پایان نامه بررسی اختلال وسواس دربین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر

چکیده تحقیق :

هدف ازاجرای تحقیق،بررسی اختلال وسواس دربین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستراست.

وسواس عبارت است ازیک اندیشه، احساس، فکرو تکانه یا عملی است که معمولا برخلاف مقاومت  فرد آشکار می شود و گرچه او آگاه است که ازدرونش برمی خیزد ولی آنرا بیهوده تلقی می کند.

فرضیه هایی که در این تحقیق بررسی شده اند عبارتند از:

 1) بین اضطراب و وسواس رابطه وجود دارد.   2) بین جنس و وسواس رابطه وجود دارد.

 3) بین سن و وسواس رابطه وجود دارد.           4) بین وضیت تاهل ووسواس رابطه وجود دارد.

 5) بین رشته تحصیلی و وسواس رابطه وجود دارد.   

6) بین شغل و وسواس رابطه وجود دارد.

طرح تحقیق ازنوع غیرآزمایشی وروش پیمایشی بوده و جامعه آماری دانشگاه آزاد اسلامی شبستر می باشد، که به طورتصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرارگرفته اند. ابزارلازم برای گردآوری اطلاعات با استفاده ازپرسش نامه وسواس سنج مادسلی که حاوی 30 گزینه می باشد،که ازچهارزیرمقیاس وارسی، شستشو،کندی /تکرار،و وجدانی / شک و تردیدتشکیل یافته است. و همچنین ازیک پرسش نامه اضطراب که حاوی 30 گزینه می باشد استفاده شده است. هردوپرسش نامه استاندارد شده هستند.گزینه های وسواس شامل ( بله - خیر) وگزینه های اضطراب شامل ( تقریبا هیچوقت، خیلی کم، گاهی اوقات بیشتراوقات،تقریبا همیشه ) تشکیل یافته اند،که هردوپرسش نامه از روایی و اعتبارلازم برخوردارند. برای توصیف و تجزیه و تحلیل متغیرها ازروشهای آماری میانگین و انحراف معیاراستفاده شده است. وچون متغیرها ازنوع فاصله ای و اسمی می باشند، برای بدست آوردن همبستگی بین متغیرهای فاصله ای ازضریب همبستگی          (r پیرسون) و برای بدست آوردن همبستگی بین متغیرهای اسمی ازآزمون تفاوت میانگین               ( t استییودنت)استفاده شده است. با توجه به فرضیه های تحقیق، نتایج حاصل ازیافته های تحقیق حاضرنشان میدهد که:  

فرضیه اول ،یعنی رابطه اضطراب و وسواس کلی با مقدار31/0تائید می شود. همچنین رابطه اضطراب و وارسی بامقدار 50/0 تائید می شودو رابطه اضطراب با کندی واضطراب با وجدانی  هر کدام بامقادیر33/0 و 44/0 تائید می شوند.و فقط بین اضطراب و شستشو رابطه معنی داری بوجود نیامد. در فرضیه دوم یعنی رابطه جنس وسواس درزیرمقیاس کندی با مقدار19/4 تائید می شود. در فرضیه سوم یعنی رابطه سن وسواس رابطه معنی داری مشاهده نشد. درفرضیه چهارم که عبارت است ازرابطه وضیت تاهل وسواس ،دروسواس کلی و زیرمقیاس وارسی بین دو وضعیت تفاوت وجود  داشت و رابطه معنی داربود و فرض صفررد شد.

   درفرضیه پنجم یعنی رابطه رشته تحصیلی و وسواس رابطه معنی داری وجود نداشت و فرض خلاف رد می شود. در آخرین فرضیه که رابطه شغل وسواس را بررسی می کند درزیرمقیاس وارسی بین شغل کارمند و دانشجو رابطه معنی داربود و فرض صفرردمی شود . 

1-1) مقدمه

درطبقه بندیهای سنتی روان پزشکی، وسواس های فکری و عملی تحت عنوان نوروزوسواس فکری- عملی قرار می گیرند. نوروزوسواس فکری- عملی، یا اختلال وسواس فکری-عملی یکی ازانواع اختلالات اضطرابی است. مطالعات همه گیرشناختی اخیرنشان می دهد که این اختلال بیش ازآنچه که پیشترتصورمی شد، شایع است. شیوع مداوم این اختلال دربیش از3درصد ازجمعیت عمومی گزارش شده است. پدیده نوروز وسواس فکری-عملی آن قدربارزاست که متخصصان آنرا به خوبی توصیف و شناسایی نموده اند.

صفاتی که وسواسی محسوب می شوند، مثل پاکیزگی مفرط ،موشکافی، کمال گرایی، نیازشدید به نظم، انعطاف پذیری و بی تصمیمی، دراشخاص بهنجارهم دیده می شوند،ولی هنگامی که این ویژگیها به صورت مجموعه ای نیرومنددرفردی بروزمی کنند، از اصطلاح " شخصیت وسواسی " استفاده میشود.

خصیصه های تعریف کننده اختلال وسواس فکری-عملی.

راهنمای بازنگری شده تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روان پزشکی آمریکا " چاپ چهارم، 1994 " ویژگیهای زیررا برای اختلال وسواس فکری-عملی برمی شمارد:

1-ویژگیهای اصلی اختلال عبارتند ازوسواسهای فکری یا عملی بازگشت کننده. فرد برای تشخیص اختلال، باید دارای وسواسهای فکری یا وسواسهای عملی و یا هردو باشد.

2-وسواسهای فکری ،عبارتند ازافکار،تصاویرذهنی، یا تکانه های بازگشت کننده پایداری که به طور مزاحم وارد هوشیاری می شوند. این پدیده ها غیرارادی اند، بی معنا یا نفرت انگیزبه نظرمی رسندو فرد برای نادیده گرفتن یا توقف آنها تلاش می کند.

3-وسواسهای عملی، شکلهای تکراری و هدفمند رفتارهستند که براساس موازین خاص و یا به شکل قالبی اجرا می شوند، و با احساس ذهنی اجبارو میل به مقاومت دربرابرآنها هستند. انجام این رفتاربه خودی خود هدف نیست، بلکه هدف اصلی، ایجاد یا جلوگیری ازرویداد یا موقعیت دیگری است. با این حال،فعالیت وسواسی با آنچه که قراراست ایجاد یا مانع وقوعش شود، ارتباطی واقع گرایانه نداشته،یا فوق العاده افراطی است. شخص معمولا به بی معنا بودن رفتارخود واقف است و لذتی ازآن نمی برد،اما این آگاهی موجب رهایی ازتنش نمی شود.

4-وسواسهای فکری یا عملی، سبب تخریب کارکرد و / یا سبب نگرانی شخص می شود.

5-وسواسهای فکری یا عملی به علت اختلال دیگری، مثل اسکیزوفرنی، نشانگان عضوی یا اختلال عاطفی اساسی نیستند.       

   ( 2-1) بیان مسئله

وسواس یکی از شایع ترین اختلالات بشری برای انسانهاست که نه تنها درجامعه ما، بلکه درهمه  جوامع بشری، ازمتمدن و غیرمتمدن، بصورت آشکارو نهان وجود دارد. تاثیروسواس برشغل و زندگی اجتماعی شخص، رابطه مستقیم با شدت و حدت این اختلال دارد. درموارد خفیف و متوسط، بیماران معمولا می توانند به کارشان ادامه دهند و مناسبات معقولی با دیگران داشته باشند،اما درموارد شدید، تاثیرات اجتماعی و شغلی آن کنترل نشدنی است. بسیاری ازبیماران با پنهان کردن اختلال خود موفق  می شوند همچنان به شغل خود ادامه دهند. کند شدن و وارسی کردن و شک وتردیدهای مربوط به آنهاست که بیش ازهرچیزبرکارایی شغلی بیمارتاثیرمی گذارد و رفته رفته دچاراختلال می شود.  

ازنظراجتماعی وقتی کسی بیشتروقتش را صرف وارسی های مکرریا شستشوهای تکراری یا انجام دادن حرکات تشریفاتی بکند، طبعا دیگروقت و تمایلی نخواهد داشت تا به فعالیتهای اجتماعی بپردازد. اگربیماری حاد باشد طبعا زندگی اجتماعی بسیارمحدودترخواهد شد.اجتناب ازرفتن به اینجا و آنجا و پرهیزاز پاره ای آداب معاشرت ( ازجمله دست دادن با دیگران ) به خاطرترس ازآلوده شدن، به طور قابل ملاحظه ای موجب کاهش میزان مناسبات اجتماعی می شود. ترس شدید ازآلودگی موجب این نیزمیشود که به خاطرترس ازآلوده شدن ازدعوت کردن دیگران نیزپرهیزکند. و حتی زندگی زناشویی بیمارنیزامکان دارد دچارنابسامانی شود. میزان طلاق و جدایی دربین بیماران مبتلا به وسواس بسیار زیاد و بسیاربیشترازسایربیماران گرفتاراختلالهای روانشناختی و روانپزشکی است.

( 3-1) اهمیت و ضرورت مسئله

اختلال وسواس بالنسبه کمیاب است، ولی نه به آن حد که تاکنون تصورمی شد. نتیجه پژوهشهای مختلف نشان داده است که کمتراز1% بیماران روانی بستری نشده ( سرپایی) دستخوش این اختلال هستند. دربین بیماران بستری شده دربیمارستان این درصد بیشتر، لیکن کمتراز5 % است. بعضی ازپژوهشهای جدید نشان می دهد که حدود 3 درصد ازمردم جامعه به این اختلال گرفتارند. و این درحالی است که  فقط افرادی که به سختی گرفتاراین بیماری می شوند دست کمک به سوی پزشک و بیمارستان درازمی  کنند.

وسواس دارای عوارض و آثاری است که هرکدام ازجهات مختلفی قابل بررسی هستند که عبارتند از:

1- عوارض زیستی و بدنی : وسواس سبب پیدایش و ریشه دارشدن بسیاری ازاختلالات و بیماریهاست ازجمله سبب بی اشتهایی، بیماری قلبی، ضعف و خستگی بدن، زمینه سازی برای ابتلای به برخی بیماریها ازجمله راشیتیسم ( نرمی استخوان ) است که به علت شستشوی تکراری پدید می آیدو نیز استخوان درد و بیخوابی ازعوارض وسواس است.

2- عوارض روانی : وسواس برای جنبه های روانی انسان هم عوارض وضایعاتی دارد. بیماردراین جنبه هم دائما گرفتارو ناراحت است. می خواهد با انجام دادن کاری موجبات آرامش خود را فراهم کند ولی روزبه روزگرفتارمی شود. بیمار وسواسی دائما با خود درنبرد است تا ازاین رفتارها نجات یابد.  اما قادر نیست ازدرون خود بیرون آید. او دردنیای محدودی به سرمی بردو فکرش مدام مشغول اعمال و و آداب الزامی است و امکان ارتباط  طبیعی را با دنیای خارج ازدست می دهد.    

3-عوارض اجتماعی : بیماردرمواردی دچارضایعاتی است که حاصل آن وارد آوردن صدمه به غیر است. استقراراندیشه کشتن فرزند، صدمه زدن به دیگران خطری نیست که به سادگی قابل ترک کردن باشد. اینان اغلب درجمع به سرمی برند ولی به گونه ای هستند که گوئی ازجمع بریده اند. گاهی تمایل  به دزدی درآنان پیدا می شود بدون آنکه آنان را نیازی به چنان دزدی و پول باشدو یا به رفتارهای شرم آوری تن درمی دهندکه هیچ عرف و اخلاقی پذیرای آن نیست.   

4- عوارض اقتصادی : اتلاف وقت وعمرازمسائلی است که دراین رابطه قابل ذکراست. ازعوارض  مهم این بیماری یکی این است که آدمی را ازکار باز می دارد، سبب آن می شود که فعالیت و تلاش در زندگی ازخود بروزندهد. ازتن دادن به برخی ازکارها خودداری کند تا آلوده و نجس نشود و... .

  ( 4-1) اهداف تحقیق 

دربیان اهداف معمولاهدفها به دو جزء اهداف کلی و اهداف جزئی تقسیم می شود که اهداف جزئی  شاخه های تجزیه شده هدف کلی تحقیق می باشند. درتحقیق مذکورهدف کلی عبارت است از( بررسی اختلال وسواس دربین دانشجویان دانشگاه آزاد شبستر) و اهداف جزئی دراین تحقیق عبارتند از:

1- بررسی رابطه بین اضطراب و وسواس

2- بررسی رابطه بین جنس و وسواس

3- بررسی رابطه بین سن و وسواس

4- بررسی رابطه بین وضیت تاهل و وسواس

5- بررسی رابطه بین رشته تحصیلی و وسواس

6- بررسی رابطه شغل و وسواس   

ویژگیهای بالینی

وسواس عبارت است از یک اندیشه ، احساس ،فکر، تکانه یا عملی است که معمولا برخلاف

مقاومت فرد آشکار می شود و اگرچه او آگاه است که از درونش برمی خیزد ولی آنرا بیهوده تلقی می کند. تلاشهایی که برای دور کردن افکار مزاحم و نا خواسته یا مقاومت در برابر یک عمل انجام می شود ممکن است باعث برانگیختن کشمکش درونی ودر نتیجه اضطراب گردد.

پدیده وسواس به شکلهای مختلف ظاهر می شود که عبارتند از:

وسواسهای عملی – فعالیتهایی هستند که برای رهایی از اضطزاب انجام می شوند، البته باید گفت که این اصطلاح برای تکانهای ذهنی مقدم بر عمل نیز به کا ر می رود.این نوع وسواس شامل باز بینی تکراری یا شستن دست است.

افکار وسواسی – اندیشه ها، تصاویر ذهنی یا خاطرات منفرد و مزاحمی هستندکه اغلب محتوای ناراحت کننده دارند. این اندیشه ها ممکن است به شکل تردید درباره انجام نامناسب فعالیتها جلوه گر شوند.بعضی از بیماران دارای تکانه ها یا امیالی برای انجام اعمالی هستندکه معمولا خشونت بارو هولناک یا ناراحت کننده اند ولی به ندرت عملی می شوند.

نشخواریا اشتغال فکری- جروبحثهای درونی بی پایان با خویشتن است که بعضی مواقع در مورد مسائل جزئی و پیش پا افتاده و گاهی درباره یک مسئله فلسفی لاینحل است .

تشریفات- شیوه های قالبی تفکر یا عمل است که اغلب دارای توالی دقیق و منظم است. شایع ترین آداب وسواسی شمارش و نظافت است .