پایان نامه بررسی نحوه گذراندن اوقات فراغت دانشجویان علوم تربیتی دانشگاه پیام نور مرکز اردبیل

رشته علوم تربیتی

( مدیریت برنامه ­ریزی آموزشی )

جهت دریافت مدرک کارشناسی

چکیده  :

در این پژوهش که تحت عنوان بررسی اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه پیام نور در اردبیل صورت گرفته ، ابتدا مسئله را از جهات مختلف مورد کنکاش قرار داده  ام  و ضمن تعریف آن اعم از تعاریف مفهوم و تعریف    جامعه­شناختی در خلال مباحث اولیه به نوع ­شناسی اوقات فراغت اشاره کرده و همچنین ضرورت و اهمیت آن از دیدگاه مختلف پرداخت شد .برای بررسی سوالات از قبیل  آیا بین جنسیت و نحوه گذران اوقات فراغت دانشجویان رابطه­ای وجود دارد ؟ آیا بین وضعیت تأهل و نحوه استفاده از اوقات فراغت دانشجویان رابطه­ای وجود دارد ؟ آیا بین وضعیت درآمد خانواده و نحوه گذران اوقات فراغت دانشجویان رابطه­ای وجود دارد ؟ آیا بین امکانات محل سکونت و نحوه استفاده از اوقات فراغت دانشجویان رابطه­ای وجود دارد ؟ از روش تحقیق مشاهده ای مبتنی بر پرسشنامه و اجرا به صورت نمونه تصادفی انجام شد و جامعه آماری و نمونه به روش خی 2 بررسی گردید .در خصوص سوال 1 پس از بررسی و تحلیل رابطه بین نحوه گذراندن اوقات فراغت و جنسیت با درجه آزادی 4 و خطای کمتر از 05/0 و درصد استاندارد آزمون معنادار بوده است .در خصوص سوال 2 رابطه بین تاهل و نحوه گذراندن اوقات فراغت با درجه آزادی 4  و خطای کمتر از 05/0 و درصد استاندارد آزمون معنادار بوده است. در خصوص سوال 3 رابطه بین سکونت  و نحوه گذراندن اوقات فراغت با درجه آزادی 4  و خطای کمتر از 05/0 و درصد استاندارد آزمون معنادار بوده است. . در خصوص سوال 4 رابطه بین در آمد  و نحوه گذراندن اوقات فراغت با درجه آزادی 4  و خطای کمتر از 05/0 و درصد استاندارد آزمون معنادار بوده است.درپایان پیشنهادات در خصوص تحقیقات بعدی ارائه گردید .واژگان کلیدی : اوفات فراغت – سرگرمی اوقات فراغت فرصت و زمانی است که پس از به انجام رساندن کار و شغل روزانه باقی می­ماند سرگرمی­ها ، تفریحات و فعالیت­هایی است که بهنگام آسودگی از کار عادی با شوق و رغبت به آنها می­پردازند .  

مقدمه 

یکی از عرصه­هایی که زندگی روزمره را بازنمائی می­کند و قدرت و مقاومت را در زندگی انسانها به نمایش می­گذارد ، عرصه­ی فراغت است . فراغت عرصه­ای است که اختیار و آزادی انسانها در آن عرصه بیشتر قابل اعمال است در نتیجه برخلاف کار که انضباط بیشتری را ایجاب می­کند ، فضای مناسبی برای مقاومت در برابر رویه­های فرهنگی جا افتاده و برای پدید آوردن روال­ها و کردارهای جدید است ، از اینروست که گفته­اند فراغت می­تواند فرهنگ ایجاد کند و هویت افراد را آشکار سازد .

برخی از پژوهشگران بر این باورند که پدیده­ی فراغت در سرتاسر تاریخ زندگی بشر وجود داشته و خاص زمان مشخصی نیست اما برخی دیگر فراغت را پدیده­ای میدانند که با تمدن صنعتی پیوند دارد و معتقدند که دارای دو ویژگی و شرایط خاصی است که عبارتند از  :

تحت تأثیر مراسم اجباری و الزامات فرهنگی و اجتماعی نیست . ( براون ، 1996 ، ص 92 )

از سایر فعالیت­های ضروری زندگی روزمره نظیر خوردن متفاوت است . ( دومازید ، 1372 ، ص 56 )

چنانچه این دو شرط ملاک باشد اوقات فراغت در جوامع صنعتی وجود نداشته زیرا افراد در گذراندن فراغت خود نظیر تفریحات و سرگرمی نوعی تابع الزامات فرهنگی اجتماعی بوده­اند . ( فکوهی ، ناصر ، 1382 )

واقعیت آن است که امروزه وجود و اهمیت به آن هم نتیجه­ی رشد صنعت و هم نتیجه­ی جامعه­ی مصرفی بوده است . فعالیت­های اوقات فراغت امروزه از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی از آن به مثابه آینه­ی فرهنگ جامعه یاد میکنند به این معنی که چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه تا حد زیادی معرف ویژگیهای فرهنگ آن جامعه است و از این نظر گاه کوششی برای شناسائی چگونگی گذران اوقات فراغت در یک جامعه با یک گروه اجتماعی حائز اهمیت ویژه­ای است . ( چگونگی پرداختن به فعالیت­های فراغت در بین جوانان و نوجوانان ، شریفیان، مسعود ، ص 5 )

بیان مسأله

فراغت ، بیکاری و بیکارگی نیست . فراغت مجموعه­ای از اشتغالاتی است که فرد کاملاً با رضایت­خاطر خود یا برای استراحت یا تفریح و یا بمنظور توسعه اطلاعات یا آموزش غیرانتفاعی ، مشارکت اجتماعی داوطلبانه بعد از آزاد شدن از الزامات شغلی ، خانوادگی و اجتماعی بدان می­پردازد . با توجه به تعریف فوق­الذکر اگر زمان انجام فعالیتهای زیر از اوقات شبانه­روز فرد کاسته شد آنچه باقی می­ماند فراغت اوست  .(گزارش سازمان ملی جوانان ، 1381)

وظیفه شغلی

اضافه کار ، کار دوم و نظایر آن

کارهای مربوط به خانه

اجبارات روزمره شغلی و نیازهای فردی مانند غذا خوردن ، خوابیدن ، مواظب سلامتی یا ظاهر خود بودن

وظایف مذهبی ، تشریفات خانوادگی ، اجتماعی و غیره  ......  فعالیتهای مربوط به تحصیل

بطور مسلم هر فرد جدای از الزامات زندگی خصوصی و خواب اوقات فراغتی نیز دارد بدین ساعات باید ایام تعطیل هفتگی (جمعه) تعطیلات رسمی ، نوروز و تابستان را هم اضافه نمائیم این اوقات نیز بسیار مهم و بااهمیت هستند بنابراین بررسی اوقات فراغت دانشجویان از اهمیت خاصی برخوردار می­گردد . (گزارش سازمان ملی جوانان ، 1381)

آیا قشر دانشجو این اوقات را صرف خودسازی و کسب فضائل انسانی و دانش­اندوزی و بدست آوردن نشاط و تجدید قوای جسمی و روحی خود می­کنند یا فراغت آنان صرف از خودبیگانگی و مترادف بیکارگی قرار          می­گیرد ؟ آنان چه برنامه­ای برای گذراندن صحیح اوقات فراغت خود دارند  ؟

با توجه به اینکه جوانان بخصوص دانشجویان در اکثر موارد جدی­ترین مخالف خود را با مظاهر فساد و خلاف اخلاقی چه در حکومت گذشته و چه در حال حاضر نشان داده­اند به همین لحاظ تقویت اعتقادات دینی ، در افراد و تحصیل کردگان از طریق ترویج فرهنگ اسلامی و مخالف با فرهنگ بی­بند و باری می­تواند همچنان آنان را بعنوان پشتوانه­های انقلاب حفظ کند .

اوقاتی که اگر بصورت صحیح و اصولی مورد بهره برداری قرار گیرد می­تواند بخشی از مشکلات اجتماعی و تربیتی و فرهنگی و آموزش ما را پاسخ دهد و از سوی دیگر می­تواند مانعی برای بروز رفتارهای نابهنجار در جوانان ، این آینده­سازان واقعی جامعه ما قرار گیرد چرا که جوانان بخصوص قشر دانشجو در حفظ انقلاب بعنوان انرژی قدرتمند هستند و مخالفان بیش از هر قشر دیگری از آنان واهمه دارند .