طرح توجیهی پرورش قارچ

پیشگفتار

موضوع تحصیل فرزندان امروز یکی از دغدغه های مهم خانواده های کشورمان را تشکیل می دهد. این دغدغه بیشتر به دلیل وابستگی آینده ی فرزندان به میزان توفیق آنها در تحصیل و طی مراحل دوره ی موتوسطه و ورود به دانشگاه به وجود می آید.

اگر چه این دل نگرانی ها برای اعتلا و ارتقای تحصیلی فرزندان و در کل نظام آموزش وپرورش نقطه ای امید بخش و خوشایند است . در چهره ای دیگر  نوعی اضطراب و تشویق برای خانواده ها و دانش آموزان فراهم می نماید که چنانچه فردی نتواند مراحل تحصیل را به شکلی موفق و با نمراتی عالی طی نماید و راهیابی او به دانشگاه دچار اشکال گردد  دیگر نمی تواند فردی موفق و شهروندی مؤثر به لحاظ اجتماعی به شمار آید.

به نظر می رسد نظام تربیتی ما باید به گونه ای برنامه ریزی نماید که از سویی پیشرفت تحصیلی و کارآیی اموزشی را بالا ببرد و راه های مؤثر بر پیشرفت تحصیلی را برای اعتلای آموزشی در پیش گیرد واز دیگر سو نظام اجتماعی ما داشتن مدارک تحصیلی دانشگاهی را تنها ملاک شاخص برای توفیقات اجتماعی و شغل یابی مطمح نظر قرار ندهد  بلکه شایستگیهای فردی   ابتکارات انسانی و تلاشهای سازنده ی افراد را هم به عنوان ملاک های اعتباری برای شاخص های اجتماعی  معیار های شغل یابی وتامین نیازمندی های شغلی مورد توجه قرار دهد.

اگر به متقاضیان ورود به دانشگاه ها بنگریم می بینیم که خیل عظیمی از مشتاقان  آرزومند ومتقاضی راهیابی به دانشگاه هستند  اما ظرفیت پذیرش دانشگاهها علی رغم توسعه ی فراوان آن در سالهای اخیر  تنها قادر است بخش محدودی از این متقاضیان را جذب نماید. لذا بسیاری از افرادی که به دانشگاه راه نیافته اند با احساس خاص  از عدم توفیق و نوعی شکست تصوری نامطلوب نسبت به آینده با خود همراه خواهند داشت. در صورتی که اگر واقع بینانه به موضوع بنگریم  ما در جامعه ی خود به عده ی معدودی که دارای تحصیلات دانشگاهی باشند نیازمندیم نقطه همان عده ی مورد نیاز را باید در دانشگاه ها بپذیریم ومورد تربیت قرار دهیم تا بتوانیم به تناسب نیاز به جذب آنها بپردازیم.بنابر این اگر بیش از عده ی مورد نیاز دانشجو بپذیریم هم سرمایه ی بیشتری را به هدر خواهیم داد و هم در جذب نیروهای مازاد دچار اشکال خواهیم شد. در واقع در هیچ جامعه ای این طور نیست که همه ی فارغ التحصیلان نظام متوسطه وارد دانشگاه شوند. بلکه صرفا افراد علاقه مند و مشتاق ادامه ی تحصیل که درصدی محدود از فارغ التحصیلان نظام متوسطه را تشکیل میدهند متقاضی ادامه ی تحصیل و راهیابی به دانشگاه هستند.

ریشه یابی این موضوع در جوامعی که فقط عده ی محدودی از جوانان متقاضی راهیابی به دانشگاه می باشند  به شکل و نحوه ی نگرش اجتماعی و شغلی آن جوامع بر می گردد.یعنی اینکه ملاک ارزش و تشخص اجتماعی فقط به تحصیلات دانشگاهی نیست و در ثانی ملاک استخدام وشغل یابی هم به مدارک دانشگاهی محدود نمی شود.

به طور قطع اگر این ملاک ها به صورت ساختاری در جامعه اصلاح گردد و معیار توفیقات انسانی از مدرک تحصیلی به نحوه ی تلاش وتکاپو وخلاقیت های فردی گسترش یابد واز سوی دیگر ارزشهای اجتماعی برای خانواده ها به جای خلاصه شدن در تحصیلات دانشگاهی به ارزش های اخلاقی  تلاش وخلاقیت های فردی  پای بندی و وفاداری به ارزش های ملی و اعتقادی تعمیم پیدا کند  می توان از سیل متقاضیان برای تحصیلات دانشگاهی کاست که در این صورت از زیان های اقتصادی و آثار روانی وعاطفی ناشی از عدم راهیابی به دانشگاه تا حدود زیادی پیشگیری می شود وبه جای آن واقع بینی بر مناسبات انسانی حاکم می گردد.

موضوع تحقیق

طرح خود اتکایی مدارس شبانه روزی  (پرورش قارچ)

مقدمه

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران  تقاضای مردم بویژه روستانشینان جهت دستیابی فرزندانشان به آموزش وپرورش تشدید گردید در مقابل این تقاضاهای روز افزون  آموزش وپرورش  از یک سو با محدودیت امکانات و منابع انسانی  پراکندگی وکمی جمعیت و گستردگی روستاها مواجه بوده است واز سوی دیگر تعهدات نظام در قبال پاسخگویی به نیازها و لزوم پای بندی به محرومیت زدایی و تحت پوشش کامل آموزش وپرورش کشور با علاقه مندی کامل مصمم شدند در مورد نحوه ی ادامه تحصیل خیل فارغ التحصیلان دوره ی ابتدایی و لزوم توسعه ی آموزش راهنمایی تحصیلی در نقاط روستایی و عشایر با استفاده از مدارس شبانه روزی چاره جویی نماید.

اینکه چرا باید آموزش وپرورش در جامعه ی روستایی مورد توجه بیشتری قرار گیرد دلایل و توجیهات متعددی دارد که به بخشی از انها اشاره می گردد:

الف. آگاهی روزافزون روستانشینان پس از انقلاب شکوهمند اسلامی از یک طرف و لزوم محرومیت زدایی وکاهش فاصله ی شهر وروستااز لحاظ فرصت های آموزشی وشاخص هایی مانند نرخ های گذر تحصیلی دانش اموزان از یک دوره به دوره ی تحصیلی دیگر  همواره لزوم برنامه ریزهای آموزشی بیشتر برای فرزندان روستائیان را ایجاب می کند.

ب. توسعه ی اقتصادی اجتماعی  فرهنگی روستا منوط به ایجاد فرصت های آموزشی است و تامین و تربیت نیروی انسانی مولد وکار آمد و ماندگار در روستا ها در بخش های مختلف بخصوص و بخش های اموزشی و بهداشتی توجه به توسعه ی مدارس در روستاها را طلب می کند.

ج.آموزش عمومی حق مسلم آحاد جامعه است و نمی توان روستازادگان را صرفا به دلیل ساکن بودن در روستا ها از تعلیم وتربیت محروم ساخت.

د.گرفتن پیام های لازم در زمینه های کشاورزی  بهداشتی فرهنگی و اجتماعی به وسیله ی رسانه های گروهی از سوی کشاورزان (ساکنین روستا) مستلزم امادگی فکری افراد جامعه ی روستایی است و سرمایه گذاری وبرنامه ریزی وتلاش مجریان در ابعاد فوق الذکر بدون تحقق آموزش عمومی ناکام وبی نتیجه خواهد بود.

یکی از عمده ترین علل تاکید بر توسعه ی مدارس شبانه روزی در روستاها این است که قریب به نیمی از دانش اموزان فارغ التحصیل در دوره ی ابتدایی مناطق روستایی محروم عملا به مدرسه راهنمایی تحصیلی دسترسی ندارند ودلیل عمده این وضعیت این است که ضوابط سازمانی و درجه بندی مدارس موضوع شیوه نامه ی شماره ی 194/140/100مورخ6/6/73 تاسیس مدرسه راهنمایی تحصیلی در روستاها را با کمتر از 75 نفر دانش آموز مجاز نمی دانداز این رو در روستاهای کوچک با جمعیت دانش اموزی اندک عملا نمیتواند به تاسیس مدرسه راهنمایی تحصیلی عادی مبادرت نماید.

در پاسخ به نیازها وتقاضاهای مذکور سیاست توسعه ی مدارس متمرکز(شبانه روزی وروستامرکزی)سرلوحه ی برنامه های وزارت اموزش وپرورش در روستاها قرار گرفته واوّلین مدارس شبانه روزی در سال تحصیلی 55/54 در 9 استان کشور راه اندازی گردید(1) سپس در مناطق روستاهایی که راههای ارتباطی مناسبی داشتند طرح استقرار مدارس مورد توجه قرار گرفته و در دهکده های محور (مرکزی)مدارس روستا مرکزی تاسیس گردید در این مدارس دانش اموزان از روستاهای اقماری با وسیله ی نقلیه ی اجاره ای به مدرسه یمرکزی منتقل می گردند.

در توسعه ی مدارس روستایی  خیّرین  نیکوکاران و ادارات وبنیادهایی مانند کمیته ی امداد  هلال احمر و بنیاد مستضعفان  نیز یار ویاور آموزش وپرورش شده و به تاسیس خوابگاههای دانش آموزی مردمی مبادرت نمودند.به هر حال روند توسعه و گسترش مدارس متمرکز به ویژه شبانه روزی در سنوات اخیر تشدید شده است

امید است یافته های این پژوهش راهگشای مناسبی برای عوامل اجرایی مدارس شبانه روزی باشد و دانش اموزان را با شیوه های جدید کشاورزی آشنا نموده ونیز راهی برای ایجاد در امد برای مدارس خود ورفع پاره ای از مشکلات مالی آنان باشدو بتواند انگیزه ی دانش اموزان را نسبت به ادامه ی تحصیل در مدارس شبانه روزی تقویت نماید و نهایتا به تعالی و تکامل نظام آموزش وپرورش در جامعه ی روستایی بیانجامد[1].

معرّفی مدارس شبانه روزی

تعریف : مدارسی هستند که برای دانش آموزان روستاهای کم جمعیّت پراکنده ی کوهستانی و سردسیر که امکان ادامه ی تحصیل آنان در مدارس عادی روزانه وروستا مرکزی مقدور نیست در مناطق روستایی وعشایری تاسیس می گردد ودانش آموزان از طریق آزمون ورودی پذیرفته شده واز امکانات آموزشی  خوابگاه  وسایل وامکانات تغذیه حمام  امکانات

ورزشی بهره مند می شوند وضمنا با توجّه به بخشنامه ی 75 وزارتخانه پنجشنبه ها تعطیل می باشد.

امروزه توسعه و رشد پایدار در زمینه های اقتصادی وفرهنگی وآموزشی در هر کشوری منوط به ایجاد فرصت های آموزشی برای همه ی اقشار جامعه می باشد و یکی از شاخص های کشور های توسعه یافته و یا در حال توسعه  میزان پوشش تحصیلی در مقاطع مختلف تحصیلی می باشد.

با این رویکرد و در راستای تحقّق عدالت آموزشی به ویژه در مناطق محروم روستایی وعشایری نظام آموزش وپرورش کشور یا اجرای برنامه ها و طرح های مختلف از جمله تا سیس و توسعه ی مدارس شبانه روزی عادی و نمونه دولتی زمینه ی جذب و ادامه تحصیل خیل کثیری از دانش آموزان مناطق مزبور را فراهم آورده است.مدارس شبانه روزی ضمن فراهم آوردن امکانات آموزشی برای دانش آموزان روستاهای کم جمعیت  پراکنده و دور افتاده که به مدارس عادی دسترسی ندارند  امکانات خوابگاهی وتغذیه ای نیز برای آنان مهیّا می نمایند. این مدارس علاوه بر افزایش پوشش تحصیلی توانسته اند تا حدودی از مهاجرت دانش اموزان روستایی و خا نواده های آ نان به  شهرها جلوگیری نمایند.

اگر چه تاسیس وراه اندازی اکثر مدارس شبانه روزی در راستای سیاست های کلان نظام آموزش و پرورش کشور بنا به ضرورت و با تاکید بر افزایش پوشش تحصیلی مناطق محروم صورت گرفته است  امّا بدیهی است که به موازات این اقدام شایسته به سیاست هاو اهداف تعیین شده برای نظام آموزش و پرورش طی برنامه ی پنج ساله ی توسعه مبنی بر ارتقای کیفیت آموزش وپرورش و نیز در راستای اهداف تاسیس مدارس شبانه روزی و ایجاد زمینه ی مناسب جهت تحقق آن اهداف از جمله:

-جلوگیری از هدر رفتن استعداد ها وتوانایی های نوجوانان مناطق روستایی

- ارتقای سطح کیفی آموزش وکاهش افت تحصیلی

- فراهم نمودن زمینه های مناسب برای تربیت دانش آموزان

- استفاده ی بهینه از نیروی انسانی  امکانات و اعتبارات آموزش وپرورش در مناطق کم جمعیت.