تحقیق مقاله تاریخچه روان شناسی در ایران

روان شناسی با عنوان علم النفس در ایران

روانشناسی تحت عنوان علم النفس یا اخلاق ، بیش از هزار سال به عنوان یکی از شاخه‌های اصلی فلسفه در مراکز علمی ایران تدریس شده است. از رازی و ابن سینا و ناصر خسرو تا ملاصدرا کمتر متفکری را سراغ داریم که در آثار خود به این علم نپرداخته است. در آثار این دانشمندان نه تنها مباحث اصلی روانشناسی مانند احساس ، ادراک ، عاطفه ، تفکر ، تخیل و توانایی های ذهنی مورد بحث قرار گرفته ، بلکه حتی با روشهای تمثیلی و شبه تجربی در مورد نظریه‌های معارض در زمینه‌های احساس و ادراک یا لذت و الم داوری شده است.

روانشناسی به عنوان یکی از علوم طبیعی ایران

روانشناسی ایران از دهه 1340 به بعد

روانشناسی ایران و پژوهش

پژوهش در روانشناسی جایگاه ضعیفی داشته است. به شهادت کتب و مجلاتی که از بدو رواج روانشناسی نوین در ایران انتشار یافته ، صرفنظر از تحقیقات پراکنده در زمینه استعدادها و شخصیت در سایر زمینه‌ها پژوهشهای جمعی صورت نمی‌گرفت. دکتر محمد قی براهنی علاوه بر انتشار کتابهایی در حوزه پژوهش و آزمونها همچون کتاب مبانی نظری آزمونهای روانی و کتاب روان آزمایی نخستین گامها را در راه فعالیت های آزمایشی و تجربی یا به بیان دقیقتری ، علمی شدن مفهوم پژوهش و تحقیق در این شاخه از دانش بشری برداشت. نخستین اقدام برای تهیه هنجاریابی آزمونها بویژه آزمون های شناختی در این مسیر قرار داشت. ضرورت وجود این قبیل آزمونها در وزارت علوم و نیز آموزش و پرورش و همچنین برای بسیاری از برنامه ریزی های آموزشی کلان کشوری از دیر زمان احساس می‌شد.

روانشناسی ایران در دهه‌های اخیر

روانشناسی ایران در دهه‌های اخیر پیشرفت خوبی داشته است. در چند دانشگاه دیگر رشته روانشناسی در مقاطع مختلف تأسیس شده است. مهمترین رخدادهای روانشناسی در طول دهه‌های اخیر تجدید حیات نوین روانشناسی ایران توسط دکتر سعید شاملو بوده است. همچنین ایشان از پیشگامان طراحی سازمان نظام روانشناسی بوده‌اند. از لحاظ کاربرد علم روانشناسی نیز ، در حیطه‌های مختلف گسترش خوبی مشاهده می‌شود، بطوری که در مراکز و مؤسسات و کارخانجات بزرگ حضور بخش روانشناسی احساس شده و برخی از این مراکز و ادارات و کارخانجات اقدام به تأسیس واحد روانشناسی کرده‌اند. کلینیکهای مشاوره و روان درمانی چه به صورت دولتی و خصوصی گسترش پیدا کرده و آگاهیهای عمومی در ارتباط با نقش روانشناسی در زندگی با انجام اطلاع رسانیهای مختلف افزایش یافته است.

تاریخچه روانشناسی کار در ایران

سازمان های بالنده دارای ویژگی های متعددی هستند. وقتی یک سازمان در جهت دستیابی به سطوح بالای بهره وری حرکت می کند، یعنی تلاش برای رسیدن به مرحله ی بالندگی را آغاز کرده است...

پیشگفتار

سازمان های بالنده دارای ویژگی های متعددی هستند. وقتی یک سازمان در جهت دستیابی به سطوح بالای بهره وری حرکت می کند، یعنی تلاش برای رسیدن به مرحله ی بالندگی را آغاز کرده است. رهبری و مدیریت در چنین سازمانی اثربخش می باشد و تعداد مدیران شایسته در آن زیاد است.

یکی از مهم ترین عوامل موثر در استفاده ی بهینه از نیروی انسانی در سازمان، رهبری اثربخش می باشد و مدیران لایق و کارآمد می دانند چگونه نیروی انسانی سازمان را در جهت افزایش بهره وری شغلی، ترغیب کنند. جوّ سازمانی مناسب و رضایت از کار باعث می گردد کارکنان سازمان با میل و رغبت بیش تری بر سر کار خود حاضر شوند. از طرف دیگر، مهم ترین عامل یا مانع برای دستیابی به بهره وری بهینه سازمانی، نیروی انسانی ناکارآمد است. نیاز سازمان ها به حضور یا وجود افراد کارآمد، پرتلاش، سالم، علاقه مند و خلاق همانند نیاز آدمی به تغذیه ی مناسب است. در سازمان های موفق، نیروی انسانی برای ایفای نقش خود انگیخته شده است و به کار خود علاقه مند می باشد. ورشکستگی یک سازمان نیز در شرایطی فراهم می شود که مدیران از بذل توجه نسبت به آموزش و پرورش کارکنان تحت نظارت خود، غفلت می ورزند. ستاده های یک سازمان ورشکسته، همیشه بیش از داده های آن است و سهم چنین سازمانی نیز در بهره وری ملی، منفی خواهد بود. تاریخ گواه آن است که ظهور و سقوط ملت ها با افزایش و کاهش بهره وری ملی همبستگی دارد. تا زمانی که بهره وری سازمان ها در حد بالا و بهینه نباد، بهره وری ملی نیز پایین خواهد بود. توجه کافی و به موقع مدیران لایق سازمان ها به این امر مهم، از مهم ترین عوامل رشد بهره وری ملی کشور ثروتمند و مستعد مترقی ماست.

در آغاز قرن بیست و یکم، هیچ سازمانی نمی تواند به حیات خود ادامه دهد؛ مگر این که سطح بهره وری آن، بالا باشد. اگر بخواهیم نیروی انسانی سازمان ها کارآمد و کارآیی و بهره وری شغلی افراد در سطح مطلوب باشد باید مباحث و موضوعات روان شناسی کار را بشناسیم و موجباتی را فراهم آوریم که همه ی کارکنان سازمان و به ویژه همه ی مدیران، با این مباحث آشنا شوند. رمز موفقیت کشورهای صنعتی پیشرفته نیز، بهره گیری از یافته ها و اصول روان شناسی در کار می باشد. ماهیت و هدف روان شناسی صنعتی – سازمانی و به معنای وسیع تر روان شناسی کار نیز آن است که با شناخت علل و رفتار آدمی در کار و ارائه ی راه حل های عملی و مفید، کارآیی نیروی انسانی سازمان را افزایش دهد.

تاریخچه ی روان شناسی کار در ایران

از بدو پیدایش سازمان امور اداری و استخدامی کشور (در سال 1345)، اداره ی کل آزایش و انتخاب آن سازمان، عهده دار برگزاری امتحانات استخدامی برای کارکنان سازمان های دولتی و مشمول قانون استخدام کشوری گردید و به همین منظور تعدادی کارشناس را جهت تهیه و میزان کردن آزمون های استخدامی، اجرای امتحانات استخدامی ادواری و مصاحبه استخدامی، به استخدام خود درآورد. بخشی از دوره های استخدامی ادواری این کارشناسان به عهده مشاوران متخصص خارجی بود که ضمن کار، به انتقال تجارب خود در این زمینه ها، می پرداختند. نویسنده ی کتاب که از آغاز سال 1346 تا پایان سال 1353 به عنوان کارشناس ارشد و معاون قسمت آزمون سازی به کار مشغول بود، به تنهایی مسئولیت انتخاب کارکنان 33 موسسه ی دولتی (از جمله چند وزارت خانه) را به عهده داشت و توانست همانند سایر کارشناسان اداره ی کل آزمایش و انتخاب، امتحانات ادواری متعددی را در تهران و مراکز استان ها انجام دهد، در جلسات مصاحبه ی استخدامی حدود 35000 داوطلب شرکت کننده در طی این سال ها، به ترجمه یا تالیف سه اثر یعنی نکاتی چند در اجرای مصاحبه استخدامی (سال 1346)، مصاحبه استخدامی (سال 1347) و اصول روان شناسی استخدامی (سال 1353) بپردازد. در    سال های بین 1345 تا 1353، استفاده از روش های علمی برای انتخاب کارکنان سازمان ها شناخته شده بود و به همین دلیل، سازمان های خصوصی نیز به کار در زمینه روان شناسی صنعتی، ترغیب شدند. یکی از این سازمان های خصوصی، موسسه ملی روان شناسی نام داشت که تا سال 1358، به فعالیت در زمینه انتخاب علمی کارکنان، تشکیل دوره های آموزشی مدیریت، ارزیابی عملکرد شغلی کارکنان و ارائه مشاوره های مدیریت، فعال بود. در سال های اخیر، نیاز به همکاری روان شناسی صنعتی – سازمانی، در کشور بیش تر احساس می شود و با توجه به فعالیت محدود روان شناسان صنعتی در کشور و در عین حال با تشکیل دوره های کارشناسی ارشد روان شناسی صنعتی سازمانی در دو شهر اهواز و اصفهان، پیش بینی می شود گسترش این رشته با شتاب بیش تری انجام گیرد. اکنون در زمینه روان شناسی صنعتی – سازمانی و روان شناسی کار بیش از 700 مقاله چاپ شده، 52 کتاب (22 ترجمه و 30 تألیف) انتشار یافته و 153 پایان نامه تحصیلی (دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد) تدوین شده است. این آمار مربوط به دانشگاه های سه شهر، یعنی تهران، اهواز و اصفهان می باشد. (نوری، 1379) و تردیدی وجود ندارد که چنان چه تحقیق در این زمینه گسترش یابد، این ارقام بیش تر خواهد بود. امید آن است که در ویرایش بعدی کتاب حاضر، اطلاعات نظام دار و جامع تری در زمینه تاریخچه روان شناسی کار در ایران تهیه و ارائه گردد.