پایان نامه سازمان بورس و نحوه قیمت گذاری سهام در عرضه اولیه در بورس اوراق بهادار تهران

پروژه برای دریافت درجه کارشناسی

حسابداری بازرگانی

چکیده

بیش ازچهار دهه از عمر بورس اوراق بهادار تهران می گذرد . به جرات می توان گفت که پس از این دوره زمانی ،هنوز این نهاد مهم بازار سرمایه ، برای بسیاری از مردم کشورمان ناشنا خته است واین در حالی است که از پیدایش بورس در جهان ، بیش از سه قرن می گذرد وامروزه در بسیاری ازکشور های توسعه یافته ودر حال توسعه ، بورس به زمینه مهمی برای تامین مالی وسرمایه گذاری تبدیل شده است. سرعت نو آوری در صنعت مالی جهان ، امروزه به حدی است که تقریبا هر ساله شاهد پیدایش ابزارهای مالی نوین  ،تکنیکهای جدید تجزیه وتحلیل ویا فته هایی تازه در زمینه نظریه های مالی هستیم . شاید یکی از علل اصلی این تغییرات سریع ، لزوم همگا می دانش مالی وکارکرد های بازار سرمایه ،با سایر علوم وصنعت وتحولات خرد وکلان اقتصاد است . درزمان حاظر،توسعه یافتگی بازارهای پول وسرمایه ، لازمه ی توسعه اقتصادی وصنعتی است. کشورما نیز که درمسیر توسعه اقتصادی گام برداشته است بی شک باید توجه ویژه ای به بازار های مالی توسعه یافتگی آن داشته باشد. با وجود گسترش نسبی دانش مالی در چند سال اخیردر ایران وتوجه بیشتر مردم ودولت به بورس وبازار سرمایه ، هنوز تارسیدن به جایگاه مطلوب ، راه درازی در پیش است . در حال حاضر ، سطح آشنایی مردم کشورمان با بورس اوراق بهادار در مقایسه با سایر کشورهای توسعه یافته ، بسیارپایین است ودر این حوزه هنوز جای خالی کتب ومحصولات آموزشی وخلاء فرهنگ سرمایه گذاری کاملاَ محسوس است . تحقیق حا ظربا هدف کمک به توسعه کمی وکیفی روش های قیمت گذاری سهام در عرضه اولیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است . عرضه اولیه سهام به اولین عرضه سهام شرکت در طول دوران فعالیت آن به عموم اطلا ق می گردد. روش حاظرزمینه یا بی ، همبستگی وعلی – مقایسه ای است . جامعه آماری ، تعداد120 شرکت پذیرفته شده درسازمان بورس اوراق بهادارتهران در طی سال های 1387-1380 می باشدیافته های تحقیق عبارتنداز:

1)قیمت عرضه اولیه طی دو مرحله به قیمت تثبیت شده در بازار ثا نویه می رسد .                      2)قیمت تثبیت شده سهام در بازار ثانویه بزرگتر ازقیمت عرضه اولیه است                                      3)قیمت گذاری عرضه اولیه در بورس اوراق بهادار تهران کمتر از واقع می باشد .                        4) بین متغیر حساسیت سرمایه گذار(اندازه شرکت ، حجم معامله سهام در اولین عرضه ، تعداد خریداران در اولین عرضه ، نرخ تورم ، نسبت /E P  ونسبت های جاری بدهی ، بازده حقوق صاحبان سهام وخالص ارزش رشد شرکت) تنها نسبت E/P با انحراف قیمت رابطه معنا داری دارد .     5)سرمایه گذاراز اولین روز عرضه اولیه تا تثبیت قیمت در بازار ثانویه دارای عکس ا لعمل بیش از حد می باشد . 6)بررسی متغیر های احتمالی مرتبط با قیمت تثبیت شده در بازار ثانویه نشان می دهد که

ازبین متغیر های مورد مطالعه در تحقیق تنها سه متغیر نرخ تورم ، نسبتP/E  ونسبت بدهی بر قیمت بر قیمت تثبیت شده در بازار ثانویه تاثیرگذاربودند .                                                                                                       

واژه های کلیدی :عرضه عمومی اولیه ، قیمت تثبیت شده در بازار ثانویه  ، انحراف قیمت ، عکس العمل سرمایه گذار، سازمان بورس  اوراق بهادار

1مقدمه                                                                                                         ضرورت سرمایه گذاری برای رشد وتوسعه اقتصادی هر کشور انکار ناپذیر است . برای فراهم ساختن وجوه مورد نیاز، منابعی برای تامین سرمایه لازم خواهد بود . بهترین منبع برای تامین سرمایه ،پس اندازهای مردم است . هدایت صحیح ودرست وجوه سرگردان به سمت سرمایه گذاری های مولد، افزایش تولیدات ورشد ناخالص ملی ، ایجاد اشتغال وافزایش درآمد سرانه ونهایتآ رفاه عمومی را درپی خواهد داشت . پس باید یک سازوکار قوی ، این پس اندازها را به سوی بخش های تولیدی سوق دهد ونیاز مالی آن ها را فراهم کند. در این فرآیند بورس اوراق بهادار می تواندسهم عمده ای داشته باشد چرا که سرمایه های مردم را را به سمت تولید سوق داده واز طریق شرکت های کارگذاری به موُسسات تولیدی وبازرگانی می سپارد . از لحاظ عرضه سرمایه نیز سرمایه گذاران باید بکوشند پس انداز های خود را در جایی سرمایه گذاری کنند که بیشترین بازده را داشته باشند .

بورس اوراق بهادار وسازوکارعملیاتی آن می تواند ،جایگاه مناسبی درساختار مالی واقتصادی کشور به منظور توسعه وگسترش منابع نقدینگی کسب نماید . یکی ازمقدمات توسعه اقتصادی ، موفقیت در جذب وتامین منابع عظیمی است که درصورت عدم جمع آوری، ازمسیر تولید ارزش افزوده خارج وموجب کاستی در سلامت اقتصاد می گردد .   چنان چه بازار سرمایه در راستای جلب اعتماد سرمایه گذاری بتواند سیاست گذاری نموده وقدم موثری بردارد قطعا درجهت متمرکز نمودن سرمایه های پراکنده وقراردادن این سرمایه ها در خدمت اهداف توسعه شرکت ها ودر نهایت افزایش تولید ملی حرکت نموده است . نظر به اهمیت سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار ونیز اهمیت قیمت گذاری در جذب سرمایه گذاران وموفقیت ناشران این تحقیق به بررسی نحوه قیمت گذاری سهام عرضه اولیه وعوامل موثربرآن می پردازد .

روزانه صدها شرکت در دنیا با انتشار سهام برای اولین بار وارد بازار سرمایه می شوند وبا این کار قصد دارند که سرمایه مورد نیاز برای ادامه فعالیت وگسترش عملیات خود را از این طریق تاُمین نمایند به همین خاطر برای این شرکت ها مهم است که قیمت تعیین شده برای سهام آن ها نشان دهنده ی ارزش واقعی دارایی ها وفرصت های توسعه ورشد آن ها در آینده باشد . این موضوع در حالی است که مطالعات وتحقیقات انجام شده توسط بسیاری از محققان در سراسر دنیا در زمینه عرضه اولیه اوراق بهادار نشان می دهد که قیمت تعیین شده برای سهام واوراق بهادار شرکت ها در اولین عرضه آن در بازار دارای مطلوبیت لازم نبوده وباعث می شود که سرمایه گذاران بتوانند با خرید سهام این شرکت ها در کوتاه مدت سود خود را افزایش داده واز بازده غیر عادی بهره مند شوند . مشخص است که این موضوع جدا از مخدوش کردن عملکرد بازار ومفهوم کارایی آن ، دارای ضرروزیان زیادی برای شرکت های منتشر کننده سهام خواهد بود همچنین نتایج تحقیقات نشان می دهد که با افزایش بازده حاصل از خرید و فروش سهام شرکت تازه وارد در کوتاه مدت ، بازده بلند مدت اینگونه شرکت ها کمتر از بازده بلند مدت بازار خواهد گردید به همین دلیل باتوجه به نتایج تحقیقات انجام شده در سراسر دنیا بیان می شود که بازده کوتاه مدت حاصل از خرید سهام شرکت های تازه وارد بیشتر از بازده کوتاه مدت معمول بازار وبازده بلند مدت آن کمتر از بازده بلند مدت بازار طی دوره مشا به می باشد .

1-2بیان مساله وموضوع تحقیق

بورس اوراق بهادار، مرکز جمع آوری پس اندازها و نقدینگی بخش خصوصی به منظور تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری بلندمدت است و از سوی دیگر، مرجع رسمی و مطمئنی است که دارندگان پس اندازهای راکد، می توانند محل نسبتاً مناسب و ایمن سرمایه گذاری را جستجو کرده و وجوه مازاد خود را برای سرمایه گذاری در شرکت ها به کار انداخته و یا با خرید اوراق قرضه دولت ها و شرکت های معتبر، از سود معینی برخوردار شوند.

در این میان، کمبود و یا فقدان ساز و کارهای لازمه بورس هنوز یکی از عوامل اساسی بازدارنده رشد و شکوفائی بورس است که یکی از مهمترین این موارد موضوع قیمت گذاری اولیه سهام شرکت هائی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. شرکت هائی که سهامشان برای اولین بار در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد، از آنجائی که پیش بینی واکنش بازار به سهام آنها بسیار مشکل است، قیمت گذاری سهامشان کار بسیار دشواری می باشد قیمت گذاری ، عبارت است از تخمین ارزش یک دارایی ، براساس مقایسه آن دارایی با دارایی های مشابه ویا براساس ارزش فعلی متغیر هایی که بازده آتی دارایی به آنها بستگی دارد

1-3ا هداف تحقیق

آگاه نمودن سرمایه گذاران از نحوه قیمت گذاری سهام وارزیابی صورت های مالی شرکت ها در تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری در اوراق بهادار شامل اوراق مشارکت وسهام عادی وبحث وبررسی ابزارها وتکنیک های عمده تجزیه وتحلیل صورت های مالی .

1- 4 ا همیت تحقیق

یکی ازعوامل موثروتقویت کننده که به نوبه خود می تواند سبب رشد وتوسعه بورس اوراق بهادار گردد و سرمنشاً گفتمان بهتری در مدیریت نقدینگی جامعه باشد بدون تردید گسترش آموزش های مورد نیاز جهت انجام معاملات سودمند در وهله ی بعد آموزش های لازم در خصوص مهارت تحلیل گری وتجزیه وتحلیل اوراق بهادار ا ست زیرا هر اندازه که بینش ودرک سرمایه گذاران معامله گران در این زمینه ها افزایش یابد از رکود های لحظه ای ترقی قیمت ها به صورت حبابی وواکنش های نابه هنگام در معاملات جلوگیری می کند ونه تنها شفافیت وروشنگری در معاملات را تقویت می کندبلکه بازار را به سمت وسوی کارا بودن سوق خواهد داد . بدیهی است که این امر با افزایش ا نگیزش سهامداران ، رقم معاملات در بورس را نیز ترقی داده واز نظر حجم معاملاتی فاصله بورس ایران را با کشورهای هم ردیف خود کاهش خواهد داد .