روش تحقیق ساماندهی بافت فرسوده محله شهیدگاه واقع در ضلع شرقی بقعه شیخ صفی الدین اردبیل

طراحی شهری

تعریف مسئله :                                                                                                    

نواحی کهن شهری که در زمان شکل گیری، فضایی پاسخگو به سلسله مراتب نیاز های ساکنان خود بوده اند.اکنون

درپی تغییر تحولات اجتماعی ،جوی ،اقتصادی و زیست محیطی و ایجاد کاربری های مغایر و لکه گذاری بافت فرسوده

در طول چندین دهه منجر به مهاجرت داخل شهری از چنین بافت های ارزشمند به شهرکهای جدید التاسیس (مسکونی

)و یا بازارچه های جدید التاسیس که این امر منجربه فاقد عملکرد قوی بخش هایی از نقاط مرکزی و حساس با الزامات

امروزی اند وجهی که مداخله در این گونه بافت ها را معنی دار میکند لذا جهت پاسخگویی شیوه های کاربری کنونی شامل فضای سبز، تجاری ،مسکونی ،پارکینگ وغیره نیازمند مداخله هوشمند و علمی اند.این نواحی که زمانی کانون ثروت ،قدرت شهر بوده اند در شرایط کنونی از بعد جمعیتی واجتماعی از ساکنان بومی ضعیف واز بعد برخورداری اززیر ساخت ها تهی ودر حوزه ی کالبدی نا بسامان هستند لذا به نظر می آید با تفکر و اندیشه ای وسیع و غنی بر پایه تجربیات اندیشمندانی درصدد مهار ویرانگری این چنین واحد ها باشیم و درصدد تجلی ارگانیک زندگی اجتماعی و ایجاد توازن زیست محیطی با

محیط پیرامون باشیم نوشهر گرایی عبارت است از اصلاح وطراحی وارتقاء کیفیت محیط به وسیله ایجاد مکانی مناسب تر

برای زندگی بهتر، نوشهر گرایی تجدد حیات هنر خلق مکانست و ضرورتا یک نظم دهی دوباره به محیط انسان ساخت وهمان مسیری که جوامع در بهبود شرایط از آن استفاده میکنند

در راستای عنوان رساله (سامان دهی بافت فرسوده محله شهید گاه شیخ صفی الدین اردبیلی که در پایان نامه آقای مهندس محمد وفقی این محله را به عنوان عالی قاپو در اصل انتخاب و مشخص نموده اند (پیوستی) و در حال حاضر به عنوان شهید گاه اردبیل معروف می باشد جزاندکی ازخانه ها اکثر خانه های قدیمی مخروبه یابه صورت متروکه هرروزه شهرداری اردبیل با اعمال ماده 51 قانون شهرداری ها جهت حفظ جان عابرین از ریزش و تخریب نابهنگام ساختمان ها در حال تخریب این فضا گشته که خود به خود تبدیل به پارکینگ بی نظم در بهترین ، مرکزی ترین ،قدیمی ترین و در نهایت با ارزش ترین منطقه توریستی ،اقتصادی ،اجتماعی در بافت کهن شهرستان اردبیل را انتخاب و مفاهیم حاصل از رویکرد نوشهرگرایی را جهت بازآفرینی آن به کار خواهیم گرفت .

ساختار فضایی شهر اردبیل در مسیر تکوینی – تحولی خویش (اردبیل )بر پایه نظام محله ای استوار بوده (نعمتی ، حیدری )شامل محلات شش گانه بوده که با ورود رویکرد یوزتیوستی به عرصه شهرسازی و زندگی شهرآن نظام پیشین محلات شش گانه گسیخته وتوسعه یافته به محلات سیزده گانه و توسعه شهر چه ازدرون وچه از بیرون فارغ از آن نظام شکل گرفته و مشکلاتی را در ابعاد زیر ساختی،خدماتی،اجتماعی،وکالبدی عملکردی به وجود آمده است در طرح جامع شهر اردبیل از بافت قدیم اردبیل به عنوان هویت شهر اردبیل نام برده شده در آن تامین سر زندگی با هدف تداوم بخشیدن به هویت کالبدی فضایی مرکزتاریخی مورد تاکید قرار گرفته است فضای مورد مداخله رساله ، بخشی ازپیکره تاریخی شهر اردبیل در محله عالی قاپو یکی ازمحلات مرکزی وششگانه معروف به محله دروازه اردبیل با مساحت ....که اصلی ترین فضای تاریخی استان اردبیل که بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی را در خود جای داده است

علی رغم ارزشمند بودن ناحیه متاسفانه بیش از80% (اعم ازارزشمند یا غیر آن )در محله شهید گاه فرسوده محسوب میشود به عبارت دیگر مرکز تاریخی شهرو محل ارتباطی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی با بازار طلا فروشان و راسته بازارکه هردو جزبناهای تاریخی که در صدد ثبت یونسکومی باشد و با محلات طوی،اونچی میدان،اوچدکان،پیرعبدالملک،ارمنستان وغیره معرض زوال ومخروبگی روزافزون است که تصویر زیل موقعیت محدوده محله را نشان میدهد (مسجد میرزاعلی اکبر،مسجد حاج فخر،مسجد گازران)این رساله تلاش دارد تا ساختار فضایی مناسب ناحیه را بازخوانی کرده تا حد امکان حیات اجتماعی ازدست رفته بافت را باز آفرینی و برخی از دسترسی ها را اصلاح ونفوذ پذیری بافت را هم اکنون تقریبا میسر نیست امکان پذیر سازد این رساله در پی آن است تامین بازخوانی مفاهیم و مبانی نوشهر گرایی به عنوان رویکردی نوین و با باز تعریف مفهومی چون میدان نقش جهان در بافت فرسوده با انگیزه حمایت و حفاظت از انسان فضا و فعالیت تقویت تعاملات  و همبستگی های موجود اجتماعی  زمینه ارتقای  کیفیت اقتصادی در ارتباطی  بقعه شیخ صفی با سایر فضاها،ایجاد فضای سبز،

پارکینگ  و فضای تجاری،مذهبی و..... را فراهم و برای منطقه توریستی پل ارتباطی بین بقعه شیخ صفی  با بازار های  اردبیل و سایر محلات را برقرار سازد.

اهداف تحقیق:

هدف تحقیق

1.ارتقاع کیفیت زیست با جذب توریست

2.بهبود اقتصاد منطقه

3.به کارگیری اصول نوشهر گرایی به عنوان یک ابزار مداخله

4.برنامه ریزی و طراحی، مطابق با نیازها و الزامات وضع موجود در زمان حال برای استفاده آینده و ارتباط باآثار گذشته

5.دسترسی سریع هدایت کننده ناخودآگاه گردشگران ضمن انسجام نقش فضاهای کالبدی و زیارت از بقعه شیخ صفی توسط این میدان پارک مرکزی شهری بازدید از مساجد و گردش بازارهای سنتی و بازار زرگران

6.دسترسی هدایت کننده به محلات شش گانه و مسجد جمعه

7.ایجاد پارکینگ در سطح زیرزمین محدوده و سامان دهی معضل موجود پارکینگ

8.ایجاد فضای تعریف شده مطلوب تجاری پارک مرکزی شهر در بافت قدیمی فرسوده موجود (کالبدی عملکرد)

9.جلوگیری ازساخت وساز سلیقه در محدوده با نماها و طرح های متفاوت و مختلف

10.ایجاد محیط مناسب پارک مرکزی شهر میدان وار،جهت ایجاد مراسم مذهبی، اقتصادی، صنعتی (صنایع دستی ملی)

11.ارتقاع کیفیت اجتماعی، اقتصادی، زیستی، محیطی و کالبدی

اهداف کلی:

 1.ارائه الگوی اصلی فضایی کارآمد برای منطقه با تاسی از نظم مقدور نسبت با شرایط موجود

2.مداخله در حوزه های مرکزی و زیرساختها

3.با تخریب فضاهای مخروبه و پیاده سازی طرح

4.در کوتاه مدت ممانعت از احداث بی رویه بناها در محل سطح مرکز و زیر ساخت ها

5.در میان مدت و با نوسازی محوطه و فضا بر اساس طرح و بازسازی بناهای تاریخی موجود در طرح

6.در بلند مدت سبب ارتقای زیست در فضا (در محدوده مورد برنامه ریزی) شده در فضای مورد پژوهش اهداف عملیاتی زیر می بایست جهت تحقق تحقق هدف کلی فوق برشمرد

اهداف عملیاتی:

1.ایجاد فضای باز شهری در مرکزشهر و خلق یک محیط شهروند مدار

2.ایجاد فضای سبز در مرکز شهر

3.ایجاد میدان در مرکز شهر

4.ارتباط و و حدت بقعه شیخ صفی با مرکز تجاری قدیم شهر (راسته بازار و بازار زرگران)

5.توجه به الزامات گفتگوی شهروند در نظم دهی به فضا

6.ایجاد ارتباط و وحدت بقعه شیخ صفی با مراکز مذهبی موجود در بافت قدیم شهر (مسجد میرزاعلی اکبر- مسجد کازاران –  مسجد حاجی فخر – مسجد عالی قاپو – مسجد ملامومن –  مسجد جامع اردبیل)

7.ایجاد ارتباط و وحدت توسط محله شهیدگاه به عنوان هسته مرکزی و میدان شهری با محلات شش گانه

8.ایجاد قطبیت مابین محلات نعمتی سابق عالی قاپو –  کازاران –  سرچشمه به عنوان غرب شهر

9.ایجاد پارک شهر عمومی و فضای سبز مرکزی شهر با توجه به نیاز مرکز شهر پس از تخریب باغ ملی و تبدیل به ساختمان استانداری