پایان نامه بیمه‌ های آتش سوزی و دلایل عدم گرایش افراد به آن

پایان نامه دوره کارشناسی  مدیریت بیمه 

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه

داشتن زندگی عاری از خطر همواره آرزو و هدف مردم بوده است زیر میل به ایمنی و امنیت، بخش تفکیک ناپذیری از ماهیت همه انسانها راتشکیل داده و آنها همواره درتلاش برای بهبود شرایط زندگی و آسایش بیشتر سعی کرده اند با ایجاد تغییر درطبیعت، آن را به خدمت خود درآورند. بشر دراین راه همزمان با دستیابی به مواد، تجهیزات، دستگاه ها و به عبارتی به خدمت گرفتن فن آوری نوین، به همان اندازه با خطرات و مخاطرات بیشتر و جدیدتر و پیچیده تری مواجه گردیده است.

با ظهور انقلاب صنعتی درقرن هیجدهم که تحول عظیمی درپیشرفت و تبدیل کارگاههای کوچک خانگی و منطقه ای به کارخانجات بزرگ وعظیم به شمار می رود. مخاطرات ازحالت ساده و سنتی به مخاطرات پیچیده خاص صنایع و فرایند های پیچیده تبدیل گردید.

درهمین راستا درفرایند پیشرفت و تکامل، انسان ناچار ازبه کارگیری برخی مواد و ابزار خطرناک و ایجاد تغییر درآنها شده است. علاوه بر مخاطرات خاص و پیچیده عصر فوق تکنولوژیک قرن بیست و یکم، تجمع و تراکم سرمایه بالاخص درمناطق کلان شهرها خود برشدت گرفتن مخاطرات و ریسک های پیرامون زندگی بشر که بقاء مهم ترین هدف آن است می افزاید. براساس همین نگرش، رویکرد جدیدی درمباحث ریسک علی الخصوص مدیریت ریسک حریق در ادبیات بیمه ای جهان متولد شد.

بیمه آتش سوزی سابقه ای بیش از 300 سال درجهان دارد و پیشینه آن درایران به حدود یک قرن می رسد. دراین تحقیق پس از ذکر کلیاتی درمورد آتش سوزی و بیمه نامه های مربوط به آن و نحوه محاسبه و ارزیابی خسارت و تعیین نرخ و حق بیمه پرداخته و درپایان با بررسی فرضیه های تحقیق سعی می شود با توجه به مطالعات و بررسیهای آماری عوامل موثر بربیمه های آتش سوزی درایران را شناخته و ضمن معرفی آنها پیشنهاداتی جهت توسعه مطلوب این بیمه نامه ها درایران ارائه داد.

اهداف تحقیق و علت انتخاب موضوع:

همه روزه بعلت وقوع آتش سوزی های کوچک و بزرگ درگوشه و کنار این کشور و عدم وجود استطاعت مالی کافی ازسوی افراد و یا سازمانها بمنظور جبران این خسارتها، متاسفانه شاهد نابودی بسیاری از خانواده ها (بعلت عدم وجود تمکین مالی) و یا سازمانها (علیرغم مفید بودنشان برای جامعه) می باشیم، درحالیکه که باهزینه نمودن مبلغ نسبتاً اندکی این افراد و سازمانها قادر به تحت پوشش قرار دادن اموال خود می باشند.

هدف از انجام این تحقیق شناسایی علت و یا عللی می باشند که با وجود ارائه پوششهای نسبتاً کافی بیمه ای توسط شرکتهای بیمه، افراد و سازمانها استقبال مناسب را از این پوششها نمی نمایند ازآن پس نه تنها عنصر فعالی درجامعه به شمار نمی روند بلکه خود محتاج کمک دیگران میشوندو این موضوع چه بسا می تواند منشاء ایجاد مشکلات و نابسامانی های زیاد شوند.

فرضیه های تحقیق

جهت تببین عوامل موثر درتوسعه مطلوب بیمه های آتش سوزی فرضیه های زیر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت.

فرضیه یک: رابطه مستقیمی بین میزان درآمد مردم و میزان خرید بیمه نامه های آتش سوزی وجود دارد.

فرضیه دوم: رابطه مستقیمی بین میزان شناخت مردم و میزان خرید بیمه نامه های آتش سوزی وجوددارد .

فرضیه سوم: رابطه مستقیمی بین میزان تبلیغات موثر توسط بیمه گران و خرید بیمه نامه های آتش سوزی توسط اقشار مختلف جامعه وجود دارد.

فرضیه چهارم: رابطه مستقیمی بین اعتقادات مذهبی مردم درزمینه قضا و قدر و میزان استقبال آنان از بیمه های آتش سوزی وجود دارد.

فرضیه پنجم: میزان حق بیمه صادره شرکتهای بیمه نسبت به سالهای قبل افزایش پیدا کرده و به همان نسبت میزان ضریب خسارت کاهش یافته است.

قلمروتحقیق:

شرکتهی بیمه ایران و همچنین استفاده از کتابخانه بیمه مرکزی ایران و کتب و نشریات بیمه ای موجود درآن و پژوهشهای مرتبط با موضوع و گزارشهای آماری.

روش تحقیق:

مطالعه و بررسی کتب و نشریات بیمه ای و استفاده ازپایان نامه ها و پژوهشهای بعمل آمده دراین زمینه و استفاده از پرسشنامه و آمار موجود دربیمه مرکزی ایران.

محدودیتهای تحقیق:

کمبود مقالات علمی و تحقیقات انجام شده درزمینه بیمه (به خصوص بیمه آتش سوزی) و همچنین همکاری نکردن شرکتهای بیمه در زمینه ارائه آمار و گزارشهای آماری مورد نیاز.

تعریف واژه های بکار رفته درتحقیق :

بیمه:

«بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند درازای پرداخت وجه یا وجوهی ازطرف دیگر در صورت یا بروز حادثه خسارت وارده بر او جبران نموده و یا وجه معینی بپردازد. متعهد رابیمه گر و طرف تعهد را بیمه گذار و وجهی که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد حق بیمه و آنچه را که بیمه می شود موضوع بیمه می‌نامند».

بیمه آتش سوزی :

دربیمه آتش سوزی بیمه گر درچارچوب شرایط بیمه نامه تعهد می‌کند خسارت هایی راکه علت وقوع آتش سوزی، انفجار و صاعقه به اموال بیمه شده بیمه گذار وارد می شود، جبران کند. دراین بیمه نامه می توان خطرهای دیگری مثل زمین لرزه، سیل، طوفان، نشست و ترکیدگی لوله، شکست شیشه و سقوط هواپیما برروی اموال و اماکن رانیز با پرداخت بیمه اضافی تحت پوشش قرار داد.

فصل دوم

کلیات بیمه

تاریخچه بیمه درجهان و ایران

نخستین نوع بیمه که قبل از سده نوزدهم مود عمل قرارگفته، بیمه باربری دریایی است. بقیه رشته ها کم و بیش بعد از انقلاب صنعتی به تدریج از این زمان به بعد شروع شده است. دومین رشته، بیمه آتش سوزی است که بعد از آتش سوزی مهیب لندن به فکر اندیشه گران رسید. عموماً با پیشرفت  تکونولوژی و ورود فراورده های صنعتی، با وجود رفاهی که برای بشر به ارمغان می آورند، بالقوه خطرهای جانبی و مالی نیز درپی دارند.

بیمه گران مدام درفکر ارائه تأمین بیمه ای برای این دسته ازخطرها هستند. اینکه کدامین قوم یا ملت، نخستین بار با بیمه آشناشد معلوم نیست. برخی دریانوردان فینیقی را مبتکر بیمه دریایی می دانند. بدین صورت که دریانوردان ازبازرگانان وام دریافت می کردند و هرگاه دریانورد بدهکار با موفقیت سفر خود را به پایا می برد، موظف بود که اصل و بهره وام دریافتی را ظرف مدت معین به بازرگانان طلب کار بپردازند. درطی این مدت کالای دریانورد درگرو بازرگانان بود و اگر به موقع موفق به پرداخت طلب خود نمی شد می توانست کالا را حراج کند ولی اگر کشتی دریا با حوادث دریا مواجه می شد یا دزدان دریایی حمله ور می شدند و کالا به غارت می‌رفت وام دهنده حقی در مورد اصل و بهره وام پرداختی نداشت. این نوع وامها را در تاریخ و پیدایش بیمه، بیمه وامهایی دریایی نامیده اند. که درسده های پنجم و ششم قبل ازمیلاد مسیح درمدیترانه شرقی که مرکز تجارت اروپایی آن زمان بود رواج داشت. برخی معقتدند که تقسیم ریسک را که امروزه یکی از ویژگیهای مهم حرفه بیمه گری محسوب می شود، چینها درسه هزار سال قبل ازمیلاد رعایت می‌کرده اند. به نظر بسیاری از مولفان، بیمه به مفهوم واقعی و امروزی آن درسده چهاردهم به وجود آمده است. ازسده پانزدهم، شماری ازبازرگانان فعالیت خود را به صدور بیمه نامه منحصر کردند و حرفه بیمه گری اهمیتی خاص یافت.

درسال 1310 خورشیدی فعالیت جدی ایران درزمینه بیمه آغاز شد. دراین سال بود که قانون و نظامنامه ثبت شرکتها درایران به تصویب رسید و متعاقب آن بسیاری از شرکتهای بیمه خارجی ازجمله اینگستراخ، آلیانس، ایگل استار، یورکشایر، رویال ، ویکتوریا، ناسیونال سویس، فنیکس، اتحاد الوطنی و … به تاسیس شعبه یا نمایندگی درایران پرداختند.

گسترش فعالیت شرکتهای بیمه خارجی، مسئولان کشور رامتوجه ضرورت تاسیس یک شرکت بیمه ایرانی کرد و دولت درشانزدهم شهریور 1314 شرکت سهامی بیمه ایران را سرمایه 20 میلیون ریال تاسیس نمود. فعالیت رسمی شرکت بیمه ایران، نقطه عطفی درتاریخ فعالیت بیمه ای کشور به شمار می رود زیرا ازآن پس دولت با دراختیار داشتن تشکیلات اجرای مناسب، قادر به کنترل بازار و نظارت برفلعالیت موسسات بیمه خارجی شد. دوسال پس از تاسیس شرکت سهامی بیمه ایران یعنی درسال 1316،«قانون بیمه» در36 ماده تدوین شد و به تصویب مجلس رسید.

شرکت سهامی بیمه ایران با حمایت دولت به فعالیت خود ادامه داد و این حمایت منجر به تقویت نقش این شرکت دربازار بیمه کشور و توقف تدریجی فعالیت شعب و نمایندگیهای شرکتهای بیمه خارجی شد.

نخستین شرکت بیمه خصوصی ایران به نامه «بیمه شرق» درسال 1321 خورشیدی تاسیس شدند و به فعالیت بیمه ای پرداختند.

با افزایش تعداد شرکتهای بیمه، ضرورت اعمال نظارت بیشتر دولت براین صنعت و تدوین اصول و ضوابط استاندارد برای فعالیتهای بیمه به منظور حفظ حقوق بیمه گذاران و بیمه گران احساس می شد. به همین دلیل در سال 1350 «بیمه مرکزی ایران» به منظور تحقق هدفهای فوق تاسیس شد. موسسات بیمه کشور تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی باترکیبی از یک شرکت دولتی، دوازه شرکت خصوصی و دو موسسه بیمه خارجی به صورت نمایندگی درسطح کشور فعالیت می کردند.

براساس قانون ملی شدن موسسات بیمه و موسسات اعتباری، تصدی امر بیمه و اداره دوازده شرکت بیمه ملی شده به دولت واگذار شد و با تصویب قانون اساسی جمهوراسلامی ایران د ر24 آبان 1358 کی طی آن نظام اقتصادی کشور به سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی تقسیم گردید، صنعت بیمه درجوار شماری از صنایع مهم به صورت مالکین معمومی دربخش دولتی دراختیار دولت قرار گرفت.

شایان ذکر است که متعاقباً ده شرکت بیمه ملی شده به لحاظ فعالیت نامطلوب در یکدیگر اغام شدند و شرکت بیمه دانا تاسیس گرید.

درحال حاضر چهارشرکت بیمه ایران، آسیا، البرز و دانا به امر بیمه گری اشتغال دارند که جزء شرکتهای بیمه دولتی می باشند. درسال 1380 مجوز تاسیس بیمه خصوصی داده شد و هم اکنون بیمه های خصوصی کار آفرین، توسعه، پارسیان، سامان، رازی، سینا، ملت، دی و (بیمه حافظ و امید فقط درمناطق آزاد) به فعالیت مشغول هستند.

مبانی تئوریک بیمه

پروفسور ژان فوراسیته فرانسوی معتقد است که بیمه عملی است که به موجب آن یک شخص در ازاء پرداخت وجهی تعهد جبران خسارت را درصورت تحقق خطری به دست می آورد و این جبران خسارت توسط موسسه یا سازمانی تعهد می شود که مجموعه هایی از این خطرها را تقبل کرده است و آثار آنها را با استفاده از قوانین آماری تعدیل می‌کند.

تعدادی از صاحبنظران معتقدند که بیمه ازکلمه «بیما» زازبان هندی گرفته شده است وبرخی دیگر نظر داده اند که بیمه از کلمه بیم «ترس» اخذ شده است و چنین استدلال می‌کنند که چون اولین بار روسها ازایران امتیاز بیمه گرفتند کلمه ازلغت استراخوانی که به معنی ضد بیم و ترس است اخذ کرده است. برخی مولفان نیز کلمه بیمه را یک واژه پارسی قدیم می دانند و به استناد کتاب مالک و ممالک تالیف ابوالسحق ابراهیم اصطخوی می گویند که بیمه نام شهری دردیار طربستان و دیلم بوده است و به هر حال ریشه لغوی هرچه باشد. مفهوم مکانیسم فنی و تعاونی آن یکی است و آن عبارتست ازموسسه یا صندوق مشترکی که وظیفه سازمان دادن به تعاون افراد درمعرض خطر را ازطریق جمع آوری وجوهی معین طبق موازین آماری به منظور مقابله با عواقب خطرها به عهده دارد.