پروژه مالی سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد

سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد

سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد زیر مجموعه ای از حوزه معاونت خدمات شهری است که بر اساس مصوبه سال 1375 وزارت محترم کشور در مجموعه شهرداری مشهد شکل گرفت.

رسالت و هدف سازمان بازیافت بر اساس تعریفی که در اساسنامه شده است به عنوان مدیریت مواد زائد جامد تقسیم بندی به 6 گروه شده و شکل داده و این مدیریت در 3 معقوله تولید، جمع آوری و حمل و دفن این گونه مواد مورد بررسی قرار می گیرد.

بر اساس همین تعریفی که از اهداف سازمان بازیافت شده به خاطر شکل گیری و به خطار شکل گیری سازمان 6 تا مدیریت جدا در سازمان قرار دارد که در حال حاضر مدیریت خاک و ستاد نخاله های ساختمانی، مدیریت امور زباله های بیمارستانی، صنعتی، خانگی، مدیریت امور دفع فاضلابها و زباله های بیمارستانی و صنعتی و مدیریت کارخانه کمپوست و مدیریت تحقیق و پژوهش در کل سازمان شکل گرفت. هدفی که در گروه مدیریت شکل گرفته بر اساس برنامه ریزی به سه معقوله تولید، جمع آوری و حمل و دفع مواد زائدی است که به آن اشاره شده است کل مجموعه پرسنلی سازمان حدوداً 97 نفر است. اولین سالی که بودجه سازمان تعیین شد مربوط به سال 76 بوده که برابر مبلغ 20000000000 ریال، و در سال 80 بودجه ای که برای سازمان در نظر گرفته شده 8300000000 ریال است. پرسنل سازمان که قبلاً اشاره شد حدوداً 97 نفر هستند که حدوداً 28 نفر از پرسنل دارای مدرک کارشناسی و بالاتر هستند که در قسمت های مختلف مشغول به کار هستند. تمام سعی و تلاش در داخل این مجموعه این است که با ارتباطات و همکاری فی مابین سازمانهای شهری من جمله محیط زیست، مرکز بهداشت، فرمانداری و دیگر ارگانهایی که مرتبط با کار سازمان هستند بتوانیم سیاست های کلی و برنامه ها را تدوین کنیم.

1) کارخانه کود آلی (کمپوست)

بیش از 63 درصد از زباله های خانگی شهر مشهد از مواد آلی قابل تبدیل به کود آلی یعنی کمپوست تشکیل شده است. احداث یک کارخانه تفکیک زباله به کود آلی که سالیان قبل در شهر مشهد مد نظر قرار گرفت. بدین منظور پس از انجام مطالعات و بررسی های زیر بنائی و تحقیق بر روی روشهای مختلف پروسه مناسب ترین روش برای تبدیل زباله شهر مشهد انتخاب گردید کارخانه کود آلی در این شهر احداث شد برای تهیه کود پس از ورود ماشین های حمل زباله به کارخانه ابتدا عمل توزین صورت می گیرد. در تبدیل زباله های خانگی به کود آلی کمپوست که گونه ای از کودهای آلی می باشد با سرمایه گذاری حدوداً 000/000/000/25 ریال در مرداد ماه 1375 تأسیس و مورد بهره برداری قرار گرفت ظرفیت پذیرش کارخانه 250 تن زباله در روز می باشد. که هر روزه این زباله ها در سالن پذیرش و آماده سازی مواد تخلیه شده توسط یک دستگاه لودر خط ورودی کارخانه تغذیه می گردد. مواد توسط نوارهای نقاله به داخل یک دستگاه سرند دوار هدایت شده و مواد درشت از مواد ریز جدا می شود و همچنین در این سالن مواد قابل بازیافت دیگری نظیر پلاستیک و فلز از یکدیگر جدا شده و جهت بازیافت به کارگاههای مربوطه هدایت می گردد و سایر ضایعات بارگیری و از مجموعه خارج می شود. زیر گذر سرند که اکثر مواد آلی می باشد از طریق نوارهای نقاله به بخش تخمیر و تجزیه مواد هدایت می گردد. در سالن مواد به ارتفاع 2 متر روی هم انباشته شده و در دوره های خاص با هم زنی و هوادهی به موقع توسط دستگاه استوکر که جزء مواد آلی در یک دوره 22 روزه کامل شده و سپس مواد به خارج از سالن هدایت می گردد در این مدت بر اثر فعالیت میکروارگانیزمها درجه حرارت توده های زباله تا 65 درجه افزایش پیدا می کند. مواد پس از  تخمیر به مدت 55 روز جهت تثبیت در محوطه انبار شده و سرانجام جهت تصفیه نهایی و دانه بندی وارد سالن های نهایی شده و کود درجه یک با دانه بندی 4 میلیمتر تولید می گردد و همه روزه دمای توده ها توسط آزمایشگاه کارخانه دقیقاً اندازه گیری و با ثبت مقادیر و رسم منحنی تغییرات دما برنامه ریزی لازم جهت هوادهی توده ها و کنترل پروسه صورت می گیرد همچنین آزمایشگاه کارخانه وظیفه کنترل کیفیت محصول را به عهده داشته و با نمونه گیری مداوم از محصول و انجام آزمایش های مختلف میزان عناصر تشکیل دهنده کود را دقیقاً مشخص می نماید.

کمپوست تولیدی دارای خواص فیزیکی و شیمیایی مطلوب بسیار زیادی بوده و در افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی و باغی و بهبود کیفیت خاک های کشاورزی نقش موثری ایفا می نماید. همزمان با تولید کود در کارخانه کمپوست طرحهای تحقیقاتی ویژه ای نیز در زمینه کاربرد و میزان مصرف این کود در گونه های مختلف گیاهی و اثرات استفاده از آن در افزایش عملکرد و کیفیت محصول توسط دانشگاه فردوسی مشهد در حال انجام می باشد به منظور توسعه کارخانه و افزایش ظرفیت پذیرش تا سقف 500 تن زباله در روز عملیات طراحی ساخت و نصب دستگاههای جدید در سالن های پذیرش و تخمیر مواد در حال اجرا می باشد.

2) ستاد اجرای طرح تفکیک:

ستاد اجراء طرح تفکیک از مبداء فعالیتهای اجرایی خود را از اردیبهشت ماه 8137 در مجموعه سازمان بازیافت آغاز نمود عمده فعالیت این واحد جمع آوری زائدات خشک شهروندان شامل نان خشک، کاغذ، پلاستیک، شیشه و فلزات طی یک برنامه منظم زمان بندی شده است. این عملیات به صورت هفتگی و در قبال دادن هدایایی به شهروندان صورت می گیرد در حال حاضر بالغ بر 200.000 خانواده یعنی نیمی از شهر مشهد در مناطق یازده گانه تحت پوشش طرح تفکیک از مبداء قرار گرفته اند.

نصب ظروف ویژه تفکیک زباله برای خانواده هایی که موفق به تحویل زائدات خشک خود به مأمورین بازیافت در درب منازل نشده اند در محلات، مناطق و مجتمع های مسکونی از دیگر فعالیت های این ستاد می باشد. همچنین در راستای اجرای این طرح با نصب ظروف ویژه کاغذ باطله در 350 اداره و بیش از 950 مدرسه و موسسه آموزشی عملیات جمع آوری کاغذهای باطله نیز به صورت هفتگی انجام می شود.

3) ستاد خاک و نخاله:

آغاز فعالیت ستاد خاک و نخاله های ساختمانی از ابتدای سال 78 می باشد مهمترین هدف تشکیل این ستاد جلوگیری از تخلیه های غیر مجاز خاک و نخاله، فاضلابهای خانگی و صنعتی و هدایت آنها به محل های مجاز می باشد که در حال حاضر 3 محل جهت تخلیه خاک و نخاله در 3 نقطه مختلف شهر و یک محل جهت تخلیه فاضلاب خانگی که تصفیه خانه آستان قدس می باشد در نظر گرفته شده که در این راستا ضمن کنترل و نظارت بر نحوه جمع آوری حمل و دفع خاک و نخاله های ساختمانی جهت کلیه ماشین آلاتی که مرتبط با خاک برداری و حمل آن هستند تشکیل پرونده داده و کارت شناسایی صادر نموده است و همچنین کلیه پیمانکاران و افرادی که قصد خاک برداری دارند ملزم به اخذ مجوز لازم از ستاد مذکور می باشند طی دو سال گذشته بالغ بر 2200 دستگاه خودرو تشکیل پرونده و کارت شناسایی صادر شده و همچنین بالغ بر 265.000 سرویس خاک و نخاله توسط خودروهای مربوط به محل های مجازی که مشخص گردیده هدایت شده اند که در صورت عدم تشکیل این ستاد و در نتیجه عدم کنترل باعث آلودگی محیط و بد منظر شدن چهره شهر می گشت. در این راستا تعداد 800 مورد پرونده افراد متخلف که تخلیه غیر مجاز داشتند به عنوان متخلفین بهداشتی به مراجع قضایی معرفی شده اند.

در حال حاضر به منظور رفاه حال شهروندان جمع آوری، حمل و تخلیه خاک نقاله ناشی از عملیات جزئی شهروندان به صورت مکانیزه توسط خودروهای ویژه و باکسهایی که بدین منظور ساخته شده است صورت می گیرد.

4) امور دفن زائدات جامد:

دفن بهداشتی زباله ها یکی از روشهای اصولی دفع مواد زائد جامد می باشد. ین واحد با شروع فعالیت خود در سال 76 و با مردود شمردن روش تلمبار کردن آنها با استفاده از خاک اقدام به دفع بهداشتی زباله ها می نماید اما با توجه به مشکلات موجود در محل فعلی دفن زباله ها از نظر موقعیت جغرافیایی همجواری آن با منطقه مسکونی و نیز قرار گرفتن در حاشیه دو آزاد راه ورودی شهر این سازمان جهت انتقال زباله ها به مکان مناسب دیگری اندیشید و در این راستا زمینی به مساحت 494  هکتار در محور جاده میامی مشهد انتخاب و پس از کسب استعلام های مورد نیاز از اداره های ذی ربط از جمله حفاظت محیط زیست منابع طبیعی و انجام مطالعات توسط مشاور عملیات اجرای پروژه فوق به دلیل بروز برخی اختلافات در تعیین حدود این زمین با مشکلاتی مواجه گردیده است که امید است با پیگیری های انجام شده این مشکلات مرتفع گردد.

5) امور دفن زائدات مراکز درمانی و بیمارستانی:

با توجه به طبقه بندی انجام شده زباله های مراکز بهداشتی و درمانی جزء مواد زائد خطرناک محسوب می شوند. به همین لحاظ در راستای حفظ محیط زیست و رعایت بهداشت عمومی و محیط از ابتدای سال 1378 سازمان بازیافت نسبت به تحت پوشش قرار دادن مراکز درمانی، بیمارستانی و آزمایشگاهی در سطح شهر مشهد همه روزه نسبت به دفن بهداشتی و جداگانه زباله های مربوطه اقدام و به صورت شبانه روزی از زباله های مراکز درمانی به منظور جلوگیری از بازیافت فعالیت مستمر می نماید.

نکته دیگر اینکه، تعداد مطب پزشکان، دندانپزشکن و سایر مراکز خدمات رسانی پزشکی سطح شهر متعدد و پراکنده نیز می باشد سازمان بازیافت نسبت به تهیه پلاستیک های مخصص زباله های بیمارستانی و همچنین توزیع کارتر یا قطع کن سر سوزن با همکاری بخش خصوصی اقدام می نماید که در هنگام تولید زباله تا مرحله دفع نهایی کمترین آسیب و یا انتقال آلودگی را شاهد باشیم. امید است همواره کلیه مراکز درمانی سطح شهر به منظور حفظ سلامتی مردم با این سازمان همگام باشند.

6) مجتمع صنعتی بازیافت:

یکی از مراحل پر اهمیت در مرحله بازیافت تبدیل بهداشتی مواد زائد به کالای مصرفی است در جهت نیل به این هدف ایجاد مجتمع صنعتی و بهداشتی بازیافت جهت کنترل و نظارت بر عملیات بازیافت در زمره برنامه اصلی این سازمان قرار گرفته است.

به این منظور در سال 1378 زمینی به مساحت 450 هکتار در حور کلات مشهد خریداری گردید تا با مشارکت بخش خصوصی نسبت به تأسیس واحدهای صنعتی اقدام گردد.احداث کارگاه بازیافت پلاستیک اولین گام در این جهت می باشد این کارگاه با 50.000.000.000 ریال سرمایه گذاری که 70 درصد آن توسط بخش خصوصی انجام گرفت در تیرماه سال 80 با ظرفیت روزانه یک تن و 8 نفر نیروی انسانی راه اندازی گردید.

فرآیند تولید کیسه زباله از زائدات پلاستیکی بدین صورت است که ابتدا مواد پس از رنگ بندی آسیاب شده و در دو مرحله شستشو و ضد عفونی می گردد بعد از خشک کردن مواد شسته شده که با حرارت لازم انجام می گردد مرحله تبدیل به گرانول است که توسط اکسترودول در حرارت بین 140 تا 160 درجه سانتی گراد گرانول تولید می شود، جهت خرد کردن گرانول ها این مواد مجدداً داخل آسیاب ریخته می شود سپس گرانول خرد شده داخل دستگاه تزریق ریخته شده و درحرارت حدود 120 تا 140 درجه سانتی گراد نایلکس تولید می شود جهت بدست آمدن کیسه زباله در سایزهای مختلف دستگاه دوخت قابل تنظیم است.

7) واحد برنامه ریزی پژوهش و آموزش:

اجرای برنامه های تحقیقاتی و پژوهشی از دیگر فعالیت های این سازمان می باشد. از جمله این تحقیقات می توان به طرح جامع جمع آوری حمل دفع و بازیافت مواد زائد شهری اشاره کرد. بازیافت کاغذ، بازیافت لاستیک لزوم احداث زباله سوز، بررسی میزان ضایعات سبزی در شهر مشهد و کارخانه کمپوست از جمله موضوعاتی می باشد که سازمان بازیافت مشهد در خصوص آنها مطالعه و تحقیق نموده است آموزش شهروندان یکی دیگر از برنامه های زیر بنائی این سازمان می باشد. در این راستا طرح تشکیلات دانش آموزی پاک یاران در جهت ارتقاء دانش زیست محیطی و بهداشتی دانش آموزان در مدارس و آموزشگاههای شهر مشهد به اجرا گذارده شد. جهت آموزش خانواده ها خصوصاً بانوان با جلب همکاری رابطین بهداشت تحت عنوان رابط پاک یار آموزش چهره به چهره در منازل واقع در محدوده تحت پوشش طرح تفکیک زباله از مبداء به اجرا گذاشته شد.

8) واحد اداری و مالی:

این سازمان در ابتدای امر با سه کارشناس شروع به فعالیت نمود اما با توجه به وسعت فعالیت خود و سرعت انجام طرحهای اجرای طی 5 سال گذشته تعداد کارشناسان خود را به 21 نفر افزایش داده در حال حاضر این سازمان دارای 37 نفر پرسنل کارمند و 51 نفر پرسنل کارگری می باشد کلیه امور پرسنلی و رفاهی مستخدمین و پرداخت حقوق و دستمزد توسط مجموعه انجام می شود.

اهداف سازمان

مدیریت سیستم های جمع آوری، حمل، تخلیه، دفع، دفن و تبدیل و بازیافت بهداشتی زباله ها و نخاله ها و فضولات ساختمانی و مواد رسوبی شبکه های دفع آبهای سطحی شهر و ضایعات و دور ریزهای تولیدی در شهر اعم از خانگی، اداری، صنعتی و تجاری و صنفی کشاورزی، بیمارستانی و غیره از طریق تهیه طرح جامع بهداشت شهری و برنامه ریزی اجرایی و عملیات و سازماندهی و هماهنگی و نظارت و کنترل امور فوق در سطح شهر هماهنگ با سایر مراجع مسئول در امر بهداشت می باشد.

وظایف سازمان

سازمان جهت نیل به اهداف فوق با رعایت مقررات مربوط اقدام به اجرای موضوعات ذیل می نماید:

1 تهیه فهرست آحاد و جزئیات مربوط به هر یک از اقدامات مذکور هدف به وسیله کار سنجی و زمان سنجی به نحوی که در نهایت فهرست بهای آحاد مربوط به هر کار قابل تنظیم باشد.

2 انعقاد قرارداد با شهرداری و موسسات وابسته و مناطق آن برای تقبل مسئولیت های مرتبط با اهداف سازمان و یا تقبل نظارت بر کار امانی یا پیمانی مناطق شهرداری در امور مربوط.

3 تهیه و تنظیم مقررات و آیین نامه ها و ضوابط حمل و نقل زباله ها و دفن و بازیافت مواد قابل مصرف با رعایت کامل اصول بهداشتی.

4 ارائه نقشه های تیپ به مناطق و نظارت عالیه برای اجرای صحیح و تسلیم به مسئولین اجرایی برای اجرا

5 شناسایی و تملک اراضی و املاک مجاز جهت تأمین نیازهای سازمان.

6 احداث کارخانجات کمپوست با مراکز زباله سوزی از طریق امانی، پیمانکاران و راهنمایی بخش خصوصی

7 آموزش و ایجاد مراکز آموزشی و تشکیل دوره های اختصاصی برای کارکنان شهرداریها سازمان و موسسات دولتی و خصوصی به طرق مختلف اعم از مکاتبه ای، خصوصی، تهیه برنامه های تلویزیونی و سینمایی، تشکیل سمینار و غیره.

8 اقدام جهت ایجاد دوره تحصیلات عالی در دانشگاهها برای تربیت تکنسین و مهندس در ارتباط با زباله ها .

نوع سازمان

سازمان بر اساس ماده 84 قانون شهرداری تأسیس می گردد و وابسته به شهرداری می باشد که دارای شخصیت حقوقی مستقل و استقلال مالی و اداری و مطابق با مفاد مواد این اساسنامه و آیین نامه های مصوب طبق اصول بازرگانی اداره می باشد.

مرکز سازمان شهر مشهد می باشد.

مدت سازمان از تاریخ تأسیس نامحدود می باشد.

سرمایه ومنابع درآمد سازمان

الف سرمایه نقدی سازمان:

عبارت است از مبلغ صد میلیون ریال وجه نقد که تمامی آن از محل اعتبارات شهرداری نزد بانک ملی ایران شعبه مشهد واریز خواهد شد.

سرمایه غیر نقدی عبارت است از اموال منقول و غیر منقول اعم از ماشین آلات، زمین، ساختمان و تأسیسات قابل استفاده می باشد که از طریق شهرداری با رعایت مقررات و آین نامه مالی شهرداری و بر اساس ارزیابی کارشناسی و سعی دادگستری که به تأیید شورای سازمان متعلق به شهرداری مشهد می باشد و قابل انتقال به غیر نمی باشد.در صورت انحلال سازمان، کلیه اموال منقول و غیر منقول و مطالبات به شهرداری منتقل می گردد. انتقال و واگذاری اموال سازمان تابع آیین نامه مالی و معاملاتی سازمان است.