چکیده
این تحقیق به بررسی عوامل موثر در سازگاری زناشویی به عنوان یک ویژگی شخصیتی می پردازد شاید بتوان با اندکی احتیاط رابطه بین پژوهش های روانی – اجتماعی را با بعضی از مشکلاتی که جامعه خاص و معاصر ما در برگرفته اند روشن ساخت . شاید بتوان گفت که یکی از بهترین موقعیت هایی که می توان از سازگاری سخن گفت زمانی باشد که از سلامت روانی و بهداشت روانی گفتگو می شود سلامت روانی رابطه تنگاتنگ و نزدیکی بسیار با سازگاری دارد . ( اسلامی نسب ، 1373 )
هدف کلی این تحقیق بررسی رابطه بین عوامل مختلف با سازگاری زناشویی دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد قوچان می باشد .
نمونه هایی از فرضیه پژوهش عبارتند از :
1-بین مردان و زنان از نظر سازگاری زناشویی تفاوت معنی داری وجود دارد .
2-بین افرادی که ازدواج فامیلی دارند و افرادی که ازدواج غیر فامیلی دارند از نظر سازگاری زناشویی تفاوت معنی داری وجود دارد .
جامعه آماری و روش نمونه گیری :
جامعه آماری در این پژوهش دانشجویان متاهل دانشگاه آزاد واحد قوچان می باشد .
در این پژوهش ، نمونه گیری از کل جامع مورد نظر صورت گرفت که 100 نفر را با استفاده از نمونه برداری تصادفی ساده انتخاب کردیم . قابل ذکر است که از این 100 نفر ، 70 نفر زن و 30 نفر مرد انتخاب شدند .
در این نوع نمونه گیری ، نشانه ها یا واحد های مورد مطالعه برای گروه نمونه به گونه ای انتخاب می شود که همه آنها فرصت برابری در انتخاب شدن دارد و هر انتخاب نیز از انتخاب دیگر مستقل می باشد .
نتیجه گیری
به طور کلی با بررسی رابطه بین عوامل مختلف شغلی ، نوع ازدواج و تعداد فرزندان با سازگاری زناشویی دانشجویان متاهل دانشگاه آزاد قوچان ، این عوامل در سازگاری زناشویی تاثیر گذار نمی باشند .
کلیات
مقدمه
نهاد خانواده یکی از نهاد های مهم اجتماعی است که با ازدواج آغاز می شود . بنابراین ، ازدواج از آن جا که مراسم آغازین این نهاد مهم اجتماعی است اهمیت بنیادین و پایه ای دارد . سنگ بنای نهاد خانواده در ازدواج گذاشته می شود و ما از دیرباز معتقد بوده ایم که :
خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می رود دیوار کج
ما در انتخاب خانواده ای که در آن به دنیا آمده ایم هیچ گونه اختیاری نداشته ایم ، اما معمار خانواده آتی خود خواهیم بود . هر چند ازدواج همه امر خانواده نیست اما خشت اول و سنگ بنای خانواده است . بنابراین یکی از مهم ترین مسایل در نهاد خانواده ، ازدواج و مسایل پیرامون آن است . ازدواج یک نقطه ی عطف در زندگی انسان است و یکی از مهم ترین تصمیمات طول زندگی فرد است . با ازدواج خانواده تشکیل می شود و نظام خویشاوندی شکل می گیرد و نسل بقا می یابد .( زابو ، به نقل از صادقی،1384 ).
ازدواج، فرایندی است از کنش متقابل بین یک مرد و یک زن که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیده اند و مراسمی برای برگزاری زناشویی خود برپا داشته اند . ازدواج دارای ابعاد اقتصادی اجتماعی فرهنگی و بین فردی است . ( کمیته خانواده استرالیا ، به نقل از صادقی ، 1384 ) .
یکی از مسائل مهمی که درباره ازدواج و انتخاب همسر باید بررسی شود « زمان » آن است . اگر بخواهیم بدون توجه به عوامل و موانع اجتماعی و بدون توجه به آداب و رسوم و تشریفات سلیقه ای گوناگون ، مسأله را بررسی کنیم که باید بگوییم : جواب این سؤال که در چه زمانی ازدواج کنیم ؟ در درون فطرت و سرشت انسان نهفته است و نیازی به جواب و استدلال علمی و فلسفی ندارد و بدون توجه به موانع تشریفات و عادات و رسوم و سلیقه ها جواب می دهند . پاسخ صحیح را دریافت نماییم . ( مظاهری ، 1374 )
این تحقیق، به بررسی عوامل مؤثر در سازگاری زناشویی به عنوان یک ویژگی شخصیتی می پردازد شاید بتوان با اندکی احتیاط رابطه بین پژوهش های روانی اجتماعی را با بعضی از مشکلاتی که جامعه حاضر و معاصر ما در برگرفته اند روشن ساخت .
شاید بتوان گفت که یکی از بهترین موقعیت هایی که می توان از سازگاری سخن گفت زمانی باشد که از سلامت روانی و بهداشت روانی گفتگو می شود سلامت روانی رابطه تنگاتنگ و نزدیکی بسیار با سازگاری دارد . ( اسلامی نسب ، 1373 ) .
اساساً هر جا که بشود از سازگاری مطلوب و آرمانی سخن گفت همان جا باید سراغ سلامت روان را گرفت. در گذشته های دور بیماران روانی را از آن رو که رفتاری متفاوت از سایر مردم داشته اند به طرق مختلف طرد می کردند . ( اسلامی نسب ، 1373 )
حاصل کلام آنکه این افراد از آن رو مطرود بودند که در اجتماع روش سازگارانه ای نداشتند و رفتار نامعقول و نامقبول اجتماعی از خود بروز دادند . پس باید بتوان مفهوم سلامت ، بیماری روانی و حدود و ثغور آنها را معین کرد . افراد اجتماع وقتی با مفاهیم اولیه بهداشت روانی آشنایی ندارند چگونه می توانند روشهای سازگاری را بیابند و کما اینکه هر چه دانش افراد در مورد بهداشت روان کمتر باشد احتمال اینکه بیماری و نگرانی را در خود عادی قلمداد کنند و به اصطلاح با آن سازش کنند بسیار است .
( اسلامی نسب ، 1373 )
بیان مسئله
خانواده با ازدواج دو نفر شروع می شود و به تدریج با تولد فرزندان گسترش می یابد ؛ بنابراین ، اساس کارکردهای خانواده با نحوه ی سازگاری زوج ها شکل می گیرد . سازگاری زوج ها نه تنها بر میزان رضایتمندی و احساس خوشبختی برای رشد فرزندان به وجود می آید با توجه به اهمیت سازگاری زناشویی و تعادل خانواده و جامعه بشر از دیر باز با این سؤال مواجه بوده است .
انسان ها می توانند تصمیم بگیرند با چه کسی ، چه موقع ازدواج کنند و بنابراین پدیده ازدواج در زندگی انسان نقش اصلی ایفا می کند . از جمله مسائل مهمی که از زمان های دور تا کنون همواره مورد توجه کامل انسان بوده است عوامل مؤثر در سازگاری زناشویی است . زیرا این عوامل هر رفتاری را به گونه ای دستخوش تغییر می کند . دانشمندان زیادی در این رابطه اندیشیده اند و اثرات جایگاه آن را در نظام طبیعی انسان جستجو کرده اند . ( براهنی ، 1369 )
انسان موجودی اجتماعی است و بدین سبب ، علاوه بر ارضای نیازهای اولیه زیستی خود ( مثل گرسنگی، تشنگی ، خستگی ، جنسی و غیره ) که عموماً ذاتی و نا آموخته اند و مبنای وجود اشتراک انسان و حیوان نیز به شمار می روند ، نا چار است یک رشته نیازهای اکتسابی را نیز که زاییده و حاصل زندگی دسته جمعی است تأمین کند . این نیازهای اجتماعی انسان هستند که بر رفتار او مسلط شده و بیشتر وقت و انرژی و فکر او را به خود مشغول می سازند . اگر مسئله صرفاً سازگار شدن با نیازهای اولیه زیستی بود شاید روان شناسی سازگاری به شکل کنونی و پیشرفته موردی پیدا نمی کرد . ( اسلامی نسب ، 1373)
سازگاری به معنای خاص ، واجد ابعاد روانی – اجتماعی است و عبارت از توانایی لذت بردن از روابط بین فردی ، پاداش برانگیز و کار کردن به گونه ای است که هدفهای مشخص را ارضاء کند . در نتیجه فرآیند سازگاری تنش ناشی از جنبه های تغییرپذیر زندگی کاهش یافته و شخص حالت تعادل می یابد .
در این تحقیق به بررسی رابطه بین عوامل مختلف با سازگاری زناشویی می پردازیم . با بررسی عوامل شغلی ، نوع ازدواج و تعداد فرزندان می خواهیم ببینیم که آیا این عوامل در میزان سازگاری زناشویی تأثیر دارند ؟
اهداف تحقیق :
بررسی رابطه بین عوامل مختلف با سازگاری زناشویی
دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد قوچان
اهداف اختصاصی :
1- تعیین میزان سازگاری زناشویی در زنان و مردان
2- تعیین میزان سازگاری زناشویی برحسب شغل
3- تعیین میزان سازگاری زناشویی برحسب نوع ازدواج
4- تعیین میزان سازگاری زناشویی برحسب تعداد فرزندان
5- تعیین میزان سازگاری زناشویی برحسب سن ازدواج
6- تعیین میزان سازگاری زناشویی برحسب طول مدت ازدواج
ضرورت اهمیت تحقیق :
شناخت چگونگی سازگاری زن و شوهر از یکدیگر و بررسی تغییرات آن از جنبه ی علمی بسیار ارزشمند است زیرا که شناخت ارزش گزاری ها و معیارهای افراد کمک می کند تا آگاهانه و با پیش بینی های نسبتاً دقیق به رفع معضلات زندگی اجتماعی پرداخت و در مسیر برقراری نظم اجتماعی گام برداشت و موانع آن را برطرف نمود از طرف دیگر تحقیقات علمی می تواند به عنوان معیاری برای ارزیابی واقعیت یک پدیده مورد نظر قرار گیرند و از قضاوت های شخصی و احیاناً غیر واقعی صرف نظرمی شود . ازدواج این موهبت الهی که به واسطه ی آن زنان و مردان می توانند در سایه ی مهر یکدیگر بیاسایند از زمان آفرینش انسان تا کنون مسئله ای مهم برای هر فرد بوده است ، به طوریکه گفته می شود یکی از سه رویداد مهم زندگی هر شخص ازدواج می باشد که دو واقعه ی دیگر یعنی تولد و مرگ در اختیار انسان نبوده ولی ازدواج و تشکیل خانواده امری است که خواست فرد در آن دخیل است ، و از آن جا که سنگ های زیر بنایی هر جامعه خانواده ها می باشند ، هر عامل مؤثر در سلامت خانواده ، در سلامت جامعه تأثیر دارد . انجام این تحقیق با نگاهی به آمار و ارقام مربوط به طلاق محسوس تر و مشخص تر به نظر می رسد ، روزی نیست که شاهد مراجعه ی انبوهی از افراد به مراکز مربوط ، جهت اجرای این حرام ترین حلال ها ، نباشیم . بنابراین بر اساس این غمنامه ها تصمیم گرفتن تا حداقل یکی از این راه ها را آزمایش کنیم تا ببینیم چه نتیجه ای بدست می آید شاید راهی باشد برای پایان این تراژدیها .
فرضیه ی پژوهش
1- بین مردان و زنان از نظر سازگاری زناشویی تفاوت معناداری وجود دارد .
2- بین افرادی که ازدواج فامیلی دارند و افرادی که ازدواج غیر فامیلی دارند از نظر سازگاری زناشویی تفاوت معنی داری وجود دارد .
3- بین افرادی که دارای فرزند می باشند و افرادی که فرزند ندارند از نظر سازگاری زناشویی تفاوت معنی داری وجود دارد .
4- بین وضعیت شغلی افراد و سازگاری زناشویی آنان رابطه ی معنی داری وجود دارد .
تعریف نظری واژه ها:
سازگاری زناشویی: عبارت است از اینکه یک زوج ( مرد و زن ) حداقل چند سال با یکدیگر زندگی کرده و در این مدت در ارتباط با موضوعات هیجانی نسبتاً توافق وجود داشته باشد . نکته قابل ذکر این است که این توافق همواره دو جانبه باشد . ( ابوالبقایی ، حیدریان ، شادمند ، نجبایی ، 1377 ، ص9 )
تعریف عملیاتی واژه ها:
سازگاری زناشویی: منظور از سازگاری زناشویی نمره ای است که هر فردی در آزمون سازگاری زناشویی لاک-والاس کسب می کند .
پیشینه ی تحقیق
مقدمه
ازدواج در لغت به معنی با هم جفت شدن ، و یا قرین شدن است و در اصطلاح ، یک ارتباط جسمی و عاطفی با جنس مخالف است که طبق قوانین شرعی و عرفی انجام می شود . یعنی در واقع عقد ازدواج ، مجموعه ی ضوابط و مقررات و قراردادهایی است که روابط جنسی زن و مرد را متناسب با سنت و قانون هر جامعه تنظیم می کند .
ازدواج راه طبیعی برای ارضای میل جنسی زوجین است و اسلام ازدواج را آسان گرفته است تا موانع از بین برود .
در تعریف ازدواج گفته اند که ازدواج عملی است که پیوند بین دو جنس مخالف را بر پایه ی روابط پایای جنسی موجب می شود و با انعقاد قرارداد اجتماعی روابط جسمانی مشروع بین زوجین را تأیید نموده و زن و مرد را در تحت عنوان خانواده با هم خویشاوند می سازد . ازدواج از نظر طبیعی نوعی کمال برای انسان محسوب می شود ، زیرا خلقت انسان به گونه ای است که نیازمند به جفت و همسر است و با لحاق به جنس مخالف است که کامل شده و اعتدال می یابد و وجود غریزه ی جنسی و میل به همسر نیز در واقع ودیعه ای است الهی تا بشر در جهت کمال خود تلاش نموده وتولید مثل نماید .
بنابراین انسان بر اساس قانون آفرینش و حکم فطرت و برای بقای نسل و آرامش جسم و روح حل مشکلات زندگی نیازمند به ازدواج است و در نهاد زوجیت مسئله تکمیل و تکامل نهفته شده است .
زن و مرد در سایه ی ازدواج مشروع مکمل یکدیگر می شوند و هر کدام می توانند طریق سعادتمندانه ای را در پیش گیرند . نقایص خود را توسط یکدیگر رفع کنند ، دلدار و آرامش بخش یکدیگر باشند و در رفع مشکلات و مسائل پناه یکدیگر باشند و از طرف دیگر ازدواج سبب دوام و پایداری نسل است و دوام و بقای بشر وابسته به آن است . مضاف بر اینکه ازدواج از انحرافات نیز جلوگیری می کند . به عقیده ی روان شناسان یکی از روش های حفظ سلامت جامعه ازدواج است . زیرا خانواده مولود ازدواج است و این واحد اجتماعی با ازدواج تشکیل شده و در سایه ی ارتباط سالم محفوظ می ماند و با سلامت خانواده سلامت جامعه نیز تأمین می شود .
علمای اخلاق نیز معتقدند که به وسیله ی ازدواج می توان با فساد و فحشا و رفتار ناپسندی که در ارتباط با غریزه ی جنسی از انسان سر می زند ، می توان مقابله نمود .