تفاوتهای زن و مرد :
چه بخواهیم و چه نخواهیم انسان خنثی وجود ندارد، هیچ موجودی در جهان نیست که هم مرد باشد و هم زن، هم خصوصیات مردانه داشته باشد و هم خصوصیات زنانه، مرد و زن در عین برابر بودن متفاوت هستند. کم نشان دادن تفاوتهای زن و مرد حتی می تواند خطرناک باشد. خطرناک برای هر فردی که درک نکردن زبان جنس مخالف خود را به حساب ناتوانی شخصی خود می گذارد تفاوتهای آنها را می توان در چهار گروه طبقه بندی کرد :
1- تفاوتهای ژنتیک 2- تفاوتهای غدد جنسی
3- تفاوتهای هورمونی 4- تفاوتهای روانی و رفتاری
تفاوتهای ژنتیک :
کروموزومی که به وسیله مادر انتقال می یابد الزاماً یک کرموزوم x است اما کروموزومی که به وسیله پدر منتقل می شود می تواند x یا y باشد.
دانشمندان ژنتیک می خواهند با استفاده از وسایل و روشهای موجود کدهای موجود در برنامه این ژنهای داخل کروموزومها را باز کنند.
تفاوتهای غدد جنسی :
غدد جنسی ابتدا در درون شکم جنین قرار دارد این غدد در آنجا باقی می مانند و به تخمدان تبدیل می شوند. اگر نه به خارج از بدن می روند و به بیضه ها تبدیل می شوند.
تفاوتهای هورمونی :
غدد تناسلی وظیفه تولید پروژسترون و استروژن در زن و تولید تستوسترون و آندروژن در مرد را برعهده دارند. زن و مرد مقدار کمی از هورمونهای جنس مخالف را نیز در خود تولید می کنند. همه این هورمونها در شد آلتهای تناسلی هر دو جنس، بروز خصوصیات جنسی ثانویه به هنگام بلوغ، تنظیم میل جنسی در روند عادی حاملگی نقش مهمی ایفا می کنند.
تفاوتهای روانی و رفتاری :
اعتقاد به این که تفاوتهای ژنتیک، غددی و هورمونی نمی توانند روی روان و رفتار زنان و مردان اثر بگذارند کاملاً غلط و ضد علمی است.
به نظر تاننبوم : برای درک واقعیت چهار روش وجود دارد: فیزیکی، عقلانی، روحانی، احساسی.
زنان به راحتی می توانند از یک روش به روش دیگر بروند، اما مردان با روش فیزیکی و عقلانی راحت تر هستند.
به عنوان مثال مردی که غمگین یا شاد است این حالتها را با رفتار فیزیکی خود نشان می دهد ولی زن غم را احساس می کند و حتی می تواند بی دلیل احساساتی شود و درک این موضوع برای مرد بسیار سخت است.
(ایوان دالر . عزیزم با من حرف بزن.1380، انتشارات ویرایش )
عوامل مؤثر در ازدواج موفق :
گرچه ازدواج پیمان و سازشی دایمی است و به از خود گذشتگی و ایثار زن و شوهر نیازمند است به پاره ای از عوامل مؤثر در وقوع ازدواجهای موفق اشاره می شود:
عامل اوّل : رشد عاطفی و فکری
مهمترین عامل موفقیت در زندگی زناشویی رشد عاطفی و فکری می باشد افراد در سن خاصی از رشد روانی، عاطفی، اجتماعی و جسمی برخودار می شوند. ممکن است شخص از نظر سن شناسنامه ای بیست ساله باشد ولی به سن رشد روانی یا عاطفی نرسیده باشد.
فردی که به رشد عاطفی و فکری رسیده باشد امکان تغییر ناگهانی فکر و ایده و هیجان در رفتار او کم می باشد.
عامل دوم : تشابه علاقه ها و طرز فکر
لازم است جوانان قبل از بستن پیمان زناشویی از علاقه ها و طرز فکر یکدیگر اطلاع حاصل کنند تا چنانچه مغایرتهای شدیدی در این زمینه با یکدیگر دارند و قادر به تحمل علاقه و فکر طرف مقابل نیستند موجب تشکیل خانواده ای نشوند که سرتاسر آن درگیری، لجبازی و عناد باشد.
عامل سوم : تشابه مذهبی
زن و شوهری که پای بند مذهب هستند باید دارای مذهب یکسان باشند اهمیت این عامل به قدری است که روانشناسان ازدواج دو نفر را از دو دین یا دو مذهب مختلف توصیه نمی کنند.
عامل چهارم : تشابه تحصیلی و طبقاتی
چنانچه زوجین از لحاظ سطح تحصیلات و طبقه اجتماعی با یکدیگر فاصله زیادی داشته باشند احتمال زیادی برای فراهم شدن شرایط ناسازگاری و درگیری بین آنان وجود دارد.
عامل پنجم : تشابه طرز فکر راجع به مسائل زناشویی
وجود تشابه در زمینه مسائل زناشویی به ویژه رابطه جنسی یکی از مهمترین علل خوشبختی برای زن و شوهر تلقی می گردد. اگر این روابط ارضا کننده نباشد یا یکی از زوجین متمایل و دیگری گریزان باشد به احساس محرومیت، ناکامی و ناایمنی منجر می گردد.
عامل ششم : تشابه علاقه به زندگی
زن و شوهر باید به زندگی و به ویژه ادامه آن علاقه مند باشند چنانچه یکی از آنها علاقه زیادی به زندگی نداشته باشد و زیر بار مشکلات اقتصادی، عاطفی و خانوادگی قد خم کرده باشد و در گفتگوهای خود از پوچی زندگی نام ببرد در وضعیت روانی طرف مقابل هود نیز خلل وارد می سازد.
(محمد علی احمدوند. بهداشت روانی 1386، انتشارات پیام نور )
عامل هفتم : تناسب سنی
تفاوت سن بلوغ جنسی در دختر و پسر یک امر طبیعی است. پسر حدود 4 سال دیرتر از دختر به بلوغ جنسی می رسد. پس خوب است که تفاوت سن آنان در امر ازدواج نیز به همین میزان باشد. ( پسر بزرگتر باشد)
البته رعایت این تفاوت سن به این مقدار واجب نیست بلکه بهتر است که چنین باشد.
عامل هشتم : تناسب اجتماعی
کسی که اهل علم و تحقیق است می خواهد عمر و زندگی اش را در راستای مسائل علمی و تحقیقی بگذارند هرگز نباید با فرد و خانواده ای وصلت کند که روحیه اجتماعی شان یک روحیه تجملاتی و تشریفاتی و اهل تفریحات بسیاری هستند.
(استاد رضاییان. آئین زندگی ، 1387، دانشگاه علمی کاربردی )