آنی پیپر
دانلود فایل‌های آموزشی دانش‌آموزی و دانشجویی
  2. پایان نامه
  3. پایان نامه معارف اسلامی و الهیات
  4. پایان نامه بررسی لقمان در قرآن کریم و مثنوی معنوی مولوی

پایان نامه بررسی لقمان در قرآن کریم و مثنوی معنوی مولوی

تعداد صفحات: 149 فرمت فایل: word کد فایل: 10003879
سال: مشخص نشده مقطع: مشخص نشده دسته بندی: پایان نامه معارف اسلامی و الهیات
قیمت قدیم:۲۱,۵۰۰ تومان
قیمت: ۱۹,۴۰۰ تومان
دانلود فایل
کلمات کلیدی: آیات معنوی - ابیات مثنوی - احادیث مثنوی - ادبیات و معارف اسلامی - اشعار مثنوی - شعر مثنوی مولوی - لقمان حکیم - مثنوی معنوی مولوی - مولوی - کتاب مثنوی
  • خلاصه
  • فهرست و منابع

  • خلاصه پایان نامه بررسی لقمان در قرآن کریم و مثنوی معنوی مولوی

    چکیده:

           قرآن به عنوان کتاب هدایت بشری همواره مورد توجه بوده و به ویژه وجود شخصیت های ممتاز قرآنی، محققان را واداشته تا در مورد این اسوه ها به مطالعه بپردازند. لقمان حکیم یکی از این چهره های برجسته ی قرآن است.در این رساله لقمان از دیدگاه قرآن و مثنوی مولوی مورد بررسی قرار گرفته است. نصایح لقمان در قرآن، شامل آموزه های اخلاقی، اجتماعی و اعتقادی است که به ظاهر به فرزند خود می گوید اما، در واقع شامل همه ی افراد بشری می شود. این شخصیت قرآنی هر چند که پیامبر نیست اما از ایمان قوی برخوردار است تا جایی که حتی شیوه ی درس و پند دادن او مثل پیامبران است. بدون تردید مثنوی معنوی نیز پیرو و تالی همین قرآن مجید است و به نوعی تفسیر قرآن محسوب می شود. مولوی هر جا که توانسته از الفاظ و عبارات و مضامین قرآنی استفاده کرده است. در اکثر داستان ها و قصه های مثنوی رد پای آیات کریمه به چشم می خورد. بدون شک ارزش و اعتبار کنونی مثنوی به خاطر ارتباط تنگاتنگ این دو باهم است.

     در این رساله سعی شده حکمت ها و نصایح دهگانه ی لقمان در قرآن و مثنوی مورد بحث و بررسی قرار گیرد و در کنار آن احادیث و روایات مختلفی نیز در آن موارد آورده شود.

     

       فصل اول

    کلّیّات تحقیق

    1-1. مقدمه:

            «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ اَلحَمدُ لِلّهِ الَّذی جَعَلَ القُرانَ مِفتاحاً لِاَبوابِ مَعرِفَتِهِ وَ اَنزَلَ الفُرقانَ عَلی عَبدِهِ لِیَکُونَ لِلعالَمینَ نَذیراً فَجَعَلَهُ سِراجاً وَ قَمَراً مُنیراً.

            به نام خداوند بخشنده ی مهربان سپاس خدایی را که قرار داد قرآن را کلیدی برای درهای معرفت و قرآن را نازل کرد بر بنده ی خود تا جهانیان را بیم دهنده باشد و به عنوان نور و چراغی روشن قرار داد»( شیخ اسلامی، 1376: 8).

            «قرآن نور معرفت و هدایت و نجات آدمی و معجزه ی جاوید رسول اکرم(صلوات الله علیه)است . قرآن گنجینه ی رازها و اسرار خداوند است و سخن معبود و معشوق با عاشق است و وظیفه ی هر مسلمان راستین است که در کنار حفظ ظاهر به باطن قرآن نیز نظر داشته باشد و این ودیعه ی گرانبها را با جان و دل پذیرا باشد»(شیخ اسلامی، 1376: 8).

            «قرآن کریم، مجموعه ی وحی الهی است که لفظ و معنا و تعبیر و بیان آن عیناً از جانب خداوند یکتا بر حضرت خاتم الانبیاء محمد مصطفی(ص) نازل شده است و از آن حضرت به تواتر نقل شده و به ما رسیده است . قرآن مجید سند زنده و معجزه ی جاویدان اسلام است که در طول اعصار و قرون همه ی اقشار بشری را راهنمایی کرده و می کند و دستور جامع اسلام برای تمامی محورهای زندگی انسان است و با فطرت انسان آنچنان هماهنگ است که گویی از صمیم انسانیت انسان جوشیده است از این رو همواره تأثیری عمیق و خارق العاده بر روح و روان و جان آن عده افراد بشر که جز در برابر حق سر تسلیم فرو نیاورده اند داشته است این انسانهای برگزیده پیوسته به رهبری حکیمانه ی قرآن دل بسته اند و با شوق و شعف ضمن تجلیل و تقدیس آن به مطالعه و تحقیق اش نشسته اند و دست بر سینه ی ادب به طاعت و خدمتش ایستاده اند»(حکیم، 1378: 1).

            شناخت زوایاى زندگى درس آموز و حیات عبرت انگیز انبیا و اولیاى الهى از مهم‏ترین وظایف دانش پژوهان دین باور است. از دل هر گفتار و کردار این چهره‏هاى درخشان چشمه‏اى جوشان ازمعرفت و ایمان جارى است و هر قطره از این دریا زاینده بسى معرفت‏ها و ایمان‏ها.

            «قرآن کریم به مثابه کتاب هدایت بشر و کامل‏ترین مرامنامه دعوت و تبلیغ، چونان ذره‏بینى ژرف‏نگر به کاوش در این زندگى‏هاى سراسر درس و عبرت پرداخته و با اشاره یا تشریح جنبه‏هایى از حیات شخصیت‏هاى برجسته تاریخ دین و ایمان، نکته‏ها و درس‏هاى ارزشمندى به ابناى بشر گفته و دُرهاى گرانبهایى براى انسان‏هاى کمالجو و جمال‏طلب سفته است. قرآن با این کاوش ژرف و وسیع، هم به معلمان بشر درس‏هایى کارساز و هم به مربیانش رهنمودهایى روشنگر ارایه کرده است؛ هم به مصلحان انسانیت راهکارهاى رفع تباهى را ارزانى داشته و هم به مبلّغان هدایت گستر، شیوه‏هاى دعوت و ترویج دین را آموخته است»(عباسی مقدم، 1390).

            کتاب مثنوی نیز از این حیث که در آن از قرآن استفاده شده است از ارزش و اهمیت بسزایی برخورداربوده است چنانکه؛« مولانا کتابش را مفسّر قرآن (کشّاف القرآن) می خواند و آنچه را که خداوند در توصیف کتاب خویش برمی شمرد، مولوی نیز برای شرح و تفسیر خویش قایل است و معتقد است که این چشمابه ی قرآن نیز ، همچون قرآن، به مذاق هرخواننده ای خوش نمی نشیند و تنها نیکان و پاکان از آن سیراب می شوند و مقامگاه آنان است، همچنین کاتبان کتاب نیز با کاتبین کرام قیاس می شوند، این کتاب از آن رو که چشمه و جویی از اقیانوس قرآن است، اوصاف آن کتاب پاکیها و هدایت را به خود گرفته است»(لاهوری، 1381: 16). 

            در پایان مقدمه لازم به توضیح است که یکى از شیوه‏هاى برجسته تبلیغى قرآن، چهره‏پردازى و معرفى اسوه‏هاى حسنه‏اى است که به‏سان چشمه‏هاى نور، کام عطشناک هدایت جویان را سیراب می نمایند، در تحقیق حاضر، بیش از هرچیز به خود لقمان و اندرزهای روشنگر او به فرزندش، مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه شیوه های تبلیغی لقمان در نصایح اش پرداخته شده و بالاخره تأثیر این اسوه ی قرآنی بر بزرگ مرد شعر فارسی مولوی بلخی در اثر گران قدر او یعنی مثنوی معنوی پرداخته شده است.

    1-2. تعریف مسأله و بیان پرسش‏هاى اصلى تحقیق:

            قرآن مجید، کامل‏ترین کتابی است که در آن روش های بهتر زندگی کردن و سعادت بشر ذکر شده و برای پی بردن به این سعادت باید در آن به مطالعه و تدبّر پرداخت. یکى از مؤثرترین شیوه‏هاى قرآن برای نشان دادن راه رستگاری، آوردن قصه های پیامبران و ارایه اسوه‏هاى حسنه‏اى است که گاه خداوند ضمن بیان سرگذشت آن ها به شخصیت و سخنان این افراد اشاره کرده است. از این رو در این تحقیق، به دنبال بررسی یکی از این اسوه های قرآنی و سخنان با ارزش او برای سعادت بشر یعنی لقمان هستیم؛ در این تحقیق سعی خواهیم کرد نخست بدانیم که آیا لقمان به عنوان پیامبر از طرف خداوند است به عبارت دیگر آیا او از وحی الهی برخوردار بود یا نه؟ دوم این که حکمتی که خداوند به لقمان داده و از آن هم به صراحت در آیه دوازده سوره ی لقمان یاد کرده، آیا همانند حکمت پیامبران دیگر بوده ؟ سوم ،آیا حکمت های لقمان و نصایح او جنبه ی شخصی دارد یعنی فقط برای فرزندخود و یا فرزندان خود او است یا شامل تمامی افراد بشری می شود؟ و چهارم این که بسامد تاثیر لقمان و اندرز های او در شعر مثنوی مولوی تا چه حدی است؟

    1-3. هدف و ضرورت تحقیق:

    هدف‏هاى علمى و نظرى و کاربردی پژوهش حاضر به طور اجمال چنین است:

    اثبات اهمیت اندرز و نصیحت در سعادت بشری .

    اثبات ماندگارى و تأثیر سخن در قالب آیات قرآنی.

    معرفى و شناسایى لقمان به عنوان یک شخصیت قرآن.

    روشن ساختن زوایاى اخلاقی- اجتماعی اندرز و نصیحت های لقمان در تربیت افراد.

    استفاده برای دانشجویان رشته ی ادبیات و معارف اسلامی .

    استفاده از حکمت های لقمان به عنوان مقدمه گام‏هاى بعدى جهت تربیت فرزندان از طریق فیلم، داستان،  مقاله، رمان و غیره.

     

     1-4. روش تحقیق:

            نحوه ی جمع آوری اطلاعات و روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش فوق بدین ترتیب بوده است که ابتدا،با جمع آوری منابع موجود در مورد لقمان و مطالعه ی آنها، نخست زندگی نامه ی لقمان مورد بررسی قرار گرفت و سپس به سوره ی لقمان از دیدگاه تفاسیر مختلف پرداخته شد و حکمت ها و اندرزهای لقمان از دیدگاه قرآن و احادیث استخراج و هرکدام در قالب عنوان های جداگانه ای مورد بررسی قرار گرفتند. سپس در قسمت بعدی به مطالعه ی منابع موجود در مورد مثنوی معنوی مولانا و شرح مختصری از زندگی نامه و آثار او و هم چنین به تاثیر پذیری مثنوی از قرآن نیز پرداخته شد. و در ادامه آن دسته از ابیاتی که در آنها سخن از لقمان و حکمت های او به میان رفته  کاملاً مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین منابعى که در طول مطالعات این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از:

    قرآن و تفاسیر قرآن، به ویژه المیزان، مجمع‏البیان، تفسیرنمونه، نور، ...؛                    

    کتب احادیث و قصص، به ویژه بحار الانوار، قصه های قرآن ؛

    کتاب حکمت نامه ی لقمان ؛

    مثنوی و شرح های مثنوی به خصوص شهیدی و زمانی.    

            در پایان این قسمت، به روند و ترتیب اجمالى مباحث اشاره مى‏کنیم؛ پژوهش حاضر حاوى نه فصل است. در فصل اول، مباحث مقدماتى و مطالب چندى از قبیل کلیات تحقیق به رشته تحریر درآمده است. فصل دوم، مبانی نظری و پیشینه ی تحقیق را شامل می شود فصل سوم در باره زندگی نامه ی لقمان و شخصیت اوست . فصل چهارم، در مورد اهمیت قصه های قرآن و فصل پنجم، در باره ی سوره لقمان و حکمت می باشد که به سه بخش تقسیم شده است. بخش اول به خود سوره ی لقمان اختصاص دارد و بخش دوم درباره ی معانی حکمت است و بخش سوم نمونه هایی از حکمت لقمان را مورد بررسی قرار داده ایم. در فصل ششم این رساله به بررسی حکمت ها و نصایح لقمان از نظر قرآن و احادیث پرداخته شده و فصل هفتم، به شیوه های تبلیغی لقمان در ارشاد فرزندش اختصاص یافته است. فصل هشتم درباره ی مولوی و مثنوی است که در دو بخش مورد بحث واقع شده ، در بخش اول به زندگی و آثار او و بخش دوم به تأثیر قصه های قرآن بر این کتاب می پردازد. و فصل نهم نیز در دوبخش جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است ؛ بخش اول پیوند قرآن با مثنوی را شامل می شود و بخش دوم به بررسی حکمت ها و نصایح لقمان در ابیات مثنوی اختصاص یافته است. در پایان نیز نتیجه گیری و فهرست منابع ذکر شده است

     

    فصل دوم

    مبانی نظری و پیشینه ی تحقیق

    2-1. لقمان در قرآن:

    یکى از شخصیت‏هاى بارز و برجسته قرآن ، لقمان حکیم است . پی بردن به ارزش او زمانی خوب فهمیده می شود که از میان تمامی حکیمان تنها نام او در قرآن آمده و علاوه بر آن اندرز های او به فرزندش نیز در قرآن ذکر شده؛ این خود می تواند دلیلی آشکار و محکم بر خدایی بودن این فرد باشد. هم چنین در تاریخ نیز از او بسیار یاد شده است. وى از دانشمندان تیزبین و دوراندیش و ازحکیمان فرزانه جهان بشریت و معاصر حضرت داود نبى بوده است.

            «در سوره لقمان از کلمه حکمت و اعطای آن به لقمان سخن به میان آمده  ومنظور از حکمت به طوری که از موارد استعمال آن فهمیده می شود به معنای معرفت علمی است . خود لقمان نیز حکمت خود را این گونه تعریف می کند :

    «خلاصه معرفت و روح حکمت من آن است که از امور زندگی آنچه به عهده خالق است، تکلف و زحمتی بر خود روا نمی دارم و آنچه به عهده من است در آن سستی و کوتاهی نمی کنم»(جاد المولی، 1386: 450).

            نام لقمان تنها دوبار در سراسر قرآن ذکر شده، اما آیات متعددى صفات و مواعظ او را بیان مى‏کند. مهم‏ترین موضوع درباره این شخصیت قرآنى این است که آیا او پیامبر بوده یا نه؟ و اصولاً حکمتی که به او داه شده است به خاطر چه بوده ؟و چه نوع حکمتی بوده؟ و آیا این همان حکمتی است که خداوند در سوره آل عمران، آیه 81 در مورد آن سخن گفته است؟ آنجا که می فرماید:

    «وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ میثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَه ٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَ أَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلى‏ ذلِکُمْ إِصْری قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَکُمْ مِنَ الشَّاهِدینَ ؛ و خدا از پیامبران پیمان گرفت که شما را کتاب و حکمت داده‏ام به پیامبرى که آیین شما را تصدیق مى‏کند و به رسالت نزد شما مى‏آید بگروید و یارى‏اش کنید. گفت: آیا اقرار کردید و عهد مرا پذیرفتید؟ گفتند: اقرار کردیم. گفت: پس شهادت دهید و من نیز با شما از شاهدانم»(قرآن مجید، 3 : 81).

            «اما لحن بیان قرآن نشان می دهد که او پیامبر نبوده اما داستان های او وکلمات حکمت آمیز او به صورت روایات و احادیث بسیار نقل شده است»(مکارم شیرازی، 1388: 412). در این خصوص، بیشتر روایات موجود، نبوت وى را نفى کرده و او را عبد صالح خدا معرفى کرده‏اند. قرآن او را بیش از هر صفت، به فرزانگى ستوده است:

    وَلَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الحِکْمَه َ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ؛

    و به راستى، لقمان را حکمت دادیم که: خداوند را سپاس بگزار(قرآن مجید، 31 : 12).

    وَمَنْ یُؤْتَ الحِکْمَه َ فَقَدْ أُوتِىَ خَیْراً کَثِیراً؛

    و هر کس فرزانگى داده شود، نیکى بسیار داده شده است(قرآن مجید، 2 : 269).

            «در عظمت مقام او همین بس که خدا اندرزهایش را در کنار سخنان خود قرار داده و در لابلای آیات قرآن ذکر فرموده است . آری هنگامی که قلب انسان بر اثر پاکی و تقوا به نور حکمت روشن گردد سخنان الهی بر زبانش جاری می شود و همان می گوید که خدا می گوید و آن گونه می اندیشد که خدا می پسندد»(مکارم شیرازی، 1376، ج17: 36).

    2-2. قرآن و لقمان در مثنوی مولوی:

            قرآن کتابی است که در طول تاریخ اندیشمندان و هنرمندان بزرگ و پرشماری را به خود مشغول داشته و می دارد. اندیشمندان بزرگی از سفره ی نعمت های قرآن بهره مند شده اند و آثار بزرگی را بر جای گذاشته اند. بی تردید جلال الدین محمد بلخی یکی از این دانشمندان و صاحبان هنر و حکمت است که توانسته است با خوشه چینی از قرآن کریم یکی از بزرگترین و ماندگارترین شبه تفسیر های عرفانی و حکمی قرآن را در قالب زیبای مثنوی بیافریند .

            خورشید قرآن در سراسر سرزمین مثنوی تابان است و کم‏تر ناحیه و خانه‏ای است که نور و روشنی و تجلّی از آن آفتاب رخشان نداشته باشد. قرآن در مثنوی، هم‏جلوه‏ی ظاهری‏و صوری‏دارد و هم جنبه و جلوه‏ی باطنی و معنوی. هم الفاظ و حکایت‏ها و امثالش در مثنوی حاضر و پُر بَسامد است و هم روح و معنا و پیامش، مثنوی را معنوی کرده است. هر چند که مولوی معتقد است که نباید به ظاهر قرآن تکیه کرد بلکه باید به بطن قرآن رسید:

            تو ز قرآن  ای  پسر  ظاهر  مبین         دیو، آدم را  نبیند جز که  طین

            ظاهر قرآن چو شخص آدمی ست         که نقوشش ظاهرو، جانش خفی ست

                                                                       (مولوی، 1375، دفترسوم: 4247 -4248)

            آن چه مولوی در مثنوی، از قرآن می‏بیند و می‏خواهد، نه ظاهر و صورت و حروف آن ، بلکه باطن و جان و درون آن است و حکمتی است که با تعلیم و تعلّم کتاب خدا به دست می‏آید. اگر صورت روشن و تمثیلی قرآن نیز در سیمای مثنوی تابان است، هم به خاطر تقلید و تبعیت از سبک قرآن است و هم، برای تعلیم و دعوت همگانی است که در ظرف تشبیه وتمثیل، ریخته شده است .

                       یک مثال دیگر اندر کژروی              شاید ار از نقل قرآن بشنوی  

                                                                                           (همان، دفتر دوم: 2825)

            حکایت های مثنوی یا صریح و مستقیم بر گرفته از آیات  قرآنی است و یا با تلمیح و اشاره و تمثیلی از آن، روایت و حکایت است. این استمداد و استشهاد و استفاده از قرآن، به گونه‏ها و شیوه‏های مختلفی صورت گرفته است؛ هم الفاظ و اشارات ظاهری و صوری و تمثیلی قرآن مورد نظر بوده است و هم مطلب و معارف، و اشارات باطنی و معنوی آن.

            تأثیر قرآن هم در لغات و تعبیرات مثنوی جلوه دارد، هم در معانی و افکار آن پیداست. کثرت و تنوع تأثیر آن به قدری است که نه تنها مثنوی را بدون توجه به دقایق قرآن نمی‏توان درک و توجیه کرد، بلکه حقایق قرآن هم در بسیاری موارد به مدد تفسیرهایی که در مثنوی، از معانی و اسرار کتاب الهی عرضه می‏شود بهتر مفهوم می‏گردد . مولوی در دفتر اول می گوید:

                       تو زقر آن باز خوان تفسیر بیت             گفت ایزد: ما رَمَیتَ اِذ رَمَیت

                                                                                               (همان، دفتر اول:615)

    استاد زرّین کوب در این باره می نویسد:

    « مثنوی گه‏گاه، همچون تفسیری لطیف و دقیق از تمام قرآن کریم محسوب می‏شود که هم طالبان لطایف و حقایق از آن بهره می‏یابند، هم کسانی که به الفاظ و ظواهر اقتصار دارند آن را مستندی سودمند می‏توانند یابند. بدین گونه اشتمال بر معانی و لطایف قرآنی در مثنوی تا حدّی است که از این کتاب نوعی تفسیر صوفیانه، موافق با مذاق اهل سنّت می‏سازد»(زرّین کوب،1364، ج1: 342).

    بلخاری در کتاب در دایره ی معنا می نویسد:

    «تمام مثنوی صرفاً برای تفسیر سروده نشده ، اما به قول خود مولانا – در ابتدای مثنوی – حکایت آن نی است که از نیستان وجودی خود جدا مانده و در طلب ایام میعاد و میقات و وصل خویش است . در همین مثنوی که نزدیک به 26 هزار بیت است ، آیات قرآن به صورت وسیعی مورد استناد و استشهاد قرار گرفته است . مفسران و شارحان مثنوی ، تعداد آیات مورد استناد در مثنوی را از 700 تا 2200 آیه می دانند . حکیمی چون ملا هادی سبزواری تعداد آیات مورد استناد شده در مثنوی را 1422 مورد به صورت صریح و 720 مورد به صورت غیر صریح می داند »(بلخاری قهی، 1379: 2).

            «مولانا به صراحت مثنوی را «کشّاف القرآن » می‏خواند و اوصافی را برای کتاب تفسیری خویش بر می‏شمرد که کم و بیش درباره‏ی قرآن نیز صادق است. از جمله آن که، مثنوی به دست نویسندگان پاک و کریم نوشته شده و جز پاکان هم به حقیقت آن دست درک نمی‏سایند و حافظ و ناصر و راقب آن خداوند است»(مولوی،1375، دفتر اول: 3).

    مولوی در سرودن مثنوی به قرآن نظری ویژه داشت و در اکثر ابیات مثنوی، تجلّی قرآن را می توان دید. کلمه ی لقمان 25 بار در مثنوی آمده است . دردفتر اول 10 بار ، در دفتر دوم 11 بار و در دفتر سوم 4 بار .مولوی در کنار نام لقمان گوشه ای از حکمت های او را نیز یاد آور شده است .

            در مجموع، مثنوی می‏تواند به عنوان یکی از آیینه‏ها و جلوه‏ها ی  قرآن کریم، معرفی شود که با عنایت خداوند و با همت و استعداد مولوی، از آن آفتاب روشنی و گرمی و حرکت گرفته و مباحث و مطالب خود را مبارک و میمون کرده است.

    2-3. پیشینه ی تحقیق:

            تحقیق و نگارش در زمینه علوم قرآنی خیلی زیاد و پردامنه است و قبلاً کتاب ها و تفسیر ها و پایان نامه ها و مقالات فراوانی نوشته شده است؛ اما در زمینه ی خود سوره ی لقمان علاوه بر تفسیر های گوناگون در باره ی این سوره، کتابی است مربوط به محمد محمدی ری شهری با عنوان حکمت نامه ی لقمان و بعد از آن کتاب حکمت های دهگانه ی لقمان نوشته ی محمدی اشتهاردی و چند پایان نامه و مقاله در این زمینه که هرکدام از یک نظر به مطالعه در مورد لقمان پرداخته اند. اما در مورد مثنوی به غیر از کتاب هایی که به شرح و حال مولوی پرداخته اند مجموعه ای که به تاثیر لقمان و حکمت ها و نصایح او در مثنوی بپردازد، و هم چنین تحقیقی که این دو موضوع را در کنار هم بررسی کند، موجود نمی باشد.  لذا پژوهش اینجانب در این زمینه می تواند منبعی در راستای بررسی اندرزها و حکمت های لقمان در قرآن و تاثیر این اندرزها در ادبیات به ویژه در مثنوی، باشد ،از سوى دیگر، کتاب های موجود تنها هر یک به بخشی از این موارد اشاره کرداند که در این رساله در کنار نصایح لقمان شواهد شعری از مثنوی نیز آورده شده است.

    فصل سوم

     زندگی نامه ی لقمان

       وَ لَقَدْ ءَاتَیْنَا لُقْمَانَ الحِْکْمَه :به راستی لقمان را حکمت دادیم.

                                                              (قرآن مجید، 31 :12)

            یکی از بزرگترین حکمای حقیقی که قرآن برحکمت او گواهی داده و برخی از آموزه های حکیمانه او را برای نسل های بعدی روایت کرده لقمان حکیم است . بر همین اساس نخستین سوال در این راستا این است که لقمان کیست؟ اهل کجاست؟ و در چه عصری می زیسته ؟ آیا پیغمبر است یا نه؟

    Abstract:
     


            Quran has always been considered as a book of human conduct, particularly Quran outstanding personalities, led researchers to study these templates. Luqman Hakim is one of the prominent figures of Quran. In this paper Luqman has been examined from the view of Quran and the Masnavi. Luqmans advice in the Quran is the teaching of moral, social and believes that appear to his child, but, in fact, include all people of human, however this kind of character in Quran is not a prophet, but has a strong believe that where, even the way of teaching and counseling is as prophets. Undoubtedly Masnavi follows this Quran and is a kind of Quran interpretation. Molavi has used the words and phrases and Quranic themes. In the most of the Masnavis stories and tales can be seen the sign of verses. Undoubtedly, the current value and validity of the Masnavi is due to the close relationship between together.

            In this paper,  Luqmans wisdom and advice in the Koran and the Masnavi will be discussed and along with the various sayings and traditions in that cases to be brought.

  • فهرست و منابع پایان نامه بررسی لقمان در قرآن کریم و مثنوی معنوی مولوی

    فهرست:

    چکیده....................................................................................................................................     1

    فصل اول: کلیات

    1-1. مقدمه............................................................................................................................     2

    1-2. بیان مسئله.....................................................................................................................     4

    1-3. هدف تحقیق.................................................................................................................     4

    1-4. روش تحقیق.................................................................................................................     5

    فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه ی تحقیق

    2-1. لقمان در قرآن ..............................................................................................................     7

    2-2. لقمان در مثنوی مولوی ....................................................................................     8

    2-3. پیشینه ی تحقیق............................................................................................................     11

    فصل سوم : زندگی نامه ی لقمان

    3-1 . اصل و نسب ...............................................................................................................     12

    3-2 . لقمان کیست ؟.............................................................................................................     13

    3-3 . طول عمر.....................................................................................................................     14

    3-4 . علت آزادی لقمان از بردگی .......................................................................................     15

    3-5 . نبوت یا حکمت .........................................................................................................     16

    3-6 . رمز دست یابی لقمان به حکمت ................................................................................     18

    3-7 . آرامگاه لقمان ..............................................................................................................     20

    3-8 . شخصیت های تاریخی هم نام لقمان حکیم..................................................................     20

    فصل چهارم : قصص قرآنی

    4-1 . قصه در قرآن ..............................................................................................................     25

    4-2 . اهداف قصه پردازی در قرآن کریم .............................................................................     26

    (الف)

    4-2-1 . اثبات وحی و رسالت .............................................................................................    26

    4-2-2 . وحدت ادیان و عقیده همه پیامبران .......................................................................     27

    4-2-3 . همانندی شیوه های دعوت و برخورد ...................................................................     28

    4-2-4 . پیروزی نهایی پیامبران ...........................................................................................     28

    فصل پنجم : سوره لقمان و معنای حکمت

    بخش اول : سوره لقمان

    5 -1-1 . مشخصات سوره ..................................................................................................     29    

    5-1-2 . فضیلت سوره ........................................................................................................     29

    5-1-3 . محتوای سوره ........................................................................................................     30

    بخش دوم : معنای حکمت

    5-2-1 . معنای لغوی حکمت .............................................................................................     31

    5-2-2 . حکمت در قرآن ....................................................................................................     33

    5-2-3 . اقسام حکمت ........................................................................................................     36

    بخش سوم : نمونه هایی از حکمت های لقمان

    5-3-1 . نخستین حکمت لقمان    ......................................................................................     38

    5-3-2 . قدرشناسی لقمان ...................................................................................................     39

    5-3-3 . بهترین و بدترین عضو حیوان ...............................................................................     39

    5-3-4 . دل نبستن به سخنان مردم ......................................................................................     41

    5-3-5 . اعتدال و میانه روی در کارها..................................................................................     43

    5-3-6 . سؤال بی مورد نکردن ............................................................................................     44

    فصل ششم: بررسی حکمت ها و نصایح لقمان از دیدگاه قرآن و احادیث

    6-1 . شرک ورزیدن به خدا .................................................................................................     48

    6-1-1 . شاخه های توحید و شرک .....................................................................................     49

    6-1-2 . ظلم بزرگ بودن شرک ...........................................................................................     50

    (ب)

    6-2 . حسابرسی و حسابگری خداوند .................................................................................     54

    6-2-1 . حسابگری در آیات دیگر قرآن ..............................................................................     56

    6-3 . به جا آوردن نماز .......................................................................................................     57

    6-3-1 . اهمیت نماز ...........................................................................................................     58

    6-3-2 . توجه به فلسفه و آثار نماز .....................................................................................     59

    6-3-3 . شرایط قبولی نماز ..................................................................................................     60

    6-4 . امر به معروف و نهی از منکر .....................................................................................     61

    6-4-1 . معنی معروف و منکر و اقسام و مراحل آن ...........................................................     61

    6-4-2 . نگاهی به آیات و روایات در باره امر به معروف و نهی از منکر ...........................     63

    6-4-3 . لقمان و مسئله ی امر به معروف و نهی از منکر ....................................................     66

    6-5 . صبر و استقامت .........................................................................................................     66

    6-5-1 . حضرت ایوب الگوی قرآنی برای صبر در برابر حوادث .......................................     68

    6-6 . تواضع و فروتنی ........................................................................................................     69

    6-6-1 . معنی تواضع ..........................................................................................................     70

    6-6-2 . اقسام تواضع...........................................................................................................     71

    6-6-3 . فرق بین تواضع و ذلت پذیری و تملق .................................................................     73

    6-7 . پرهیز از رفتار و راه رفتن متکبرانه .............................................................................     74

    6-7-1 . روی گردانی توام با خشم از مردم ........................................................................     76

    6-7-2 . راه رفتن همراه با غرور .........................................................................................     77

    6-8 . اعتدال در صوت و صدا ............................................................................................     78

    6-8-1 . معنی اعتدال در صدا و صوت ..............................................................................     80

    6-8 -2 . کنترل صوت از نظر قرآن ....................................................................................     81

    6-9 . نصایح لقمان به فرزندش با توجه به روایات و احادیث ...........................................     83

    (ج)

    فصل هفتم : شیوه های تبلیغی لقمان

    7-1. احساس مسؤولیت دائم براى ارشاد مردم  .......................................................................    87

    7 - 2 . کاربرد وسیع تمثیل و تشبیه ..........................................................................................    88

    7- 3 . دعوت به توحید و نفى شرک ........................................................................................    89

    7- 4 . استفاده بجا از فرصت‏ها جهت ارشاد  ..........................................................................    90

    7-5 . مقایسه ..............................................................................................................................     90

    7 -6 . حکمت‏هاى ظریف .........................................................................................................    91

    7-7 . وعظ جامع.........................................................................................................................     92

    7 -8 . جدول مشخصات و عناصر شیوه‏هاى تبلیغ لقمان‏  .....................................................     94

    فصل هشتم: مولوی و مثنوی

    بخش اول: مولوی

    8-1-1. زندگی نامه ی مولوی .............................................................................................     95

    8-1-2. آثار مولوی  .............................................................................................................     99

    8-1-2-1. غزلیات ...............................................................................................................     99

    8-1-2-2. رباعیات ..............................................................................................................     100

    8-1-2-3. مثنوی معنوی ......................................................................................................     100

    8-1-2-4. فیه ما فیه .............................................................................................................     101

    8-1-2-5. مکاتیب ................................................................................................................     102

    8-1-2-6. مجالس سبعه .......................................................................................................     102

    8-1-3. مذهب   ...................................................................................................................     102

    بخش دوم: قصه و تلمیح در مثنوی

     8-2-1. قصه  .......................................................................................................................     103

    8-2-2. قصه در مثنوی ..........................................................................................................     104

    8-2-3. تاثیر قصه های قرآن در مثنوی .................................................................................     105

    (د)

    8-2-4. تلمیح  ......................................................................................................................     106

    فصل نهم: بررسی لقمان در مثنوی معنوی

    بخش اول: پیوند قرآن با مثنوی

    9-1-1. قرآن در مثنوی .........................................................................................................     107

    9-1-2. مقام مثنوی از دیدگاه خود مولانا .............................................................................     109

    9-1-3. لقمان در مثنوی ........................................................................................................     110

    بخش دوم: حکمتهای دهگانه ی لقمان در ابیات مثنوی مولوی

    9-2-1. حکمت و شکر گزاری .............................................................................................     121

    9-2-2. شرک ورزیدن به خدا ...............................................................................................     123   

    9-2-3. حسابگری در دنیا و آخرت ......................................................................................     123

    9-2-4. نماز ، امر به معروف ، نهی از منکر و صبر ...............................................................     124

    9-2-5. تکبّر و خودپسندی ...................................................................................................     126

    9-2-6. اعتدال و صدای نیکو ................................................................................................     126

    نتیجه گیری ............................................................................................................................     128

    فهرست شکل ها، نمودار و جداول

    شکل (6-1): نصایح لقمان  ...................................................................................................     46

    نمودار (6-2): جمع بندی سفارش های لقمان  .....................................................................     47

    جدول(7-1): شیوه های تبلیغی لقمان  ..................................................................................     94

    منابع و ماخذ  .........................................................................................................................     130

     

     

    منبع:

    قرآن مجید

    ابراهیمی، مهدی. نسیم وحی در مثنوی عشق. قم: کتاب طه. 1384 .

    احمدبن فارس‌بن زکریا. معجم مقاییس اللغه(ج2): تحقیق عبدالسلام محمد هارون. قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1404ق.

    استعلامی، محمد. مثنوی معنوی: متن و تعلیقات.تهران: زوّار، 1360.

    امین‏، سیده نصرت. مخزن العرفان در تفسیر قرآن‏. تهران: نهضت زنان مسلمان، 1361.

    بحرانی، هاشم بن سلیمان. البرهان فی تفسیر القرآن (ج7). ترجمه ی رضا ناظمیان و همکاران. تهران: کتاب صبح، 1389 .

    بلخاری قهی، حسن. در دایره معنا: شرح آیات معنوی در ابیات مثنوی. تهران: حُسن افرا، 1379.

    برنجکار، رضا.«مفهوم حکمت در قرآن و حدیث». [قابل دسترس در تاریخ 25/05/1390 در پایگاه:]www.lib.hadith.ac.ir  .

    بروجردى، سید محمد ابراهیم. تفسیر جامع. تهران: صدر، 1366. 

    پورنامداریان، تقی. داستان پیامبران در کلیات شمس: شرح و تفسیر عرفانی داستانها در غزلهای   مولوی (ج 1). تهران: موسسه ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1385 .

    ثعلبی، احمد ابن محمود. اهل بیت (ع)فی تفسیر الثعلبی. قم: دلیل ما،1381، 1423ق.

    جاحظ، ابوعثمان عمروبن بحر. رسائل الجاحظ(الرسائل السیاسیه ).[بی جا]: مکتبه الهلال،1987 م.

    جادالمولی، محمد احمد. قصه های قرآن.ترجمه ی مصطفی زمانی.قم: پژواک اندیشه،1386 .

    جعفری، محمد تقی. تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی. تهران : انتشارات اسلامی، 1373 .

    حافظ، شمس الدین محمد. دیوان حافظ شیرازی. تهران: محمد، 1381 .

    حسینى شاه عبدالعظیمى، حسین بن احمد. تفسیر اثنا عشرى. تهران: میقات‏، 1363.

    حکیم، سید محمد باقر. علوم قرآنی. تهران: تبیان، 1378 .

    خاتمی، احمد. ترجمه ، تکلمه و بررسی منابع و ماخذاحادیث مثنوی استاد بدیع الزمان فروزانفر. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1387 .

    . ملاحظاتی درباره قصه های مثنوی. تهران: رشد آموزش زبان و ادب فارسی، 1382.

    خرم شاهی، بهالدین. قرآن شناخت. تهران: ناهید، 1386 .

    خزایلی، محمد. اعلام قرآن. تهران: امیر کبیر، 1350.

    دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی درافغانستان (ج3). به سرپرستی حسن انوشه. تهران: بنیاد دانشنامه ادب فارسی، 1378.

    دزفولیان، کاظم. باغ سبز عشق: چهار داستان معنوی. تهران: طلائیه، 1375 .

    دیلمی. ارشاد القلوب. بیروت: مؤسسه الاعلمی، 1398 ق.

    راستگو، محمد. تجلّی قرآن و حدیث در شعر فارسی. تهران: سمت، 1376 .

    زرین کوب، عبدالحسین. تاریخ مردم ایران قبل از اسلام. تهران: امیر کبیر، 1380.

    . سّر نی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی، 1364 .

    زمانی، کریم. شرح جامع مثنوی معنوی( دفتر اول تا پنجم ). تهران: اطلاعات، 1381 .

    سبحانی،جعفر. مربی نمونه.قم: بوستان کتاب قم، 1381.

    سعدی، مصلح بن عبدالله. غزلیات سعدی. تبریز: وفاجو، 1379 .

    . بوستان سعدی. تهران: جامی، 1378 .

    سورآبادی، عتیق بن محمد. تفسیر سورآبادی. تهران: فرهنگ نشر نو، 1381 .

    سیدرضی. نهج البلاغه. ترجمه محمد دشتی. قم: مشرقین، 1379 .

    شفیعی کدکنی، محمد رضا. گزیده ی غزلیات شمس تبریزی. تهران:کتاب های جیبی،1365.

    شهیدی، سید جعفر. شرح مثنوی(دفتراول ،دوم ، سوم). تهران: انتشارات علمی فرهنگی، 1378 .

    شمیسا، سیروس. فرهنگ تلمیحات. تهران: فردوس، 1373 .

    شیخ الاسلامی، جعفر. گذری بر قرآن. تهران: مدرسه، 1376.

    شیخ مفید،محمد بن محمد. الاختصاص،تحقیق: علی اکبر غفاری.قم:نشر اسلامی، 1414ق.

    صفی علیشاه، حسن بن محمد باقر. تفسیر صفی. تهران: منوچهرى‏، 1378. 

    طباطبایی، محمد حسین. تفسیر المیزان (ج16 ).ترجمه ی سید محمد باقر موسوی همدانی. قم : دفتر انتشارات اسلامی، 1374.

    طبرسی، فضل بن حسن. تفسیر مجمع البیان(ج11). ترجمه ی علی کرمی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380 .

    طبرسی، فضل بن حسن. تفسیر مجمع البیان(ج8). ترجمه مترجمان. تهران: فراهانی،1360 .

    عباسی مقدم، مصطفی.«اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آن ها». [قابل دسترس در تاریخ 20/05/1390 در پایگاه:]www.rasehkoon.net  .

    عروسى حویزى، عبد على بن جمعه. تفسیر نور الثقلین. قم: اسماعیلیان، 1415ق.

    عسگری، محمد. فرهنگ لغات و دایره المعارف فارسی. شیراز: نیلی، 1385 .

    عطارنیشابوری، فریدالدین.دیوان عطار، تصحیح اسماعیل شاهرودی. تهران: فخر رازی،1373.  

    غزّالی، محمد ابن محمد. کیمیای سعادت. تهران: جمهوری، 1388.

    فروزانفر، بدیع الزمان. احادیث مثنوی. تهران: امیر کبیر، 1361 .

    فروزانفر، بدیع الزمان. زندگی مولانا جلال الدین محمد. تهران: زوّار، 1361.

    . مأخذ قصص و تمثیلات مثنوی. تهران: امیر کبیر، 1367 .

    قرآن حکیم و شرح آیات منتخب. ترجمه ی ناصر مکارم شیرازی. قم: پارس کتاب، 1388 .

    قرائتی، محسن. تفسیر سوره ی لقمان. تهران: مرکز فعالیت ها و پژوهش های قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی، 1383 .

    قرشی، علی اکبر. قاموس قرآن. تهران:دارالکتب اسلامیّه، [بی تا].

    قمی، عباس.کلیات مفاتیح الجنان. قم: صبا، 1380 .

    قمى، على بن ابراهیم. تفسیر قمى‏. قم: دار الکتاب، 1367.

    قوامی، آسیه. «چند نمونه از تاویلات مثنوی مولوی». [قابل دسترس در تاریخ 27/05/1390 در پایگاه:] www.magiran.com .

    کاشفى سبزوارى، حسین بن على. مواهب  علّیه. تحقیق: سید محمد رضا جلالى نائینى. تهران‏: اقبال،‏ 1369 .

    لاهوری، محمد رضا. مکاشفات رضوی در شرح مثنوی معنوی. مقدمه،تصحیح و تعلیقات: رضا روحانی. تهران: سروش، 1381 .

    مجلسی، محمد باقر. بحار الانوار. بیروت: موسسه الوفا، 1403ق .

    محمدی اشتهاردی، محمد. مروری بر آیات قرنی آآاآنی در باره ی یک حکیم.نشریّه حزب ا...،1386.

    .حکمت های دهگانه ی لقمان در قرآن. ماهنامه ی پاسدار اسلام: 1380.

    محمدی ری شهری، محمد. حکمت نامه ی لقمان. قم: دارالحدیث، 1386 .

    مکارم شیرازی، ناصر. تفسیر نمونه (ج 17 ). تهران:  دارالکتب اسلامیه، 1376 .

    . برگزیده ی تفسیر نمونه (ج 3 )، نوشته ی احمد علی بابایی. تهران:  دارالکتب اسلامیه، 1382 .

    موحدی،عبداله. بررسی شخصیت تاریخی لقمان حکیم. نشریّه دانشکده ی الهیات دانشگاه فردوسی مشهد: شماره 53-54،1380

    موحدی، عبداله. لقمان حکیم و بررسی تطبیقی حکمت های او در روایات فرقین.تهران: بوستان کتاب، 1388.

    مولوی،جلال الدین محمد. غزلیات عرفانی شمس. [بی جا]: ارمغان، 1374.

    مولانا، جلال الدین محمد. مثنوی معنوی. بی جا: راستین، 1375 .

    میبدى، رشیدالدین. کشف الأسرار و عده الأبرار. تهران: امیر کبیر، 1371.

    میدانی، ابوالفضل. مجمع الامثال. بیروت: دارالفکر، 1393ق.

    میشل زارفا.ادبیات داستانی:رمان و واقعیت اجتماعی، ترجمه ی نسرین پروین. [بی جا]،1368.

    نجفی خمینی، محمد جواد. تفسیر آسان. تهران: اسلامیّه، 1398ق .

    یاقوت حموی، یاقوت بن عبداله. معجم البلدان، ترجمه رضا انزابی نژاد. تهران: سروش،1382. 

مطالب مرتبط با این موضوع:
تعداد صفحه: ۱۴۹ دسته بندی: پایان نامه ادبیات فارسی

پایان نامه کارشناسی ارشد (M.A) رشته زبان و ادبیات فارسی چکیده: انسان، همواره برای بهبود کیفیت زندگی و مقابله با مشکلات پیش روی خود و در نهایت رسیدن به کمال وجودیش که همانا هدف خلقت اوست، ناگزیراز به کار بستن مهارت هایی است تا او را در پیمودن این مسیر یاری کند. عارفان مسلمان توانسته اند با گویاترین زبان به تبیین ژرفای وجود آدمی و نیازهای ثابت و متغیّر وی بپردازند. و این نتیجه ی ...

تعداد صفحه: ۱۲ دسته بندی: پایان نامه ادبیات فارسی

بیان مسأله ( تشریح ابعاد، حدود مسأله، معرفی دقیق مسأله، بیان جنبه‌های مجهول و مبهم و متغیرهای و متغیرهای مربوط به پرسشهای تحقیق، منظور از تحقیق ) اکنون اگر صد هزار بار آب دریا را طاس طاس بپیماید، گوهر را نیابد.غوّاصی می باید تا به گوهر ؛راه برد و آنگاه هر غوّاصی نی ،غوّاص نیکبختی، چالاکی، این علم ها و هنر ها همچون پیمودن آب دریاست به طاس طریق یافتن گوهر،نوعی دیگر است. یکی از ...

تعداد صفحه: ۱۳۲ دسته بندی: پایان نامه روانشناسی

چکیده این رساله، با عنوان «آموزه‌های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر» در یک مقدمه و چهار بخش تنظیم شده است. مقدمه مشتمل است بر اشاره‌ای به جایگاه رفیع مثنوی در میان آثار ادب فارسی و عظمت اندیشه‌های ژرف مولانا جلال الدین محمد مشهور به مولوی. همچنین شرح مختصر زندگینامه به آن بزرگ از آغاز حیات تا واپسین دم حیات. بخش اول اختصاص دارد به بررسی تعلیم و تربیت از ...

تعداد صفحه: ۱۲۲ دسته بندی: پایان نامه ادبیات فارسی

پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد (M.A.) «رشته زبان و ادبیات فارسی» چکیده: از دوران باستان ایران مهد پرورش ادب و فرهنگ اصیل بین جوامع بوده است.چنان که از شواهد به جای مانده به این دوران مشهود است در همه کتب کهن تمام سعی کاتبان بر تعلیم و تربیت مردم و شناساندن فرهنگ ناب ایرانی به تمامی جوامع آن روزگاران بوده است،ادیبان و مشاهیر ایران در میان تمام ملل به فهم و درایت معروف بوده ...

تعداد صفحه: ۱۴۸ دسته بندی: پایان نامه ادبیات فارسی

پایان نامه کارشناسی ارشد (M.A) رشته زبان و ادبیات فارسی چکیده موضوع انسان و شناخت او از دیر باز مورد توجه بشر بوده است و هر کدام از مکاتب بر اساس جهانبینی خاص خود تعریفی از انسان ارائه می دهند و کمتر مکتب فکری وفلسفی می توان سراغ داشت که نسبت به موضوع انسان بی تفاوت باشد ؛ زیرا رهایی انسان از سر گردانی بستگی به این مسئله دارد که او از خود و توانایی ها یش، چه تصویری دارد .به خاطر ...

تعداد صفحه: ۱۸۱ دسته بندی: پایان نامه ادبیات فارسی

پیش درآمد: در بین اقسام هنر، هنر شعر در تمام زمینه‌های خود آگنده از مضامین نغز و لطیفی در تجلی اندیشه‌های مختلف بشری است. به خصوص در تجلی اندیشه‌های دینی و مذهبی، اسلامی و قرآنی. این اندیشه‌ها در وجود شاعران متعهدی که به مدح و منقبت اهل بیت نبوت و ولایت زبان گشوده اند، آثار ارزشمند و ماندگاری از خود به یادگار گذاشته اند که در این آثار لطافت‌های روح بشری، منزلت انسان، سیر و سلوک، ...

تعداد صفحه: ۲۴ دسته بندی: پایان نامه ادبیات فارسی

چکیده انسان، همواره برای بهبود کیفیت زندگی و مقابله با مشکلات پیش روی خود و در نهایت رسیدن به کمال وجودیش که همانا هدف خلقت اوست، ناگزیراز به کار بستن مهارت هایی است تا او را در پیمودن این مسیر یاری کند. عارفان مسلمان توانسته اند با گویاترین زبان به تبیین ژرفای وجود آدمی و نیازهای ثابت و متغیّر وی بپردازند. و این نتیجه ی تأثیرپذیری آن ها از اصول و مبانی تربیت دینی است . مولوی ...

تعداد صفحه: ۲۴ دسته بندی: تحقیق مقاله ادبیات فارسی

بهاء الدین محمد بن عزالدین حسین بن عبدالصمد بن شمس الدین محمد بن حسن بن محمد بن صالح حارثی همدانی عاملی جبعی (جباعی) معروف به شیخ بهائی در سال 953 ه.ق 1546 میلادی در بعلبک متولد شد. او در جبل عامل در ناحیه شام و سوریه در روستایی به نام "جبع" یا "جباع" می زیسته و از نژاد "حارث بن عبدالله اعور همدانی" متوفی به سال 65 هجری از معاریف اسلام بوده است. ناحیه "جبل عامل" همواره یکی از ...

تعداد صفحه: ۳۸ دسته بندی: تحقیق مقاله ادبیات فارسی

مقدمه غنا در لغت به معنی سرود ، نغمه و آواز خوش طرب انگیز است و شعر غنایی به شعری گفته می شود که گزارشگر عواطف و احساسات شاعر باشد . ادبیات غنایی گونه ای از ادبیات است که با زبانی نرم و لطیف با استفاده از معانی عمیق و باریک به بیان احساسات شخصی انسان می پردازد و منظومه های غنایی چنان که از اسم آن هویدا است اشعاری است که برای بیان احساسات انسانی از عشق و دوستی و رنج ها و نامرادی ...

تعداد صفحه: ۳۶۹ دسته بندی: پایان نامه ادبیات فارسی

پایان‌نامه برای دریافت درجه‌ی کارشناسی‌ارشد" M.A." گرایش زبان و ادبیّات فارسی چکیده در هر دوره و زمانه‌ای، انسان‌هایی که آرزومند رسیدن به مرحله‌ی کمال و دور از کاستی‌ها و نقص‌ها بوده‌اند، برای رسیدن به آن مرحله‌ی کمال، ویژگیهایی که در پایان‌نامه آمده است، در نظر گرفته‌اند تا پس از رسیدن به منتهی مرتبه‌ی کمال به راهنمائی و ارشاد دیگران بپردازند و در تهذیبشان بکوشند. دراین ...

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت