، داده های موجود به صورت مجتمع یا بانک مورد استفاده قرار می گیرند.در چنین سیستمی کاربر می تواند بدون سر در گمی وبا صرف وقت اندکی، اطلاعات مورد نیاز خود را از داده های موجود در بانک های اطلاعاتی اخذ کند.امروزه اکثر موسسات وسازمان ها سعی می کنند از این سیستم اطلاعاتی استفاده کنند.

 

مزایای استفاده از بانک اطلاعاتی

جلو گیری از اتلاف حا فظه در ذخیره کردن داده ها

ایجاد اطمینان نسبن به گزارش ها ی به دست امده

اخذ گزارش ها ی جدید ساده است

سرعت پردازش داده ها با لا است

داده ها از سیستم های کار بردی مستقل هستند

تمرکز در مدیریت داده ها به خوبی امکان پذیر است

معایب استفاده از با نک اطلا عا تی:

با نک اطلا عاتی با همه مزا یا یش ,معا یبی نیز دارد که این معایب در مقابل مزا یا ی فوق نا چیز ند، از جمله :

1-چون طزاحی با نک ها ی اطلا عاتی ساده نیست, جهت ایجاد ان به متخصصان ما هری نیاز است.

2-به دلیل متمرکز بودن سیستم اطلاعاتی, امکان اسیب پذیری سیستم زیاد است.یعنی ؛اگر یک قسمت از سیستم از کار بیفتد ، ممکن است در کار بقیه قسمت ها خلل ایجاد شود.

 

اجزای تشکیل دهنده بانک اطلا عاتی:

1-کاربران

2-سیستم با نک های اطلا عاتی

3-داده های موجود در با نک های اطلا عاتی

کاربران کسانی هستند که به نحوی با بانک های اطلا عاتی سر کار دارند.براساس نوع کاری که کاربران با بانک اطلا عا تی دارند, می توان انها را به سه دسته تقسیم کرد:

1-مدیر یا مسئول بانک اطلا عاتی.

2-برنامه نویسان کاربردی یا طرا حان بانک اطلا عا تی.

3-کاربران نهایی

کاربرا نعایی کسانی هستند که حق هیچ گونه تغییر وتبدیل را در بانک اطلا عا تی ندارند,بلکه فقط از امکانات ان می توان استفاده نمایند. طراحان بانک های اطلا عاتی کسانی هستند که بانک اطلا عاتی را ایجاد نموده ا ند.مسئول بانک اطلا عاتی کسی است که حق هر گونه تبدیل وتغییر را در بانک اطلاعا تی دارد.به عنوان مثال اضا فه کردن داده های جدید وحذف یا اصلاح داده ها به عهده مسئول بانک اطلا عا تی است.سیستم بانک اطلا عاتی مجمو عه ای از برنامه هایی استکه نیازهای کار بران را بر اورده می کند.

 

بخش دوم

 

بانک اطلا عاتی SQL

مقدمه:

محبوبیت رو به رشد SQL  یکی از مطالب مهم در صنعت امروزی کامپیوتر می باشد.در عرض چند سال گذشته،  SQL زبان استاندارد در بانک های اطلاعاتی کامپیوتری گردیده است.اکنون بیش از 100 محصول مدیریت بانک اطلاعاتی بر روی سیستم های کامپیوتری  از کامپیوترهای شخصی گرفته تا کامپیوترهای بزرگ ، SQL را کنترل می کند.

اما SQL چیست ؟ چرا اهمیت دارد؟و... را در این بخش می خوانید.

 

تاریخچه SQL  

SQLمخفف کلمات    Structured Query Languageیا زبان ساخت یافته پرسش است. این زبان در اواسط دهه ی هفتاد میلادی توسط شرکت  IBM   ایجاد شد ودر ا بتدا  SEQUEL    نامیده می شد، SEQUEL  از عبارت 

 English Query Language     Structure مشتق شده بود.

گاهی به غلط زبان SQL   امروز را نیز سکوئل تلفظ می کنند. زبان SQL  روشی واحد برای دسترسی به داده های درون یک پا یگاه داده های رابطه ای را در اختیار قرار می دهد. صرفنظر از پایگاه داده های مورد استفاده، SQL  زبان استانداردی برای دسترسی به داده

های درون ان به شمار می اید.

اولین استاندارد زبان SQL  در سال  1989توسط موسسه ی استا نداردهای ملی امریکا (ANSI)   ،منتشر شد.

این استاندارد در سال های 1992 و 1999 به روزاوری گردیدند. به این ترتیب این مکان پدید امده است تا بتوان با یاد گیری یک زبان واحد استاندارد، به پایگاه داده های متفا وتی ما نند اوراکل، اکسس، سا یبیس، فاکس پرو و SQL-Server  دسترسی یافت.

 

 نقش SQL

SQLخود یک سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی نیست در ضمن یک محصولی هم نیست که به تنهایی قابل استفاده باشد .یعنی اینکه نمی تواند SQL را از جایی خریداری کنید. بلکه SQL  جز لاینفک یک سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی است.یعنی زبان وابزاری است برای ارتباط باDBMS . 

موتور بانک اطلاعاتی یا Data Engine قلب DBMS بوده و مسئولیت عملی برای سازماندهی ، ذخیره سازی ، وبازیابی داده ها را بر روی دیسک دارد. این موتور در خواست های  SQLرا از اجزا دیگرDBMS  مانند برنامه تهیه کننده گزارش ، یا ابزار سازنده پرسش ، از برنامه های مر بوط به بر نامه های کاربردی که کاربر نوشته ، وحتی از سیستم های کامپیو تری دیگر ، دریافت می کند .

    SQL نقش های متعددی بازی می کند:

1- SQL یک زبان پرسشی محاوره ای می با شد.بدین ترتیب که کاربران ،دستورات SQL را در یک برنامه محاورهای می نویسد تا داده ها را بازیابی نموده و انها را روی صفحه نمایش ، نشان داده و در واقع SQL ابزار ساده ای برای اجرای پرسش های با نک اطلا عاتی می باشد.

 

2- SQL  یک زبان برنامه نویسی بانک اطلا عاتی است. برنامه نویسان با قرار دادن دستورات  

SQLدر برنامه های کاربردی می تواند به داده های یک بانک اطلاعاتی دسترسی داشته باشد.

از این تکنیک هم در برنامه هایی که کاربران می نویسند، وهم در برنامه های مربوط به بانک اطلا عاتی (مانند برنامه هایی که گزارش می نویسد ویا برنامه های ورود اطلا عات) برای دستیابی به بانک اطلاعا تی می توان استفاده نمود.

3-SQLیک زبان مدیریت بانک اطلاعاتی است . برای مدیریت بانک اطلاعاتی

مینی کامپیوتر یا بانک اطلاعاتی بزرگ ، ازSQL استفاده میشود تا ساختار بانک اطلاعاتی وکنترل داده های ذخیره شده تعیین می شود.

 

4-SQL یک زبان  سرویس دهنده/ درخواست کننده می باشد. در برنامه های

کامپیو ترهای شخصی ازSQL استفاده می شود تا در یک شبکه محلی با سرویس دهنده های بانک اطلاعاتی که داده های مشترک را ذخیره می کند ، ارتباط برقرار شود . بسیاری

از برنامه های جدید کاربردی از این ویژگی استفاده می کند تا ترا فیک شبکه را کاهش داده

و باعث شوند که PC هاوserver ها وظایف خود را به خوبی انجام دهند.

 

5-SQL یک زبان بانک اطلاعاتی شبکه ای می باشد. سیستم های مدیریت بانک اطلاعاتی شبکه ای برای کمک به امر توزیع داده ها در سیستم های کامپیو تری متعدد ازSQL   استفاده می کنند. نرم افزار DBMS  موجود در سیستم ها برای ارتباط با سیستم های دیگر و جهت دستیابی به داده ها ازSQL استفاده می کنند.

 

6-SQLیک زبان برای هماهنگی بین محصولات مختلف:

در یک شبکه کامپیو تری که از محصولات مختلف DBMS استفاده می کنند ، غالبا ازSQL  در یک gateway استفاده می شود تا یک نوع DBMS  بتواند با نوع دیگر ارتباط برقرار نمایند.

SQL  به این ترتیب به عنوان یک ابزار قوی و مفید برای مرتبط نمودن افراد ، برنامه های کامپیوتری، و سیستم های کامپیوتری به داده های ذخیره شده در یک بانک اطلاعاتی رابطه ای

شناخته شده است.

 

قابلیت هاو مزایای SQL          

   SQLزبانی است که هم فهم ان اسان است و هم وسیله ای است برای مدیریت داده ها ذیلا برخی قابلیت های اصلی و نیز شرایط بازار که سبب موفقیت SQL  گردیده است شرح داده می شود:

- استقلال فروشنده

- قابلیت استفاده از انواع سیستم های کامپیوتری

- استاندارد های SQL

- تایید IBM

- پایه و اساس را بطه ای SQL

- ساختار سطح بالا و شبیه زبان انگلیسی بودن

- درخواست های محاوره ای و موردی

- دسترسی به بانک اطلاعاتی از طریق برنامه نویسی

- داشتن چند دید مختلف از داده ها

- زبان کامل بانک اطلاعاتی

- تعریف داده ها در هر زبان

- ساختار(سرویس دهنده/درخواست کننده)

موارد فوق باعث شده که SQL بعنوان ابزاری استا ندارد برای مدیریت داده ها در کامپیوترهای

شخصی ، مینی کامپیوترها، وکامپیوتر های بزرگ شناخته شود.   

 

بخش سوم

اشنایی با دلفی

 

مقدمه:

مدتی است که دلفی به عنوان یک زبان قدرتمند،طرفداران زیادی پیدا کرده است.

دلفی یک زبان ویژوال(تصویری) است و از الگو های زبان پاسکال شئ گرا پیروی می کند.زبان دلفی در محیط ویندوز به کار گرفته می شود. دلفی قابلیت RAD دارد. RAD به معنی تولید سریع برنامه است . علتش این است که بخش بسیار زیادی از کد برنامه توسط دلفی ایجاد می شود . محیط دلفی را IDE به معنی محیط توسعه مجتمع می نامند،زیرا در این محیط ویراستار

،کامپایلر پیوند دهنده همگی با هم ودر کنار هم کار می کنند.

مزایای دلفی

انعطاف پذیری دلفی بسیار زیاد است و کاربران به اسانی با دلفی ارتباط برقرار می کنند.میدانید برنامه نویسان معمولا کاربران کامپیوتر نیستند. یعنی برنامه نویسان ، پس از تکمیل برنامه، ان را در اختیار افراددیگری به نام کاربران قرار می دهند تا از انها استفاده کنند.به عبارت دیگر، یک فایل اجرایی در اختیار کاربران قرار می گیرد.در نتیجه می توان یک برنامه نصب ساده ای نوشت تاعمل نصب برنامه را انجام دهد. قابلیت اجرای برنامه ها، ایجاد قطعات وبه کار گیری قطعات در برنامه ها بسیار اسان است.

 

انچه که برای نصب دلفی نیاز است

1. ویندوز ،2000،98،95یاXP

2.کامپیوتر 486 یا ترجیحا پنتیوم با حدا قل 32 مگا بیت RAM به همراه CD-ROM

3. دیسک سخت که حداقل 40 مگا بیت فضای خالی داشته باشد

4. دستگاه ماوس برای سرعت انجام کار با دلفی

 

اجرای دستورات SQL در دلفی

برای اجرای دستورات SQL در دلفی باید مراحل زیر را انجام دهید:

1. اضافه کردن عنصرQuery به پروژه

2. اضافه کردن عنصر  Datasource  به پروژه

3. پاک کردن محتویات خاصیت SQL  عنصر Query

4. نسبت دادن دستوری که باید اجرا شود با خاصیت SQL عنصر Query

5. اجرای Query

(Query :با استفاده از این عنصر می توان دستورات SQL را اجرا نمود.)

خلا صه فصل اول

با نک اطلا عاتی با همه مزا یا یش از جمله:جلو گیری از اتلاف حا فظه در ذخیره کردن داده ها، ایجاد اطمینان نسبن به گزارش ها ی به دست امده ،داده ها از سیستم های کار بردی مستقل هستند و......... ,معا یبی نیز دارد که این معایب در مقابل مزا یا ی فوق ناچیز ند.

همچنین SQL  یک سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی نیست در ضمن یک محصولی هم نیست که به تنهایی قابل استفاده باشد .یعنی اینکه نمی تواند SQL را از جایی خریداری کنید. بلکه SQL  یک زبان برنامه نویسی بانک اطلا عاتی است

 

فصل دوم

 معرفی سیستم به صورت خلاصه

 

 مقد مه:

هدف از تولید این نرم افزار اتوماسیون کردن یک مطب می باشد که این امر فوائد زیادی دارد که عبارتند از:

< >پاسخگویی بهتر و جامع تر به بیمارانکاهش زمان انتظار بیمارانثبت اطلاعات بیماران و پزشکان به صورت مکانیزه شده 

به منظور کسب و جمع آوری اطلاعات به چند مطب پزشک و از جمله چند کلینیک مراجعه شد و اطلاعات مورد نیاز برای پیاده سازی این پروژه جمع آوری شد. در ادامه و برای تکمیل اطلاعات به پایان نامه های ارائه شده در این رابطه و سایت http://www.farsicom.com مراجعه شد.

 

پیاده سازی پروژه به زبان Delphi است و بانک اطلاعاتی مورد استفاده در پروژه تحت SQL server 2000 است.

 

این نرم افزار به منظور پروژه فارغ التحصیلی دوره کاردانی طراحی شده است.

گزارش عملکرد سیستم

 

این پروژه به کاربر امکانات زیر را می دهد:

< >اضافه کردن مشخصات بیمار جدید ویرایش اطلاعات بیمار شامل بیمارانی که دارای پرورنده می باشند و بیمارانی که در همان روز به پزشک مراجعه کرده اند.رزرو وقت برای بیمار و تشکیل پرونده جستجوی اطلاعات بیمارها اعم از بیمه و غیر بیمهگزارش گیری از اطلاعات سیستمتنظیمات نرم افزار برای قابل استفاده بودن آن و مطابقت دادن آن بر اساس سلیقه ی استاد راهنما 

 

شناخت سیستم

ترمینال ها یا اشخاص در این سیستم به سه گروه تقسیم می شوند:

1- پزشک:

پزشک فردی است که بیمار را معاینه می کند و با توجه به نوع بیماری نسخه می نویسد.

 

2- بیمار:

بیمار فردی است که با احساس کردن درد در بدن خود به پزشک مراجعه می کند.

 

3-منشی :

منشی فردی است که اطلاعات بیمار را با استفاده از این نرم افزار ثبت کامپیوتری و برای بیماران وقت رزرو می کند.

بیماران مراجعه کننده به این مطب به چند گروه  تقسیم می شوند:

< >بیمارانی که تشکیل پرونده داده اند1-1)از خدمات بیمه استفاده می کنند

1-2) از خدمات بیمه استفاده نمی کنند

< >بیمارانی که فاقد پرونده می باشند2-1)از خدمات بیمه استفاده می کنند

2-2) از خدمات بیمه استفاده نمی کنند

برنامه ریزی سیستم مطب:

1-موضوع مورد مطالعه: ایجاد یک سیستم جامع مطب برای پزشکان

2- حوزه ی تحت مطالعه:

سیستم مورد نظر با همه ی ویژگی ها و امکاناتش به طور کامل طراحی و پیاده سازی می شود.

3- اهداف مطالعه:

- ثبت اطلاعات بیمار

- ثبت اطلاعات پزشک

-ثبت پرونده

- ویرایش اطلاعات بیمار

- ویرایش اطلاعات پزشک

- ویرایش پرونده

- جستجوی یک بیمار

1-جستجوی محدوده:جستجو بر اساس شماره پرونده ، نام ، نام خانوادگی و شماره بیمه

2-جستجوی کامل: جستجو بر اساس شماره پرونده ،  نام خانوادگی ، شماره بیمه ، نوع بیماری ، شماره شناسنامه ،ساعت مراجعه و تاریخ مراجعه

- تنظیم سیستم برای یک مطب

- تنظیمات شخصی سیستم

4- مطالعه ی امکان سنجی

امکان سنجی این سیستم را از سه نقطه نظر مورد بررسی قرار می دهیم.

4-1-  امکان سنجی عملیاتی

به منظور تسریع عملیات مربوط به امور یک مطب اعم از ثبت اطلاعات و رزرو وقت برای بیماران و نیز صرفه جویی در وقت پزشک و منشی  و پاسخگویی به تعداد بیشتری از بیماران این پروژه اجرا می شود همچنین منشی می تواند با محدود کردن جستجو بیمار  مورد نظر خود را از میان بیماران مراجعه کننده  به این مظب پیدا کند و پزشک هم می تواند  هنگام معاینه یک بیمار اطلاعات دقیق مربوط به آن بیمار را بخواهد.