.پیشگفتار
انسان همیشه طالب سعادت و نیکبختی است که جهت رسیدن و نیل به آن نیازمند یک الگوی ایده آل در زندگی خویش است.
با توجه به فرصت های کم موجود در زندگی بشر امروزی جهت مطالعه و تحقیق و نیاز مبرم به الگوی متعالی برآن شدیم تا نحوه زندگی وسخنان گهربار ائمه اطهار علیهم السلام را بطور خلاصه و چکیده با استفاده از کتب معتبر و متعدد گردآوری نموده و به نگارش درآوریم ،امید است مورد قبول درگه حق واقع گردد و مثمر ثمر افتد.
روش و اخلاق و خصوصیات پیامبر اکرم (ص)
با تأنّی و وقار راه می رفت و لیکن قدمها را به روش متکبران برنمی داشت ، چشمان حقیقت بین او همیشه به زیر ، و نظرش بسوی زمین بود.
هر که را می دید در سلام کردن پیشی می گرفت ، حزن و اندوهی عمیق از قیافه اش ظاهر و همیشه متفکر بود و اندیشه می کرد. کمتر سخن می گفت ، گفتارش با لفظ اندک ولی دارای معنی بسیار بود.
خوش خوی و کریم النفس بود همچنانکه قرآن درباره اش می گوید : بدرستیکه تو دارای خلقی بزرگ هستی .
کسی را حقیر و کوچک نمی شمرد و اندک نعمت را بزرگ و گرامی می داشت ، از خوردنی و آشامیدنی تعریف نمی کرد و از برای امور دنیوی خشم نمی گرفت، جز در کار حق. هر گاه خلافی راجع به احکام خدا می دید بی نهایت خشمگین می شد.
اشاراتش با دست بود نه به ایماء و چشم و ابرو. هنگام شادمانی دیدگانش را بر هم
می گذاشت و شادی و سرورش زیاد نبود. خندیدنش تبسم بود و صدایش را به قهقهه بلند نمی کرد. با هر کس به اندازه درک و فهم و عقلش سخن می گفت. به اهل فضیلت و دین و تقوی احترام می گذاشت . در مجلس جای مخصوص نمی نشست و چون وارد جمعیتی می شد هر جا که خالی بود جلوس می کرد با هر کس که می نشست تا او اراده برخاستن نمی کرد برنمی خاست. حاجت هر کس را بقدری که مقدورش بود روا می کرد. پیوسته گشاده روی و نرم خوی بود. غریبان را رعایت می کرد عیوب و نقصهای مردم را تجسس نمی کرد، بزرگترین جهاد را جهاد با نفس می دانست ، بر روی زمین می نشست و طعام می خورد بر زمین می خوابید . نعلین و جامه اش را پینه و وصله می کرد. درِ‌خانه را به روی واردین می گشود و گوسفندان را می دوشید ، چون خادم خانه از گردانیدن آسیا خسته می شد به او کمک می کرد. به جایی تکیه نمی کرد، هر کس خواه آزاد یا بنده او را دعوت می کرد اجابت می فرمود. هدیه را قبول می کرد حتی اگر یک جرعه شیر بود و دیگران را به هدیه دادن ترغیب می کرد، تصدق نمی خورد و بر روی مردم خیره نگاه نمی کرد، هر چه بر سر سفره حاضر بود تناول می کرد با یاران مضافحه می کرد و دلجویی می نمود.
لباس حضرت محمد (ص)
گاهی جبه پشمی و برد یمنی می پوشید . جامه هایش از پنبه و کتان بود و رنگ سفید را دوست می داشت . جامه نو که می پوشید کهنه را به فقیر می بخشید. هر جا که نزول می کرد عبایش را در زیرش می افکند. از تجمل و زینت آلات روی گردان بود.
خوراک پیامبر ( ص)
شیر و عسل و خیار و رطب میل می کرد ، خربزه و انگور را دوست می داشت ، بیشتر اوقات خوراکش شیر و خرما یا آب و خرما بود ، گوشت کتف و دست گوسفند میل می کرد ، شوربای کدو و سرکه میل می نمود.
از سبزی ها کاسنی و ریحان کوهی مصرف می کرد ، از خوردن چیزهای بدبو وتند و تیز دوری می فرمود، با سدر سر و روی می شست و عطر زیاد مصرف می کرد و همیشه همه را به نظافت و پاکی سفارش می فرمود.
جدیت و رفتار و حرکات حضرت محمد (ص)
پیامبر از همان کودکی حرکاتش و رفتارش بچه گانه نبود ، در هر کاری جدی بود و هیچ وقت دروغ نمی گفت و با دیگر بچه ها بازیهای ابلهانه نمی کرد ، از جنگ و جدال و کارهای مسخره آمیز دوری می فرمود. همیشه از بت پرستی روی گردان بود از خوردن غذایی که نذر بتان می شد خودداری می کرد ، هر جا برکه آبی می دید به شنا می پرداخت ، دوران جوانیش به پاکدامنی و عفت ذاتی گذشت و کسی بر او خرده نگرفت ، جوانان هم سن و سالش به مستی و عیاشی و بی بندوباری و شهوترانی روزگار را می گذراندند ، اما پیامبر به عبادت و ریاضت و صداقت و امانت و درستی و راستی عمر را سپری می کرد، در آن محیط فساد و تباهی ، رفتار و حرکات او از شگفتیهای جهان بود. در سن 20 سالگی به انجمنی بنام ( رادمردان ) پیوست که آنها برای دفع تعدی و ستم ظلم اتحادیه تشکیل داده بودند و او از همان سالهای اولیه زندگی بفکر زیردستان و مظلومان و ناتوانان بود.
معاشران او همیشه به نیکی و بزرگواری یادش می کردند.
خلاصه ای از زندگی نامه و بیانات علی (ع )
حضرت روز جمعه سیزده رجب سال سی ام عام الفیل مطابق با 599 میلادی در کعبه متولد شد مادرش نامش را حیدر گذاشت و بعد علی ( ع ) نامیده شد.
پدرش عمران بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف و مادرش فاطمه بنت اسد بن هاشم بن عبد مناف است. حضرت علی (ع) پس از رحلت پیامبر مدت 29 سال و 8 ماه درحیات بود و امانت شیعیان و رهبری مؤمنان را بعهده داشت.
قسمتی از خطبه های آن حضرت
خدای را ستایش می کنم که جمال بی مثالش را در آینه آفرینش جلوه داد و از همه جهان در دل شکسته خانه کرد و مستمندان را به همسایگی پذیرفت. و خطاب به مردم می فرماید :
آشنا می نمائید ولی بیگانه اید و همچون بیماران سخن می گویید و ادعا می کنید اما حیف که در خوابی سنگین دمبدم فرو می روید چگونه است که چشمان نگران شما نمی بیند و گوشهای تیزتان نمی شنود. دلی سرد و تاریک و خونی بی رنگ و بی حرارت در سینه های شما جای گرفته است.
ای پارسایان ناپرهیزگار و ای بازرگانان زیاندیده و سود نبرده ، آخر تا کی خواب و تا چند غفلت . بدین رویه که اکنون آغاز کرده اید روزگاری سیاه در پیش خواهید داشت که صورت خیالی آن کافی است که موی بر اندامتان راست کند و یکباره ارتعاش وحشت ، رشته عمرتان را از هم بگسلد و پاره کند.
می فرماید : بخدا قسم بعد از مرگ از گردنه ها و راهگاه های سختی عبور خواهید کرد که اگر مراد و توشه کافی نداشته باشید به دره های عمیق جهنم سقوط خواهید کرد.
اما ناگفته نماند که پرهیزگاران از این بلوا محفوظ خواهند ماند. پس بیدار شوید. دور باد آن دوره که فحشاء و فجور افتخار گردد و عفاف و پاکدامنی شگفت انگیز و انگشت نما ، پس اندیشه کنید و از انجام کار سخت برحذر و هراسناک باشید.
از سخنان گرانقدر آن حضرت :
بی نیازترین مردم کسی است که با نیروی قناعت اسیر حرص و آز نگردد.
طراوت و شادابی پرهیزکاران از بوستان فکر آنهاست.
سرّ هر گناهی دوست داشتن دنیاست .
متکبر و بخیل از داشتن دوست محروم هستند.
ثروت خردمند به دانش اوست و کمال جاهل به مال و ثروتش.
مثل دنیا مانند سایه ات باشد. هر گاه بایستی آن هم بایستد و هر گاه خواهی به او برسی هر قدر شتاب کنی به مطلوب نرسی.
بنای ایمان بر چهار رکن استوار باشد. صبر و یقین ، عدل و جهاد.
پروردگار بزرگ از کسی خرسند است که او را یاد کند و به روز رستاخیز بیندیشد و به مال مردم تجاوز نکند و به جان دیگران صدمه و آزار نرساند.
می فرماید : راضی ام با زنجیر آهنین مرا ببندند و در کوه و دشت بکشانند ولی راضی نمی شوم که از کردارم دلی آزرده و پریشان شود.
دیوان علی ( ع )
در دیوان منصوب به علی (ع) آمده است : در مقابل حوادث راء صبربرافکن تا از شکیبایی جمیل ، عاقبت خوش را بدست آوری . همیشه در همه جا با حوصله و بردبار باشید تا با ملایمت موانع را برطرف کرده و نتیجه مطلوب بدست آوری.
بدرستی که حلم بهترین دوست برای بردبار است. کسانیکه رعایت قول دارند و عهد و پیمان دوستان را نگهداری می کنند و محترم می شمارند مزه صفای باطن را چشیده اند ، به هر نعمتی که خداوند به تو عطا کرده سپاسگذار باشد تا نعمت را افزون کند، بدیهی است که هر کس برای خود شخصیت و احترامی قائل است ولی تو طالب آن باش که مردم برایت مرتبه عالی از لحاظ اخلاق قائل شوند.
سعی کن روزیت را از راه حلال و مشروع بدست آوری تا خدا آن را از هر جهت بیفزاید. آبرویت را نگهدار و در پیش هر کس و ناکس آبرو مریز و از هر پست و رذلی توقع عطا و بخشش مدار ، حقی که از دوستانت می رسد آن را محترم شمار و در جبران آن حق ، کوشش کن ، حق پدر و مادر را نگهدار و آنان را یاری کن و از همسایگان پرهیزگار و خویشاوندان محافظت نما.
بیشتر شب ها درعبادت خدا بود ، از دوستان آن حضرت می فرماید : شبی در ( دارالعماره ) محوطه ی حکومت حضرت خواب بودم که نیمه های شب صدا و ناله های جانسوز حضرت را شنیدم وقتی به من رسید حضرت سؤال کرد خوابی یا بیدار ؟ گفتم یا علی ! شما که اینچنین با خدا راز و نیاز می کنید و اشک می ریزید پس وای به حال ما بیچاره ها، حضرت فرمود : بخدا قسم به خاطر هر قطره اشکی که از خوف خدا در این دنیا بریزی ، انبوهی از آتش جهنم را به روی خود خاموش خواهی کرد.
روزگار علی (ع) را برای نشان دادن یک انسان کامل و مظهریت حق پرورش داد و نام و مقام روحانیش را بر صفحه گیتی جاودان ساخت.
و در نهایت چون خبر شهادت علی ( ع) به معاویه ، که از دشمنان علی (ع) بود رسید گفت : دیگر محال است مادرِ روزگار فرزندی مثل علی (ع) را به وجود آورد.
قبر مطهرش در نجف اشرف ، زیارتگاه شیعیان جهان است. تا زمان هارون الرشید مخفی بوده و از آن زمان بر آبادی و توسعه و وسعت آن سامان روز به روز افزوده است.
به امید پیروی از اعمال و دستورات آن حضرت
مختصری از زندگی امام حسن (ع)
در نیمه رمضان سال سوم هجری درخانه علی بن ابیطالب (ع) از فاطمه زهرا دختر رسول خدا دیده به جهان گشود که پیامبر اکرم (ص) نامش را حسن گذارد. سپس گوسفندی عقیقه کردند و به دستور پیامبر در قنداق سفیدی بستند. در سال 50 هجری با توطئه معاویه بر اثر مسمومیت در سن 48 سالگی به درجه شهادت رسید و در قبرستان بقیع در مدینه مدفون گشت.
خصوصیات و ویژگیهای آن حضرت :
در تقوی و عبادت مانند پدر بزرگوارش بود نه بخاطر بهشت و نه ترس از دوزخ بلکه مطلوب و محبوبش خدا بود و دائماً در ذکر بود . به یاد مرگ گریه می کرد با داشتن مال و ثروت از تجمل به دنیا دوری می کرد و بی اعتنا بود.
از کلمات قصار امام حسن (ع) :
« برای دنیا با بدنت کار کن و برای آخرت با قلبت »
« مشورت در امور برای رشد عقل است که به افکار دیگران هم پی ببری . »
« مذاح و شوخی هیبت و وقار را می برد ، خاموشی به وقار می افزاید. »
« پناه سلامت ، داشتن یقین است. »
« زیان نمی رسد به خردمند از نصیحت .»
« فرصت را از دست ندهید زودگذر است و دیر برگرد.»
« نخواستن حاجت بهتر است تا از غیر اهل ، طلب حاجت کردن.»
« اساس عقل معاشرت نیکو با مردم است. »
« هیچ ثروتی برتر از عقل نیست . »
« هیچ فقری مانند جهل نباشد. »
« هیچ وحشتی شدیدتر از غرور و تکبر نیست. »
« هیچ زندگانی خوشتر از خوش خویی و حسن خلق نباشد. »
خلاصه ای از زندگی امام حسین (ع )
تولد حسین (ع) در آفتاب روز 5 شنبه سوم شعبان سال چهارم هجرت شهر مدینه را روشن کرد. مادر بزرگوار آن حضرت فاطمه زهرا (ع) و پدر بزرگوارش علی بن ابیطالب داماد رسول خدا (ص) بود.
در نزد پدر واجد عالیترین رتبه دانش و بینش گشت . همیشه با لباسی فاخر و جامه های گرانبها در میان مردم زندگی می کرد اما هیچگاه تکبر نمی کرد، از سخاوتمندان معروف زمان خویش بود ، جملاتش کوتاه اما پرمعنی و اغلب شبها و روزها را به عبادت و راز و نیاز با پروردگار می گذراند.
در لحظات قبل از جنگ چون لشکر دشمن آشکار گردید حسین (ع) دستها را بلند کرد و فرمود : « خداوندا ! در هر گرفتاری محل اعتماد و پناهگاه و در سختی مایه امیدواری من تو هستی و در هر امری پشتیبان من تویی ، صاحب هر نعمت و پاداشی و غایت هر آرزو و آمالی.
و در روز جمعه دهم محرم سال شصت و یکم هجری در سن پنجاه و شش سال و پنج ماهگی به شهادت رسید . در شب عاشورا این اشعار را بیان می فرمود بدین معنی که : « ای دنیا اُف بر دوستی تو ، چه بسیار آرزومندان را بخاک نیستی نشاندی . می دانم کارها در دست پروردگار بزرگ است و جریانش تغییر نمی یابد هر موجودی راه مرگ و نابودی را طی خواهد کرد. »