مقدمه :
امروزه با توجه به نقش انکار ناپذیر و حساس ارتباطات در توسعه ملی جوامع و الزاماً برنامه ریزی ها و سرمایه گذاری های کلان و قابل ملاحظه در این بخش وظیفه ی متولیان مخابرات کشور ، جنبه حیاتی و ملی به خود گرفته است . اهمیت اطلاعات و ایجاد حرکت جهانی برای رسیدن به اطلاعات و گذر از شکاف دیجیتالی ، کشورهای جهان سومی را برآن داشته تا تلاش خود را در سطح ملی برای همگانی شدن اطلاعات توسعه دهند .
حوزه ی IT ، حوزه ی بسیار گسترده ای ست که مقوله های فنی و مهندسی مخابرات ، رایانه ، شبکه های اطلاع رسانی ، اینترنت ، شهرها و پارک های اینترنتی و تمامی شوون ارتباطی مخابراتی و اطلاعاتی را در بر می گیرد . از این روی ، مخابرات ایران ، در سال های اخیر ، همپای دنیا ، گام های موثری در این عرصه برداشته که سیاستگذاران این عرصه ، کارنامه خوبی را ارائه نموده اند ، به گونه ای که تلاش بخش ارتباطات کشور نشان از یک توسعه ی قابل ملاحظه در برنامه های اول تا سوم و ادامه آن نیز در برنامه ی چهارم توسعه دارد .
· سیر تحول و توسعه ی مخابرات کشور در گذر زمان (سال 1236 لغایت آذر 1385 )
مخابرات در ایران همچون دیگر نقاط جهان با نصب اولین خط تلگراف در سال 1236 هجری خورشیدی یعنی چهارده سال بعد از موفقیت مورس ، بین تهران و چمن سلطانیه در نزدیکی زنجان ( اردوگاه تابستانی ناصرالدین شاه ) تحقق یافت . دو سال بعد خط تلگراف سلطانیه به سمت زنجان و تبریز و جلفا امتداد یافت و به شبکه ی تلگرافی روسیه پیوست . توسعه ی تلگراف بسیاری از شهرها را سال به سال در نوردید ، تا اینکه ایران در سال 1248 به عضویت اتحادیه بین المللی تلگراف درآمد . اداره تلگراف در سال 1255 به وزارت تلگراف ارتقاء یافت .
مرحله ی دوم توسعه فناوری مخابرات با نصب تلفن آغاز می شود . اگر چه اولین خط تلفن در حدود دوازده سال پس از اختراع آن ، یعنی سال 1269 در تهران راه اندازی شد ، اما گسترش شبکه تلفن درسرزمین پهناور ایران از سال 1320 شروع گردید .
در سال 1269 بین دو ایستگاه ماشین دودی و شهرری ارتباط تلفنی برقرار شد ، بعد از آن بین کامرانیه ( شمیران ) و عمارت سلطنتی وزارت جنگ ( تهران ) و سپس مقر ییلاقی شاه ( سلطنت آباد) و عمارت سلطنتی تهران ارتباط تلفنی دایر شد ، در آبان ماه 1305 تلفن جدید برروی 2300 رشته کابل آماده بهره برداری شد ، در مرداد 1308 به موجب مصوبه ای ، رسیدگی به امور تلفن که در دست شرکتها بود ، به وزارت پست و تلگراف واگذار و نام آن وزارتخانه به وزارت پست و تلگراف و تلفن تبدیل گردید . دو سال بعد سهام شرکت های تلفن برای دولت خریداری و شرکت سهامی تلفن ایران تأسیس شد . پس از شهریور 1320 همزمان با خروج نیروهای متفقین از کشور ایران ، خطوط تلفن جدید ( کاریر) که توسط آنان در ایران تأسیس شده بود ، خریداری گردید .
روند توسعه کیفی و کمی مخابرات از مرحله تلفن مغناطیسی تا مرحله سیستم خودکار به تدریج ادامه یافت و در سال 1343 استفاده از شیوه ریزموج ( مایکروویو ) در مخابرات ایران آغاز و به دنبال آن در سال 1345 اولین کارخانه مخابراتی ایران تأسیس شد . راه اندازی و بهره برداری از ایستگاه زمینی ماهواره ای شهید قندی ( اسدآباد ) همدان و استفاده از اولین کابل ارتباطی بین شهری PCM بین تهران - کرج و ایجاد مرکز آموزش مخابرات اقدامات بعدی بود .
در سال 1349 مرکز تحقیقات مخابرات پایه گذاری و در سال 1350 شرکت مخابرات ایران با ساختاری جدید متولی توسعه و تجهیز شبکه ی مخابرات کشورگردیدوصنایع مخابراتی راه دور ایران نیزبه منظور تولید تجهیزات مخابراتی راه دور در همین سال شکل گرفت .
با پیروزی انقلاب اسلامی ، آغاز جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران ، مانع از توسعه فراگیر شبکه مخابرات کشور شد . با این وجود از سال 1357 تا سال 1363 ، تعداد 351 هزار شماره تلفن در کشور دایر شد . 1300 روستا دارای ارتباط گردید ، 101 شهر ارتباط بین شهری یافتند و 4083 دستگاه تلفن همگانی شهری و راه دور در نقاط مختلف کشور نصب شد .