شرح گیاه
گیاهی است یکساله ، دارای یک ریشه اصلی راست و ریشه های فرعی فراوان، در روی ریشه های کوچک لوبیا غده های قهوه ای رنگ نامنظم ، تثبیت کننده ازت قرار گرفته است برگهای مرکب که از سه جفت برگچه تشکیل شده اند بادمبرگ طولانی به طور متناوب روی ساقه آن قرار گرفته اند. ممکن است برگچه ها از کرکهای ریز پوشیده شده باشند. برگها لوبیا دارای گشواره هستند گلهای لوبیا به صورت خوشه ای یا منفرد از جوانه های جانبی کنار برگها بوجود می آیند جام گل لوبیا سفید یا ارغوانی میباشد گل لوبیا خودگشن است. براثر تلقیح گل میوه آن که به صورت غلاف یا نیام می باشد، بوجود می آید نیام لوبیا بلند، باریک و گاهی ممکن است خمیده باشد. در هر بنام تعداد 4 تا 12 عدد بذر و جود دارد. نیام نارس لوبیا به صورت سبز مصرف می شود و به آن Snap beans می گویند. نیام ممکن است نخ دار و یا بدون نخ باشد. انواع بدون نخ آن ، بخصوص زمانیکه به صورت نارس برداشت می شود، بیشتر مورد توجه است و آنرا Strangles bean می نامند.از نظر طول بوته، لوبیا به دو دسته تقسیم می شود. دسته اول بالا رونده است و به آن Pole beans و یا Runner beans می گویند. طول بوته در انواع بالا رونده ممکن است به 5/1 تا 2 متر برسد. دسته دوم غیر بالا رونده و یا کوتاه (Dwarf type) می باشد و به آن Bush beans می گویند طول بوته در انواع پاکوتاه از 40 تا 50 سانتی متر تجاوز نمی کند. انواع بالا رونده احتیاج به قیم دارند و دارای دوره رشد طولانی بوده، از میزان محصول بالایی برخوردار می باشند. در حال حاضر بیش از چند صد رقم لوبیا سبز در دنیا کشت می شود آنها را از نظر عادت رشد رنگ گل، اندازه گل، شکل غلاف ، شکل و رنگ دانه، تقسیم بندی می کنند.
نیاز اکولوژیکی
لوبیا سبز جزء گیاهان فصل گرم محسوب می شود. لوبیا سبز نسبت به سرما و یخبندان کاملاً حساس است. دمای مناسب و مطلوب برای رشد لوبیا بین 15 تا 30 درجه سانتی گراد می باشد. دمای بالا و پائین به بوته آن خسارت وارد می کند اگر دما مناسب باشد بذر آن در مدت 6 روز جوانه می زند. بذر در دمای صفر درجه سانتی گراد و یا بالای 35 درجه سانتی گراد جوانه نمی زند. لوبیا نسبت به طول روز یک گیاه بی تفاوت (Day neutral) می باشد بدین ترتیب تشکیل دانه و نیام آن تحت تاثیر طول روز واقع نمی شود انواع بالا رونده آن نسبت به رطوبت زیاد و بارندگی فراوان مقاوم است ولی ارقام پا کوتاه آن رطوبت زیاد را تحمل نمی کند.
آماده سازی خاک
لوبیا سبز در هر نوع خاک رشد می کند بهترین خاک برای لوبیا سبز، خاکهای رسی شنی می باشد pH بین 5/5 تا 5/6 را می پسندد. کودهای آلی و شیمیایی برای زمین لوبیا مناسب هستند میزان مصرف کودهای حیوانی برای لوبیا سبز تا 40 تن در هکتار می باشد که قبل از آماده شدن زمین به زمین اضافه می کنند. کودهای شیمیایی که دارای فسفر و پتاسیم باشند برای لوبیا لازم است و آنها باید قبل ازکشت به زمین اضافه شوند. آزمایشهای نشان داده است که لوبیا چندان نیازی به تثبیت ازت ندارد.بنابراین نسبت به اضافه کردن کودهای ازته عکس العمل مثبت نشان می دهد. اگر در زمینی که باید محصول لوبیا در آن کاشته شود قبل از لوبیا کود سبز در آن کاشته باشند باید زمین را در پائیز سال پیش از کاشت لوبیا شخم زد و آنرا تا بهار بعد با کلوخ به حال خود، باقی گذاشت تا کود سبز در خاک بپوسد و زمین آماده برای کاشت لویبا گردد. در غیر اینصورت می توان زمین را در پائیز سال قبل از کاشت و یا در بهار سال کاشت لوبیا شخم کرد. در کل برای لوبیای پاکوتاه با توجه به مقدار مواد غذایی زمین معمولاً حدود 40 کیلوگرم ازت، 60 کیلوگرم فسفات 120 کیلوگرم کودهای پتاسه در هکتار نیاز است برای لوبیای بلند مقدار کود ازته بیشتر بوده (حدود 80 کیلوگرم) و نیز 80 کیلوگرم کود فسفاته و حدود 160 کیلوگرم کود پتاسه بسته به نوع زمین و مواد موجود در آن در هر هکتار در نظر می گیرند مضاماً باید توجه داشت که زمین مورد نظر بایستی از نظر منیزیم نیز غنی باشد.
تاریخ و فواصل کاشت
فاصله دو بوته در ارقام پاکوتاه 10 سانتی متر و فاصله دو خط حدود 90 سانتی متر در نظر گرفته میشود در ارقام پا بلند فاصله دو بوته 40-30 سانتی و فاصله در خط کشت از یکدیگر 90 سانتی متر می باشد.
کاشت
قبل از کاشت زمین را با دیسک کاملاً نرم کرده و پس از آن در صورت لزوم با کولتیواتور کلوخه های حاصل از دیسک را خردتر می کنند به طوریکه زمین موردکاشت کاملاً پوک و نرم گردد. باید توجه داشت که بذرها را قبلاً با مواد شیمیایی ضد عفونی کرده و یا این که از بذرهای ضد عفونی شده استفاده کنند برای جوانه زدن لوبیا نیاز به دمای بیش از 15 درجه سانتی گراد است. لوبیا در بهار بعد از رفع یخبندان زمانیکه دمای خاک حدود 12 تا 16 درجه سانتی گراد می باشد کاشته می شود در مناطق جنوبی کشور مانند خوزستان در اوایل بهار کاشته می شود. کشت آن بصورت ردیفی انجام می گیرد. عمق کاشت بذر آن در حدود 2 تا 3 سانتی متر می باشد. فاصله دو بوته در ارقام پا کوتاه 10 سانتی متر و فاصله دو خط کشت حدود 90 سانتی متر در نظر گرفته می شود. در ارقام پا بلند فاصله دو بوته 30 تا 40 سانتی متر و فاصله دو خط کشت از یکدیگر حدود 90 سانتی متر می باشد ارقام پا کوتاه نیازی به قیم ندارند، ولی برای انواع پابلند و رونده باید قیم در نظر گرفته شود. نصب قیم قبل از گل دهی انجام می گیرد. معمولاً ارقام پاکوتاه نسبت به ارقام پابلند زودتر میوه می دهند و این زمان حدود 50 تا 60 روز از زمان کاشت تا موقع برداشت طول می کشد، ولی دوره میوه دهی آنها کمتر است برای این که برای یک مدت طولانی محصول داشته باشیم کشت آن هر 2 تا 3 هفته تکرار می شود. کشت لوبیا سبز تا 8 هفته قبل از یخبندان پائیز ادامه دارد. در ارقام پابلند از زمان کاشت تا موقع برداشت محصول 60 تا 70 روز طول می کشد. انواع پابلند لوبیا سبز دوره میوه دهی طولانی تری دارند و تا سرد شدن هوا در پائیز میوه دهی آنها ادامه دارد.