پایان نامه بررسی رابطه جو سازمانی با سلامت روانی کارکنان بیمارستان های دولتی شهرستان ایذه

چکیده

   مقدمه: جو سازمانی مناسب می تواند در انگیزش و بهبود روحیه و مشارکت افراد در تصمیم گیری ها و ازدیاد خلاقیت و نوآوری آنان موثر بوده و به عنوان یک منبع در تامین سلامت روانی کارکنان به حساب آید، با وجود این جو سازمانی نامناسب می تواند منبع عمده فشارروانی نیز باشد. این مطالعه با هدف بررسی رابطه جو سازمانی با سلامت روانی کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایلام انجام شد.

   مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت توصیفی– مقطعی درسال 1381 انجام گرفت. نمونه های مورد پژوهش 176 نفراز کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایلام بودند که به روش نمونه گیری تصادفی– طبقه ای انتخاب شدند. ابزارگردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد جو سازمانی و پرسشنامه استاندارد سلامت روانی R) CL-90- ( بود و داده ها  با استفاده از آمار  توصیفی و استنباطی، ضریب همبستگی،  T- test و کروسکال والیس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

نتایج : یافته‌ها نشان داد که بین جو سازمانی و سلامت روانی کارکنان در سطح (05/0=α) رابطه معنی‌دار آماری وجود دارد ( 03/0p<). ازمیان ابعاد نه گانه سلامت روان، پنج بعد آن شامل اختلال وسواس– اجبار (04/0>p )، افسردگی (04/0>p )، اضطراب (01/0>p )، ترس مرضی (01/0> p ) و روان پریشی (01/0>p ) با جو سازمانی ارتباط معنی‌داری نشان داد. همچنین بین میزان درآمد با جو سازمانی همبستگی مثبت معنی‌دار وجود داشت.

  نتیجه گیری نهایی:  به دلیل ماهیت خاص بیمارستانها و کار کردن در آن‌ها که  لازمه اش سلامت جسمی و روانی کارکنان است  و با توجه به ارتباط معناداری که  بین متغیرهای پژوهش به دست آمد، بهتر است سیاستگزاری ها برای انتصاب مدیرا ن با مهارت لازم در تشخیص، کنترل و تغییر جو ادراکی اعضای سازمان صورت پذیرد تا با تدابیری اندیشمندانه سلامت  سازمان  و  بالطبع سلامت روان کارکنان و در نهایت سلامت جامعه ارتقاء یابد.

مقدمه 

 بی شک دنیای امروز، دنیای انسانهاست و متولیان سازمانهای مختلف انسانها هستند. سازمانها بدون وجود انسان، نه تنها مفهومی نخواهد داشت بلکه اداره آنها نیز میسر نخواهد بود. از سوی دیگر زندگی اجتماعی انسانها مستلزم همکاری، همیاری و برآوردن نیازهای متقابل است. این امر منجر به تقسیم کار و توسعه تخصص‌ها و مهارتهای مختلف شده و بر پیشرفت کمی، کیفی و آثار و نتایج آن افزوده است و روابط اجتماعی و سازمان یافته او را در قالب نهادها، موسسات و واحدهای کم و بیش تخصصی گسترش داده است ، بدیهی است که بخش زیادی از زندگی بزرگسالان صرف کار می شود و به نظر می رسد که فعالیت کاری از نظر سلامت روانی شخص، فعالیتی مهم به حساب می آید.کار صرف نظر از تأمین مالی می تواند برخی از نیازهای اساسی آدمی نظیر، تحرک روانی و بدنی، تماس اجتماعی، احساسات خود ارزشمندی ، اعتماد و توانمندی را ارضاء کند (3).

 از آنجایی که جامعه یک جامعه سازمانی است، فعالیتهایی که در زمینه تولد، تحصیل، کار، تفریح، رشد معنوی و مرگ در جامعه صورت می گیرد، بطور مکرر تحت تأثیر محیط یا جوسازمان قرار دارد. بیمارستان‌ها، مدارس، محل کار و ورزشگاهها، اماکنی هستند که اکثر ما ممکن است بخش قابل ملاحظه ای از زندگی خود را در آن جو بگذرانیم (9).

طبق تعریف هوی و میسکل، جوسازمانی به ادراک کارکنان از محیط عمومی کار در سازمان اطلاق شده و متاثر از سازمان رسمی، غیررسمی، شخصیت افراد و رهبری سازمانی است (10).

در این پژوهش منظور از جو سازمانی، نمره ای است که کارکنان در پرسشنامه جو سازمانی کسب می کنند. این نمره به عنوان شاخص عددی جوسازمانی محسوب می شود.

 جوسازمانی مناسب می‌تواند در ایجاد انگیزش برای کارکنان، بهبود روحیه کارکنان، مشارکت افراد در تصمیم گیری هاو در ازدیاد خلاقیت و نوآوری موثر باشد و به عنوان بک منبع مهم در تأمین سلامت روانی کارکنان  به حساب آید و بالعکس. بنابراین تغییر در هر بخش از جو سازمانی منجر به تغییر فوری و عمیق در نحوه  انجام کار  و عملکرد کارکنان می‌گردد (4).

در این ارتباط فرنچ و کاپلان2  (1973)  نشان داده اندکه هرچه  مشارکت در سازمان  کمتر  باشد خشنودی شغلی پایین و احتمال مبتلا شدن فرد به بیماری جسمی و روانی بیشتر می شود (12).

 نتیجه تحقیقی که از 60 بیمارستان خصوصی و عمومی در تهران به دست آمد نشان داد که نحوه سرپرستی مدیران در سلامت روانی پرستاران نقش قابل توجهی ایفاء می‌کند (7).

همچنین نشان داده شده است که تفاوت میان میزان های استرس کلی برحسب جو سازمان معنی‌دار بوده و دبیرستان‌های دارای جو بسته (میزان مشارکت پایین اعضاء در تصمیم گیری های سازمان) نسبت به جو باز (میزان مشارکت بالای اعضاء در تصمیم‌گیری‌های سازمان) استرس زیادتری را گزارش کرده‌اند (5).

در مطالعه حاضر سعی شده است  ضمن بررسی و تجزیه  و تحلیل مشکلات سازمانی و ادراک کارکنان از جو سازمانی موجود و تأثیر آن بر سلامت روانی آنان، امکان ریشه یابی بیشتر و توان ترکیب نظرات و دیدگاه های کارکنان فراهم گردیده و پشتیبانی‌های لازم برای آموزش و بهسازی منابع انسانی ایجاد گردد.

مواد و روش‌ها

 این تحقیق به روش توصیفی – مقطعی در سال 1381 انجام گرفت . جامعه آماری این پژوهش را  کلیه کارکنان در رسته های(درمانی– اداری– خدماتی) شاغل در بیمارستان‌های دولتی به تعداد 886 نفرتشکیل می دهدکه از میان آنها با استفاده ازروش نمونه گیری تصادفی – طبقه‌ای، تعداد 176 نفر بعنوان حجم نمونه مورد مطالعه برگزیده شدند.  

جهت گرد آوری داده ها  از پرسشنامه های استاندارد   جو سازمانی و  پرسشنامه سلامت روان   (SCL-90-R)  استفاده شد.