تحقیق مقاله هدف از نقشه کشی

به طور کلی نقشه های مورد نیاز اجزای کی ساختمان را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:

1 – طراحی ساختمان : این نقشه ها را مهندسین آرشیتکت تهیه می نمایند.

2 – نقشه های اجرایی : مانند پلانهای مختلف ، برشها ،‌دتایلاه ، نماها و غیره.

3 – نقشه های تاسیسات : مانند نقشه های برق، آبرسانی،‌ فاضلاب ،‌تهویه .

اهمیت نقشه کشی در ساختمان :‌

نقشه کشی در ساختمان یکی از مهمترین دروس فنی است. نقشه ، زبان افراد فنی است. برای یک فرد فنی بسیار مهم است که این زبان را بشناسد و رموز آن را بداند. بدین معنی که بتواند نقشه ای را درست و خوب ترسیم کند و قادر به درک و خواندن آن باشد. نقشه کشی در رشته ساختمان هم کاری است فنی و هم هنری، یعنی یک نقشه را هم باید از نظر رعایت نکات فنی درست کشید و هم باید خوب و زیبا کشید.

آنچه به قسمت فنی مربوط است تسوط هنر آموز در کلاس بیان خواهد شد و شما فرا خواهید گرفت ولی قسمت دوم یعنی زیبا کشیدن را باید با تمرین و کوشش مداوم به دست آورد تا هم درست و هم زیبا ترسیم کنید.

وسایل نقشه کشی :

          1 – تخته رسم و میز نقشه کشی.      2 – خط کشی T .  3 – خط کش اشل (مقیاس). 4- گونیاهای نقشه کی 30 ، 45 و 60 درجه.  5 – مداد پاک کن.   6 – برس نقشه کشی . 7- مدادهای نقشه کشی.  8 – مداد تراش.  9 – نوارچسب کاغذی.  10 – دستگاه نقشه کشی (درافتینک).  11 – چراغ میز نقشه کشی.   12- صندلی های نقشه کشی.  13- جعبه پرگار. 14- پرگار کشویی.  15- گونیای متحرک.  16- کاغذهای نقشه کشی.  17- کاتر یا برش دهنده.  18- خط کش فلزی.   19- نقاله.  20- شابلونها (اشکال هندسی، مبلمان ،‌تاسیسات، حروف و اعداد، شابلن خطط منحنی (پیستوله).  21- راپید شابلن نویسی.  22- راودیس  23- گرافوس. 24- راپید وگراف.  25- مرکب.   26- خط کش معمولی.  27- لتراست و زیباتون.  28- نوار دور نقشه.  29- دستگاه نوگیر یا نوارزن.

1 – تخته رسم (میز نقشه کشی):

تخته رسم را معمولا” از چوب درخت کاج و یا گردو می سازند تا در مقال عوامل جوی مثل گرما، سرما،‌ رطوبت مقاومت داشته باشند. معمولا” در طرفین تخته رسمها باریکه ای از چوب سخت تعبیه می کنند. تخته رسمها یا روی دو پایه شیب دار ثابت قرار می گیرند و یا اینکه روی دو پایه بلند که تخته رسم قابل بالا و پائین رفتن است نصب می شود. در این حالت میتوان شیب تخته رسم را به دلخواه تنظیم کرد.

تخته رسمهایی که روی پایه های متحرک نصب می شوند، میز نقشه کشی نامیده می شوند و اندازه تخته رسم ها استاندارد شده است و در مقابل جدول زیر می باشد،‌ اما در بازار تخته رسمهایی غیر از اندازه های استاندارد شده نیز یافت می شود.

ابعاد استاندارد و انواع تخته رسم به شرح زیر است:

·        ارتفاع استاندارد میز نقشه کشی بیبن 80 تا 100 سانتیمتر است. پایه های میز نقشه کشی از فلز ساخته میشود. کناره های میز باید زاویه قائمه و اضلاع صافی داشته باشد.

2        – خط کش T :‌

در انواع گوناگون چوبی، کائوچویی و فلزی و پلاستیکی وجود دارد از دو تیغه کوتاه و بلند تشکیل شده است که تیغه بلند آن بین 45 تا 150 سانتیمتر طول دارد و تیغه کوتاه آن از 10 الی 30 سانتیمتر است . زاویه بین تیغه بلند و کوتاه 90 درجه است که با تکیه دادن تیغه کوتاه به کناره چپ میز تیغه بلند خط کشی به حالت افقی در جهت طول میز قرار می گیرد و با بالا و پائین بردن خط کش میتوان خطوط موازی افقی را رسم کرد و برای رسم خطوط عمودی گونیا را روی خط کش T قرار می دهند و خطوط عمودی را رسم می کنند.

در بعضی از دفاتر معماری و نقشه کشی معمولا” از خط کش قرقره ای استفاده میکنند این خط کش ها از دو طرف بوسیله دو نخ که از قرقره های روی آن زده شده اند به میز ثابت میشود و خط کش روی نخ ها حرکت می کند این خط کش ها دقیقتر از نوع اول هستند و با نصب آنها میتوان شیب میز را به اندازه دلخواه تنظیم نمود و بدون آنکه خط کش از روی میز بیفتد.

3        – خط کش اشل (مقیاس)‌:

این خظ کش وسیله ای است، برای تغییر نسبت اندازه های نقشه به اندازه واقع جسم اندازه ای که مناسب ترسیم و کاغذ نقشه کشی باشد. اشل یک خط کش پلاستیکی با مقطع مثلثی است، که سه وجه و شش کناره دارد. روی هر وجه آن دو نوع تقسیم بندی با دو مقیاس یکی از راست به چپ و دیگری از چپ به راست وجود دارد. اندازه خط کش اشل 30 سانتیمتر است و با استفاده از آن میتوان اندازه ها را در مقیاس های مختلف مشخص کرد.

4        – گونیاهای نقشه کشی:

دو نوع گونیا در نقشه کشی مورد نیاز از 45 درجه و 30 و 60 درجه شکل آنها به صورت مثلث قائم الزاویه بوده و با استفاده از این دو گونیا میتوان زوایای 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105، 120، 135 و 150 درجه را رسم کرد و برای کشیدن سایر زوایا در صورت لزوم میتوان از نقاله استفاده کرد.

گونیا را معمولا” از چوپ درخت گلابی و یا مواد پلاستیکی شفاف و یا فلزی درست می کنند که معولترین و بهترین آنها نوع پلاستیکی است. برای رسم مرکبی از گونیای لبه دار استفاده می شود. گونیاهای بسیار بزرگ عمل نقشه کشی را کند می کند با گونیاهای کوچک نیز قادر نخواهیم بود در خطوط طویل را بکشیم و بنابراین از گونیاهای متوسط بهتر میتوان استفاده کرد وتر کونیای متوسط بین 25 تا 35 سانتیمتر است با دو گونیا میتوان تمام اندازه های داده شده بالا را رسم نمود.

5        – مداد پاک کن:

برای پاک کردن خطوط مدادی از پاک کن سفید نرم استفاده میشودو. پاک کن سفید نرم به خاطر نرم بودن از انعطاف بیشتری برخوردار است و شیار مدادی را بهتر تمیز میکند، مواد پاک کننده آن اثری روی کاغذ باقی نمی گذارد اما پاک کن های رنگی اثر رنگ آن روی کاغذ می ماند.

6        – برس نقشه کشی:

برای برطرف کردن براده های مداد پاک کن، باید از برس نقشه کشی استفاده کرد زیرا برطرف کردن براده های مدادپاک کن از روی نقشه با دست، نقشه را کثیف می کند. یکی از شرایط زیبا کشیدن ، خوب ترسیم کردن نقشه و تمیز کشیدن نقشه است.

7        – مدادهای نقشه کشی:

به طور کلی مدادهای نقشه کشی برحسب نرمی و سختی مغزشان در دو گروه     H و B یافت می شوند.

الف – گروه H – 2H – 3H – 4H – 5H – 6H – 7H – 8H – 9H

          ( Hard ) H نشان دهنده سختی مغز مداد است، مدادهای گروه H از H شروع و به 9H ختم می شوند، و هر چه درجات (ضرایب) H زیادتر شود، مغز مداد سخت تر، و رنگ آن کمتر میگردد.

ب – Black

          نشان دهنده نرمی مغز مداد است، مدادهای گروه B از B شروع میشودو و به 6B ختم میشود و هر چه درجات (ضرایب)‌B زیادتر شود،‌ مغز مداد نرم تر و پررنگ تر میشود.

توجه: ‌مدادهای HB و ( Firm) F نیز هستند که از نظر نرمی و سختی متوسط میباشند و برای نقشه کشی بایستی از مدادهایی استفاده کرد که بیش از اندازه نرم نباشد، زیرا مغز مدادهای خیلی نرم به سرعت سائیده میشوند و علاوه بر آن در اطراف خود گروه مداد پخش می کنند و باعث کثیف شدن کار می شوند.

مدادهای خیلی سخت نیز نوک بسیار محکمی دارند که باعث جا انداختن روی کاغذ میشوند و خطوط رسم شده خیلی کمرنگ هستند. برای نقشه هایی که روی کاغذ معمولی رسم میشوند، میتوان از یک مداد H و یا HB و یا F به عنوان مداد پررنگ و از 2H , 3H به عنوان مداد کمرنگ استفاده کرد. برای نقشه کشی نیز از مداد اتود استفاده میشود.

8        – مدادتراش:

مدادتراشها در شکلهای مختلف وجود دارند که برای همه آشنا هستند. مادتراشنها در دو نوع رومیزی و ساده هستند، که در دفاتر از مدادتراش رومیزی استفاده می شود. این نوع مدادتراش را به وسیله یک پایه به میز نصب می کنند.

9        – نوار چسب:

برای نصب کاغذ، روی میز نقشه کشی از چسب کاغذی استفاده میشود . این چسب دوام بیشتری دارد و در موقع کندن اثری روی کاغذ باقی نمیگذارد. نوع دیگر چسب که در نقشه کشی به کار میرود چسب نامرئی یا ترانسپرنت است. از این چسب در مواردی که کاغذ پاره شده باشد،‌برای چسباندن آن استفاده میشود. همچنین برای چسباندن تاتیل های چاپس جدول چاپی ( TITLE) روی کاغذ کالک از این چسب استفاده میشود.

10   – دستگاه نقشه کشی  ( DRAFTING MACHINE) :‌

امروزه بیشتر دفاتر نقشه کشی موسسات فنی، از وسیله ای به نام دستگاه نقشه کشی (درافتینگ) که روی میز نقشه کشی نصب میشود، استفاده میکنند. این دستگاه دارای دو خط کش عمود بر هم است، که در حالت عادی یکی از آنها موازی خط افق قرار میگیرد و میتوان خط کش را تحت هر زاویه دلخواه نسبت به افق قرار داد.

11   – چراغ میز نقشه کشی:

برای اینکه نقشه کشی با دقت انجام شودو کمبود نور باعث ناراحتی چشم نگردد معمولا” از چراغ نقشه کشی استفاده میشود. این چراغها متحرک هستند و بوسیله دو بازو حرکت می کنند. چراغ نقشه کشی را باید در طرف چپ و بالای میز نصب کرد تا در مواقع کار سایه دست نقشه کش روی کاغذ رسم نیفتد و برای افراد چپ دست چراغ باید در طرف راست و بالای میز نصب گردد.

12   – صندلی های نقشه کشی:

این نوع صندلی ها یا به صورت چهار پایه گردان هستند و یا به صورت صندلی های پشتی دار گردان به هر حال ارتفاع این صندلی ها قابل تغییر است و نقشه کش میتواند آن را متناسب با قد خود تنظیم کند.

13   – جعبه پرگار:

این جعبه مجموعه ای از پرگارهای مختلف، و بازوهاهی یدک و وسایل مرکبی میباشد که انواع مختلف دارد که شرح قطعات آن عبارت است از :‌

الف – پرگار معمولی برای زدن قوس های مختلف که نوک آن قابل تعویض است.

ب – پرگار سوزنی که برای اندازه یابی و انتقال اندازه ها مورد استفاده قرار می گیرد.

ج – پرگار دقیق که برای زدن دوایر به طور دقیق استفاده میشود و دارای پیچ تنظیم است.

همچنین وسایل دیگری در جعبه پرگار وجود دارد که هریک کاربرد خاصی دارد از قبیل :

1 - قلم :‌ جهت رسم خطوط مرکب.

2 – بازوهای یدک جهت زدن دوایر بزرگ.

3 – نوک پرگار یدک جهت مرکبی کردن ترسیمات.

4 – ترلین یا خط کش مرکبی یا رادیس.

5 – گیره راپید و گراف برای ترسیم دایره های مرکبی.

6 – نوک سوزنی پرگار و غیره.

14   – پرگار کشوئی:

دارای دو ساق سرسوزنی می باشد. بازوهای این پرگار قابل تنظیم است و با این پرگار میتوان دقیقترین اندازه گیری و تقسیم خطوط و زدن دوایر با قطر زیاد را انجام داد.

15   – گونیای متحرک:

با استفاده از گونیای متحرک میتوان انوع زوایا را رسم کرد.

16   – کاغذهای نقشه کشی:

به یک برگ کاغد نقشه کشی شیت می گویند. کاغذهای نقشه کشی معمولا” از مارک های مشهور کارخانجات سازنده که تخصص و تجربه کافی در مورد ایجاد مقاومت، تمیزی و مرغوبیت دارند استفاده می شود که به قرار زیر میباشد.

الف – کاغذ اشتاین باخ: این کاغذ در رسم اولیه نقشه در کلاسهای نقشه کشی (رسم فنی) از آن استفاده می شود . جنس آن از نوع مرغوب سفید رنگ و حالت مقوایی به هم فشرده می باشد که در بازار 80 تا 90 گرمی ن (هر مترمربع)‌ موجود است.

ب – کاغذ پوستی: جهت کارهای مقدماتی مورد استفاده قرار می گرد بسیار نازک بوده و به راحتی میتوان برای کارهای کپی نیز از آن استفاده کرد. کاغذ پوستی به صورت ورقی یا کیلویی قابل خریداری است و بهترین نوع پوستی شفافترین نوع آن است به طوری که براق نباشد.

ج – کاغذ کالک: این کاغذ مخصوص مرکبی کردن طرح و کپی هایی از قبیل تهیه شده که روی کاغذهای پوستی با مداد ترسیم شده اند به کار میرود. کاغذی شفاف است و استحکام آن از کاغذ پوستی خیلی بیشتر است. کاغذ کالک در انواع مختلف وجود دارد.

یکی از آن وزنی است که با کالک 45،‌ 55،‌ 65، 75، 85، 100 و 110 گرمی معروف است و کلفتی یا نازکی کاغذ را مشخص می کنند. معمولا” از کالک 100 و 110 گرمی بیشتر استفاده می کنند. انواع دیگر کالک ، کالک روغنی و نایلونی هستند که استحکام بیشتری دارند. ولی ترسیم روی آنها نیاز به تجربه زیاد دارد و قیمت آنها نیز بیشتر است . کاغذ کالک را به صورت متری یا رول میتوان خریداری نمود.

د – کاغذهای میلیمتری یا شطرنجی: این کاغذ به صورت شطرنجی و میلیمتری است از این کاغذ برای کشیدن طرح یا نقشه ای که بخواهیم بدون استفاده از خط کش مدرج بکشیم ، ‌استفاده میشود.

17   – کاتر (برش دهنده):‌

مهمترین وسیله برای برش، کاتر میباشد. با کاتر میتوان انواع کاغذ و مقوا، را به اندازه دلخواه و کاملا” صاف برش داد.

کاتر به شکل های مختلف و در اندازه های متفاوت وجود دارد. برای برش کاغذ و مقوای نقشه کشی میتوان از تیغ یک طرفه (تیغ موکت بری) قیچی، نخ و گیوتین نیز استفاده کرد.

18   – خط کش فلزی:

در موقع برش کاغذ و یا مقوای نقشه کشی بوسیله کاتر و یا تیغ بایستی از خط کش فلزی استفاده کرد، چون در صورت استفاده از خط کش معمولی و یا گونیا و یا   T لبه های آنها بریده میشود و خواب خوواهد شد.

خط کش فلزی به طولهای مختلف وجود دارد از قبیل 30 ، 50 ، 80 سانتیمتری ورودی آن به میلیمتر و اینچ تقسیم بندی شده است.

19   – نقاله:

از نقاله برای اندازه گیری و ساختن زوایای مختلف میتوان استفاده کرد. نقاله را معمولا” از جنس پلاستیک و یا فلزی به شکل نیم دایره و یا دایره شکل می سازندن. قسمت دایره ای شکل نقاله به 360 درجه و یا 400 گراد تقسیم شده است.