پروژه تحقیقاتی برای دریافت درجه کارشناسی
رشته ی علوم تربیتی
چکیده
هدف از پروهش حاضر بررسی علل پرخاشگری دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی ناحیه ی 1 شهر اردبیل در سال تحصیلی92-1393 می باشد. پروهش حاضر توصیفی از نوع پیمایشی و استفاده از روش همبستگی جامعه مورد بررسی آموزش و پرورش ناحیه ی 1 شهر اردبیل می باشد که به علت گستردگی تناسب موضوع از دانش آموزان پسر پایه ی راهنمایی تحصیلی استفاده شده است که 30 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پروهش، پرسشنامه ی محقق ساخته می باشد که به منظور آزمودن فرضیه ها در نظرگرفته شده است که با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل آزمون های اسپرمن، آزمونT مستقل دو گروهی و تحلیل واریانس یک طرفه انجام شده است. نتایج نشان داد که بین درگیری لفظی والدین و پرخاشگری دانش آموزان رابطه ی معنی داری وجود دارد و بین تماشای انواع برنامه ی تلویزیونی(علمی پلیسی ورزشی جنگی) رابطه ی معناداری وجود ندارد و نیز بین پرخاشگری افرادی که سابقه ی مردودی دارند و افرادی که سابقه ی مردودی ندارند رابطه ی معناداری وجود ندارد بین کنترل در خانواده و پرخاشگری رابطه وجود دارد. و همچنین بین تنبیه بدنی در خانواده و پرخاشگری دانش آموزان رابطه وجود دارد و این که بین تنبیه بدنی در مدرسه و پرخاشگری دانش آموزان رابطه وجود دارد.
مقدمه
از آنجا که تنش حالت ناخوشایندی است فرد در جستجوی هدفی بر می آید که با رسیدن به آن قادرگر دو تنش خود را کاهش داده و به تعادل دست یابد.
نیبازهای نوجوانان و جوانان نیز همانند سایر افراد متنوع و متفاوند برخی از این نیازها، جسمانی و اساسی اند و بعضی دیگر نیازهای روان شناختی و متعالی هستند برآوردن نیازهای اساسی ضامن بقای حیات است و هدف هایی چون هوا، آب، غذا و پوشاک را برای انسان شامل می شود سایر نیازهای عبارتنداز نیاز به امنیت، تعاق خاطر، احترام به خوشتن، خودشکوفایی، نیاز به داشتن و فهمیدن و نیازهای جمالی وقتی نیازی از فرد برآورده نشود احساس ناکامی و پرخاشگری به وی دست می دهد. بعضی از ناکامیهای نوجوانان و جوانان از سوانحی سرچشمه می گیرد که در درون خود ایشان وجود دارد و برخی دیگر به عوامل و موانع محیطی مربوط می شود.
ارضا بخشیدن نیازها و یا وجود تعارض موجب می گردد که نوجوانان یا جوان در حالت عدم تعادل و تنش به سر می برد در چنین موقعیتی فرد ناچار است خود را با شرایط و مقتضیات موجود سازش دهد. مکانیسم های دفاعی که به صورت ناخودآگاه عمل می کنند در واقع سازگاری فرد با موقعیت های متفاوت به کارگرفته می شود که یکی از این مکانیسم های دفاعی یا سازو کار دفاعی پرخاشگری است. پرخاشگری به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم انجام می شود. در واقع نوعی ناکامی است که فرد در نتیجه ی تکرار آن دچار نوعی گسستگی روابط اجتماعی بین فردی گشته و ناملایماتی را به همراه خود دارد.
پرخاشگری حالتی از هیجان است که طی آن انسان برای رهانیدن از یک حالت فشار یا از موقعیت هایی که برای وی ایجاد زحمت می کند و در او ایجاد ناکامی می کند به حرکات و تلاشهایی دست می زند، تا آن موانع که در راه ارضاء انگیزه ها وجود داشته بر دارد. هنگامی که دست یابی به یک هدف خواستنی یا ارضای یک نیاز، ناممکن می شود یا به تاخیر می افتد، ناکامی در فرد را روی می دهد که با پیدا کردن علت آن در جستجوی درمان آن باید برآمد.
بیان مسئله
موضوع تحقیق حاضر بررسی علل پرخاشگری در بین دانش آموزان پسر می باشد که بر اساس آن سعی شده پروهشی در این زمینه انجام گیرد.
در زندگی روزمره، در اثر شرایط محیطی یا نیازهای فردی، تعادل و آرامش روانی افراد دستخوش تغییراتی می شود و به این ترتیب سازگاریها عموماً در معرض تهدید یا احتمالاً تقویت واقع می شوند. که این عوامل ناکامی و فشار روانی هستند.
1 ناکامی: هنگامی که دستیابی به یک هدف خواستنی یا ارضای یک نیاز، ناممکن می شود یا به تأخیر می افتد، ناکامی روی می دهد این محرومیت ممکن است به سبب علل درونی یا عوامل محطی باشند. می دانیم گاه چیزی که مانع دستیابی آدمی به هدف می شود از درون فرد او ضعف ها و کاستی های او سرچشمه می گیرد مانند معلولیت های جسمانی و نداشتن بعضی توانایی ها ممکن است آدمی را از رسیدن به هدف بازدارند. خطر این ناکامی برای شخصیت فرد بیشتر است.
2 فشار روانی: هنگامی که تمایل ما به سوی هدفی باشد که با مانعی برخورد کند چون ظرفیت سازگاری ما را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد، گوییم فشار روانی ایجاد شده است منابع فشار روانی ممکن است محرومیت های خارجی یا داخلی باشند، به عبارتی دیگر ناکامی ها و تعارض ها به هرترتیب که پدید آیند، چون وضع روانی یا رفتار عادی فرد را دچار اختلال می کنند، فشار روانی ایجاد می کنند. لذا فشارروانی عبارت است از فشارهایی که به انسان وارد شده و به توانایی های او تأثیر می گذارد.(گروه روان شناسی دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی،1377) در تربیت و پروش کودکان و نوجوانان شناخت عوامل خطرزا ضروری است. عوامل بحران زا که از بیرون به ذهن و روان دانش آموزان تزریق می شوند هم چون عوامل زمینه ساز خانوادگی، دوستان، بلوغ و... همه باید شناخته شوند که یکی از عوامل بحران زا پرخاشگری است هم اینکه بسیاری از دانش آموزان در مدارس، مبتلا به این اختلال می باشند و ضرورت دارد که این گونه کودکان شناسایی و در جهت کاهش یا دفع این بحران اقدام نمود.
پرخاشگری را رفتاری تعریف کرده اند که هدف آن صدمه زدن به خود یا به دیگری باشد آنچه در این تعریف حائز اهمیت است قصد و نیت رفتار کننده است یعنی یک رفتار آسیب زا در صورتی پرخاشگری محسوب می شود که از روی قصد و عمد به منظور صدمه زدن به خود یا به دیگری انجام گرفته باشد در عین حال پرخاشگری یک رفتار مطلوب در مسیر رشد طبیعی کودک است ولی اگر تحت کنترل صحیح نباشد، می تواند به صورت هیجان از هم پاشیده ای درآید. پرخاشگری بیش از حد طبیعی آن نمایانگر آن است که کودک در یادگیری رفتارهای نامطلوب در مواجهه با محرک های خشم او را بر می انگیزد شکست خورده است(نوابی نژاد،1372). این دسته از افراد رفتاری سریع وحمله ای در مقابل واکنش های اطرافیان از خود نشان می دهند و حالت برخوردد آنها با نفرت است و به نظر می رسد ک از هیچ گونه احساس دلسوزی به اطرافیان خود برخوردار نیستند.
عده ای از صاحبنظران نیز معتقدند که پرخاشگری ممکن است یا از ناکامی بنیادی ناشی گرد و یا به علت وجود مدل های پرخاشگرانه در محیط کودکان به وجود آید هر اندازه والدین در خانه پرخاشگرانه تر عمل کنند فرزندان آنان بیشتر پرخاشگرانه خواهد شد.
تحقیقات نشان می دهد که پرخاشگری در خانواده های سخت گیر که تنبیه بدنی را در تربیت کودکان ضروری می دانند بیشتر دیده می شود و نیز اعتقادی بر این است که برخی از انواع پرخاشگری ها در خانه هایی که اجازه ی هر نوع پرخاشگری داده می شود و هرگز به طور صحیح این رفتارها تنبیه نمی شوند ریشه می دواند.