تحقیق مقاله مقایسه افسردگی و استرس ادراک شده در کودکان بی سرپرست با کودکان عادی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی مقایسه افسردگی و استرس ادراک شده  در کودکان بی سرپرست و عادی شهرستان اردبیل اجراشد. پژوهش ازنوع (علّی- مقایسه ای) پس رویدادی می باشد. و جامعه مورد مطالعه شامل کلیه کودکان بی سرپرست شهر اردبیل بود. نمونه پژوهش، (30 نفر) به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده از بین کودکان ساکن در مراکز نگهداری کودکان بی سرپرست انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه ازپرسشنامه های مقیاس افسردگی کودکان نجاریان (1373) و مقیاس استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983) استفاده شد. و برای تجزیه و تحلیل از روش تحلیل واریانس چند متغبره (MANOVA) استفاده شد، و نتایج نشان داد که بین میزان افسردگی و استرس ادراک شده  در کودکان بی سرپرست و عادی شهرستان اردبیلتفاوت معنا داری وجود دارد.

واژه‌های کلیدی: افسردگی، استرس ادراک شده و کودکان بی سرپرست و عادی

مقدمه

کودکان بی سرپرست و بد سرپرست که از عاطفه مادرانه و عشق و روابط صمیمی والدین محروم بوده اند غالباً از اختلالات عاطفی، نا ایمنی، احساس وابستگی یا طرد، گروه گریزی یا گروه گرایی حاد رنج می برند. و به طور جدی نیازمند ارتباط صمیمانه و عاطفی هستند، و به روشهای فرافکن و ابرازهای توانبخشی که بروز مشکلات آنها را تسهیل سازد علاقه نشان می دهند. از این رو روشهای درمانی برای ایجاد ارتباط و تشخیص و درمان ناراحتی های روانی و عاطفی کودکان، جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. افسردگی و استرس از جمله مواردی است که در این کودکان به وفور مشاهده می شود، در واقع افسردگی در مفهوم مرضی خود، با خلق پایین و گذرایی که اکثر مردم در واکنش بهنجار نسبت به فقدان از خود نشان می دهند و بسیاری از جنبه های کارکرد آنها بر اثر آن دچار اشکال می شود، کاملاً فرق دارد.وقتی کسی دچار افسردگی مرضی می شود، احساس غمگینی می کند و اغلب به گریه می افتد. احساس گناه عذابش می دهد و معتقد می شود که در حق دیگران کوتاهی می کند. بیش از حد معمول، تحریک پذیر می شود و احساس اضطراب و تنش می کند (لاگمانی، جریابی و بورهانی[1] ، 2006). نتایج پژوهش­های حاکی از بالا بودن میزان استرس، افسردگی در افراد کودکان بی سرپرست می­باشد. بطوری که در پژوهشی اید و رویزامب[2] (2009) نشان دادند که کودکان بی سرپرست مشکلات اجتماعی و عملی بیشتری نسبت به کودکان عادی داشتند و از سلامت روان کمتری برخوردار بودند. همچنین نشان دادند که این کودکان میزان افسردگی، اضطراب و ناتوانی در برقراری رابطه با دیگران بیشتری نسبت به کودکان عادی گزارش کردند.

لازاروس و فالکمن (1989) معتقدند که استرس زاها موقعیت ها و رویدادهایی هستند که افراد را وادار به واکنش می نمایند. واکنش های استرس ممکن است به صورت پاسخهای مختلف، جسمانی، رفتاری و یا روانی متجلی شوند. استرس پاسخ درونی و دفاعی انسانها در برابر موقعیتی است که کنترل آن مشکل و سخت است هرگاه تنش ها و مشکلات در مقطعی از زندگی بیشتر شود مجموعه ای از تغییرات بدنی رفتاری و فکری در مشخص ایجاد میشود که اصطلاحاً به آن حالت استرس یا فشار روانی گویند. تغییرات بدنی موجودات زنده در هنگام فشار روانی به مقابله بهتر و کنترل عامل فشار کمک می کند. بخشی از تغییرات بدنی که به راحتی توسط دیگران قابل مشاهده است. به واکنش های بخش خودمختار سیستم اعصاب مربوط میشود که شامل گشادشدن مردمکهای چشم، افزایش ضربان قلب و آهنگ تنفس، پریدگی رنگ و سفتی عضلات و غیره می­باشد. این واکنشها به انسان یا حیوان کمک می­کند تا به نحو موثری از خطرات احتمالی جلوگیری کرد، و آسیب ها به حداقل برساند. همچنین افزایش هورمون هایی که باعث بیشتر شدن قدرت دفاعی بدن در مقابل بیماری می­گردند در هنگام فشار روانی به حفظ سلامت انسانها کمک می­کنند (سید محمدی، 1387). در واقع اضطراب و افسردگی از ناتوان کننده­ترین اختلالات روانشناختی است که عملکرد افراد  را تا حد زیادی متاثر می­کند (تورنبال جاکسون[3]، 2004). مشکلات شنوایی و افت تحصیلی، بر چسب خوردن، دریافت خدمات جانبی و ضمیمه باعث می­شود که کودک احساس کند با بقیه­ی همسالان خود تفاوت دارد و این مسأله افسردگی کودک را افزایش می دهد؛ و با ارتباط اجتماعی تداخل می­کند و منجر به ناکارآمدی اجتماعی و اعتماد به نفس ضعیف می­شود. مشکلات برقراری ارتباط با همسالان و دشواری روبرو شدن با موقعیت­های جدید عوامل خطرزای ویژه­ای برای افسردگی، اضطراب، انزوای اجتماعی است (گرمن[4]، 2001). در مجموع پژوهش های مختلفی حاکی از بالا بودن میزان افسردگی و استرس در کودکان کم شنوا و ناشنوا می باشد (وان الدیک[5]، 2004؛ اید و رویزامب، 2006؛ روتنبرگ و همکاران،2010 و نانوک[6] و همکاران، 2012). نانوک و همکاران (2012) در پژوهشی میزان شیوع مشکلات عاطفی و رفتاری را در 72 دانش­آموز ناشنوای سنین 6 تا 18 سال مورد بررسی قرار دادند و با گروه کنترل مقایسه کردند. نتایج به دست آمده نشان داده که دانش­آموزان ناشنوا به طور معناداری مشکلات درونی سازی بیشتری را نسبت به گروه کنترل داشتند و بیشترین تفاوت­ها مربوط به نشانه­های افسردگی، اضطراب و شکایت های جسمانی بود. در مجموع نتایج بررسی های حاکی از ارتباط بینبی سرپرستی و مشکلات روانشناختی از قبیل افسردگی، اضطراب و ... بوده و پژوهش حاضر نیز در این راستا و با هدف مقایسه افسردگی و استرس در دانش­آموزان کم شنوا و عادی مقطع راهنمایی صورت می­گیرد.