پایان نامه بررسی رابطه جو خانوادگی با افت تحصیلی دانش آموزان پسر دوره متوسطه رشته ریاضی فیزیک در شهرستان دلفان در سال تحصیلی86-85

مقدمه:

بدون تردید یکی از عناصر اساسی تکوین و توسعه و عوامل فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی هر جامعه ، نظام آموزش و پرورش آن است . در باب قضاوت کارآیی این نظام می توان از پیشرفت تحصیلی با مفهوم موفقیت دانش آموزان در گذراندن دروس یک پایه تحصیلی یاد کرد . در کل تحلیل و بررسی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی می تواند زمینه ساز اخذ تصمیماتی شود که کارآیی درونی این نظام را بهبود بخشیده و متعاقباً زمینه های توسعه همه جانبه را فراهم سازد .

در بین دوره های تحصیلی آموزش و پرورش ، دوره متوسطه به سبب وضع زیستی ، اجتماعی و روانی دانش آموزان و همچنین به جهت تاثیر گذاری تصمیمات این دوره سنی در تمام عرصه های زندگی به عنوان محوریت موضوع انتخاب شده است . با مروری بر پیشینیه پیشرفت تحصیلی این دوره می بینیم که پیشرفت تحصیلی نتیجه تاثیر یک عامل نیست . چنانچه ویژگی های فردی دانش آموز (هوش عمومی و هیجانی ، شیوه های یادگیری ، خود کارآمد بودن و سلامت روانی و ...) خاستگاه اجتماعی دانش آموز ( محیط روانی خانواده ، وضعیت فرهنگی و اقتصادی آن ... ) و ساختار آموزشی               ( ساختار کلاس ، انتظارات معلم ، شیوه تدریس و امکانات آن و ... ) از جمله موارد اساسی در این زمینه به شمار می رود بنا به این اقوال  امید حرکت ما نمایاندن رابطه جو عاطفی خانواده با افت تحصیلی دانش آموزان می باشد ،شاید بتوانیم به تاثیرات جو خانواده و رابطه آن بر افت تحصیلی پی ببریم.

بیان مسئله:

امروزه آثار آموزش و پرورش را در همه عرصه های بنیادین زندگی علمی ،اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی می توان مشاهده کرد . شدت این تاثیرات به حدی است که هر روز دگرگونی جدیدی در زندگی ها حادث می شود که کمتر شباهتی با دیروز خود دارد به طوریکه انسان برای ادامه حیات اجتماعی خود چاره ای جز تطابق با این تغییرات به مدد آموزش ندارد . با این گستردگی تاثیر ، طبیعی است هر روز نوع آموزش و پرورش و شیوه عملکرد مدارس مورد پرسش و نقد قرار گیرد و محققین وادار به شناسایی ابعاد موثر بر آن شدند .

نظام آموزش و پرورش در کشور ما این رسالت عظیم را عهده دار شده است طبق آخرین تغییرات دوره های آموزش به هفت دوره از آمادگی تا کاردانی پیویسته تقسیم شده است .                  دوره متوسطه به سبب  وضع زیستی ، اجتماعی و روانی دانش آموزان از دوره های حساس و موثر زندگی اجتماعی و فردی آدمی است . در این دوره قسمت اعظم استعدادهای اختصاصی نوجوانان بروز می کند ، قدرت یادگیری به حد اعلای خود می رسد ، کنجکاوی آنان جهت معینی می یابد و مسائل جدید زندگی نظیر انتخاب رشته ، انتخاب حرفه و... ذهن آنان را به خود مشغول می دارد . از این رو هر نوع نارضایتی و خلل در این دوره مستقیما بر عملکرد و کیفیت هر حلقه آموزشی عمومی و عالی و نهایتا بر کیفیت زندگی تاثیر بسزایی خواهد داشت .

در طرح جدید آموزش متوسطه هدف های خاص آن عبارت است از :

ایجاد تقویت یک یا چند مهارت قابل عرضه در بازار کار ، ایجاد آمادگی کافی و مطلوب برای تحصیلات دانشگاهی کمک و یاری در جهت کشف و شناخت استعدادها وتوانایی ها فردی                     ( علاقبند ، 1372)

به راستی چرا دسترسی به این اهداف تعریف شده نا ممکن شده است ؟ در کنار این ناکامی درفرآورده ، مشکل افت تحصیلی در مدارس و عملکرد ضعیف دانش آموزان در فرآیند دوره های  آموزشی ، مشکلات را دو چندان کرده است . در کشور ما افت تحصیلی یکی از مهمترین مسائل و مشکلات کنونی آموزش و پرورش است که هر سال ده ها میلیارد ریال بودجه کشور را به هدر می دهد[1] و نیروهای بالقوه جامعه را از آموزش و پرورش خارج می کند و بدین ترتیب عالی ترین سرمایه های جامعه که همان نیروی انسانی است بی ثمر می ماند . تا کنون برای رفع این مشکل راه حلهای گوناگون از طرف مسئولین برای جلوگیری از افت تحصیلی در دوره متوسطه صورت گرفته مثل حذف نظام سالی واحدی  و یا تسهیل شرایط قبولی که این شاید بیشتر شبیه لعابی به جدول آماری می باشد تا راه حلهای علمی .

در وضعیت حاضر با این مسئله روبه رو هستیم که چه عواملی باعث این عملکرد ضعیف تحصیلی شده اند ؟ و عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی کدامند ؟ مطالعه و بررسی تحقیقات انجام شده نشان می دهد که پیشرفت تحصیلی نتیجه تاثیر یک عامل نیست بلکه عوامل متعددی بر این متغیر تاثیرگذار هستند . برخی از عوامل عبارتند از انگیزش ، توانایی و معلومات گذشته فرد ، محیط روانی ، ساختار کلاس ، گروه همسالان ، انتظارات معلم و هوش ( کولین هارت ، بلوم[2] ، به نقل از                        شعبانی 1376)

همچنین تحقیقات دیگر عوامل فردی و آموزشی نظیر معدل تحصیلی سال قبل ( مارتین و هولتر[3] 1997) ، استعداد تحصیلی ( لاولرویچن[4] 1997) ، عوامل شناختی مانند هوش عمومی (کذرلا 1997) هوش هیجانی ( بوب[5] و همکاران 2001) خودکارآمدی تحصیلی( وانک[6] 1998-کرامتی ، 1380) ، راهبردهای خود تنظیمی (گربن[7] ، 1996) ساختار کلاس ( مایا[8] 2002) را در عملکرد تحصیلی موثر دانسته اند .

عملکرد ضعیف دانش آموزان پایه اول دبیرستان ( دفتر آمار وزارت آموزش و پرورش                    1381 ) و همچنین تاکید مطالعات روانشناسی و جامعه شناسی بر اهمیت افعال و تصمیمات این دوره ضرورت توجه بیش از پیش را به وضعیت نظام آموزشی و پرورش و پدیده افت تحصیلی آشکار می سازد .  لذا در تحقیق حاضر قصد بررسی رابطه جو خانواده با افت تحصیلی دانش آموزان را داریم.

اهمیت وضرورت پژوهش:

شاید هیچ واژه ای گویاتر از پیشرفت تحصیلی میزان تحقق اهداف قصد شده درنظام آموزش و پرورش در هر مقطع تحصیلی و در هر درس را بیان ننماید . پیشرفت تحصیلی در هر درس ، میزان پیشرفت نظام آموزش و پرورش را روشن ساخته ومعیار بهره وری و بازدهی سرمایه گذاری در بخش تعلیم و تربیت را مشخص می سازد . دوره متوسطه به لحاظ وضع زیستی و روانی واجتماعی دوره بسیار  مهمی است ، دوره ای است که آموزش عمومی را به آموزش عالی پیوند  می دهندو گروه کثیری را برای ورود به جامعه و بازار کار مهیا می سازد . متاسفانه آمارهای به دست آمده از تحقیقات در مدارس کشور نشان دهنده آن است که افت تحصیلی به صورت مردودی و یا ترک تحصیل یا به طور دیگر مقدار زیادی از منابع مالی و استعدادهای انسانی جامعه ما را تلف می کند و آثار سوئی به جای می گذارد .

 با توجه به هدف در نظر گرفته شده یعنی شناخت عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی ، نتایج آن کمکی است به برنامه ریزان آموزشی جهت اتخاذ سیاست های مناسب جهت فراهم نمودن عوامل موثر در امر آموزش ویادگیری تا بتوانند با دید و بصیرت بهتری به فعالیت در این زمینه بپردازند .

در واقع اساسی ترین وجهی که انجام این پژوهش را ضروری می سازد آمارهای نگران کننده از تعداد مردودین پایه اول دبیرستان و همچنین ضرورت زندگی امروز در جهت استفاده بهینه از     سرمایه های زمانی و ذهنی این دانش آموزان می باشد . بنابراین جا دارد که این مهم مورد توجه و    علت یابی قرار گیرد و راهبردهای ایجاد وضعیت مطلوب روشن گردد . بدیهی است که اولین گام در این سیر شناسایی عوامل به وجود  آورنده وضعیت مذکور می باشد ، چرا که پس از مشخص شدن این عوامل   می توان برای شناسایی راه حل های مناسب جهت رفع کاستی ها و همچنین تقویت نقاط قوت اقدام نمود و دید خانواده ها ومدارس را نسبت به این پدیده علمی تر کرد .

 اهمیت مطالعه حاضر نیز بدین جهت است که قصد بررسی رابطه جو خانوادگی با افت تحصیلی دانش آموزان را دارد تا به نوعی به تاثیرات عوامل خانوادگی بر افت تحصیلی دست یابیم.

اهداف تحقیق:

هدف کلی:

بررسی رابطه جو خانواده با افت تحصیلی در دانش اموزان مقطع متوسطه رشته ریاضی فیزیک شهرستان دلفان در سال تحصیلی 86-85

اهداف جزئی:

- بررسی و تشریح مفهوم افت تحصیلی.

- تشریح و بررسی مفهوم جو خانواده و ابعاد آن.

ارائه راهکارهای کاربردی مبتنی بر مطالعه جهت بهبود وضعیت تحصیلی دانش آموزان.

[2] Hari kolinbolom

[3] MartinHolter

[4] Lavlervichin

[5] Bob

[6] Vank

[7] Gorbon

[8] Maya