فهرست و منابع تحقیق مقاله در آمدی روش شناختی بر مسئله نسبت علم و دین
فهرست:
ندارد.
منبع:
. برخی تقسیم فوق را به دو بخش فرو می کاهند و آنچه ما تحت عنوان “ غیر طرق عادی ” بیان نمودیم را به علاوه وحی ، در بخشی با عنوان “ طرق غیر عادی ” می آورند . در این نوشتار به دو علت بخشی تحت عنوان “ غیر طرق عادی ” در تقسیم آورده ایم .
علت نخست : معارف روحی و فراوان شناختی با وحی فرق های عمده ای دارند . یکی از تفاوتهای عمده آن اینست که به طور مطلق نمی توان گفت که دریافت علوم روحی برای همه انسانها در همه زمانها و مکانها بالقوه ممکن است . یا به نظر نمی رسد که به طور مطلق بتوان گفت که روشهای آن قابل آموزش نیست . ضمن اینکه در واقعی بودن اصل این معارف نیز جای تردید وجود دارد . چراکه همچون “ وحی ” مثبتی چون معجزه ندارند.
علت دوم : طریق بودن ، خود تعریف و ملاک دارد از جمله اینکه طریق باید مبدا معین داشته باشد ، دیگر اینکه مقصد و هدف معینی داشته باشد و نیز حدود طریق و مرزهایش با طرق دیگر و غیر طریق معلوم باشد .
لذا از آنجا که مشکوک است که بتوان روش کسب علوم روحی و فراوان شناختی را طریق دانست به آنها عنوان غیر طرق عادی داده شده است .
2.Parapsycologic ؛ “ انجمن علوم روحی ” در انگلستان و انجمن فرا روان شناسی در آمریکا و کانادا . 45 رشته در این زمینه اعلام نموده اند ، برخی از آنها عبارتند از : تله پاتی ، طالع بینی ، کف بینی ، تجارب مرگ و …
3: درباره چیستی و فرایند وحی رجوع شود به :
الف طباطبایی ، سید محمد حسین ، وحی یا شعور مرموز . قم ، انتشارات دارالفکر .
ب DAILIE , JOHN , The Ideas of Revelation in recent thought , New york : Columbia university Press , 1956 .
ج MAVORDES , GEORG I , Revelation in Religious Belief , Philadelphia : Temple university press , 1988
د NIEBIHR , the Meaning of Revejation , Newyork : The Macmilanco . 1941 .
ه خرمشاهی ، بهاءالدین ، تحلیل ناپذیری وحی . کیان ، سال دهم ، شماره 51 .
4.دین ممکن است به سه معنا تعبیر شود :
الف متون دینی ؛
ب تفسیر متون دینی ؛
ج سیره عملی متدینان .
یکی از سوالهای مهم در این عرصه رابطه بین تفسیر متون دینی با خود متون دینی است . یک دیدگاه اینست که تفسیر متون دینی یا به عبارت دیگر معرفت دینی از آنچه از طریق غیر عادی برای بشر حاصل می شود ( یعنی وحی ) منشا می گیرد ، اما تفاوت گوهری با علم به معنای آنچه از طرق عادی برای بشر قابل تحصیل است ندارد . بر اساس این دیدگاه ، معرفت دینی هم علم است ، زیرا از طریقی غیر از عقل ، حس ( اعم از ظاهری و باطنی ) و نقل حاصل نمی شود . لکن تفاوت عمده اش با سایر معارف این است که ریشه در وحی دارد . سوال مهم دیگر در این عرصه این است که آیا ارتباط انسان و دین جز از طریق معرفت دینی است ؟
برخی بر این اعتقادند که هرچه به نوعی از دریچه ذهن بشر عبور کند و به فهم او در آید لباس علم به تن می کند ، لذا انسان به جز از طرق عادی کسب معرفت با دین مرتبط نیست . مبنای سخن طرفداران این دیدگاه صامت بودن دین است .
5.روش شناسی این تحقیق را از درسهای استاد گرامی جناب دکتر احد فرامرز قراملکی که اینک در کتابی تحت عنوان “ دروش شناسی مطالعات دینی ” به زیور طبع آراسته شده است آموختم .
6.Complex question
7.multiple origins
8.mono origin
9.Poly methodic
10 . برای آشنایی با سمانتیک رجوع شود به :
CRIMMINS , MARK , semantics , in Routledge Encyclopedia of philosophy .
در این مقاله سرچشمه ها و اهداف تاریخی سمانتیک ، سنتهای سمانتیکی معاصر و موضوعات و مسائل سمانتیک مورد بررسی قرار گرفته است .
همچنین برای آشنایی با روش سمانتیکی در مطالعات دینی رجوع شود به :
الف ایزوتسو ، توشیهیکو ، ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن . ترجمه فریدون بدره ای ، تهران ، قلم ، 1360 .
ب ایزوتسو ، توشیهیکو ، خدا و انسان در قران ، معنی شناسی جهان بینی قرآن ، ترجمه احمد آرام ، تهران ، شرکت سهامی انتشار ، 1361 .
11. برای آشنایی با هرمنوتیک و کاربرد آن در تفسیر متون مقدس رجوع شود به :
INWOOD , MICHAEL , hermeneutics , in Routledge Encyclopedia of philosophy .
در این مقاله سرچشمه های هرمنوتیک ، آراء شلایر ماخر ، دیلتای ، هیدگر و برخی متفکران بعر از هیدگر در خصوص هرمنوتیک به بحث گذاشته شده است .
ب
THISELTON , ANTHONY , biblical Hermeneutics , in Routledge Encyclopedia of
philosophy .
در این مقاله سیر تاریخی هرمنوتیک مربوط به کتاب مقدس در دنیای باستان ، قرون وسطی ، دوران رفرمیسم و پس از آن و نیز آراء شلایر ماخر ، دیلتای و دوره چرخش به سوی اگزیستانسیالیسم و مسائلی را که گادامر ، هابرماس ، ریکور و دریدا پدید آورده اند و همچنین هرمنوتیک مربوط به کتاب مقدس ما بعد گادامری مورد بحث و بررسی قرار گرفته است .
12. Phenomenological ؛ برای آشنایی با جنبش پدیدار شناسی و پدیدار شناسی دین رجوع شود به :
الف
EMBREE , LESTER , phenomenological movement , in Routledge Encyclopedia of philosophy .
در این مقاله از خاستگاه و موطن جنبش پدیدار شناسی ، پدیدار شناسی واقع گرا ، پدیدار شناسی وجودی ، پدیدارشناسی هرمنوتیکال بحث شده و دورنمایی از جنبش پدیدار شناسی ارائه شده است .
ب
WESTPHAL , MEROLD , phenomenology of Religion , in Routledge Encyclopedia of philosophy .
در این مقاله از نگاههای وجودی و علمی در پدیدار شناسی دین و فلسفه دین توصیفی ( در مقابل تجویزی و دستوری ) سخن گفته شده است .
ج الیاده ، میرچا ، دین پژوهی ، جلد اول ، دفتر اول و دوم ، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی ، تهران ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، 1375 ، ص 165 ، ص 176 .
13. existansialistic .
14. برای آشنایی با روشهای متنوع در پژوهشهای علوم انسانی به طور عام و نیز مطالعات دینی به طور خاص رجوع شود به :
الف ساروخانی ، باقر ، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی ، تهران ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، 1377 .
ب قرا ملکی ، احدفرامرز ، روش شناسی مطالعات دینی ، مشهد ، دانشگاه علوم اسلامی رضوی ، 1380 .
15. interdisciplinary
16. multiple disciplinary
17. methodological exclusionism
18. آلفرد نورث وایتهد در کتاب علم و دنیای مدرن ( science and the Modern world ) از این موضوع تحت عنوان fallacy of misplaced concreteness ( مغالطه واقعیت بد جا افتاده ) نام برده و برخی همچون هاکسلی در برخی آثار خویش با عنوان nothing but ( هیچ نیست بجز ) از این مغالطه یاد کرده اند .
19. خندان ، سید علی اصغر ، منطق کاربردی ، تهران و قم ، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها و موسسه فرهنگی طه ، 1379 ، ص 180 .
20 . باید دقت داشت که دو بحث در این زمینه وجود دارد :
1) ما با چه زبانی درباره خدا سخن می گوییم ؟
2) خدا با ما با چه زبانی سخن می گوید ؟
برخی بحث نخست را “ زبان دین ” و بحث دوم را “ زبان دینی ” می نامند .
برای آشنایی با مباحث مربوط به این حوزه رجوع شود به :
ALSTON , WILLAM , Religouse languege , in Routledge Encyclopedia of philosophy .
در این مقاله قصلی به بررسی ادله رد وجود قضایای اصیل درباره خدا ذیل سه عنوان دلایل متافیزیکی ، دلایل اپیستمولوژیکی و دلایل سمانتیکی ، فصلی به تفسیرهای غیر قطعی از گزاره های کلامی و فصلی نیز به محمولهای کلامی اختصاص یافته است .
21. MURPHY , NANCEY , science and religion in Routledge Encyclopedia of philosophy
در بخش سوم این مقاله به رابطه غیر مستقیم ( با واسطه ) علم و دین توجه داده شده و سعی شده به این موضوع وضوح بخشیده شود . نویسنده در این مقاله رابطه غیر مستقیم علم و دین از طریق متافیزیک و معرفت شناسی را بیان کرده است .
22. یعنی دین از وجوه مختلف زبان از جمله زبان علمی استفاده کرده است .
23. گاهی به مقام تعریف ، مقام “ باید ” و “ اثبات ” و به مقام تحقق ، مقام “ است ” و “ ثبوت ” نیز گفته می شود .در زمینه تفاوت میان مقام تعریف و مقام تحقق در علوم و آشنایی با نمونه هایی از آن رجوع شود به : سروش ، عبدالکریم ، قبض و بسط تئوریک شریعت ، تهران ، مؤسسه فرهنگی صراط ، چاپ سوم ، 1373 ، ص 96 .