پروژه بررسی اثرات تراتوژنیک دارو های سرطان زا و آمفوتریپسین B

پروژه تحقیقاتی درجه کارشناسی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی

چکیده فارسی

اکثر قارچ ها کاملاً به اثر داروهای ضد میکربی مقاوم هستند . تنها چند ماده کشف شده اند که اثر وقفه دهنده روی قارچ هایی که برای انسان پاتوژن هستند اعمال می نمایند ، اکثر این داروها نسبتا سمی می باشند. همچنین به علّت بروز عفونت های قارچی عمومی و منتشر فزاینده در بیماران با مصونیت متوقف شده، نیاز شدید به داروهای ضد قارچی بهتر لمس می شود. گریزئوفلوین که بطور خوراکی مصرف می شود در درمان درماتوفیتوز مؤثر است لیکن روی عفونت های قارچی سیستمیک بدون اثر است . نیستاتین، کاندیسیدین و تولنفتات میتوانند فقط بطور موضعی استعمال گردند. میکونازول نیز بطور موضعی مؤثراست  لیکن از نظر سیستمیک نیز بطور مؤثری به کار گرفته شده است . ایمیدازول های دیگر، بخصوص کتوکونازول،در درمان بعضی میکوزهای عمومی به طور خوراکی مؤثر هستند. تجویز آمفوتریسین مشکل است و دارای عوارض نامطلوب بسیار می­باشد لیکن هنوز از مؤثرترین داروها در درمان میکوزهای سیستمیک به شمار می رود.

دارو های ضد قارچی سیستمیک

امفوتریسین  ب (Amphoterisin B)

امفوتریسین آ و ب آنتی بیوتیک های ضد قارچی هستند که توسط streptomyces nodosus  تولید می شوند و در سال 1956 خالص گردیدند . امفوتریسین آ در درمان شناسی به کار نمی روند

شیمی

آمفوتریسین ب یک ماکرولید پولی ین امفوتریک (ployence = بمعنی باند های مضاعف فراوان ،ماکرولید یعنی یک حلقه لاکتون بزرگ با 12 اتم یا بیشتر) است . آمفوتریسین ب در آب غیر محلول است.در 37 درجه حرارت ناپایدار می باشد، لیکن برای هفته ها در 4 درجه سانتیگراد پایدار باقی می ماند . فراورده های میکروکریستال آن را می توان به طور موضعی استعمال نمود لیکن به اندازه قابل ملاحظه ای جذب نمی گردد. برای استعمال سیستمیک ، یک فراورده کلوئیدی آن به طور داخل وریدی تزریق می گردد.

فعالیت ضد قارچی

امفوتریسین ب ،با غلظت 8/0 – 1/0 میکروگرم/میلی گرم/میلی لیتر رشد بسیاری از قارچ ها از جمله sporothrix schencckii , blastomyces dermatitidis , capsulatum , Coccidioides immitis , candida albicans , cryptococcus neoformans, histoplasma     اسپوروتریکس شن کی ئی و سایر ارگانیسم های ایجاد کننده بیماری قارچی سیستمیک را در انسان در in vitro متوقف میکند. روی میکربها بدون اثر است . لیکن آمفوتریسین B میتواند در درمان Nacglcria meningocnccphalitis مفید واقع شود. مکانیسم اثر آنتی بیوتیک های پولی ین به طور نسبتاً خوب شناخته شده است . این دارو ظاهراً به غشاء سلول قارچی در حضور ارگوسترول ، یک استرولی که مخصوص قارچ ها می باشد به طور محکمی متصل می شود . غشاء سلول قارچ تغییر می کند ، شاید از طریق تشکیل منافذ امفوتریسین (امفوتریسین یک تشکیل دهنده منافذ در غشاء های مصنوعی است )،این اثر منجر به از دست رفتن مواد  داخل سلولی (به خصوص کاتیون ها ) از سلول شده و ایجاد ضایعات غیر قابل برگشت می کند .باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک های پولی ین غیرحساس اند زیرا فاقد ارگوسترول که برای اتصال آنتی بیوتیک به غشاء سلولی لازم است می باشند . مقاومت به امفوتریسین ممکن است به علت کاهش میزان ارگوسترول غشاء یا تعدیلی در ساخت غشاء ایجاد گردد و در نتیجه دارو به مقدار کمی به غشاء قارچ متصل می شود . پیوند مختصر امفوتریسین ب به کلسترول در غشاء های سلول حیوانی هر چند با تمایل کمتر از ارگوسترول در قارچ ها احتمالاً مسئول آثار سمی آن می باشد.

جذب متابولیسم و دفع  

امفوتریسین از دستگاه گوارشی به سختی جذب می شود. بدین علت امفوترسین خوراکی فقط روی قارچ های موجود در مجاری گوارشی موثر است و نمی تواند برای درمان بیماری سیستمیک قارچی بکار رود  تزریق داخل وریدی 6/0 میلی گرم / کیلوگرم /روز امفوتریسین B در خون غلظتی برابر 1- 3/0 میکرو گرم / کیلوگرم / میلی لیتر ایجاد می نماید . امفوتریسین بیشتر از 90% پیوند پروتئین های خون می شود و توسط همودیالیز به مقدار محدودی جدا می شود. امفوتریسین تزریق شده در عرض چند روز به کندی وارد ادرار می گردد. این دارو به طور وسیعی در بدن منتشر می شود،لیکن فقط 3-2% غلظت خونی به مایع مغزی می رسد . در نتیجه تجویز داخل نخاعی در مننژیت های –نخاعی لازم می باشد.

مصارف بالینی 

برای درمان عفونت های قارچی سیستمیک امفوتریسین B به شکل پودر کلوئیدی خشک عرضه گردیده است که بایستی در دکستروز 5% در آب با دئوکسی کولات سدیم با غلظت 1% میلی گرم /میلی لیتر حل شود . این محلول سپس توسط انفوزیون داخل وریدی آهسته درعرض 6-4 ساعت تزریق می گردد .  دوز اولیه  5-1میلی گرم /روز است که روزانه به میزان 5 میلی گرم افزایش داده می شود تا به مقدار نهایی 7%-4%   میلی گرم/کیلوگرم/روز برسد . این تجویز معمولاً برای مدت 12-6 هفته یا بیشتر با یک دوز روزانه که به ندرت از 60 میلی گرم تجاوزمی کند ادامه می یابد. متعاقب پاسخ اولیه به درمان، مقادیر مصرفی فقط 3-2 نوبت در هفته و اغلب بر اساس اصول مربوط به بیماران سرپائی تجویز می گردد. در درمان مننژیت های قارچی ، تزریق داخل نخائی 5/0میلی گرم امفوتریسین ب ممکن است 3 نوبت در هفته برای 10 هفته یا بیشتر تجویزگردد.انفوزیون ادامه دار گاهگاهی با یک مخزن ommaya به کار می رود .درمان توأم با امفوتریسین و فلوسیتوزین به طور فزاینده ای در درمان مننژیت کریپتوکوکوس و کاندیدائی و در کاندیدیازیس سیستمیک مصرف می شود . این روش ظهور مقاومت به فلوسیتوزین را به تاخیر می اندازد و کاهش مصرف مقادیر کمتر امفوتریسین ب را میسر می سازد. اثر ضد قارچی امفوتریسین ب با مصرف همزمان با تتراسیکلین یا ریفامپین در بعضی عفونت های قارچی افزایش می یابد، به نحوی که دوزهای کمتر امفوتریسین B ممکنست مؤثر واقع شود.

در زخم های قرنیه چشم از قارچ، محلول امفوتریسین (1 میلی گرم / میلی لیتر) هر 30 دقیقه یکبار روی ملتحمه چشم ریخته می شود و اثر آن درمان کننده است . سایر تجویز های موضعی عبارتند از تزریق امفوتریسین داخل مفصل های آلوده به کوکسیدیوئیدومیکوز) (Coccidioidomycosis یا اسپوروتریکوزیس (sporotrichosis) یا شستشوی مثانه در سیستیت کاندیدائی.

عوارض نامطلوب   

تزریق داخل وریدی امفوتریسین ب معمولاً ایجاد لرز، تب تهوع ، استفراغ و سردرد می کند. تحمل بیمار را می توان با کاهش موقت مقدار تجویز یا مصرف اسپرین ، فنوتیازین ها ، ضد هیستامین ، یا کورتیکوستروئیدها، یا وقفه تجویز برای چند روز افزایش داد. امفوتریسین ب با مقادیر مؤثر درمانی معمولاً باعث نارسائی کلیه ، اعمال سلولی کبد و کم خونی می شود. کاهشی در میزان پالایش گلومرولی و تغییری در اعمال لوله ای کلیه ها نیز مشاهده می شود. این اثرات باعث کاهش کلیرانس کراتی نین و افزایش کلیرانس پتاسیم می گردد . کاهش فشارخون مانند حالت شوک ، اختلالات الکترولیتی (به خصوص هیپوکالمی) و معمولاً علائم عصبی گوناگونی ممکنست بروز نماید . در اختلال اعمال کلیوی ، مقدار مصرف امفوتریسین بایستی کاهش بیشتری داده شود. استرمتیل امفوتریسین ب کمتر نفروتوکسیک  است لیکن ایجاد اختلالات آنچنانی عصبی و روانی می نماید (leukoencephalitis) که مصرف آن متروک گردیده است.

فلوسیتوزین(flucytosine)

5-فلوروسیتوزین (flucytosine,5-FC) یک ترکیب خوراکی ضد قارچی با فرمول زیر است .

فلوسیتوزین ، با غلظت 5 میکروگرم/میلی لیتر در خارج از بدن رشد بسیاری از نژادهای کاندیدا ، کریپتوکوکوس و torulopisis  و بعضی نژاد های اسپرژیلوس و دیگر قارچ ها را متوقف می نماید .

در صورتی سلول ها به آن حساس هستند که بتوانند فلوسیتوزین را به فلورواوراسیل تبدیل کنند، در این صورت تیمیدلات سنتتار و سنتز DNA را وقفه  می دهد. موتانت های مقاوم به طور نسبتاً منظم و سریعی با مصرف این دارو به وجود می آیند و مفید بودن آنرا محدود  می سازند. به این علت درمان با مجموعه 5-FC

و امفوتریسین ب با قدرت موفقیت تحقیق شده است. سینرژیسم واقعی ممکن است با اثر ضد قارچی افزایش یافته علیه کاندیدا ، کریپتوکوکوس، شاید اسپرژیلوس و قارچ های دیگر ظاهر گردد. دوزهای خوراکی 150میلی گرم/کیلوگرم /روز به خوبی جذب می گردند و بطور وسیعی در نسوج به انضمام مایع مغزی- نخاعی در جائی که غلظت داروئی به 80-60% غلظت آن در سرم  می رسد و برابر با 50 میکرو گرم/میلی لیتراست منتشر می گردد . درحدود 20% فلوسیتوزین به پروتئین های خون پیوند می شود . 5-FC  به مقدار زیادی توسط کلیه ها دفع می شود، و غلظت های آن در ادرار به 10 برابر غلظت خون می رسد. در صورت وجود نارسائی کلیه، این دارو ممکن است در سرم در حد غلظت های سمی تجمع یابد، لیکن نارسائی کبدی روی آن اثری ندارد. فیلوسیتوزین توسط همودیالیزاز خون جدا می شود.

فلوسیتوزین ظاهراً برای سلول های پستانداران غیر سمی است (احتمالاً به دلیل فقدان permease اختصاصی). مع هذا، غلظت های زیاد و طولانی آن اغلب باعث ضعف مغز استخوان، ریزش مو و اختلال عمل کبد می شود. تجویز اوراسیل آثار سمی فلوسیتوزین را بر مغز استخوان وقفه می دهد اما ظاهراً روی خواص ضد قارچی آن بی تأثیر است. آثار نامطلوب 5-FC مربوط به تبدیل آن  به  5- فلورواوراسیل در بدن است . تهوع،استفراغ  و بثورات جلدی گاهگاهی بروز می کند. با مقادیرروزانه 12-6 گرم که بطور منقسم تجویز می گردد ، بهبودی عفونت های قارچی خون ، سپسی و مننژیت ناشی از ارگانیسم های حساس به مدت طولانی حاصل شده است. مصرف توأم  فلوسیتوزین با آمفوتریسین B، مخصوصاً در درمان مننژیت کریپتوکوکال و کاندیدیازیس سیستمیک مؤثر واقع شده است و کاهش مقداراستعمال امفوتریسین را میسر ساخته است.

ایمیدازول های ضد قارچ

کلوتریمازول،میکونازول،کتوکونازول و سایر داروها

Clotrimazole,Miconazole,ketokonazole,Others

این ایمیدازول های ضد قارچی صناعی از طریق مهار بیوسنتز لیپیدهای قارچی ، به خصوص ارگوسترول درغشاءهای سلولی و شاید توسط مکانیسم های اضافی موجب وقفه قارچ ها می شوند. کلوتریمازول به شکل قرص های مکیدنی 10میلی گرم 5 نوبت در روز قادر به وقفه عفونت کاندیدائی دهان است، به شکل کرم 1% در درمان درماتوفیتوزبطور موضعی مؤثر است همچنین به شکل قرص های واژینال برای درمان کاندیدیازیس عرضه گردیده است برای مصرف عمومی بسیار سمی می باشد.میکونازول برای مدت های طولانی به شکل کرم 2% در درمان درماتوفیتوز و در کاندیدیازیس واژینال که به نیستاتین پاسخ نمی دهد به کار رفته است. میکونازول همچنین برای تزریق داخل وریدی در دسترس می باشد. تا حداکثر 6/3 گرم/روز (به طور معمول در حدود 30 میلی گرم /کیلوگرم /روز)به طور داخل وریدی از راه ورید در درمان کاندیدیازیس منتشر، کوکسیدیوئیدومیکوز، کریپتو کوکوز،پارارکوکسیدیوئیدومیکوز (paracoccidioidomycosis) بلاستومیکوز و غیره بکارمی رود. قارچ های ایجاد کننده این بیماری ها توسط میکونازول به مقدار، 2-1 میلی گرم /میلی لیتر، در in vitro وقفه می یابند. غلظت های خونی بیشتراز این مقدار را که موجب بهبودی های به مدت  طولانی می شود می توان به دست آورد  در مننژیت های ناشی ازاین قارچ ها مقدار 20-10 میلی گرم /روز از میکونازول بایستی به طور داخل نخاعی یا داخل بطنی تزریق گردد، زیرا مقدار داروی کمی از سرم وارد مایع مغزی نخاعی می شود. میزان عود در مننژیت قارچی زیاد است .

میکونازول عوارض نامطلوب قابل ملاحظه ای از قبیل ترومبوفیلبیت، استفراغ، کم خونی، ترومبوسیتوز، کم شدن سدیم خون،هیپرلیپیدمی و گاهگاهی لکوپنی و واکنش های مربوط به حساسیت ایجاد می کند. میکونازول به طور چشم گیری اثر ضد انعقادی مشتقات کومارین را افزایش می دهد. کتوکونازول داروی دیگری از این گروه است.فرمول آن در زیر نمایش داده شده است.